Άρθρα 2023

1.       Η ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΤΟΥ ΑΝΟΥΙΓ ΣΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΚΟΥΝ

Στο Υπόγειο του Κουν, το μικρό θέατρο το φορτωμένο μνήμες μεγάλων παραστάσεων, παρακολούθησα πρόσφατα την «Αντιγόνη» του Ζαν Ανουίγ. Εξαιρετική σκηνοθεσία της Μαρίας Πρωτόπαππα, εξαιρετικές ερμηνείες. Ήταν πράγματι Ανουίγ.

Ο Κρέων του Ανουίγ είναι συμπαθής όσο και η Αντιγόνη. Οι διάλογοι μοιράζουν το δίκιο και τα επιχειρήματα τόσο ισομερώς ώστε πολλοί είπαν  ότι το έργο προσαρμόστηκε από τον Γάλλο δραματουργό για να καλοπιάσει την λογοκρισία του τότε Γερμανο-κρατούμενου Παρισιού. Οι κατακτητές θα έβλεπαν στον συμπαθή Κρέοντα τον δικό τους φύρερ και θα επέτρεπαν στην παράσταση να ανεβεί στην σκηνή.

Ο Κρέων του Ανουίγ θέλει το καλό της Αντιγόνης και της λέει ωραία λόγια για να την πείσει να μείνει άταφος ο νεκρός αδελφός της, ο Πολυνείκης. Τιμωρία τού πρέπει του προδότη της πατρίδας, μα την Αντιγόνη δεν την νοιάζουν οι πατρίδες. Όσα λόγια (κρατικής) λογικής και αν ακούσει, δεν αλλάζει γνώμη. Πρέπει να τιμήσει το αίμα της, τον αδελφό της. Να τον θάψει ως αδελφή τον αδελφό.

Ο βασιλιάς Κρέων, όσο καλά κι αν φέρεται στην Αντιγόνη, έχει το raison d’ état, την λογική για το συμφέρον του κράτους, πάνω από όλα. Για το γενικό καλό τα κάνει όλα. Θα θυσιάσει ακόμη και την οικογένειά του, Αίμονα και Ευρυδίκη. Και στο τέλος, λίγο μόλις μετά τις προσωπικές του απώλειες, διαφορετικά από την Σοφόκλεια τραγωδία, θα κοιτάξει τι προβλέπει το καθημερινό του πρόγραμμα ως κυβερνήτη. Το καθήκον είναι πάντα καθήκον και σ’ αυτό υποτάσσονται όλα τα άλλα, ακόμη και τα αισθήματα οικογενειακού πένθους.

«Όσοι ήταν να πεθάνουν πέθαναν» λέει στο τέλος, ψύχραιμα, υπολογιστικά, ο Κρέων του Ανουίγ. «Μόνο οι φύλακες μένουν. Κι αυτούς δεν τους ενδιαφέρει η τραγωδία.» Όχι, εδώ δεν υπάρχει κάθαρσις. Δεν υπάρχει καν λόγος καθάρσεως. Όλα ήταν προδιαγεγραμμένα εξ αρχής. Υπάρχει το αναπόφευκτο της τραγωδίας, που ως αναπόφευκτο δεν πρέπει να ανατρέψει τον προγραμματισμό του κράτους.

Το αναπόφευκτο εδώ, βέβαια, δεν είναι μοίρα θεϊκή όπως στους αρχαίους, αλλά αποτέλεσμα ενός προσωπικού καπρίτσιου που δεν αφήνει τα πράγματα να εξελιχθούν χωρίς απώλειες προσωπικές. Κι ό,τι κατάλαβαν οι Γερμανοί στρατηγοί των ασφυκτικά γεμάτων θεωρείων (τον Φεβρουάριο του 1944 στο Θέατρο de l'Atelier του Παρισιού) κατάλαβαν. Και μάλλον δεν πολύ-κατάλαβαν.

Στον Σοφοκλή, η Αντιγόνη υπακούει σε νόμους θεϊκούς. Στον Ανουίγ, αντίθετα, όταν ερωτάται από τον Κρέοντα για ποιον ρισκάρει ζωή και θάνατο, η απάντηση είναι: «Για κανένα. Για μένα.» Η Αντιγόνη, δηλαδή, αρνείται να απαντήσει με επιχειρήματα σε επιχειρήματα. Αρνείται την λογική των επιχειρημάτων (του ratio).

«Πολλά τα δεινά κουδέν ανθρώπου δεινότερον.» (Σοφ. Αντιγ., στ.332). Αυτό είναι το όριο της ανθρώπινης ύπαρξης, λέει ο Χάιντεγκερ. Ο δεινότατος άνθρωπος (με τις δύο σημασίες του δεινού: φοβερός και ικανός) δεν περιχαρακώνεται σε λογικά σχήματα, σε νόμους και προβλέψεις. Αυτόν τον δεινότατο άνθρωπο δεν πολύ-κατάλαβαν οι Γερμανοί που ανακάλυψαν την αρχαία τραγωδία στα τέλη του 18ου αιώνα, αρχές 19ου. Σίλερ, Σέλινγκ, Χέλνερλιν, Χέγκελ έκαναν την αρχαία τραγωδία μέρος της παγκόσμιας παιδείας, αλλά παρέμειναν μέχρι τέλους Καντιανοί, αναζητώντας κάποια λύση της τραγικής σύγκρουσης σε ένα ανώτερο επίπεδο «σύνθεσης» – με χαρακτηριστικότερη την διαλεκτική ανάγνωση της «Αντιγόνης» από τον Χέγκελ.

Αν ο Ανουίγ αποδεικνύεται πιο σοφόκλειος κι από τον Σοφοκλή, ο Μπρεχτ, μαρξιστής, εγελιανός, διαλεκτικός, παίρνει την μετάφραση-διασκευή του Χέλντερλιν και παρουσιάζει το 1948 στην Ελβετία μια «Αντιγόνη» ως μια πάλη ηθική μεταξύ κακού και καλού, Κρέοντος-Χίτλερ και Αντιγόνης-Αντίστασης. Στερείται όμως η επική, ηρωική «Αντιγόνη» του Μπρεχτ την τραγικότητα της αρχαίας ανελέητης σύγκρουσης μεταξύ δύο εξ ίσου καλών, που είναι από την μια η καλή Αντιγόνη και από την άλλη ο επίσης καλός Κρέων. (Το πνεύμα της αρχαίας τραγωδίας εκφράζει με τον καλύτερο τρόπο ο στίχος 725 της «Αντιγόνης» του Σοφοκλή δια του Χορού: «Ευ γαρ είρηται διπλή». Δηλαδή: «Μιλήσατε καλά κι οι δυο σας.»)

ΥΓ.1: Η μη κατανόηση: Στην Γερμανική γραμματεία του 18^ου και 19^ου αιώνα, καμία αναφορά δεν γίνεται στο καθοριστικό πλαίσιο συμπόρευσης, 5ο αι., δημοκρατίας και τραγωδίας – πλην μιας απαξιωτικής αναφοράς στον πρόλογο της δεύτερης έκδοσης της «Γέννησης της Τραγωδίας» του Νίτσε. (Βλ. Βέργος 2021, σ. 137-145.)

ΥΓ.2: Πνεύμα της κλασικής εποχής (Zeitgeist) δεν είναι βέβαια ο αντι-τραγικός Πλάτων της «Πολιτείας», αλλά οι δισσοί (διττοί) λόγοι του σοφιστή Πρωταγόρα (να ασκείσαι καθημερινά στην Βουλή και την Αγορά, αναπτύσσοντας για το ίδιο ζήτημα τα αντίθετα μεταξύ τους επιχειρήματα) και βέβαια οι τραγικοί ποιητές.

ΥΓ.3: Η κάθε εξουσία, Κρέων μικροσκοπικός ή μεγάλος, «Είναι». Η Αντιγόνη «Έχει».

Ενημέρωση 13/1/2023

 

2.       Ο ΡΟΝΑΛΝΤΟ, Η ΣΥΜΜΑΧΟΣ ΣΑΟΥΔΙΚΗ ΑΡΑΒΙΑ ΚΑΙ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΠΟΛΕΜΟΥ

Η Διεθνής Αμνηστία ζήτησε από τον Κριστιάνο Ρονάλντο να μιλήσει για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Σαουδική Αραβία, την νέα ποδοσφαιρική του πατρίδα. (Ο Πορτογάλος άσος έχει συμβόλαιο 500 εκατ. δολ. για 2,5 χρόνια με την Αλ-Νασρ.) Όμως, ο Ρονάλντο δεν είναι Μαραντόνα ή Σόκρατες ή Μπράιντνερ ή Καντονά, διάσημοι επίσης ποδοσφαιριστές που κάποτε μίλησαν για δικαιώματα. (Παρεμπιπτόντως, ο Πελέ δεν μίλησε ποτέ για τυραννίες και δικαιώματα στην πολύπαθη Βραζιλία.) Ευκαιρία πάντως, έστω και έτσι, να προκαλέσει η Διεθνής Αμνηστία ένα ενδιαφέρον για την χώρα που διαθέτει κοσμικό πλούτο όσο και θεοκρατικό σκοτάδι.

Το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, στην αναφορά του 2022 για την Σαουδική Αραβία, δείχνει την χώρα αρνητική πρωταθλήτρια δικαιωμάτων. Κάνει δε ιδιαίτερη μνεία η αναφορά στα εγκλήματα πολέμου της εν λόγω χώρας στον πόλεμο που διεξάγεται στην Υεμένη.

Διαβάσαμε πρόσφατα στην έγκυρη ‘Ναυτεμπορική’ ότι «η Σαουδ. Αραβία είναι έτοιμη να υποβάλει κοινή προσφορά με Αίγυπτο και Ελλάδα για τη διοργάνωση του Μουντιάλ 2030.» Η Σαουδ. Αραβία είναι πλέον σύμμαχος εντός και εκτός γηπέδων. Από 15μήνου, καθ’ υπόδειξη ΝΑΤΟ (IAMD), 150 αξιωματικοί του Ελληνικού Στρατού (και μια πυρ. Patriot – αγορασμένη βέβαια για άλλο σκοπό) «φυλάσσουν Θερμοπύλες» στα σύνορα Σαουδ. Αραβίας και Υεμένης – χωρίς η αντιπολίτευση να θέτει στην Βουλή καθημερινώς το ζήτημα αυτής της ανωμαλίας. Ποιος κήρυξε πόλεμο στην περιοχή (2.346 χρόνια μετά τον Μ. Αλεξάνδρο);

Έλεγε η προ ημερών απορριφθείσα διακομματική πρόταση στην Αμερικανική Βουλή, που είχε σκοπό την εφαρμογή της προεκλογικής δέσμευσης Μπάιντεν για άμεση διακοπή της Αμερικανικής στήριξης στον Σαουδαραβικό  συνασπισμό: «Το Κογκρέσο δεν έχει κηρύξει πόλεμο και δεν έχει παράσχει εξουσιοδότηση για συμμετοχή στην σύγκρουση μεταξύ δυνάμεων υπό την Σαουδ. Αραβία, με δυνάμεις από ΗΑΕ, Μπαχρέιν, Κουβέιτ, Αίγυπτο, Ιορδανία, Μαρόκο, Σενεγάλη και Σουδάν, εναντίον των Χούθι, γνωστών και ως Ανσάρ-Αλλάχ, στο κράτος της Υεμένης. … Δεν υπάρχει κήρυξη πολέμου ή εθνική έκτακτη ανάγκη που να έχει δημιουργηθεί από επίθεση εναντίον των ΗΠΑ, εδαφών ή κτήσεών τους ή των Ενόπλων Δυνάμεών τους ώστε να εμπλακούν οι Αμερικανικές Ένοπλες Δυνάμεις στη σύγκρουση.»

Ο ΗΠΑ μετέχουν από το 2015 στον Σαουδαραβικό συνασπισμό και συζητήθηκε τον Δεκέμβριο πρόταση Σάντερς κ.α. στην Βουλή περί ενεργοποίησης του Ψηφίσματος Πολεμικών Εξουσιών του 1973, με βάση το οποίο η Βουλή μπορεί να ελέγχει τον Αμερικανό Πρόεδρο στην κήρυξη και διεξαγωγή ενός πολέμου.

Παρά την προεκλογική δέσμευση, ο Λευκός Οίκος σήμερα υποστηρίζει ότι, για όσο διάστημα εξελίσσονται οι διπλωματικές προσπάθειες του Ομάν, δεν πρέπει να υπάρξει διακοπή της Αμερικανικής στήριξης στην Σαουδ. Αραβία. Την ίδια στιγμή, ο Λευκός Οίκος μιλάει γενικώς για «δύο πλευρές», χωρίς να αναφέρει την ανάγκη άμεσης χαλάρωσης του Σαουδαραβικού αποκλεισμού της Υεμένης – που εξακολουθεί να προκαλεί χιλιάδες θανάτους από λιμό και λοιμούς και που είναι όρος της άλλης «πλευράς» για μονιμότερη ανακωχή.

Η Σαουδ. Αραβία δεν αμύνεται (όπως ισχυρίζεται η ίδια). Κάνει πόλεμο. Εναντίον των ανταρτών Χούθι της Υεμένης και για αυτόν τον πόλεμο ελέγχεται ποινικά. Η ‘Guernica 37’, διεθνής πρωτοβουλία νομικών με έδρα το Λονδίνο και την Χάγη, έχει καταθέσει σχετικό φάκελο στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο.

Ο πόλεμος στην Υεμένη είναι ένας ακόμη πόλεμος δια αντιπροσώπων, στην άλλη άκρη του οποίου υπάρχει το επίσης σκοταδιστικό Ιράν. Οι δε Χούθι στην Υεμένη επιβάλλουν το ίδιο θεοκρατικό σκοτάδι όπου κυριαρχούν. Θύματα πολέμου οι 400.000 νεκροί Υεμενίτες, κυρίως άμαχοι, από λιμό, λοιμούς, βομβαρδισμούς υποδομών και έναν επταετή πνιγηρό αποκλεισμό της πρωτεύουσας και του ελεγχόμενου από τους Χούθι μεγαλύτερου μέρους της χώρας – αποκλεισμό από την Σαουδ. Αραβία και την κυβέρνηση της σχετικά πλούσιας λόγω πετρελαίου, λιμανιών και κεντρικής τράπεζας νότιας Υεμένης που στηρίζει η Σαουδ. Αραβία.

ΥΓ.1: Κατά τον ΟΗΕ, «δεν υπάρχουν καθαρά χέρια σ’ αυτό τον πόλεμο». Ειδική μνεία σε ΗΠΑ, Βρετανία, Γαλλία, Καναδά, που εξοπλίζουν την Σαουδ. Αραβία. (https://news.un.org/en/story/2020/09/1072012)

ΥΓ.2: Διαφεύγει ίσως της «κοινής γνώμης» ότι, προεξάρχουσας της Σαουδ. Αραβίας, οι χώρες του ΟΠΕΚ-Plus (δηλ. και Ρωσία) αποφάσισαν πρόσφατα την μη-αύξηση της παραγωγής πετρελαίου σε αντίθεση με ό,τι (για να μειωθούν οι διεθνείς τιμές) ζητούν επίμονα Αμερική και Ευρώπη.

