90. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΝΑΣ, 2007

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΝΑΣ: ΜΙΑ ΣΗΜΑΙΝΟΥΣΑ ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΗ

      Υπάρχουν στην Ιστορία πρόσωπα που λειτουργούν ως βαρόμετρα. Βλέπει κανείς εύκολα σ’ αυτά τις επιτυχίες και τις αποτυχίες μιας εποχής, τα κατορθώματα και τις ματαιώσεις της εποχής. Τα συναντά κανείς στις υποσημειώσεις των ιστορικών βιβλίων, πίσω από ένα αστερίσκο που προειδοποιεί για την ασημαντότητά τους. Οι βιβλιόφιλοι ξέρουν ότι στους αστερίσκους βρίσκεται, σχεδόν πάντα, το κρυμμένο νόημα ενός βιβλίου. Ο Πανάς είναι ένας σημαίνων αστερίσκος της ιστορίας, μια σημαίνουσα υποσημείωση.

      Ο Κεφαλλονίτης Παναγιώτης Πανάς υπήρξε ο ρομαντικότερος του Επτανησιακού Ριζοσπαστικού κινήματος. Οι ρομαντικοί – ποιητές οι περισσότεροι – συνήθιζαν, εκείνο τον καιρό, προς έμπρακτη επιβεβαίωση της τραγικότητάς τους, να αυτοκτονούν στο τέλος. Υποδήλωναν μ’ αυτόν τον τρόπο το πόσο ανέφικτο παρέμενε το ιδανικό τους για μια αξιοπρεπή και δίκαιη κοινωνία. Ο Πανάς, ελάσσων ποιητής της Επτανησιακής σχολής, με κάμποσο από τον ρομαντισμό της Αθηναϊκής, ήταν μάλλον αυτό που λέμε σήμερα «στρατευμένος ποιητής». Στρατεύθηκε από την νεαρή του ηλικία στην υπόθεση της πολιτικής ελευθερίας και της κοινωνικής δικαιοσύνης.

      Γράφει ο Πανάς, το 1865, σε ένα ποίημά του, παρομοιάζοντας τον ποιητή, τον κάθε ποιητή, με τον μυθικό Προμηθέα: «Αγάλι ο νους του ποιητή/ από την γη σηκώνεται και σ’ άλλες σφαίρες φεύγει/ σαν το φτερό που ο άνεμος αθέλητα το πάει/ μπαίνει στο δώμα του Θεού και νέος Προμηθέας/ κλέφτει τς αλήθειας τη φωτιά και τη σκορπά στον Κόσμο.» Ο Πανάς διακρινόταν από την διαρκή και ασυμβίβαστη αναζήτηση μιας προηθεϊκής αλήθειας. Η προμηθεϊκή αλήθεια αφορά, ενίοτε, την πολιτική και κοινωνική αλήθεια.

       Οι Ριζοσπάστες στα Επτάνησα διασπώνται εκείνο τον καιρό σε «Αληθείς» και «Ενωτικούς». Ο Μομφεράτος ηγείται των «Αληθών», ο Λομβάρδος των «Ενωτικών». Στην Ελλάδα το αντιοθωνικό κίνημα διασπάται επίσης σε αντιμοναρχικούς και φιλομοναρχικούς (για μια νέα μοναρχία, υπό Αγγλική καθοδήγηση αυτή την φορά). Οι «Αληθείς» θα μείνουν λίγοι και σύντομα θα περιθωριοποιηθούν. Στους «Ενωτικούς» θα προσχωρήσουν με τον καιρό και οι «Καταχθόνιοι», παλιοί υπέρμαχοι της Αγγλικής Προστασίας. Στην Ελλάδα, τον ίδιο καιρό, θα γίνει   δημοψήφισμα με συντριπτική πλειοψηφία υπέρ ενός νέου μονάρχη (του Αλβέρτου, υιού Βικτωρίας, βασίλισσας της Αγγλίας). Οι αντιμοναρχικοί γρήγορα περιθωριοποιούνται κι αυτοί. Στις πρώτες βουλευτικές εκλογές που θα μετάσχουν οι Επτανήσιοι, ως Έλληνες πολίτες πλέον (1865), κανείς «Αληθής» Ριζοσπάστης δεν θα εκλεγεί, ενώ από την άλλη, θα εκλεγούν κάμποσοι Προστασιανοί (Καταχθόνιοι).

…………..συνεχίζεται…………………………

Ενημέρωση 20/4/2007