74. ΠΡΟΤΑΣΗ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ, 2004

ΜΙΑ ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ

      Συμβαίνει μερικές φορές δύο αιτήματα, που προέρχονται από δύο εντελώς διαφορετικούς χώρους και που εκφράζουν δύο εντελώς διαφορετικά ενδιαφέροντα, να ικανοποιούνται κατά τον άριστο τρόπο, αν ικανοποιηθούν από κοινού: σε κοινό τόπο και χρόνο και με κοινό χρηματοδοτικό πρόγραμμα (πολλαπλής προέλευσης εισροών λόγω της πολλαπλής σημασίας των αιτημάτων!).

      Στην Κέρκυρα παρατηρούνται δύο μεγάλα ελλείμματα: παιδείας και τουρισμού. Στο νησί του πολιτισμού και των πρώτων οργανωμένων περιηγητών, στο νησί της ποίησης και της ιστορίας, αλλά και των φυσικών και αρχιτεκτονικών κοσμημάτων, που προσέλκυαν πάντα το ενδιαφέρον σοφών ταξιδιωτών, κάτι δεν κάναμε καλά. Αφήσαμε τον καιρό να σκεπάσει τις πτυχές των αγαλμάτων και να τις μετατρέψει σε άμορφη μάζα. Νομίσαμε ότι πνευματική και φυσική κληρονομιά κρατάει, από μόνη της, για πάντα. Τελευταίοι πια στις επιδόσεις στις μαθητικές πανελλαδικές εξετάσεις. Ολοένα και πιο προβληματικοί στον τουρισμό. (Γκρινιάζουμε, αντί να συζητάμε, και φτιάχνουμε και επιτροπές συλλογικής από-ενοχοποίησης για κάθε επιστητό.) Όσο, όμως, και αν αυτά τα ζητήματα, τουρισμός και παιδεία, φαίνονται ασύνδετα μεταξύ τους, μπορούν να συνδεθούν κατά δημιουργικό και αμοιβαία ωφέλιμο τρόπο. Εξ άλλου, όλα είναι παιδεία!

      Λαμβανομένης υπ’ όψιν της μεγάλης (ηθικής) κρίσης των πενθήμερων εκπαιδευτικών εκδρομών και της συζήτησης για την σχετική αναβάθμισή τους (που φοβάμαι ότι θα γίνει κατά τον γνωστό ελληνικό τρόπο: ασύντακτα και ψευδεπίγραφα), αλλά και λαμβανομένης υπ’ όψιν και της διαρκούς ανάγκης αναβάθμισης του όλου τουριστικού προϊόντος που προσφέρουμε ως νησί, μπορούμε να προχωρήσουμε σε μια εποικοδομητική πρόταση υπέρβασης του διπλού αδιεξόδου. Ο σύγχρονος τουρισμός, και δη ο μαθητικός, έχει ανάγκη από περισσότερη πνευματικότητα.

      Η Κέρκυρα είναι σε θέση να προσφέρει (και να διαφημίσει), όχι μόνον στους δικούς της μαθητές (που είναι πρώτιστος στόχος νομιμοποιών τους άλλους), αλλά και σε όλα ανεξαιρέτως τα σχολεία της Ελλάδας – και του εξωτερικού αργότερα – (εκτός από κάλλος και υποδομή) ένα πρόγραμμα οργανωμένης ξενάγησης διαφόρων ειδικοτήτων, από εξειδικευμένους κατά αντικείμενο καθηγητές και παιδαγωγούς, που θα ζωντανεύουν την μαθησιακή διαδικασία και θα την μετατρέπουν σε ζώσα πνευματική διεργασία (βάσει προγράμματος που θα προβλέπει και την προσήκουσα αναψυχή μιας πενθήμερης μαθητικής εκδρομής!). Αυτό μπορεί να γίνεται, από ένα χρονικό σημείο και μετά, όχι μόνον στο πλαίσιο των πενθήμερων μαθητικών εκδρομών (που τροφοδοτούν την τουριστική κίνηση για ένα τουλάχιστον μήνα ετησίως), αλλά και στο πλαίσιο μικρότερης διάρκειας σχολικών εκδρομών όλων των τάξεων και ηλικιών των γειτονικών και μακρινών πόλεων, καθ’ όλη την διάρκεια του χειμώνα.