ΥΓ.3: Τα περί δημοκρατίας, δικαιωμάτων και κατά αυταρχισμού λόγια, που λέγονται από την χώρα μας (και από ΗΠΑ και Ευρώπη βέβαια) εναντίον του όντως κακού Πούτιν και Ρωσίας (στον άλλο πόλεμο που κάνουμε), χάνονται μέσα  στις θερμές χειραψίες και αγκαλιές με τους Σαουδάραβες και Εμιρατιανούς πρίγκιπες.

Ενημέρωση 14/1/2023

 

RONALDO, OUR ALLY COUNTRY SAUDI ARABIA, AND WAR CRIMES

Amnesty International asked Cristiano Ronaldo to speak about human rights in Saudi Arabia, his new football homeland. (The Portuguese ace has a $500 million, 2.5-year contract with Al-Nasr.) But Ronaldo is no Maradona, Socrates, Breiτner, or Cantona, also famous players who once spoke out for rights. (By the way, Pele never spoke about tyrannies and rights in long-suffering Brazil.)

Even so, that was a good opportunity for Amnesty International to cause interest about a country with huge secular wealth as well as theocratic darkness.

Human Rights Watch, in its 2022 report on Saudi Arabia, shows the country to be a negative champion of human rights. Let us notice that it makes a special mention to the war crimes of the country committed in the war being waged in Yemen.

In the authoritative newspaper 'Naftemporiki' we recently read that "Saudi Arabia is ready to submit a joint motion with Egypt and Greece to host the 2030 World Cup." Saudi Arabia is now an ally on and off the pitch. Since Sept. 15, 2021, at the suggestion of NATO (IAMD concept), 150 officers of the Greek Army (and a Patriot battery system – bought for another purpose, of course) are "guarding Thermopylae" on the border of Saudi Arabia and Yemen – without the opposition raising the issue of this anomaly in Parliament every day. Who declared war on the region (2,346 years after Alexander the Great)?

The bipartisan motion in the US House that was rejected a few days ago, which aimed to enforce Biden's pre-election commitment to immediately stop US support for the Saudi coalition, said: "Congress has not declared war and has not authorized participation in the conflict between forces under Saudi Arabia, along with forces from the UAE, Bahrain, Kuwait, Egypt, Jordan, Morocco, Senegal, and Sudan, against the Houthis, also known as Ansar-Allah, in the state of Yemen. … There is no declaration of war or national emergency caused by an attack against the United States, its territories or possessions, or its Armed Forces to involve the United States Armed Forces in the conflict.”

The US has been participating in the Saudi coalition since 2015, and a motion by Sanders et al. was discussed in December in the House of Representatives on the activation of the War Powers Resolution of 1973, based on which the House can control the American President in declaring and conducting a war.

Despite the pre-election commitment, the White House today maintains that, as long as Oman's diplomatic efforts evolve, there should be no interruption in American support for Saudi Arabia. At the same time, the White House speaks generally of "two sides", without mentioning the need for an immediate relaxation of the Saudi blockade of Yemen - which continues to cause thousands of deaths from famine and disease, and which is a precondition of the other "side" for a more permanent truce.

Saudi Arabia is not defending itself (as it claims). She is waging war. Against the Houthi rebels of Yemen and for this war she is criminally scrutinized. 'Guernica 37', an international initiative of lawyers based in London and The Hague, has submitted a relevant file to the International Criminal Court.

The war in Yemen is yet another proxy war, on the other side of which is the evenly obscurantist Iran. As to the Houthis in Yemen, they impose the same theocratic darkness where they dominate.

The 400,000 dead Yemenis, mostly civilians, are victims of war, from famine, pestilence, the bombing of infrastructure, and a suffocating seven-year blockade of the capital and most of the country controlled by the Houthis – a blockade by Saudi Arabia and the Saudi-backed government of the relatively (because of oil, ports, and central bank) rich southern Yemen.

PS.1: According to the UN, "there are no clean hands in this war". Special mention is made to the USA, Britain, France, and Canada, who are arming Saudi Arabia. (https://news.un.org/en/story/2020/09/1072012)

PS.2: Perhaps it escapes the "public opinion" that, with Saudi Arabia as a prominent member, the OPEC-Plus (i.e. Russia included) have recently decided not to increase oil production, contrary to what America and Europe insistently request (in order to lower international prices).

PS.3: The words about democracy, rights, and against authoritarianism, which are said by our country (and by the USA and Europe, of course) against the truly evil Putin and Russia (in the other war we are fighting), are lost in the warm handshakes and hugs with the Saudi and Emirati princes.

 

3.       Ο ΦΙΛΟΣ ΜΟΥ Ο ΡΑ

Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, γνώρισα ένα άνθρωπο που ήταν στα 70 (-plus). Τον έλεγαν Ρα. Από το όνομα του Αιγύπτιου θεού. Μακαρίτης σήμερα, όπως και ο συνονόματος θεός. Μου είχε μιλήσει για τα πολλά ταξίδια του στον κόσμο αλλά και για τα πολλά παιδιά του ανά τον κόσμο. Έχοντας ζήσει μέχρι τα 25 του στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου είχε να μου διηγηθεί ιστορίες πολλές για την πατρίδα που αναπόλησα. Ο πατέρας του ήταν γραμματέας του εκεί Πατριαρχείου.

Έσφυζε τότε η πόλη από αυτό το πολυεθνικό μείγμα πολιτισμών και γλωσσών. Οι δρόμοι του Τσίρκα, του Ντάρελ, του Καβάφη. Ακυβέρνητες παροικίες, Αλεξανδρινό κουαρτέτο, αποχαιρετισμός στην «Αλεξάνδρεια που χάνεις». Οριενταλισμός (δηλ. η κριτική Σαΐντ στον τρόπο με τον οποίο οι Ευρωπαίοι έβλεπαν την Ανατολή) υπαρκτός. Ιδίως από τους Άγγλους. (Διομολογήσεις μέχρι 1937). Οι Έλληνες «Αιγυπτιώτες» ευπροσήγοροι. Οι Ιταλοί κοντινοί. Οι Γάλλοι με απόμακρη γαλατική ευγένεια.

Τύπος μποέμ ο Ρα, άνετος πάντα μέσα σε χαρακτηριστικά παλιά, φαρδιά ρούχα, σπουδαγμένος, φιλοσοφημένος, πολύγλωσσος. Το Γερμανικό μάστερ του στην κοινωνιολογία η Αλεξάνδρεια των λεσχών αλλά και των καταγωγίων, των λογοτεχνικών περιοδικών αλλά και των καφενείων και των ναργιλέδων. Φαλακρίτσα, κοτσίδα, καπέλο, κατά τα άλλα. Τελευταία κερκυραϊκή του στέγη το ληγμένης άδειας (Γερμανικών πινακίδων) ταλαιπωρημένο πολυμορφικό αυτοκίνητό του.

Είχε αποκτήσει και τον προσωπικό του Ιαβέρη ο Ρα. Έναν τελωνειακό που τον καταδίωκε διαρκώς να του κατασχέσει το αυτοκίνητο, δηλαδή την στέγη. Παρεμπιπτόντως, ο συγκεκριμένος Ιαβέρης ζει. Ως οικουμενικός ήρωας του Ουγκώ, βέβαια, θα ζει για πάντα να κατατρέχει τους ασυμμόρφωτους, που θα θεωρεί αδιόρθωτους διαβόλους. Με έγγραφα, πάντα, «νόμου και τάξης» πρόχειρα στην τσέπη.

Ξαφνικά, μια μέρα, μου τηλεφώνησε ο Ρα ταραγμένος να μου ανακοινώσει ότι ένας γιός του τον ανακάλυψε και ζήτησε να τον συναντήσει. (Ο γιός του στην ηλικία μου.) Τον ενθάρρυνα. Η συνάντηση Ρα και γιού έγινε με πολλή συγκίνηση στο κέντρο της Αθήνας, στο Σύνταγμα. Μετά από λίγες ημέρες μου ξανατηλεφώνησε, πιο ταραγμένος τώρα. Ήθελε ο γιός του να γίνει και μια συνάντηση της μητέρας του με τον ανακαλυφθέντα πατέρα. Τον ξανα-ενθάρρυνα. Το ραντεβού έγινε τελικά στο Ζάππειο. «Στο Ζάππειο μια μέρα», κατά το παλιό βαλσάκι. Ήταν όμως απογοητευτικό. Δεν «περιπάτησε», που λέει και το τραγούδι. Αλλά πώς θα μπορούσε να περιπατήσει;

Ο φίλος μου περίμενε να δει την κάπως προχωρημένων Μαΐων πρώην σύζυγό του φρέσκια και πολύχρωμη όπως φρέσκια και πολύχρωμη ήταν τότε στην Αλεξάνδρεια, πριν μισό αιώνα. Αυτή βέβαια δεν ήταν πια φρέσκια. Ήταν όμως διπλάσια πολύχρωμη. Το κραγιόν κάλυπτε όλα τα σημεία του προσώπου. Τα δε μαλλιά, ανασηκωμένα σε σχήμα ανάποδης κατσαρόλας, πρόδιδαν το γυναικείο δράμα σε τούτο τον μάταιο κόσμο.

Για τον Ρα έγραψα κάποτε ένα ποίημα. «Γέννησε, λέει, χίλια παιδιά. Και σκόρπισαν σ’ απόμακρες πατρίδες χίλια παιδιά. Και γύρισαν, λέει, τα χίλια του παιδιά. Και ξανασκόρπισαν και ξαναγύρισαν χίλιες φορές πίσω. Χίλια έζησε χρόνια μέσα σ’ αρχαίους μύθους. Και αλλά τόσα έζησε ζωγραφίζοντας ήρωες αρχαίων μύθων. Και άλλα τόσα οι ήρωες των μύθων έζησαν μέσα σ’ αυτόν.»

Ανασφάλιστος ο Ρα, νοσηλεύθηκε στα τελευταία του στην καρδιολογική των Ιωαννίνων. Μετά την νοσηλεία τον φυγάδευσαν γιατροί, αφού λεφτά για νοσήλια δεν είχε. Ορκισμένοι γιατροί στον Ιπποκράτη αλλά και στον Χριστό και την Παναγία. Άφησε την τελευταία του πνοή λίγους μήνες μετά, στην Γερμανία. Η σωματική καρδιά του δεν ήταν τόσο δυνατή όσο η καλλιτεχνική.

Η ζωή του Ρα ήταν μια διαρκής τέχνη περφόρμανς. Ο Ρα ήταν ζωγράφος. Τα εικαστικά θέματά του οι αρχαίοι μύθοι. Προτίμησή του η Μέδουσα Γοργώ και οι μεταμορφώσεις της. (Το επιβλητικό λίθινο αέτωμα του ναού της Αρτέμιδος, που εκτίθεται στο μουσείο της πόλης μας, έχει θέμα την Μέδουσα Γοργώ.) Είχε διαλέξει την θνητή γοργόνα. Οι άλλες δύο, αδελφές τρίδυμες, ήταν ή είναι αθάνατες και άρα χωρίς υπαρξιακές αγωνίες. Και οι αρχαίοι την θνητή διάλεγαν στα παραμύθια τους.

Ο Ρα δεν ήταν καθόλου «καθώς-έπρεπε». Δεν ήταν politically correct. Ο κύκλος του περιελάμβανε πανεπιστημιακούς, νέους και νέες της πόλης και αστέγους της πλατείας. Κοινό γνώρισμα του κύκλου ένας μικρός Ρα που κρύβαμε μέσα μας. Ας είναι ελαφρύ το χώμα που τον σκεπάζει. Αν και, τώρα που το σκέφτομαι, αυτός μάλλον θα έχει καταφέρει να δραπετεύσει ακόμη και από αυτή την τελευταία του κατοικία σε αναζήτηση μιας καλύτερης τύχης. Ποιος ξέρει πού.

Ενημέρωση 25/1/2023

 

4.       ΛΟΓΙΚΕΣ ΑΠΟΡΙΕΣ ΕΝΟΣ ΚΑΝΟΝΙΚΟΥ ΔΕΞΙΟΥ - ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΓΡΑΦΗ: ΚΩΣΤΑΣ ΒΕΡΓΟΣ

Παλιά παρακολουθούντο αναρχικοί και κομμουνισταί. Δεν υπήρχε κανείς λόγος ανησυχίας. Μπορούσαμε να κοιμόμαστε ήσυχοι. Σήμερα παρακολουθούνται, εκτός των κομμουνιστών και αναρχικών, και υπουργοί, κανονικοί δεξιοί, αλλά και ο ίδιος ο αρχηγός στρατού. Ως τι;

Ως πολίτης εθνικών και πατριωτικών αντιλήψεων, και δη αντικομμουνιστής παλαιάς κοπής, ανησυχώ γιατί δεν ανησυχούν οι λοιποί εθνικισταί και πατριώται της Δεξιάς. Δεν είναι άραγε ο (εξ Ανατολών)  εξωτερικός κίνδυνος σήμερα μεγαλύτερος από τον εσωτερικό;

Με τόσες υψηλές εσωτερικές παρακολουθήσεις, γινόμαστε ή δεν γινόμαστε εύκολη λεία ξένων υπηρεσιών, και δη των πολύ καλύτερων μυστικών υπηρεσιών της γείτονος Τουρκίας; (Αυτοί γνωρίζουν ποιοι, μέσα και έξω από την χώρα τους, πίνουν στην υγεία του Γκιουλέν και ποιοι, μέσα και έξω από την χώρα τους, βρίζουν τον Ερντογάν.) Το ότι δεν γνωρίζει ο δικός μας πρωθυπουργός ότι παρακολουθείται ο αρχηγός του στρατού μας είναι ένδειξη σοβαρή ότι ένας άλλος πρωθυπουργός (ή πλείονες του ενός πρωθυπουργού) ίσως γνωρίζει (γνωρίζουν). Ποια η αξιοπιστία πλέον του αμυντικού μας σχεδιασμού, όταν αυτός τόσο εύκολα μπορεί να περιέλθει εις γνώσιν μιας εχθρικής δύναμης;

Και είναι κι εκείνο το Ισραήλ, με το οποίο εσχάτως συν-ασκούμεθα και συν-σχεδιάζουμε. Έχετε προσέξει ότι οι παρακολουθήσεις διεθνώς γίνονται πλέον με τεχνογνωσία εταιρειών που δημιουργούνται από αποστράτους της ισραηλινής Υπηρεσίας Ασφαλείας Shin-Bet (γνωστής και ως Shabak); NSO, Predator, Pegasus, Cytrox, Intellexa κλπ.

Συν-εθνικισταί, συν-πατριώται και συν-Έλληνες, πού είναι τα εθνικά σας αντανακλαστικά, όταν δικαιολογείτε την παρακολούθηση του Αρχηγού ως «νομότυπη» και άρα νόμιμη; Δεν αναλογίζεσθε το ενδεχόμενο ενός κοινού εκβιασμού ενός ανθρώπου που, εκτός από δημόσιο βίο, έχει και ιδιωτικό;

Και ένα ερώτημα ευθέως προς τον αξιότιμο Αρχηγό; Γιατί δεν παραιτηθήκατε κύριε Αρχηγέ, όταν πληροφορηθήκατε ότι όσα διημείφθησαν και διαμείβονται μεταξύ υμών και των επιτελών σας έγιναν και γίνονται βορά των υπηρεσιών πληροφοριών; Θα έχετε ακούσει βέβαια για την Αμερικανική συνήθεια να προστατεύονται οι συνομιλίες των υψηλών αξιωματούχων της χώρας με αυξημένα φίλτρα για λόγους εθνικής ασφάλειας. Τέτοια φίλτρα για εσάς δεν υπήρξαν; Ποιος θα σας διασφαλίσει σήμερα ότι θα λειτουργήσουν στο μέλλον τέτοια αυξημένα φίλτρα; Και ποιος θα μας διαβεβαιώσει εμάς ότι δεν εκβιάζεσθε – και δεν θα εκβιασθείτε στο μέλλον;

Με τόσα χρήματα που, δεξιοί και αριστεροί ομοθυμαδόν, δαπανούμε για την εθνική μας άμυνα, δικαιούμαστε μιας πειστικής εξηγήσεως και ενός πειστικού ξεκαθαρίσματος.

