ΑΓΝΩΣΤΟΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΗΣ, 2017

Ο ΑΓΝΩΣΤΟΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΗΣ ΤΟΥ 1940 (Πανηγυρικός Δήμου και Ι.Μ.)

Κάθε 28η Οκτωβρίου τιμάται ο Άγνωστος Στρατιώτης, δηλαδή οι 7.796 άταφοι νεκροί μας στα βουνά της Αλβανίας. Είναι οι ηρωικώς πεσόντες της περιόδου Οκτωβρίου 1940 – Απριλίου 1941. Από τους 14.000 νεκρούς ήρωες του Έπους, μόνον οι 6.000 ετάφησαν επί Ελληνικού εδάφους. Οι άλλοι ζητούν αυτό που ζητούσαν πάντα οι νεκροί από τα χρόνια του Σοφοκλή και του Ευριπίδη, δηλαδή από τα χρόνια της Αντιγόνης και των Ικέτιδων, δηλαδή από τα χρόνια της ναυμαχίας των Αργινουσών. Αυτό το προαιώνιο ιερό καθήκον καλούμαστε, 77 χρόνια μετά, να το εκπληρώσουμε. Να θάψουμε τους νεκρούς μας και να αποδώσουμε τις τιμές που τους πρέπει. Να τους αναζητήσουμε έναν-έναν, να τους ταυτοποιήσουμε με την βοήθεια της σύγχρονης ιατρικής τεχνολογίας (υπάρχει σχετικό τμήμα στο 401 Στρατιωτικό Νοσοκομείο και σχετική ιστοσελίδα στο ΓΕΣ) και να γράψουμε σε λιτούς σταυρούς τα ονόματα, τα επίθετα και τις νεαρές ηλικίες.

77 χρόνια άταφοι οι χιλιάδες νεκροί μας. Να θυμηθούμε: 22 Νοεμβρίου, Κορυτσά. 6 Δεκεμβρίου, Αργυρόκαστρο. 22 Δεκεμβρίου, Χειμάρα. 10 Ιανουαρίου Κλεισούρα. Δεν είναι μόνον οι σφαίρες και τα κανόνια που καθήλωναν σε όλη αυτή την νικηφόρα πορεία μας κατά των φασιστικών ορδών του Μουσολίνι, δεν είναι μόνον τα κρυοπαγήματα που ακινητοποιούσαν, δεν είναι μόνον οι κατολισθήσεις όγκων πέτρας και χώματος που καταπλάκωναν, δεν είναι μόνον τα χιόνια που σκέπαζαν και μετά το λιώσιμο αποκάλυπταν έρημους και μοναχούς, είναι και εκείνα τα πρόχειρα κιβώτια πυρομαχικών όπου στριμώχνονταν και θάβονταν επιφανειακά και όπως-όπως τα άψυχα κορμιά κι εκείνοι οι ξύλινοι σταυροί που τους έπαιρνε ο άνεμος. Είναι και τα άγρια θηρία που ξέθαβαν και ξέσκιζαν. Λίγα χρόνια μετά, ένα τοπίο γεμάτο λιωμένα άρβυλα και σκουριασμένα κράνη, γεμάτο σκόρπια κόκκαλα, γεμάτο άγρια βλάστηση και νεκρική σιωπή. Είναι εκεί και μας περιμένει να το βάλουμε σε μια τάξη, για να βρουν τάξη και ησυχία οι νεκροί ήρωες του έπους.

Ο μεγάλος Αλβανός συγγραφέας Ισμαήλ Κανταρέ, στο βιβλίο του Ο Στρατηγός του Νεκρού Στρατού, διηγείται την συγκλονιστική ιστορία ενός Ιταλού στρατηγού και ενός Ιταλού ιερέα στα βουνά της Αλβανίας, 20 χρόνια μετά τον πόλεμο. Ως εκπρόσωποι μιας στρατιωτικής και μιας θρησκευτικής ηθικής τάξης θα αναπτύξουν και τον σχετικό διάλογο. Είναι πράγματι η περίοδος,1960-65, κατά την οποία, μετά από διακρατική συμφωνία, οι Ιταλοί περισυλλέγουν τους νεκρούς τους. Θάβουν τότε και πολλούς δικούς μας.

Στο Μάλεμε της Κρήτης, υπάρχει ένα νεκροταφείο Γερμανικό όπου έχουν ταφεί οι Γερμανοί στρατιώτες που σκοτώθηκαν κατά την Μάχη της Κρήτης, τον Μάιο του 1941, μετά την ηρωική αντίσταση των Κρητών στην απρόκλητη Γερμανική επίθεση. Κάθε πρωί υπήρχε μέχρι πρότινος μια γερόντισσα Ελληνίδα που φρόντιζε τους τάφους των Γερμανών. Όταν ρωτήθηκε κάποτε γιατί το κάνει αυτό αφού αυτοί υπήρξαν εχθροί, εκείνη απάντησε ότι είχε αναλάβει τον ρόλο της μάνας των νεκρών, μιας μάνας στην οποία ο καθείς έχει δικαίωμα. 

Οι δικοί μας πεσόντες στα βουνά της Αλβανίας έμειναν άταφοι και χωρίς την μητρική φροντίδα του τάφου του νεαρού στρατιώτη. Υπήρξαν όλα αυτά τα χρόνια κάποια πρόχειρα νεκροταφεία κοντά στα Ελληνικά μειονοτικά χωριά, υπήρχαν και κάποιες μάνες που φρόντιζαν τους τάφους, αλλά, στα χρόνια του καθεστώτος του Εμβέρ Χότζα, η φροντίδα αυτή ίσως και να σήμαινε αντικαθεστωτική πράξη και να εδιώκετο απηνώς.

Στο χωριό Ντραγκότι (Δραγωτινά;) στα στενά της Κλεισούρας, σε ένα χωράφι είναι θαμμένοι σε ομαδικό τάφο 400, κατ’ άλλους 800, ήρωές μας. Οι ντόπιοι σέβονται τον χώρο, δεν τον καλλιεργούν και τον αποκαλούν «άκαρπη γη». Κάτω από το γήπεδο της Πρεμετής γνωρίζουμε από τις αφηγήσεις των κατοίκων ότι βρίσκονται τα οστά εκατοντάδων πεσόντων. Κάτω από της εγκαταστάσεις των λεωφορείων («ΚΤΕΛ») της Κορυτσάς το ίδιο. Από το 1984 και μετά υπήρξαν συμφωνίες του Ελληνικού και του Αλβανικού κράτους που προέβλεπαν ειδικές άδειες για τις έρευνες, όμως αυτές έμειναν ημιτελείς με ευθύνη και των δύο κρατών. Προσκόμματα από την μια μεριά στις έρευνες, έλλειψη πόρων από την άλλη.

Σήμερα, την ώρα του Εθνικού Ύμνου μπροστά στον Άγνωστο Στρατιώτη, ας ρίξουμε λίγο χώμα στον τάφο του κάθε πεσόντος ξεχωριστά. Το χρωστάμε στην προηγούμενη γενιά αλλά και στην επόμενη. Μάθημα ζωής είναι το μάθημα της ταφής των νεκρών.

Ενημέρωση 28/10/2017