      Ένα μέρος του τουρισμού, σε όλη την Ευρώπη, είναι ο τουρισμός των θεματικών μουσείων. Μπορείς να συναντήσεις τα πιο απίθανα μουσεία στα πιο απίθανα μέρη, που κάτι έχουν να σου προσφέρουν (πριν αφεθείς στην αγκαλιά των οινοπνευματωδών!). Φυσικά, επισκέπτες τέτοιων θεματικών μουσείων δεν είναι μόνον μαθητές και καθηγητές, αλλά και ένα σύνολο τουριστών ποιοτικών αξιώσεων κάθε ηλικίας. Μόνον δε αν περιβληθεί η Κέρκυρα την φήμη της ιστορικής πόλης των πολλών θεματικών μουσείων, μπορεί να παρουσιασθεί και ως σοβαρός τόπος συνεδριακού τουρισμού (που, ειρήσθω, είναι περισσότερο οργανωμένος από όσο φανταζόμαστε και έχει να κάνει με εταιρείες που ουδόλως εμφανίζονται στα συνέδρια, αν και εμμέσως και κρυφίως τα οργανώνουν και τα χρηματοδοτούν).  

      Η εποικοδομητική πρόταση υπέρβασης συνίσταται στην δημιουργία ενός συγκροτήματος μουσείων, στον συνολικό δομήσιμο χώρο της Βίλα Ρόσα (που ιδιοκτησιακώς ανήκει στην νομαρχιακή αυτοδιοίκηση): ενός μουσείου φυσικής ιστορίας, ενός μουσείου γεωλογικής ιστορίας, ενός μουσείου τεχνολογικής ιστορίας, ενός πλανηταρίου και ενός μουσείου τοπικού ιστορικού και λαογραφικού ενδιαφέροντος. (Για την αποφυγή συναισθηματικού σοκ λόγω συντρέχουσας χρηματοδοτικής στενότητας, να πούμε ότι ένα μουσείο ξεκινάει την ζωή του ως ένα ικανό αλλά όχι απαραιτήτως μεγάλο ή τεράστιο μέγεθος. Συν τω χρόνω, πλουτίζει με εκθέματα, δωρεές, περιφερόμενες εκθέσεις, αλλά και αυτοχρηματοδοτείται με τα εισιτήρια.)

      Τα πρώτα τρία μουσεία μπορούν να γίνουν κατά το πρότυπο των μουσείων Γουλανδρή και με την συμβουλευτική βοήθειά τους. Το ιστορικό μουσείο (που θα δείχνει την Κέρκυρα από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα) μπορεί να γίνει με την έκθεση τοπικών ευρημάτων και συλλογών που συνωστίζονται σε αποθήκες, και με την συμβουλευτική βοήθεια των σχετικών Εφορειών Αρχαιοτήτων (πρόταση κ. Φ. Βλάχου), καθώς και με την ενίσχυση εκ μέρους σωματείων και ιδιωτών που διαθέτουν σχετικές συλλογές. Το πλανητάριο μπορεί να κατασκευασθεί, ως ένα μικρό ‘Ευγενίδειο’, ‘Κοσμόραμα’, επί τη βάσει ομώνυμης μελέτης που εκπόνησε η δραστήρια Αστρονομική Εταιρεία Κερκύρας. Όλα αυτά προϋποθέτουν συστηματική αναζήτηση πόρων και προγραμμάτων, εθνικών και ευρωπαϊκών, αλλά και προερχομένων από τους δεκάδες και εκατοντάδες διεθνείς οργανισμούς που ενδιαφέρονται σχετικώς (π.χ. UNESCO).

      Η ωφέλεια που θα προκύψει από μια τέτοια παρέμβαση θα είναι μακράς πνοής. Από μόνο του ένα τέτοιο σύμπλεγμα εγκαταστάσεων και δράσεων θα προκαλέσει ένα μόνιμο κίνητρο διαλόγου για τις τέχνες, τις επιστήμες και τον εν γένει στοχασμό – ζωντανό, κατά τα άλλα, παράδειγμα μίμησης για τους μαθητές του τόπου, που μάλλον στερούνται καλών παραδειγμάτων. Έπειτα, με την προοδευτική ανάδειξή του σε τοπικό θεσμό περιωπής, θα δώσει ένα άκρως χρήσιμο στίγμα προσανατολισμού σε άλλες μη απαραιτήτως εφαπτόμενες ή τεμνόμενες δράσεις, όπως π.χ. είναι οι δράσεις της τουριστικής οικονομίας.

      Οι χρηματοδοτικοί πόροι που θα απαιτηθούν για την αρχική σχετική παρέμβαση θα είναι ανάλογοι προς τις υψηλές προσδοκίες που όλοι πρέπει να έχουμε, για να ξεπεράσουμε την σημερινή μετριότητα που κατατρώγει τις σάρκες μας. Θα είναι, όμως, πολύ κατώτεροι των πόρων που θα απαιτούσε η οικονομία και κοινωνία μας για να μετατραπεί σε κάτι άλλο από αυτό που είναι!

Ενημέρωση 14/7/2004