ΥΓ.1: Διάβαζα πρόσφατα στην Jerusalem Post την γνώμη ενός ιδρυτικού στελέχους της Armis Security (ισραηλινής εταιρείας αντι-κατασκοπευτικού λογισμικού): «Ο λαθραίος κυβερνοπόλεμος γίνεται πια παρελθόν. Βλέπουμε τώρα άμεσες επιθέσεις στον κυβερνοχώρο από έθνη-κράτη, συχνά με σκοπό τη συλλογή πληροφοριών, την παρενόχληση και εμπόδιση δράσεων ή την πλήρη καταστροφή δεδομένων. … Με βάση αυτές τις τάσεις, όλοι οι οργανισμοί θα πρέπει να θεωρούν τους εαυτούς τους πιθανούς στόχους για επιθέσεις κυβερνοπολέμου και να διασφαλίζουν ανάλογα τα περιουσιακά τους στοιχεία.» (JP 25/1/2023)

ΥΓ.2: Η έκθεση της Armis Security «Κυβερνοπόλεμος και Τάσεις» αναφέρει: Στις μέρες μας, μετά την συνεχιζόμενη σύγκρουση στην Ανατολική Ευρώπη, φαίνεται η αυξημένη σημασία του κυβερνοπολέμου. Περισσότεροι από τους μισούς (54%) από τους επαγγελματίες ασφάλειας πληροφοριών που ερωτήθηκαν ανέφεραν ότι αντιμετώπισαν μεγαλύτερη δραστηριότητα απειλών στα δίκτυά τους, τους τελευταίους έξι μήνες σε σχέση με του προηγούμενους έξι μήνες. (JP 25/1/2023)

Ενημέρωση 28/1/2023, Εφημερίδα των Συντακτών 5/2/2023

 

5.       ΜΗΠΩΣ ΝΑ ΜΗ ΚΑΝΟΥΜΕ ΠΟΛΕΜΟ Κ. ΕΡΝΤΟΓΑΝ;

Οργή θεού ο σεισμός που ισοπέδωσε την Λισαβόνα εκείνο το πρωινό του 1755. 09:40 π.μ., τοπική ώρα, Σάββατο, 1 Νοεμβρίου 1755, η Λισαβόνα επλήγη από καταστροφικό σεισμό. Ο σεισμός αυτός προκάλεσε έναν άλλο σεισμό, σεισμό μεσαιωνικού σκότους, σε όλη την Ευρώπη. Ο σεισμός που ισοπέδωσε μια ευρωπαϊκή πρωτεύουσα αποδόθηκε από τους ιερείς της εποχής στον τιμωρό Θεό που τιμωρούσε την ευρωπαϊκή αθεΐα του 18ου αιώνα.

Έναν αιώνα αργότερα, νύχτα και ξημέρωμα 14 Οκτωβρίου 1852, είχαμε την δική μας οργή Θεού με την τρομερή καταιγίδα, που έριξε τον στύλο του Ολυμπίου Διός, ύψους 17 μέτρων και ηλικίας 22 αιώνων (που παραμένει έκτοτε χάμω ξαπλωμένος). Παραδίπλα, στην οδό Φιλελλήνων, ο μολύβδινος θόλος της ρωσικής εκκλησίας διπλώθηκε. Στην επίσης διπλανή εκκλησία των Διαμαρτυρομένων ξηλώθηκαν οι λίθινες πλάκες. Δεκάδες δέντρα ξεριζώθηκαν. Και εδώ υπήρξαν θεωρίες περί οργισμένου Θεού (ακόμη και για την ατεκνία της βασίλισσας!).

Ποιος θεός αλήθεια οργίσθηκε τώρα ευσεβέστατε και θεοσεβέστατε πρόεδρε της γείτονος; Και εναντίον ποιών απίστων; Την πίστη σας δεν μπορεί κανείς να αμφισβητήσει. Μόνο την προσήλωσή σας στην ειρηνική διευθέτηση των τεταμένων σχέσεών μας μπορεί να αμφισβητήσει.

Προχθές χάσαμε δύο πιλότους της πολεμικής αεροπορίας. Την ώρα που τους ψάχναμε νεκρούς, εσείς (οι εφημερίδες σας) επιχαίρατε, ενώ τα μαχητικά αεροπλάνα σας συνέχιζαν τις παραβιάσεις. Τώρα, με τον λαό σας κάτω από τα χαλάσματα, μήπως είναι καιρός να ξανασκεφθείτε τον πόλεμο και την ειρήνη; Αυτό το ερώτημα απευθύνεται, ασφαλώς, και προς τους ημέτερους θερμοκέφαλους που πολύ θα στεναχωρηθούν από την νέα διπλωματία των σεισμών.

Ήταν τότε, το 1999, όταν σεισμοί στις δύο χώρες έφεραν κοντά τους δύο λαούς, που ξαφνικά ανακάλυψαν ότι «εσύ Χριστό κι εγώ Αλλάχ, όμως κι οι δυο μας αχ και βαχ».

Λένε ότι πολιτική είναι η διαχείριση των συμβολισμών. Η χώρα σας με τον σεισμό μετακινήθηκε 3 μέτρα προς εμάς. Μήπως πρόκειται για έναν εκ θεού (Αλλάχ στην περίπτωσή σας) συμβολισμό που πρέπει να εκμεταλλευθούμε επ’ αγαθώ και των δύο λαών; Μετράτε και ξανα-μετράτε, αλλαχο-φιλέστατε πρόεδρε, τα τετραγωνικά χιλιόμετρα θάλασσας που θα μας πάρετε και δεν σας νοιάζει που έχετε οδηγήσει τις δύο χώρες σε έναν εξαντλητικό αγώνα εξοπλισμών, προς χαρά βεβαίως των πολεμικών βιομηχανιών αλλά και όλων των θερμοκέφαλων στις δύο μεριές του Αιγαίου.

Πολύ θα στενοχωρηθούν αλήθεια οι πολεμικές βιομηχανίες από μια ενδεχόμενη ειρηνική συμφωνία μεταξύ μας. Και πολύ θα στενοχωρηθούν υμέτεροι και ημέτεροι προμηθευτές και μεσίτες και σχετικοί «αναλυτές» της συμφοράς, εκούσιοι ή ακούσιοι διαφημιστές συγκεκριμένων συστημάτων και βιομηχανικών συμφερόντων, αν κάνουμε ειρήνη αντί για πόλεμο. Μήπως να τα κάναμε όλα αυτά, που ξοδεύουμε σήμερα για όπλα εναντίον αλλήλων, ανάπτυξη και ευημερία επ’ αμοιβαία ωφελεία;

Η γειτονιά μας ήταν πάντα μια εύφλεκτη γειτονιά, γεμάτη ιστορικό μίσος και αδιαλλαξία. Ο ένας λαός έσφαζε τον άλλο χωρίς ποτέ κανείς να καταλάβει πού βρίσκονταν κάθε φορά τα όρια του φίλου και του εχθρού για να αρχίζει να σφάζει. Ας το κάνουμε, έστω τώρα, μέσα από τα ερείπια, όπως οι Γάλλοι και οι Γερμανοί. Οι δυο λαοί, που αλληλο-σφάζονταν επί αιώνες, αποφάσισαν μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο να κάνουν μεταξύ τους μόνιμη ειρήνη.

ΥΓ.1: Από το άλμπουμ «Μικρά Ασία», 1972, το τραγούδι «Μες στου Βοσπόρου τα Στενά» σε στίχους Πυθαγόρα, σύνθεση Απόστολου Καλδάρα, απόδοση Γιώργου Νταλάρα: Μες του Βοσπόρου τα στενά/ ο Γιάννης κλαίει τα δειλινά/ και ο μεμέτης πλάι του/ πίνει και τραγουδάει του. Τούρκος εγώ κι εσύ Ρωμιός/ κι εγώ λαός κι εσύ λαός/ εσύ Χριστό κι εγώ Αλλάχ/ όμως κι οι δυο μας αχ και βαχ. Με λίγη αγάπη και κρασί/ μεθάω κι εγώ μεθάς κι εσύ/ πιες λίγο από το τάσι μου/ αδέρφι και καρντάσι μου. (Το είχε αφιερώσει ο Νταβούτογλου στον Τσίπρα, το 2015.)

ΥΓ.2: Τελειώνοντας το παρόν άρθρο, έριξα μια ματιά σε μια σημερινή εφημερίδα των Αθηνών: «Κρατήσου γιε μου!», η κραυγή ενός πατέρα προς τον εγκλωβισμένο γιό του στα χαλάσματα της Τουρκίας ή της Συρίας. Παρακαλώ, λοιπόν, τους χαρτογράφους της συμφοράς, και στις δύο μεριές του Αιγαίου, αυτούς που αποτιμούν τις «θαλάσσιες ζώνες» και τις «γαλάζιες πατρίδες» σε δισεκατομμύρια και τρισεκατομμύρια, να αφουγκραστούν για λίγο την θνητότητα του δικού τους γιού, του δικού μας γιού, του γιού όλων μας.

Ενημέρωση 8/2/2023

 

6.       ΟΙ 10 ΑΘΛΟΙ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΟ-ΣΑΟΥΔΑΡΑΒΙΚΗΣ ΣΥΜΜΑΧΙΑΣ ΣΤΗΝ ΥΕΜΕΝΗ

Κοσμογονικό γεγονός ο πόλεμος στην Ουκρανία με 43 χώρες συμμετέχουσες (άμεσα ή δια αντιπροσώπου). Το επικρατούν αφήγημα δεν επιτρέπει την άμεση κριτική. Μια άλλη, έμμεση, προσέγγιση του θέματος καταρρίπτει το αφήγημα ως υποκριτικό. Η περί δημοκρατίας, δικαιωμάτων και κατά αυταρχισμού ρητορική, από την χώρα μας (και από ΗΠΑ και Ευρώπη βέβαια), εναντίον του όντως κακού Πούτιν και Ρωσίας, χάνονται μέσα  στις θερμές χειραψίες και αγκαλιές με τους Σαουδάραβες και Εμιρατιανούς πρίγκιπες. Ποιες οι ενέργειες από την κυβέρνηση για την καταδίκη εγκληματιών πολέμου, εκεί όπου έχουμε εμπλακεί; Ποιες οι ενέργειες, διαμεσολαβητικές και χαλάρωσης του αποκλεισμού εκατομμυρίων αμάχων;

1. 2346 χρόνια μετά τον θάνατο του Μ. Αλεξάνδρου, τώρα καθ’ υπόδειξη του ΝΑΤΟ (IAMD concept), 150 αξιωματικοί του Ελληνικού Στρατού (και μια πυροβολαρχία Patriot – αγορασμένη βέβαια για άλλο σκοπό) «φυλάσσουν Θερμοπύλες» στα σύνορα Σαουδ. Αραβίας και Υεμένης. Ποιος ακριβώς κήρυξε πόλεμο;

2. «Ποιος κήρυξε πόλεμο;» ρώτησαν και οι Αμερικανοί βουλευτές την δική τους κυβέρνηση για την δική τους εμπλοκή; Έλεγε η προ ολίγων ημερών απορριφθείσα διακομματική πρόταση Σάντερς κ.α., που είχε σκοπό την εφαρμογή της προεκλογικής δέσμευσης Μπάιντεν για άμεση διακοπή της στήριξης στον Σαουδαραβικό συνασπισμό: «Το Κογκρέσο δεν έχει κηρύξει πόλεμο και δεν έχει παράσχει συγκεκριμένη νομική εξουσιοδότηση για την συμμετοχή στην σύγκρουση μεταξύ δυνάμεων υπό την ηγεσία της Σαουδ. Αραβίας, περιλαμβανομένων των ΗΑΕ, Μπαχρέιν, Κουβέιτ, Αιγύπτου, Ιορδανίας, Μαρόκου, Σενεγάλης, Σουδάν, εναντίον των Χούθι, γνωστών και ως Ανσάρ-Αλλάχ, στο κράτος της Υεμένης. … Δεν υπάρχει κήρυξη πολέμου ή εθνική έκτακτη ανάγκη που να έχει δημιουργηθεί από επίθεση εναντίον των ΗΠΑ, εδαφών ή κτήσεών τους ή των Ενόπλων Δυνάμεών τους ώστε να εμπλακούν οι Αμερικανικές Ένοπλες Δυνάμεις στη σύγκρουση.» Η πρόταση Σάντερς στην Αμερικανική Βουλή απέβλεπε στην ενεργοποίηση του Ψηφίσματος Πολεμικών Εξουσιών (War Powers) του 1973, με βάση το οποίο η Βουλή μπορεί να ελέγχει τον Αμερικανό Πρόεδρο στην κήρυξη και διεξαγωγή ενός πολέμου. (https://www.congress.gov/bill/115th-congress/senate-joint-resolution/54/text)

3. Παρά την προεκλογική δέσμευση, ο Λευκός Οίκος σήμερα υποστηρίζει ότι, όσο διαρκούν οι διπλωματικές προσπάθειες του Ομάν, δεν πρέπει να υπάρξει διακοπή της Αμερικανικής στήριξης στην Σαουδ. Αραβία. Την ίδια στιγμή, ο Λευκός Οίκος μιλάει γενικώς για «δύο πλευρές», χωρίς να αναφέρει την ανάγκη άμεσης χαλάρωσης του Σαουδαραβικού αποκλεισμού της Υεμένης, που εξακολουθεί να προκαλεί χιλιάδες θανάτους από λιμό και λοιμούς και που είναι όρος της άλλης «πλευράς» για μονιμότερη ανακωχή.

4. Η Σαουδ. Αραβία δεν αμύνεται (όπως ισχυρίζεται). Κάνει πόλεμο. Εναντίον των ανταρτών της Υεμένης και για αυτό ελέγχεται. Η ‘Guernica 37’, διεθνής πρωτοβουλία νομικών με έδρα το Λονδίνο και την Χάγη, κατέθεσε φάκελο στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο. Αναφέρει εγκλήματα πολέμου Σαουδ. Αραβίας και συμμάχων. Επίσης και χώρες οι οποίες δίνουν όπλα. (https://www.guernicagroup.org/post/guernica37-press-statement)

5. Μπροστά στο ηθικό ξέπλυμα της Σαουδ. Αραβίας από πλευράς Έλληνα ΥΠΕΘΑ, για την διεθνή συνεργασία, περιφερειακή ασφάλεια κλπ, τον Σεπτέμβριο 2021, τα καλά λόγια Καϊλή και Σχοινά για Κατάρ ωχριούν.

6. Νοέμβριο 2021, ο Έλληνας ΥΠΕΘΑ πρώτος θα διακηρύξει, από το Ταλίν της Εσθονίας, το Νέο Στρατηγικό Δόγμα του ΝΑΤΟ (έξι μήνες πριν από την επίσημη ανακοίνωσή του) με ρητή αναφορά στην Ρωσία ως βασικό εχθρό (τρεις μήνες πριν από τον πόλεμο στη Ουκρανία). (Το παλιό δόγμα ο «πόλεμος κατά τρομοκρατίας».) https://www.mod.mil.gr/omilia-yetha-nikolaoy-panagiotopoyloy-etisio-synedrio-tis-valtikis-tin-amyna/

7. Ο πόλεμος στην Υεμένη είναι ένας πόλεμος δια αντιπροσώπων, στις δύο άκρες του οποίου υπάρχουν δύο σκοταδιστικά κράτη, Ιράν, Σαουδ. Αραβία. Οι Χούθι στην Υεμένη επιβάλλουν το ίδιο θεοκρατικό σκοτάδι όπου κυριαρχούν. Θύματα πολέμου 400.000 νεκροί Υεμενίτες, κυρίως άμαχοι, από λιμό, λοιμούς, βομβαρδισμούς υποδομών και έναν επταετή αποκλεισμό της πρωτεύουσας και του ελεγχόμενου από τους Χούθι μεγαλύτερου μέρους της χώρας. Ο αποκλεισμός είναι ενέργεια από την Σαουδ. Αραβία και την κυβέρνηση τής σχετικά πλούσιας (λόγω πετρελαίου, λιμανιών και κεντρικής τράπεζας) νότιας Υεμένης που στηρίζει η Σαουδ. Αραβία.

8. Κατά τον ΟΗΕ, «δεν υπάρχουν καθαρά χέρια σ’ αυτό τον πόλεμο». Ειδική μνεία σε ΗΠΑ, Βρετανία, Γαλλία, Καναδά, που εξοπλίζουν την Σαουδ. Αραβία. https://news.un.org/en/story/2020/09/1072012

9. Διαφεύγει της «κοινής γνώμης» ότι, προεξάρχουσας της Σαουδ. Αραβίας, οι χώρες του ΟΠΕΚ-Plus (δηλ. και Ρωσία) αποφάσισαν πρόσφατα την μη-αύξηση της παραγωγής πετρελαίου σε αντίθεση με ό,τι (για να μειωθούν οι διεθνείς τιμές) ζητούν επίμονα Αμερική και Ευρώπη.

10. Πρόσφατα στην έγκυρη ‘Ναυτεμπορική’: «Η Σαουδ. Αραβία είναι έτοιμη να υποβάλει κοινή προσφορά με Αίγυπτο και Ελλάδα για τη διοργάνωση του Μουντιάλ 2030.» Σύμμαχοι πλέον εντός και εκτός γηπέδων.

Εφημερίδα των Συντακτών 9/2/2023

 

7.       ΟΙ ΥΠΝΟΒΑΤΕΣ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΕΝΑ ΧΡΟΝΟ ΜΕΤΑ

Ο ιστορικός Κρίστοφερ Κλαρκ, το 2012, έναν περίπου αιώνα δηλαδή μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, δημοσίευσε τους ‘Υπνοβάτες’, ένα εμπεριστατωμένο βιβλίο ιστορίας των αιτιών του Α’ ΠΠ, που παρουσιάζει κράτη και λαούς να κατευθύνονται στον πόλεμο σαν υπνοβάτες. Είχα το δίλημμα αν ως τίτλο του παρόντος θα έβαζα τον ένα ή τον άλλο τίτλο για να μιλήσω για την σημερινή κατάσταση στον κόσμο. Η ανακοίνωση «ουδέν νεώτερον από το δυτικό μέτωπο» ήταν η τότε συνήθης πολεμική ανακοίνωση του Γερμανικού Επιτελείου, που καθησύχαζε τους Γερμανούς πολίτες σαν να ήθελε να συνεχίσουν την ύπνωσή τους. Στην πραγματικότητα, τίποτα δεν ήταν τότε ήρεμο και τίποτα χωρίς «νεώτερα». Ο κόσμος θα ξυπνούσε σε συντρίμμια.

Ουδέν Νεώτερον από το Ουκρανικό Μέτωπο, ένα χρόνο μετά. Το ‘Ουδέν Νεώτερον από το Δυτικό Μέτωπο’ του Έριχ Μαρία Ρεμάρκ – δίπλα στον ‘Αποχαιρετισμό στα Όπλα’ του Χέμινγουεϊ και την ‘Ζωή εν Τάφω’ του δικού μας Μυριβήλη – είναι ίσως το πιο εμβληματικό αντιπολεμικό έργο της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Ο νεαρός ήρωας του Ρεμάρκ πέφτει νεκρός στο μέτωπο λίγες μόλις ημέρες πριν τελειώσει ο Μεγάλος Πόλεμος και η αφήγησή του τελειώνει απότομα, όπως τελειώνει και το βιβλίο. Τι ειρωνεία, όμως! «Μια ημέρα τόσο ήσυχη κι ασάλευτη! Το πολεμικό ανακοινωθέν της ημέρας ήταν: ουδέν νεώτερον από το δυτικό μέτωπο. Κείτονταν τώρα μπρούμυτα σαν να κοιμάται. Τον γύρισαν και είδαν στο πρόσωπό του μια έκφραση γαλήνια.»

Εδώ και ένα χρόνο, τον ρόλο του παγκόσμιου υπνωτιστή έχει αναλάβει ο Βλαδίμηρος Ζελένσκι, πρόεδρος Ουκρανίας. Ασκεί την γοητεία ενός ηθοποιού. Υμνητής της δημοκρατίας και της παγκόσμιας τάξης και ελευθερίας. Στην προχθεσινή διεθνή διάσκεψη του Μονάχου για την διεθνή ασφάλεια απλώς επιβεβαίωσε τον ρόλο του. Κανένας ηγέτης, κανένα κοινοβούλιο δεν μπορεί να του θέσει το ερώτημα της αυριανής ημέρας. Αυτός προσφέρει το αίμα κι εμείς τα όπλα που διαρκώς και επιμόνως και εκβιαστικώς ζητάει. Ερωτάται ο ίδιος από δημοσιογράφο, με τόσα όπλα ποιο θα είναι το τέλος του πολέμου και, μετά από δευτερόλεπτα αμηχανίας, απαντάει: «κανείς συμβιβασμός». Δηλαδή, καμία απάντηση, κανένα τέλος. Εξ ου και η απουσία της διπλωματίας. Μπορεί να λέμε ότι πίσω από πρόσωπα υπάρχουν πάντα μεγάλες δυνάμεις και συμφέροντα και υπηρεσίες, αλλά, σε τέτοιες περιπτώσεις, χρειάζεται πρώτα η δύναμη του υπνωτιστή. Για να είμαστε σίγουροι ότι δεν θα υπάρξουν «νέα από το μέτωπο».

«Το ξέσπασμα του πολέμου το 1914 δεν είναι ένα δράμα της Αγκάθα Κρίστι στο τέλος του οποίου θα ανακαλύψουμε τον ένοχο να στέκεται πάνω από ένα πτώμα με ένα πιστόλι που καπνίζει. Δεν υπάρχει όπλο που καπνίζει σε αυτή την ιστορία ή, μάλλον, υπάρχει ένα στα χέρια κάθε μεγάλου χαρακτήρα. Υπό αυτό το πρίσμα, το ξέσπασμα του πολέμου ήταν μια τραγωδία, όχι ένα έγκλημα. Η αναγνώριση αυτού δεν σημαίνει ότι πρέπει να μειώσουμε την σημασία της πολεμικής και ιμπεριαλιστικής παράνοιας των Αυστριακών και Γερμανών υπευθύνων χάραξης πολιτικής. Όμως οι Γερμανοί δεν ήταν οι μόνοι ιμπεριαλιστές και ούτε οι μόνοι που υπέκυψαν στην παράνοια. Η κρίση που έφερε τον πόλεμο το 1914 ήταν καρπός μιας κοινής πολιτικής κουλτούρας. Αλλά ήταν επίσης μια πολυπολική και εξαιρετικά διαδραστική κρίση, και αυτό είναι που την κάνει το πιο περίπλοκο γεγονός της σύγχρονης εποχής. Και γι' αυτό συνεχίζεται η συζήτηση για τις αιτίες του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, έναν αιώνα αφότου ο Γκαβρίλο Πρίντσιπ έριξε αυτές τις δύο θανατηφόρες βολές στην οδό Φραγκίσκου Ιωσήφ στο Σεράγεβο. Ένα πράγμα είναι ξεκάθαρο: κανένα από τα έπαθλα, που διεκδικούσαν οι πολιτικοί το 1914, δεν άξιζε τον κατακλυσμό που ακολούθησε. Κατάλαβαν οι πρωταγωνιστές πόσο μεγάλο ήταν το διακύβευμα;» (Clark, ‘Sleepwalkers’, 2012, σ. 561.)

ΥΓ1: Σήμερα, σε σχέση με το τότε, οι εμπόλεμοι διαθέτουν πυρηνικά και ντρόουνς, και έχουν την δυνατότητα, ακόμη και ως ηττημένοι, να παράξουν και να διασπείρουν ακόμη περισσότερα. Σήμερα, λόγω κλιματικής αλλαγής, οι Βερσαλλίες δεν θα ανθίσουν να δεχθούν τους «νικητές» και «ηττημένους» όπως τότε. Επίσης, σήμερα, τα όποια νεώτερα χάνονται ανάμεσα στα χιλιάδες άλλα νεώτερα των χιλιάδων εικονικών ή πραγματικών μετώπων του κόσμου.

ΥΓ2: Στους ‘Υπνοβάτες’ του, την περίφημη τριλογία, ο Χέρμαν Μπροχ πάει λίγο πιο πίσω χρονικά, για να καταλήξει στο 1914 αλλά και σε ό,τι μάθαμε ότι ήταν ο 20ος αιώνας, κυρίως με τους πολέμους του και τους ολοκληρωτισμούς του. «Θυμήσου, φίλε, πόσο ένδοξα μεθυσμένοι ήμασταν τον Αύγουστο του 2014! ... Δώσε μου, φίλε, μια άλλη μέθη, μορφίνη, κομμουνισμό, πατριωτισμό, κι εγώ θα σταματήσω να πίνω.» (Broch, ‘The Sleepwalkers’.)

Ενημέρωση 1/3/2023

 

8.       ΤΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΛΑΘΟΣ

 «Υπήρξε ανθρώπινο λάθος.» Το λάθος είναι ανθρώπινο. Το να σκοτώνονται 58 άνθρωποι δεν είναι ανθρώπινο. Το να καταργείς την ευθύνη της δημόσιας λειτουργίας, ως κοινωνία που είσαι του «επιτελικού κράτους» ή των «αρίστων» ή της «πρώτης φοράς» ή της δεύτερης «που θα είναι αλλιώς» ή της φοράς εκείνης της παλιάς που έκανε το κράτος φέουδο «κατόπιν ενεργειών» του τοπικού κομματάρχη, έ αυτό δεν είναι ανθρώπινο. Είναι η κοινωνία της άμορφης μάζας, η κοινωνία-χωρίς-ευθύνη, η κοινωνία του βολέματος και της δουλείας και του όπως-όπως.

Παλεύω τώρα ανάμεσα στην αρχαία σιωπή του πένθους και την άγρια οργή της πλατείας. Επί 67 χρόνια αποφεύγω τις πλατείες. Προτιμώ την γραφή και, όταν πρέπει, την σιωπή. Μα τώρα, που για 67η φορά βλέπω την χώρα να πεθαίνει, που την ίδια στιγμή βλέπω χιλιάδες νεαρούς αιμοδότες της ίδιας χώρας να μην θέλουν να αφήσουν αυτή την χώρα να πεθάνει, η σιωπή και η οργή γίνονται ένα. Οργίλη σιωπή, τρόπον τινά. Δεν πρέπει με κανένα τρόπο να δεχθούμε ότι όλα αυτά τα όμορφα αγόρια και κορίτσια στην σειρά της αιμοδοσίας θα γίνουν σύντομα ο νέος κιμάς της πολιτικής μας κοινωνίας.

«Όλα τα άλλα είναι σιωπή», λέει στον καταληκτικό του στίχο ο τραγικός ποιητής αναζητώντας την αλήθεια.

ΥΓ.: Εμείς, εδώ στη Κέρκυρα, αντί σε προεκλογικές αίθουσες για παλαμάκια να βαυκαλιζόμαστε με τις φαντασμαγορικές «επενδύσεις Ντουμπάι στην Λευκίμμη», ας ξεκινήσουμε την αντισεισμική θωράκιση των σχολείων μας πριν μας βρει ο επόμενος σεισμός και το επόμενο «ανθρώπινο λάθος». Γιατί αυτό δεν θα είναι λάθος. Και ας κοιτάξουμε και το Νοσοκομείο μας. Γιατί ούτε αυτό είναι λάθος.

Ενημέρωση 4/3/2023

 

9.       ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΕΝΟΣ ‘ΛΑΘΟΥΣ’ ΣΤΙΣ ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΜΑΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ

Το 2008, υπό τον νομάρχη κ. Στέφανο Πουλημένο, ξεκινάει η μελέτη Αρμένη και Πολυτεχνείου Πατρών με σκοπό την εκτίμηση της στατικής επάρκειας του σχολικού συγκροτήματος των Επαγγελματικών Λυκείων, στο Μαντούκι. Το 2009 ολοκληρώνεται η μελέτη. Το 2010, ο κ. Χρήστος Άνθης, Περιφερειακός Διευθυντής Εκπαίδευσης Ιονίων Νήσων, ανακοινώνει δημόσια ποσό 3 εκ. ευρώ για την στατική αποκατάσταση του κτιρίου. Το 2013, ο  επόμενος Περιφερειακός Διευθυντής Εκπαίδευσης Ιονίων Νήσων, κ. Μάχος Γαβαλάς, ανακοινώνει ποσό 4 εκ. ευρώ για τον ίδιο σκοπό. Ούτε ένα σεντ δεν εκταμιεύθηκε από αυτά τα δύο ποσά στην διάρκεια των ετών. Αρχές 2022, το υπουργείο υπόσχεται την διάθεση μόλις 1 εκ. ευρώ για τον ίδιο λόγο. Μετά την παρέλευση έτους, ούτε ένα σεντ δεν έχει διατεθεί.

Υπήρξαν έγκαιρες και  επανειλημμένες σχετικές προτάσεις από τον υπογράφοντα (που διετέλεσε στο διάστημα 2007-2011 διευθυντής στο εν λόγω σχολείο) υπό τον όρο της διάθεσης των προρρηθέντων ποσών. Εν όψει επίσκεψης πρωθυπουργού και αρμόδιου υπουργικού κλιμακίου στο νησί, επανέφερα από τις στήλες της «Ε», στις 11/7/2020, παλαιότερη δημόσια παρέμβασή μου, πάλι στην «Ε»: «Τα υπό συζήτηση σχέδια περί εμβαλωματικών ή και ριζικών επιδιορθώσεων στο σχολικό συγκρότημα Μαντουκίου, κατά τα προβλεπόμενα από την Μελέτη Αρμένη, είχαν κάποιο νόημα όταν κατετέθη η σχετική μελέτη. Όμως, από της ημερομηνίας καταθέσεώς της, έχει παρέλθει μια κρίσιμη επταετία, δωδεκαετία πλέον σήμερα (14-ετία πια!), και επομένως τα τότε λογιζόμενα θα πρέπει να συμπεριλάβουν και τις νέες φθορές που θα έχει προκαλέσει ο πανδαμάτωρ χρόνος.» Και κατέληγα στην πρόταση άμεσης δημιουργίας νέας δομής στο ‘Λυρικό’ (αντί του τότε προταθέντος χώρου στάθμευσης).

Διάβασα ότι στην τελευταία συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου αποφασίσθηκε ότι θα αναληφθεί έργο μελέτης της αντισεισμικής θωράκισης των σχολείων μας. Αυτό προϋποθέτει ενδελεχή και εξειδικευμένη εργασία κατά περίπτωση, πράγμα που σημαίνει χρονοτριβή. Μπορεί, ίσως, με την συνδρομή του Τεχνικού Επιμελητηρίου και κάποιας Πολυτεχνικής Σχολής, να διακριθούν τα επείγοντα από τα μη επείγοντα, ώστε να υπάρξει ιεράρχηση προτεραιοτήτων και η απαραίτητη παράκαμψη της σχετικής γραφειοκρατίας για τα επείγοντα.

ΥΓ1: Κατά την προαναφερθείσα (Ιούλιος 2020) επίσκεψη στο νησί μας, ο κ. Μητσοτάκης, με αφορμή τον Ερημίτη, είχε δηλώσει: «Κάποια στιγμή θα καεί το δάσος, οπότε καλά κάνουμε και το χτίζουμε.» Και ο κ. Πορτοσάλτε, τις μαύρες μέρες που περνάμε τώρα, στην ίδια γραμμή: «Μετά τις τραγωδίες φτιάχνουμε δρόμους και γεφύρια.»

ΥΓ2: Διάλογος παράλογος των ημερών μετά τα Τέμπη: «Γιατί, συνδικαλιστές, δεν μας το λέγατε αφού το ξέρατε; Σας το λέγαμε, κ. παρουσιαστή πρωινής ή νυκτερινής εκπομπής, αλλά δεν μας ακούγατε. Ας φωνάζατε πιο δυνατά, λοιπόν! Μα είχατε διαπασών το Survivor και άλλα επικοινωνιακά, δήθεν πολιτικά. Εμείς, πάντως, δεν φταίμε, την δουλειά μας κάναμε, αυτό που κάνουμε πάντα, εκτός από αυτές τις ημέρες που κλαίμε γοερά, αλλά σύντομα θα μας περάσει και θα ξαναδούμε Survivor και άλλα επικοινωνιακά, δήθεν πολιτικά.»

Ενημέρωση 11/3/2023

 

10.    ΣΤΑ ΤΕΜΠΗ ΟΥΚ ΕΣΤΙΝ ΤΡΑΓΩΔΙΑ

Μέρες που είναι δεν θα έγραφα το παρόν άρθρο, αν δίπλα στο φιλολογικό του περιεχόμενο δεν υπήρχε και χαρακτήρας πολιτικός. Ο ανείπωτος πόνος, τον οποίο προκάλεσε το δυστύχημα των Τεμπών, δεν είναι τραγωδία. Είναι πόνος χωρίς τέλος για τις οικογένειες των αδικοχαμένων συνανθρώπων μας. Είναι έγκλημα με πολλούς ενόχους. Και επίσης δεν θα έγραφα αυτό το άρθρο, αν η πολιτική δεν εξακολουθούσε, αντί να σιωπά ως ένοχη (ή συνένοχη), να φωνασκεί για την ευθύνη που αναλαμβάνει αλλά που στην ουσία δεν αναλαμβάνει. (Το χιλιοειπωμένο της ευθύνης «κατά το μερίδιο που αναλογεί» υποδηλώνει αντίληψη μετόχου ανώνυμης εταιρείας.)

Στην κλασική τραγωδία, για το κακό «φταίει» η αναπότρεπτη κακή μοίρα ενός Οιδίποδος ή η ανυπακοή μιας Αντιγόνης. Τα θύματα του σιδηροδρομικού δυστυχήματος δεν είχαν ούτε μοίρα κακή ούτε κάποια ανυπακοή για να πάθουν αυτό που έπαθαν. Ο βίαιος θάνατός τους ήταν το αποτέλεσμα μιας κοινωνίας-χωρίς-ευθύνη, μιας ανεύθυνης κοινωνίας, μιας κοινωνίας που λειτουργεί με κριτήριο το κέρδος και όχι με κριτήριο την ευθύνη έναντι του συνόλου. Το να λέμε εμείς ότι ο θάνατός των 57 συνανθρώπων μας ήταν τραγικός είναι, από την μια, προσβολή προς τους ίδιους τους νεκρούς, από την άλλη, αθώωση όλων των υπευθύνων του δυστυχήματος. Σε μια τραγωδία είναι όλοι ένοχοι και ταυτόχρονα όλοι αθώοι. Εδώ, στα Τέμπη, υπάρχουν από την μια μόνον ένοχοι, από την άλλη μόνον αθώοι.

Μια σύγχρονη κοινωνία, με τεράστια τεχνολογία στα χέρια της, ταλαντεύεται σήμερα ανάμεσα στο «έφταιγε ο σταθμάρχης» και στο «φταίξαμε όλοι». Η Δικαιοσύνη καλείται να βρει το μέτρο ανάμεσα στα δύο άκρα. Ο σταθμάρχης υπήρξε πράγματι εγκληματικά αμελής αλλά και όλοι μας φταίξαμε γιατί φτιάξαμε αυτό το ένοχο μίγμα δημόσιας και ιδιωτικής σφαίρας – μιας δημόσιας σφαίρας που ζει ιδιωτικά και μιας ιδιωτικής που ζει εις βάρος του δημοσίου. Και στις δύο περιπτώσεις ενοχής χάνουμε την ουσία. Στην πρώτη περίπτωση, αυτή του σταθμάρχη ως μόνου υπεύθυνου, αθωώνουμε όλους τους άλλους. Στην δεύτερη περίπτωση, αυτή του «φταίμε όλοι», διαχέεται η ευθύνη και αθωώνονται όλοι, ακόμη και ο ίδιος ο σταθμάρχης – ο οποίος θα μπορεί να επικαλεσθεί την κοινωνία την κακή που δεν φρόντισε να τον προστατεύσει από τα ανθρώπινα λάθη και τις ανθρώπινες αδυναμίες του.

Τις μέρες αυτές είδαμε τον υπουργό Μεταφορών να παραιτείται κλαίγοντας και «αναλαμβάνοντας την ευθύνη» και λίγο μετά να επανέρχεται δριμύτερος στον προεκλογικό αγώνα του κόμματός του, αντιλαμβανόμενος με αυτόν τον χαρακτηριστικό τρόπο την έννοια της ανάληψης ευθύνης. Είδαμε ακόμη υπουργούς και πολιτικούς να μιλάνε για «θυσία», σαν να ήθελε εδώ ένας Αγαμέμνων να θυσιάσει το παιδί του και σαν μια κόρη Ιφιγένεια (να ήθελε) να θυσιασθεί (όπως πράγματι στους τελευταίους στίχους ο γέρων Ευριπίδης βάζει την Ιφιγένεια, μετά τους κλαυθμούς της, να ανασηκώνει τους ώμους και να θέλει η ίδια θαρρετά να θυσιασθεί). Είδαμε επίσης δημοσιογράφους να μιλάνε για «ευκαιρίες», σαν να είχαμε πτώση του χρηματιστηρίου και ψυχρά μεγέθη που μπορούν να ανακάμψουν. Είδαμε, τέλος, ένα παιγνίδι λέξεων για το αν η «τηλεδιοίκηση» είναι τοπική, εθνική, αυτόματη, χειροκίνητη ή οτιδήποτε άλλο θα μπορούσε να αποτρέψει το δυστύχημα. Υπευθυνότητα, όχι, δεν είδαμε καμία. Ακόμη και το χαμηλωμένο βλέμμα «επικοινωνιακό» ήταν.

ΥΓ.1: Σε μια μικρή πόλη του Οχάιο των ΗΠΑ, στις 3 Φεβ. 2023, μια αμαξοστοιχία 38 βαγονιών, που μετέφερε επικίνδυνη χημική ουσία (βινυλοχλωρίδιο), εκτροχιάσθηκε. Για να μη γίνει έκρηξη, τα σωστικά συνεργεία απελευθέρωσαν το καρκινογόνο προϊόν. Αποτέλεσμα ήταν να μολυνθεί ο πέριξ αέρας, το έδαφος, ο υδροφόρος ορίζοντας, το ποτάμι της πόλης και να πεθάνουν χιλιάδες ζώα και ψάρια. Η είδηση πέρασε γρήγορα στα ψιλά, αν και οι άνθρωποι της αγροτικής αυτής περιοχής, με ατομικά πηγάδια ανά σπίτι, εξακολουθούν να διαμαρτύρονται και να αισθάνονται πονοκεφάλους. Η σιδηροδρομική εταιρεία Norfolk Southern, με δισ. δολ. έσοδα ετησίως, αρκέσθηκε να μοιράσει 1,5 εκ. δολ. στους κατοίκους εν όψει αγωγών. Αρνούμενη για χρόνια να επενδύσει σε αναβάθμιση του παλαιωμένου συστήματος πέδησης, πιέζει με λόμπι το Κογκρέσο (ιδίως επί Τραμπ και τώρα επί Μπάιντεν) για μείωση μέτρων ασφαλείας και προσωπικού. Θέλει ένα μηχανοδηγό ανά τρένο – το συγκεκριμένο είχε δύο και έναν εκπαιδευόμενο. (Αν υπήρχε μηχανοδηγός στο τελευταίο βαγόνι, όπως υπήρχε τον 19^ο αιώνα, θα έβλεπε αυτός τις σπίθες της πέδησης εγκαίρως – οι κάμερες κατέγραφαν σπίθες επί μία ώρα πριν τον εκτροχιασμό.) Εδώ και μια δεκαετία, αντί πραγματικών επενδύσεων, η εταιρεία επιδίδεται σε επαναγορά των δικών της μετοχών (buyback, μια αντιπαραγωγική ενέργεια προς χαρά και κέρδη μεγαλύτερα των μετόχων).

ΥΓ.2: Τέτοια εμπορευματικά τρένα, όπως το ανωτέρω, κινούνται και στις δικές μας γραμμές.

Ενημέρωση 24/3/2023

 

11.    ΥΕΜΕΝΗ ΓΙΑ ΕΝΑ ΚΑΡΒΕΛΙ ΨΩΜΙ ΚΙ ΟΥΤΕ ΜΙΑ ΛΕΞΗ

Η Υεμένη, χώρα φτωχή και εξαθλιωμένη από 8ετή εμφύλιο, κείται μακριά. Όχι όμως τόσο μακριά, ώστε να μην είναι εκεί και ο στρατός μας και τα όπλα μας (τα αγορασμένα βεβαίως για την αποτροπή άλλων απειλών). Η στρατιωτική μας παρουσία εκεί, από τον Οκτ. του 2021, δεν είναι απόρροια συμβατικής ή διασυμμαχικής υποχρέωσης ή απόφασης ΟΗΕ, ούτε κάποιας συνταγματικώς νόμιμης εσωτερικής διαδικασίας.

Στην πιο φτωχή χώρα του κόσμου, την Υεμένη, χώρα 30 εκ. κατοίκων, με τα δύο τρίτα να λιμοκτονούν, εκατοντάδες άνθρωποι ποδοπατήθηκαν προχθές κατά την διανομή ανθρωπιστικής βοήθειας. 85 οι νεκροί, εκατοντάδες οι τραυματίες, για ένα καρβέλι ψωμί.

Πρόκειται για την χώρα που παρουσιάζει, από το 2014 που μαίνεται ο εμφύλιος, την μεγαλύτερη ανθρωπιστική καταστροφή, σύμφωνα τον ΟΗΕ. 400.000 οι νεκροί από πυρά και από τον λιμό και τις ασθένειες (και την επανεμφάνιση χολέρας) που προκλήθηκαν από τον Σαουδαραβικό αποκλεισμό των λιμανιών που ελέγχουν οι υποστηριζόμενοι από το Ιράν Χούθι. https://news.un.org/en/story/2020/09/1072012.

Σύμφωνα με μία έκθεση του ΟΗΕ, «δεν υπάρχουν καθαρά χέρια σ’ αυτόν πόλεμο». Η αναφορά γίνεται σε εγκλήματα πολέμου διαπραχθέντα από όλες τις πλευρές. Ο πόλεμος αυτός ως πόλεμος δια αντιπροσώπων (by proxy) αριθμεί πολλές εμπλεκόμενες χώρες. Η χώρα μας είναι μία εκ των εμπλεκομένων με την αποστολή στην περιοχή μιας πυροβολαρχίας Patriot και 150 ανδρών. Μάχεται η Ελλάς υπέρ Σαουδικής Αραβίας και των συμμάχων της, δηλαδή για άλλη μια φορά υπέρ μιας συμμαχίας του «καλού» – καθ΄ υπόδειξη του ΝΑΤΟ. Πρόθυμοι πάντα, στην σωστή πλευρά της ιστορίας. Στην πλευρά της Σαουδικής Αραβίας τής ούτε κατ’ ελάχιστον τηρούσας τον χάρτη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του ΟΗΕ (Amnesty International 2022). Τής ούτε κατ’ ελάχιστον ικανοποιούσας τις παρακλήσεις της Δύσης για αύξηση της πετρελαϊκής παραγωγής για να αντιμετωπισθεί η τρέχουσα στενότης. Τής προσκαλούσας στον ΟΠΕΚ-Plus και την κακή Ρωσία. Τι διεθνές παίγνιο, Θεέ μου! (Η ομάδα Guernica 37, στο Λονδίνο, κινείται νομικά προς το Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης για λογαριασμό των θυμάτων των 22.766 Σαουδαραβικών και συμμαχικών επιδρομών, 1/3 εναντίον αμάχων.)

Αν ψάξει κανείς το θέμα αυτό στις προεκλογικές προτεραιότητες των κομμάτων μας, δηλαδή το θέμα της Ελληνικής εκστρατείας στα σύνορα της Υεμένης (αναλώμασι Ελλήνων φορολογουμένων ως προς τα όπλα, αναλώμασι Aramco ως προς τα έξοδα πολυτελούς διαμονής εκεί) θα το βρει στην τελευταία θέση. Ή, μάλλον, δεν θα το βρει ούτε εκεί. Μιθριδατισμός. Και όμως, θα έπρεπε να είναι στην πρώτη θέση και σε καθημερινή βάση – απολογητικά για την κυβέρνηση, κριτικά και επικριτικά για σύμπασα την αντιπολίτευση.

«Η χώρα μου είναι μικρή για να διαπράττει μεγάλες ατιμίες» είχε πει κάποτε  Έλλην πολιτικός των αρχών του 20ου αιώνα (αν και ο ίδιος δεν απέφυγε να διαπράξει μεγάλες ατιμίες – αλλά αυτό εκφεύγει του παρόντος). Η χώρα μας, λοιπόν, ας μην καμώνεται τον μέγα στρατηλάτη Αλέξανδρο και ας περιορισθεί στην ειρηνευτική διπλωματία, όπου μπορεί να την ασκήσει. (Ίσως έτσι προσελκύσει και περισσότερες επενδύσεις, μια και αυτό φαίνεται να είναι το Νο. 1 της ατζέντας της κυβέρνησης, νομίζω και της αντιπολίτευσης.)

Ας αφήσουμε την ρητορική περί συστράτευσης με τις δυνάμεις του καλού στους διαφόρους ανά τον κόσμο πολέμους, με το αίμα εκατοντάδων χιλιάδων νέων να ρέει για την ματαιότητα ενός «πουκάμισου αδειανού», μιας ευριπίδειας νεφέλης, μιας Ελένης που δεν ήταν καν στην Τροία, όταν χιλιάδες παλληκάρια σκοτώνονταν για χάρη της. Πουκάμισο δήθεν γεμάτο με δυτικές αξίες, γεμάτο με κυνικό υπολογισμό.

ΥΓ.1: Από την ‘Ελένη’ του Ευριπίδη, η πιο αποκαλυπτική εκδοχή του μύθου: ΕΛΕΝΗ: Εγώ δεν πήγα στην Τροία, ένα είδωλό μου μόνο ήταν εκεί. (Ουκ ήλθον ες γην Τρῳάδ’, αλλ’ είδωλον ην. Στ. 582). ΑΓΓΕΛΙΑΦΟΡΟΣ: Ώστε για μια νεφέλη τραβήξαμε τόσα βάσανα; (Νεφέλης αρ’ άλλως είχομεν πόνους πέρι; Στ. 706).

ΥΓ.2: Αύριο θα συστρατευθούμε με την Ταϊβάν στην Κίνα και με την Γαλλία στο Σαχέλ και στην Πολυνησία και βεβαίως με την Αμερική όπου αυτή επιθυμεί. Πάντα για το καλό μας, πάντα στην σωστή πλευρά της ιστορίας.

ΥΓ.3: Η με μεσολάβηση της Κίνας πρόσφατη προσέγγιση (σουνιτικής) Σαουδικής Αραβίας και (σιιτικού) Ιράν, αιώνιων εχθρών και ανταγωνιστών (στις παγκόσμιες ροές παράνομου χρήματος και παράνομων δράσεων) δεν γίνεται παρ’ ημίν κατανοητή. Ως game-changer, ξάφνιασε πράγματι όλα τα στρατηγικά επιτελεία τής αποφασίζουσας Δύσης. (Σ’ αυτήν δεν ανήκουμε εμείς, όσο και αν βαυκαλιζόμαστε ότι είμαστε στο κλαμπ.)

ΥΓ.4: Εμείς, με Αμερικανικό «αίτημα», πιάσαμε ως διεθνείς πειρατές «το παπόρι από την Περσία», «Pegas/ Lana», άνοιξη 2022, ανοιχτά της Καρύστου. Πειρατικά αντέδρασε και το Ιράν, στα δικά του νερά, έναντι δύο «δικών μας» δεξαμενοπλοίων. Τελικά, επιστρέψαμε το κατασχεθέν φορτίο και αυτοί «μας» απελευθέρωσαν!!  

Ενημέρωση 28/4/2023

 

YEMEN FOR A LOAF OF BREAD WITHOUT A WORD

Yemen, a country poor and impoverished due to an 8-year civil war, lies far away. But not so far away for our army and arms (bought of course to prevent other threats) as not to be there. Our military presence there, since Oct. 2021, is not the result of a contractual or inter-alliance obligation or UN decision, or any constitutionally legitimate domestic process.

In the poorest country of the world, Yemen, a country of 30 million inhabitants, with two-thirds starving, hundreds of people were trampled, some days ago, during the distribution of humanitarian aid. 85 dead and hundreds injured, for a loaf of bread.

Since 2014, when the civil war started, this is the country that today presents the greatest humanitarian disaster, according to the UN. 400,000 dead by fire and famine and disease (and re-emergence of cholera) caused by the Saudi blockade of ports controlled by the Iranian-backed Houthis.

According to a UN report, "there are no clear hands in this war." The report refers to war crimes committed by all sides. This war, a war by proxy, counts many countries involved. Greece is one of those involved, by sending a Patriot artillery and 150 men to the area. Greece is fighting on behalf of Saudi Arabia and its allies, that is to say, once again in favor of an alliance of the "good" - as suggested by NATO. Always willing, on the right side of history. On the side of Saudi Arabia, which does not in the least respect the UN human rights charter (Amnesty International 2022). It has not in the least satisfied recently the pleas of the West for an increase in oil production to deal with the current scarcity. A country that invites the evil Russia to OPEC-Plus. What an international game, my God! (The ‘Guernica 37’ group, in London, is taking legal action to The Hague Criminal Court on behalf of the victims of the 22,766 Saudi and allied raids, 1/3 against civilians.)  

If one looks for this issue in the pre-election priorities of our parties, that is, the issue of the Greek campaign on the border of Yemen (charging the Greek taxpayers as to the weapons, and Aramco as to the costs of luxurious accommodation there) one will find it in the last place. Or, rather, he won't find it there either. Mithridatism. And yet, it should be in the first place and on a daily basis – apologetically by the government, critically by the opposition sympathizers.

"My country is too small to commit great indignities" a Greek politician of the early 20th century once said. So, let our country not to be the great soldier Alexander and let us limit ourselves to peaceful diplomacy, wherever it can be practiced.

Let us leave the rhetoric of enlisting with the forces of good in the various wars around the world, with the blood of hundreds of thousands of young people flowing for the futility of an "empty shirt", a Euripidean nebula, a Helen who was not even in Troy, when thousands young men were killed for her sake. A shirt supposedly filled with Western values, filled with cynical calculation.

PS.1: From Euripides' 'Helen', the most revealing version of the myth: HELEN: I did not go to Troy, only an idol of mine was there. (l. 582). MESSENGER: So we suffered so much for a cloud? (l. 706).

PS.2: Tomorrow we will ally with Taiwan in China and with France in the Sahel and Polynesia and of course with America wherever it wishes. Always for our own good, always on the right side of history.

PS.3: The recent China-mediated rapprochement of (Sunni) Saudi Arabia and (Shia) Iran, eternal enemies and competitors (in the global flows of illegal money and illegal activities) is not understandable in our country. As a game-changer, it really took by surprise all the strategic staffs of the deciding West. (We don't belong to it, no matter how much we pretend to be in the club.)

PS.4: We, at American "request", caught as international pirates "the boat from Persia" (as the Greek song goes), "Pegas/ Lana", in spring 2022, off Karystos. Iran in its turn reacted as a pirate, in its own waters, against two of "our" tankers. Finally, we returned the seized cargo and they released "us"!!

 

12.    ΟΛΟΙ ΞΕΓΝΟΙΑΣΤΟΙ ΦΟΙΤΗΤΕΣ ΕΙΜΑΣΤΕ

Ο μέγας τραγουδοποιός Διονύσης Σαββόπουλος εξέφρασε προχθές σε συνέντευξή του την υπέρ Μητσοτάκη συμπάθειά του. Διέκρινε δε σε σύμπασα την αντιπολίτευση «φοιτητική ξεγνοιασιά». Το κακό δεν είναι να χαρακτηρίζεις τους πολιτικούς σου αντιπάλους ξέγνοιαστους φοιτητές.

Το κακό είναι να νομίζεις ότι εσύ ο ίδιος, όπως και ο εκλεκτός σου πολιτικός, ξεφεύγεις με κάποιο μαγικό τρόπο από αυτήν την ανθρώπινη συνθήκη του ξέγνοιαστου καβαλάρη. Οτι εσύ είσαι ο βαθιά γειωμένος και σοβαρός, ενώ όλοι οι άλλοι γύρω σου είναι οι ξέγνοιαστοι που ζουν εις βάρος των άλλων.

Ξέγνοιαστος καβαλάρης (easy rider, ξέγνοιαστος μοτοσικλετιστής) είναι αυτός που κινείται ελεύθερα και ανέξοδα παντού, εκμεταλλευόμενος τη σκληρή δουλειά των άλλων. Ζει όμορφα και χαλαρά αλλά εις βάρος των άλλων. Επικοινωνιακώς έξυπνο, «πιασάρικο». Ουσιαστικώς ρηχό. Ολοι, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, είμαστε ξέγνοιαστοι καβαλάρηδες και όποιοι νομίζουν ότι αυτοί αποτελούν την εξαίρεση είναι στην πραγματικότητα οι πιο επιρρεπείς να παρατήσουν ξαφνικά την όποια δουλειά κάνουν και να πάρουν τους δρόμους του ξέγνοιαστου καβαλάρη, πιο ανεύθυνοι από ποτέ.

Πόσο εν αγνοία του ξέγνοιαστος καβαλάρης πρέπει να είναι κάποιος, για να στέλνει Ελληνικό Στρατό να υπερασπιστεί την Aramco στη μακρινή Σαουδική Αραβία, σε ένα πόλεμο με χιλιάδες εγκλήματα πολέμου, διαπραχθέντα από όλους ανεξαιρέτως τους εκεί συμμετέχοντες; (Πέραν επίσημης αναφοράς του ΟΗΕ, υπάρχει και σχετική προσφυγή στην Χάγη με φάκελο της Guernica 37 – ανεξάρτητης διεθνούς πρωτοβουλίας νομικών).

Πόσο εν αγνοία του ξέγνοιαστος καβαλάρης πρέπει να είναι κάποιος για να υπερηφανεύεται για τη δημόσια υγεία μας, ενώ πέτυχε ευρωπαϊκή πρωτιά σε θανάτους Covid (αποκρύπτοντας για ένα διάστημα και σχετική μελέτη Τσιόδρα);

Πόσο εν αγνοία του ξέγνοιαστος καβαλάρης πρέπει να είναι κάποιος για να μετρά τα οικονομικά μεγέθη πληθωρισμένα για να αποδείξει ότι ο μισθός και η σύνταξη δεν τελειώνουν στις πρώτες μέρες του μήνα αλλά στις τελευταίες;

Πόσο εν αγνοία του ξέγνοιαστος καβαλάρης πρέπει να είναι κάποιος για να μην υπολογίζει στον δείκτη ανεργίας την ξενιτεμένη νεολαία μας, που βρήκε μεν δουλειά αλλά στο εξωτερικό. (Οπως ακριβώς κατά την «αναπτυξιακή» δεκαετία του 1960 – με τα πλούσια μεταναστευτικά εμβάσματα της τότε ξενιτεμένης νεολαίας μας από την «ηττημένη» και ήδη ανοικοδομημένη Γερμανία.)

Πόσο εν αγνοία του ξέγνοιαστος καβαλάρης πρέπει να είναι εκείνος ο υπουργός που θεώρησε τις γερμανικές πολεμικές αποζημιώσεις παλιά και ξεχασμένη ιστορία; (Σκέρτσος: «Μιλάτε για μια υπόθεση η οποία αφορά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο... Αν αναλωνόμαστε σε ζητήματα τα οποία αφορούν το παρελθόν, χάνουμε τη μάχη για το μέλλον»).

Ο συντάκτης του παρόντος άρθρου σταματάει εδώ, για να δηλώσει ο ίδιος ελεύθερος καβαλάρης εν πλήρει επιγνώσει (με 38 χρόνια προϋπηρεσίας σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα). Ο οποίος θα ασκεί ώς το τέλος την κριτική του προς όσους αφίππευσαν νωρίς!

ΥΓ: Θα ριγώ πάντα στο άκουσμα του καλύτερου ζεϊμπέκικου «Μ’ αεροπλάνα και βαπόρια/ και με τους φίλους τους παλιούς...». Οπως και του καλύτερου «γιεγιέδικου» «Ο καιρός θα ’ταν όμορφος στο δάσος/ αν δεν κουφαίνονταν τα φύλλα απ’ τον κρότο/ αν δεν πάγωνε ο ήλιος απ’ το κρότο/ τα παιδιά αν δεν τρώγανε σκουπίδια/ τα αεροπλάνα αν δεν καίγανε καλύβια».

Εφημερίδα των Συντακτών 18/5/2023, Ενημέρωση 19/5/2023

 

13.    Η ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΤΗΣ ΧΑΡΜΟΛΥΠΗΣ - ΤΙΣ ΠΤΑΙΕΙ;

Κατά το ιστορικό «τις πταίει;» του Τρικούπη, έφταιγε ο βασιλεύς Γεώργιος. Μέχρι το 1875, παρέδιδε την εξουσία σε όποια μειοψηφία ήθελε. Σήμερα, που είμεθα εμείς μειοψηφία, γιατί δεν έχουμε ένα βασιλέα να μας την παραδώσει; Νομίζω ότι σε τέτοιες στιγμές βαριάς αποτυχίας, πέραν του χιούμορ, επενδύει κανείς και στον αναστοχασμό. Την σκέψη τής σκέψης. Τι πήγε στραβά; Όπως κάνουμε και σε προσωπικό επίπεδο.

Ήσουν ένα κόμμα του 3% και έγινες ένα κόμμα του 13% και μετά ένα κόμμα του 33% και του 36% και κυβέρνησες πέντε χρόνια την χώρα και τώρα γίνεσαι ένα κόμμα του 20%. Τα δύο όμορα κόμματα της Αριστεράς (το ΠΑΣΟΚ της Αλλαγής και το ΚΚΕ του ΕΑΜ) πανηγυρίζουν σήμερα με γλέντια και χορούς, γιατί λένε ότι έκαναν «καμ-μπακ» με αθροιστικό ποσοστό 19%! Δύο δε κόμματα, σάρκες εκ της σαρκός σου, οριακώς εκτός βουλής, βιώνουν σήμερα τις πιο αντιφατικές συναισθηματικές καταστάσεις – στο φάσμα του κλάματος το ΜΕΡΑ, του μειδιάματος η Πλεύση. Η χαρμολύπη της Αριστεράς.

Η απλή αναλογική ηττήθηκε. Όλα αυτά τα όμορα κόμματα, αθροιζόμενα, μας κάνουν 45%. Κανείς δεν διανοείται ένα κοινό σχηματισμό των ομόρων. Εκτοξεύουν έναντι αλλήλων δηλητηριώδη βέλη. (Αυτή και η ετυμολογία του «τοξικού»!) Προέχει η επιβίωση εις βάρος των άλλων. Η Αριστερά της χαρμολύπης.

Η ΝΔ νίκησε και, παρά τις προβλέψεις των δημοσκόπων περί μεγάλης νίκης, η νίκη ήταν μεγίστη. Οι δημοσκόποι, φοβούμενοι μήπως διασυρθούν υπο-εκτιμώντας τον ΣΥΡΙΖΑ, αυτή την φορά τον υπερεκτίμησαν. Ο πόλεμος της Αριστεράς κατά των δημοσκόπων πρέπει κάποτε να τελειώσει. Απλώς, ο λαός δεν είναι πάντα μαζί μας. Και, γι αυτό, μπορεί να φταίει ο λαός, μπορεί όμως και να μη φταίει ο λαός, αλλά εμείς.

Το να χαρακτηρίζεις «ερντογανοποίηση» και «εξορμπανισμό» το αποτέλεσμα των εκλογών, αγαπητέ Γιάνη, σημαίνει ότι μάλλον δεν κατάλαβες το φαινόμενο. Ερντογάν και Ορμπάν ομνύουν στον αντι-αμερικανισμό και αντι-δυτικισμό και τις αυστηρές αξίες της θρησκείας τους. Η ΝΔ του Μητσοτάκη είναι προσκολλημένη σε Δύση και Αμερική και, πάντως, όχι παραδοσιακή. Είναι τόσο φιλοδυτική ώστε με ένα νεύμα του Αμερικανικού παράγοντα εκστρατεύει στην εγκληματούσα (με εγκλήματα πολέμου) Σαουδική Αραβία. Ή, με ένα ακόμη νεύμα του ίδιου παράγοντα, αφοπλίζει τα νησιά μας για να στείλει οπλισμό στην Ουκρανία. Ο δε υπαινιγμός για το βαθύ κράτος Ερντογάν και Ομπάν, εφ’ όσον τέτοιο κράτος υπάρχει εν Ελλάδι, πρέπει να αφορά την διάβρωσή του από άλλη χώρα. (Το απέδειξαν οι παρακολουθήσεις.) Τέλος, ως προς την συνεργασία Ερντογάν και Ορμπάν με Γκρίζους Λύκους και Jobbik, η ΝΔ δεν συνεργάζεται με Χ.Α. και τις παραφυάδες της. (Παραφωνία ο Μπαλτάκος.) Εξ ου και η έννοια του «δημοκρατικού τόξου» – που πρέπει να διαφυλάσσουμε.

Η εξήγηση της ήττας του ΣΥΡΙΖΑ πρέπει πρωτίστως να μετρήσει τα λάθη της διακυβέρνησης 2015-2019. Όχι μόνον δεν κατανοήθηκαν τα λάθη, αλλά αυτά προβάλλονται, και σήμερα, ως επιτυχίες. Τα λάθη δεν αφορούν μόνο την ουσία της πολιτικής αλλά και την επικοινωνιακή διαχείρισή της. Πολιτική χωρίς επικοινωνία είναι μη-πολιτική. Από τα χρόνια του Μακιαβέλι. Ο Μακιαβέλι δεν μιλάει για τον ελέω θεού ηγεμόνα αλλά για τον ελέω λαού ηγεμόνα. Με την έμφαση στον λαό και την επικοινωνία.

Δεν μπορείς να λύνεις το Μακεδονικό, Αλέξη, Νίκο, διχάζοντας ακόμη και τους δημοκρατικούς εντός και εκτός ΝΔ, χαρίζοντας πόντους στους εθνικιστές εντός και εκτός ΝΔ, και να περιμένεις να ξανακυβερνήσεις. Καταγεγραμμένο στο συνειδητό και υποσυνείδητο του λαού το unfair έναντι του μικρού σου συμμάχου, χάρη στον οποίο κυβέρνησες. Όφειλες να σεβασθείς την κόκκινη γραμμή του. Αν ήθελες να διαρρήξεις την συμμαχία με τον Καμμένο, χαμένη ευκαιρία η αποστολή πολεμοφοδίων στην Σαουδική Αραβία, το 2017.

Το μέγα στρατηγικό σφάλμα του ΣΥΡΙΖΑ είναι ότι (αντιθεσμικά) εκβίασε τις εκλογές, τον Ιανουάριο του 2015. Το ίδιο είχε κάνει και ο Παπανδρέου το 2009 με τις ίδιες διαλυτικές συνέπειες. Ανέλαβε την εξουσία ο ΣΥΡΙΖΑ σε μια περίοδο, κατά την οποία δεν είχε ξεκαθαρισθεί αν το success-story Σαμαρά ήταν αλήθεια ή ψέμα. Και στις δύο περιπτώσεις, με την δυναμική της εποχής, αν αντιστεκόταν λίγους μήνες στην άγρια χαρά της εξουσίας, ο ΣΥΡΙΖΑ θα ήταν νικηφόρος με τον ταυτόχρονο αποκλεισμό του κυρίαρχου αφηγήματος της ΝΔ των επόμενων χρόνων. Ότι δεν άφησε ο ΣΥΡΙΖΑ την κυβ. Σαμαρά να πετύχει την έξοδο από την διεθνή επιτροπεία και ότι, αντιθέτως, η κυβ. ΣΥΡΙΖΑ επιδείνωσε την υποθήκευση της χώρας με την δημιουργία του Υπερταμείου (στο οποίο υπήχθη για 99 χρόνια όλη η δημόσια περιουσία ως εγγύηση έναντι των χρεών μας).

ΥΓ.1: Πολλές φορές, οι καταγγέλλοντες τοξικότητα είναι πιο τοξικοί και από τους καταγγελλόμενους. (Κλέων, Λιάνα κλπ, χαλαρώστε, δεν χρειάζεται κάθε φορά να προσβάλλετε τους συνομιλητές σας ως εξωνημένους.)

ΥΓ.2: Στον περίφημο «Ηγεμόνα», 1515, ο Μακιαβέλι βάζει για πρώτη φορά στο προσκήνιο, έστω και «μακιαβελικά», τον λαό. Ο Μακιαβέλι είναι βαθύτατος πολιτικός στοχαστής. Εγκαινιάζει του Νέους Χρόνους.

Εφημερίδα των Συντακτών 29/5/2023, Ενημέρωση 23/5/2023

 

14.    ΤΟ ΚΟΣΟΒΟ ΠΑΛΙ ΦΛΕΓΕΤΑΙ ΓΙΑ ΜΙΑ ΠΙΝΑΚΙΔΑ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΥ

Να μη νομίσουμε ότι μια δευτερεύουσα διοικητική διαφορά μπορεί να ανάψει το φυτίλι του πολέμου. Απλώς, ο πόλεμος αυτός δεν τελείωσε ποτέ. Στα βόρεια σύνορα του Κοσόβου είναι ξανά συγκεντρωμένος στρατός της Σερβίας έτοιμος να επέμβει στις τέσσερεις εθνοτικά Σερβικές πόλεις του βορείου Κοσόβου. Οι εθνοτικά Σέρβοι δήμαρχοι εκεί παραιτήθηκαν προ μηνών εις ένδειξη διαμαρτυρίας για τις άδειες  των αυτοκινήτων και το πού αυτές θα εκδίδονται – στην Σερβία ή το Κόσοβο. Το Κόσοβο για 92 χώρες είναι επαρχία της Σερβίας και για 101 ανεξάρτητο κράτος, μη μετέχοντας στους διεθνείς οργανισμούς λόγω veto Ρωσίας και Κίνας.

Στις εκλογές, που ακολούθησαν, οι εθνοτικά Σέρβοι του Κοσόβου κήρυξαν αποχή. Συμμετοχή στις εκλογές: 3,5%. Ψήφισαν 1.500 από τους 45.000 εγγεγραμμένους. Αποτέλεσμα οι νέοι δήμαρχοι να μη γίνονται δεκτοί από διαδηλωτές που αποκλείσανε τα τέσσερα δημαρχεία. Στερούνται νομιμότητας. Αλλά η νατοϊκή KFOR, η ανώτατη στο Κόσοβο εξουσία, έχει άλλη άποψη, κάνοντας ότι δεν καταλαβαίνει την ουσία.

Την ίδια στιγμή, o πρώην αρχηγός του UCK, πρώην πρωθυπουργός και πρώην πρόεδρος του Κοσόβου (παραιτηθείς το 2020), Χασίμ Θάτσι, καθώς και άλλοι τρεις πρώην ανώτατοι διοικητές του UCK δικάζονται στην Χάγη φερόμενοι ως εγκληματίες πολέμου στον πόλεμο του 1998-1999. Δηλώνουν όλοι αθώοι, αλλά το κατηγορητήριο αποτελείται από 56.000 έγγραφα με βαρύτατες κατηγορίες. Ισχυρίζονται ότι άλλοι, τοπικοί διοικητές, διέπραξαν τα εγκλήματα και όχι αυτοί. Πρέπει να πούμε ότι αυτή η δίκη γίνεται με βάση το Κοσοβαρικό δίκαιο και με απόφαση του ίδιου του Θάτσι και του κοινοβουλίου του. Αποτέλεσμα διεθνούς πίεσης εν όψει περαιτέρω αναγνώρισης και διεύρυνσης των σχέσεων με Ευρώπη και Αμερική.

Μέχρι στιγμής μόνον Σέρβοι έχουν καταδικασθεί ως εγκληματίες πολέμου στον πόλεμο του 1998-99 σε προηγούμενες δίκες στην Χάγη. Για δε τον επί 79 ημέρες βομβαρδισμό της Γιουγκοσλαβίας (επί νοσοκομείων, γεφυρών, ειδησεογραφικού σταθμού, πρεσβείας – χωρίς βεβαίως απόφαση ΟΗΕ), ο τότε διοικητής του ΝΑΤΟ, Γουέσλι Κλαρκ, όχι μόνον δεν δικάσθηκε ποτέ αλλά τώρα θα δικάσει. Πρόκειται να καταθέσει στην Χάγη υπέρ του Θάτσι. Όπως και ο ανθρωπιστής, με σύνορα ή χωρίς σύνορα, Μπερνάρ Κουσνέρ.

Το Κόσοβο ήταν κάποτε Σερβικό και χριστιανικό, με εκατοντάδες μεσαιωνικές εκκλησίες (αρχαιολογικώς διατηρητέες, συστηματικώς βανδαλιζόμενες). Σήμερα, είναι Αλβανικό και μουσουλμανικό κατά 95%. Οι εθνοτικά Σέρβοι του Κοσόβου, διαρκώς συρρικνούμενοι, είναι σήμερα 100.000 επί πληθυσμού 2.000.000.

Η τελική πράξη του δράματος της διάλυσης της ενιαίας Γιουγκοσλαβίας γράφτηκε, τον Φεβρουάριο του 1999, στο Ραμπουγιέ, προάστιο του Παρισιού. Αφορούσε το Κόσοβο και την αυτονομία του που θα μετατρεπόταν σε απόσχιση. Ο Μιλόσεβιτς, ως πρόεδρος τότε της Γιουγκοσλαβίας, αρνήθηκε να υπογράψει την ομώνυμη «συμφωνία». Είχε συμφωνήσει σε ένα κείμενο και τώρα του παρουσίαζαν ένα άλλο. Αν υπέγραφε αυτό το άλλο, θα έκανε πράξη προδοτική για την πατρίδα του. Μετά την άρνηση Μιλόσεβιτς να υπογράψει, ο δρόμος για τον νατοϊκό βομβαρδισμό του Βελιγραδίου ήταν ανοιχτός. Την αφορμή θα την έβρισκαν εύκολα μέσα στο αιματοβαμμένο Κόσοβο, όπου πολλοί εγκληματούσαν εναντίον πολλών.

Ιδού τι έλεγε ο επίτιμος τότε πρόεδρος της Ν.Δ., Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, για την «συμφωνία» του Ραμπουγιέ: «Αυτό που η ελληνική αλλά και η διεθνής κοινή γνώμη στη μεγάλη της πλειοψηφία δε γνωρίζει είναι ότι στις 29 Ιαν. 1999 η Ομάδα Επαφής (Δυτικοευρωπαίοι και Αμερικανοί) υπέβαλε σχέδιο πολιτικής συμφωνίας για το Κόσσοβο, το οποίο δέχτηκε σε γενικές γραμμές η Γιουγκοσλαβική πλευρά και απέρριψαν οι Αλβανοί του Κοσσυφοπεδίου. Μετά την απόρριψη, οι Δυτικοί τροποποίησαν τη βασική συμφωνία, ακολουθώντας τις υποδείξεις των Αλβανών. Το δεύτερο κείμενο, με ημερομηνία 23 Φεβρ. 1999, το οποίο υπέγραψαν οι Αλβανοί, περιείχε δύο νέα στοιχεία: 1. Πρόβλεψη σύμφωνα με την οποία μετά από τριετή ενδιάμεση περίοδο η τύχη του Κοσσυφοπεδίου θα αποφασισθεί "με βάση τη θέληση του λαού", ρύθμιση που οδηγεί ευθέως σε απόσχιση. 2. Εγκατάσταση στρατιωτικών δυνάμεων του ΝΑΤΟ στη Γιουγκοσλαβία με απόλυτη δικαιοδοσία στο Κοσσυφοπέδιο και πλήρη ελευθερία κινήσεων σε ολόκληρη τη Γιουγκοσλαβία».

ΥΓ.1: Η ιστορία της διάλυσης της Γιουγκοσλαβίας ξεκινάει από το Κόσοβο, την δεκαετία του 1970, για να ολοκληρωθεί και πάλι στο Κόσοβο, μισό αιώνα μετά. Στο διάστημα αυτό, το δράμα των λαών θα συναντηθεί με γεωπολιτικές σκοπιμότητες των δυνατών και εθνικιστικούς φανατισμούς των αδυνάτων.

ΥΓ.2: Ως προς τα νατοϊκά στρατεύματα που πέρασαν το 1999 από την χώρα μας, επιδράμοντας κατά Γιουγκοσλαβίας: Αυτή ήταν μια απλή πράξη διευκόλυνσης της τότε κυβέρνησής μας (Σημίτη). Είχε προηγηθεί η ακραία (αντι)συνταγματική ερμηνεία και άδεια του εθνικού μας συνταγματολόγου Ευάγγελου Βενιζέλου για το με ποια μη-κοινοβουλευτική διαδικασία, και εκτός άρθρου 27, διέρχονται ξένα στρατεύματα από την χώρα.

Ενημέρωση 1/6/2023

 

15.    Η ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ ΤΟΥ ΠΕΝΘΟΥΣ

Η μνημειώδης “Μεσόγειος” του Μπροντέλ (Fernand Braudel) μιλάει για την Μεσόγειο μέσα στον χρόνο. Ο χρόνος του Μπροντέλ δεν είναι μόνο ο χρόνος του δράματος μιας ημέρας, αλλά και ο χρόνος των γενεών καθώς και ο χρόνος των αιώνων και χιλιετιών. Τρίτομο το έργο, με τους τόμους να ασχολούνται με την μακρά διάρκεια ο πρώτος τόμος, την μέση διάρκεια ο δεύτερος, την βραχεία διάρκεια ο τρίτος. Στην μακρά διάρκεια(longue durée) της ιστορίας, αυτή η θάλασσα του πολιτισμού και του εμπορίου έγινε πολλές φορές η θάλασσα των ναυμαχιών και των πειρατειών και κάποτε και των ναυαγίων. Δεν μπορούμε να καταλάβουμε ούτε τα ναυάγια ούτε τις πειρατείες ούτε τα σημερινά κρουαζιερόπλοια με τα σπα αν περιορισθούμε σε μια μέρα ιστορίας, την ιστορία της μιας μέρας, της μέρας, ας πούμε, του προχθεσινού ναυαγίου.

Στην εποχή των τεράστιων κρουαζιεροπλοίων, πολυτελών πολυκατοικιών που πλέουν αμέριμνα, 2.000 φτωχοδιάβολοι πνίγονται ετησίως, προσπαθώντας να διασχίσουν την ίδια ακριβώς θάλασσα πάνω σε καρυδότσουφλα χωρίς σπα. (Ο ανεπίσημος αριθμός των πνιγμένων πολλαπλάσιος.)

Τηλεοπτική προεκλογική άποψη (Καιρίδη, φαντάζομαι και Γεωργιάδη και πολλών ομοίων) μετά το ναυάγιο: «Δεν θα σώσει η Ευρώπη τον κόσμο. … Φταίνε οι δικαιωματιστές με τις ιδεοληψίες τους όσο και οι άλλοι ακραίοι από την άλλη μεριά του φάσματος.» Υπενθύμιση, λοιπόν: Η Ευρώπη δεν γεννήθηκε χθες, ούτε προχθές. Υπήρξε επί αιώνες. Επί αιώνες κατέκτησε και κυβέρνησε τον κόσμο. Και ωφελήθηκε τα μάλα από τον κόσμο όλους αυτούς του αιώνες. Και ωφελείται ακόμη. Π.χ. η Γαλλία στο Σαχέλ. (Παρεμπιπτόντως, γνωστοί Έλληνες εθνικιστές δηλώνουν ανερυθρίαστα ότι πρέπει και εμείς να στείλουμε στρατό στο Σαχέλ, στο πλαίσιο της ελληνο-γαλλικής συμφωνίας. Σαν να μη μας φθάνει η Σαουδική Αραβία με τα Πάτριότ μας (sic!) και τους 150 αξιωματικούς μας!)

Η αλήθεια σήμερα είναι σκληρή: Η Ευρώπη είναι η μόνη που μπορεί να σώσει τον κόσμο. Αν δεν τον σώσει, θα κατακλεισθεί, θέλει-δεν-θέλει, από τους παρίες του κόσμου. Αν δεν τον σώσει με ένα παγκόσμιο «Σχέδιο Μάρσαλ», θα πνιγεί η ίδια από τα απόνερα του προχθεσινού ναυαγίου. Και του αυριανού. Οι προχθεσινοί ναυαγοί δεν ξεκίνησαν να κάνουν κρουαζιέρα με σπα. Το ίδιο και οι αυριανοί.

Η Ευρώπη σήμερα κάνει πόλεμο. Υπερασπίζεται το υπέρτατο δικαίωμα μιας χώρας να μπει στο ΝΑΤΟ! Οι πρόσφυγες αυτής της χώρας, διαλυμένης πλέον, γίνονται δεκτοί από τους λοιπούς Ευρωπαίους μετά βαΐων εν αντιθέσει προς τους χιλιάδες πνιγμένους της Μεσογείου – που δεν πρόλαβαν στον πανικό τους να υποβάλουν αίτημα ασύλου.

Το υποθετικό «Σχέδιο Μάρσαλ» δεν θα υπερέβαινε σε χρήματα τα έξτρα (λόγω του πολέμου) ετήσια κέρδη της πολεμικής και της πετρελαϊκής βιομηχανίας. Της πραγματικής νικήτριας του πολέμου, αφού όλοι οι άλλοι είμαστε χαμένοι. (Η Ελλάς, μετέχουσα πλέον ενεργά στους πολέμους με όπλα και στρατό σε Ουκρανία και Σαουδική Αραβία, ας μη καμώνεται την μη μετέχουσα.) Το νέο «Σχέδιο Μάρσαλ» δεν θα υπερέβαινε τα 200 δισεκατομμύρια δολάρια που έχουν εισρεύσει στην Ουκρανία για να κάνει πόλεμο. Χώρια τα άλλα τόσα από πλευράς Ρωσίας, για ένα δεύτερο Σχέδιο Μάρσαλ! Δημιουργική καταστροφή το λένε αυτό; Ή απλά καταστροφή; Παγκόσμια ανθρωπιστική καταστροφή.

ΥΓ.1: Στο Σουδάν γίνεται φρικτός εμφύλιος για ένα μόνο δισεκατομμύριο του χρυσορυχείου της. (Φυλασσομένου μέχρι πρότινος από την διαβόητη Βάγκνερ.) Το ίδιο και το υπόλοιπο Σαχέλ, μέχρι την δυτική ακτή, με τα εκατομμύρια των εκτοπισμένων μέσα στις χώρες τους και έξω από τις χώρες τους. Φυλετικά μίση – ούτε καν τα εθνικιστικά της νεωτερικής μας εποχής – καιροφυλακτούν να ξεσπάσουν σε γενοκτονίες, βιασμούς, λεηλασίες, δια την ασήμαντον αφορμήν ενός βοσκοτόπου.

ΥΓ.2:  Ανάρτηση Νατσιού, αρχηγού του «χριστιανικού» κόμματος «Νίκη», σχολιάζοντος το ναυάγιο: «Καθαρίστε από την πνευματική πανούκλα την δυστυχισμένη την Ελλάδα, για να μπορέσουνε να δουλέψουνε οι άξιοι δουλευταράδες. … Τίμια αδέρφια μου, Έλληνες καθαρογεννημένοι, ξεριζώστε αυτά τα φαρμακερά βρωμοχόρταρα.» Εύγε! Βρήκε την κατάλληλη ώρα ο «χριστιανός» να επικαλεσθεί τα λόγια του Κόντογλου! Η ανάρτηση, διαβάζω τώρα στο enikos.gr, κατέβηκε. Ως προδήλως αντιχριστιανική; Αιδώς Αργείε!

ΥΓ.3: Εφιάλτης η εικόνα του Τιτανικού που βυθίζεται, έχοντας κλειδώσει στο αμπάρι τους φτωχούς της τρίτης τάξης. Τις γυναίκες και τα παιδιά του προχθεσινού ναυαγίου, που δεν τους δόθηκε η, έστω και ελάχιστη, τελευταία ευκαιρία να σωθούν. Όλα τα άλλα είναι σιωπή.

Εφημερίδα των Συντακτών 19/6/2023, Ενημέρωση 17/6/2023

 

16.    ΤΟ ΡΕΚΒΙΕΜ ΜΙΑΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

 «Ήταν μία αναμενόμενη απόφαση μετά από τρεις συντριπτικές ήττες που υπέστη ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Αλέξης Τσίπρας προσωπικά σε εθνικές εκλογές. Ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν ένα κόμμα που τα τελευταία χρόνια και στην κυβέρνηση, αλλά και στην αντιπολίτευση, ταυτίστηκε με την τοξικότητα, με τον διχαστικό λόγο, αλλά και με την εκκωφαντική αναποτελεσματικότητα όταν τελικά κλήθηκε να διαχειριστεί τις τύχες του τόπου.»

Τάδε έφη την ημέρα της παραίτησης τού διχαστικού αντιπάλου ο μη-διχαστικός Κυριάκος Μητσοτάκης. Τάδε έφη ο πρώτος πρωθυπουργός που παρέλαβε γεμάτο ταμείο (37 δισ.) από τον προκάτοχό του. Ο πρωθυπουργός που παρέλαβε από τον προκάτοχό του το κλειδί του πρωθυπουργικού μεγάρου στο χέρι, ένα προκάτοχο που δεν είχε ο ίδιος ευτυχήσει να παραλάβει από τον προ-προκάτοχο, Αντώνη Σαμαρά, το 2015, το κλειδί του πρωθυπουργικού μεγάρου στο χέρι, αποχωρώντας ο προ-προκάτοχος από το πρωθυπουργικό μέγαρο πριν φθάσει εκεί ο προκάτοχος. Αφήνοντας, όπως ειπώθηκε τότε, το κλειδί κάτω από το χαλί, στην είσοδο του πρωθυπουργικού μεγάρου, σε μια επίδειξη αστικής ευγένειας, και κυρίως αφήνοντας πίσω του ταμείο για μισθοδοσία δύο μηνών και κάτι ημερών και κάτι ωρών και ένα ξηλωμένο τηλέφωνο, σε μια επίδειξη εκκωφαντικής χρηματοοικονομικής και δημοσιονομικής αποτελεσματικότητας.

Και μια αρπακτική Ευρώπη πίσω να αδημονεί να κατασπαράξει τον νεαρό αριστερό πρωθυπουργό προς παραδειγματισμό δεξιών και αριστερών στην Ευρώπη και τον κόσμο που θα σήκωναν ξανά κεφάλι. Και έναν εχθρικό κεντρικό τραπεζίτη της χώρας, στα όρια της εκτροπής και της αυτεπάγγελτης εισαγγελικής παρέμβασης λόγω ανοιχτών δηλώσεων bank-run εις βάρος της χρηματοπιστωτικής αξιοπιστίας της νέας κυβέρνησης. Ο οποίος κεντρικός τραπεζίτης μόλις είχε διορισθεί από τον προ-προκάτοχο για να κάνει δύσκολη την ζωή του προκατόχου και παρά την ρητώς εκφρασθείσα διαφωνία του προκατόχου για τον συγκεκριμένο διορισμό, σε μια επίδειξη μη διχαστικότητας του προ-προκατόχου όταν θα κατείχε για λίγους μόνο ακόμη μήνες την κυβέρνηση.

Από την μια ο προ-προκάτοχος (Σαμαράς) και ο κάτοχος (Μητσοτάκης), γόνοι πολιτικών τζακιών, και από την άλλη ο προκάτοχος (Τσίπρας), αυτοδίδακτος πολιτικός. Που ως αυτοδίδακτος έκανε πολλά λάθη. Αλλά δεν έκανε ένα: να φύγει από το Μαξίμου πριν φθάσει εκεί ο επόμενος. Και άλλο ένα: να αδειάσει το ταμείο όπως έκανε ο προηγούμενος και όπως έκαναν και όλοι οι προηγούμενοι, που από τους τάφους τους τώρα σφυρίζουν αδιάφορα στον σκοπό ενός ρέκβιεμ αδιάφορου για μια ιστορία αδιάφορη και ξεχασμένη.

Ποιος θυμάται τώρα ποιος έφτιαξε τα χρέη και τα ελλείμματα και την αποβιομηχάνιση και το πελατειακό σύστημα και τους περίφημους ραντιέρηδες και τους αδίστακτους τοκογλύφους και το κράτος των ημετέρων και των δικών μας των παιδιών; Κι εκείνα τα καθημερινά μεσημεριανά τηλέφωνα για να σου δώσουν, παρακαλετά, δάνεια και γαμοδάνεια και πάλι δάνεια. (Μέχρι και τον Γκαργκάνα παίρνανε, όπως είπε κάποτε ο ίδιος ο Γκαργκάνας, προ-προκάτοχος του σημερινού Στουρνάρα.)

Κάτι μας θυμίζει τώρα ο θλιβερός σκοπός που ακούμε αλλά δεν ξέρουμε τι. Ξεφορτωθήκαμε το παρελθόν στις πλάτες του αποχωρούντος και είναι σίγουρο ότι θα κάνουμε τα ίδια λάθη όπως κάνουν όλοι οι επιλήσμονες της μικρής τους ή μεγάλης ιστορίας. Δεν είναι μικρόψυχη και αγνώμων η δήλωση του πρωθυπουργού επί τη αποχωρήσει τού πολιτικού του αντιπάλου. Θεσμοθετημένη λήθη είναι.

ΥΓ.1: Άσχετη αλλά και σχετική ως παράδειγμα θεσμοθετημένης λήθης η δήλωση του Κυρ. Μητσοτάκη: «Τι τον νοιάζει τον 17χρονο για τον Λαμπράκη; Τι τον ενδιαφέρει τι έγινε το 1963;» (Κυρ. Μητσοτάκης στην εκπομπή «Ακραίως», Sky 27/5/2018, YouTube.) Είναι άραγε ακόμη η Ιστορία εξεταστέο μάθημα στις Πανελλήνιες; Φέτος, διαβάζω, μπήκε θέμα η «διχοτόμηση του χαρτονομίσματος» (του Πρωτοπαπαδάκη το 1922, αδίκως εκτελεσθέντος το 1923). Ένα ακόμη αναγκαστικό δάνειο. Τι τον νοιάζει, όμως, τον 17χρονο η σημερινή εκτίναξη-ρεκόρ του δανεισμού και χρέους; Αυτός μήπως θα το πληρώσει; Η πικρή αλήθεια είναι ότι αυτός θα το πληρώσει, όταν όμως ο κ. Μητσοτάκης θα έχει αποχωρήσει και θα έχει γίνει, όπως και όλοι οι προκάτοχοί του, ιστορία ξεχασμένη, δύσκολο μάθημα εξεταστέο στις Πανελλήνιες του μέλλοντός μας.

ΥΓ.2: Η συζήτηση για την τεχνητή νοημοσύνη αφορά, εκτός των άλλων, την μνήμη και την λήθη. Θα βοηθήσει την μνήμη ή την λήθη; Την λήθη, αν πιστέψουμε τον Πλατωνικό μύθο του ‘Φαίδρου’ και του θεού Θευθ για την μετάβαση από τον οικείο και διαδραστικό προφορικό λόγο στον κάπως αυτονομημένο γραπτό λόγο την εποχή εκείνη – και τώρα πλέον, με την ΑΙ, πίσω στον προφορικό αλλά μιας μηχανής εντελώς αυτονομημένης, διαδραστικής μεν αλλά fake-οικείας. (Εκτός και εάν…)

Εφημερίδα των Συντακτών 6/7/2023, Ενημέρωση 1/7/2023

 

17.    ΜΙΛΑΝ ΚΟΥΝΤΕΡΑ, 1929 - 2023, ΚΑΙ Η ΑΒΑΣΤΑΧΤΗ ΕΛΑΦΡΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΕΙΝΑΙ

Η όποια αναφορά στην «αβάσταχτη ελαφρότητα του Είναι» υποδηλώνει στοχασμό για την ανθρώπινη ύπαρξη. Αρχικώς, το 1984, υπήρξε τίτλος βιβλίου τού Μίλαν Κούντερα, σε γαλλική μετάφραση από τα τσεχικά. (Στην τότε κομμουνιστική πατρίδα του, την Τσεχοσλοβακία, ο συγγραφέας ήταν απαγορευμένος.) Το 1988, το βιβλίο γίνηκε και κινηματογραφική ταινία.

Η ελαφρότητα, όταν σημαίνει απουσία ενός βαθύτερου νοήματος της ζωής, είναι αβάσταχτη. Ποιος μπορεί να υποφέρει μια ζωή χωρίς νόημα; Η ερώτηση είναι ρητορική, καθώς, ευτυχώς, είναι πολλοί αυτοί που μπορούν όχι μόνο να την υποφέρουν αλλά και να γευθούν και απολαύσουν όλους τους χυμούς της. Τσεχοσλοβακία του 1968 και οι ήρωες της ‘Αβάσταχτης Ελαφρότητας του Είναι’ παλεύουν ανάμεσα στο βαρύ νόημα των ντιρεκτίβων ενός αυταρχικού καθεστώτος και στο ελαφρύ νόημα (νόημα-μη-νόημα) μιας ζωής, η οποία φαίνεται ελαφριά όσο ένα φτερό στον άνεμο. Ο Κούντερα, στην ‘Ελαφρότητα’, περιγράφει σχέσεις ερωτικές και συμπεριφορές που ποικίλουν από την βαρύτητα των αγωνιών και φόβων μιας πάντα δύσκολης ζωής μέχρι και την ελαφρότητα μιας φευγαλέας όσο και αδηφάγου ματιάς στην ίδια ακριβώς ζωή.

Ο Κούντερα έπαιζε διαρκώς με την ηθική διαστροφή μιας ελαφριάς αντιμετώπισης του καθημερινού βίου. Ο συγγραφέας, δια των ηρώων του, θα βρεθεί απέναντι στην «σιδερένια» βαρύτητα των «νόμων» του Είναι, που δεν την αντέχει, και αποφασίζει να δραπετεύσει. Και δραπετεύει προς ένα κόσμο όπου όλα γίνονται χωρίς να πρέπει να δικασθούν, στο τέλος, από κάποιο δικαστήριο της ιστορίας. Γίνονται, όλα όσα γίνονται, με τον τρόπο που γίνονται, για να μην επαναληφθούν ποτέ, μας λέει ο Κούντερα. Γίνονται όλα μια και μοναδική φορά. Έτσι μόνο μπορούν να είναι υποφερτά, ενίοτε ευχάριστα, ακόμη και ηδονικά.

Φαντασθείτε έναν κόσμο της αιώνιας επιστροφής και επανάληψης. «Φρικτή ιδέα!», μας λέει ο συγγραφέας. Και συνεχίζει: «Στον κόσμο της αιώνιας επιστροφής, κάθε κίνηση φέρνει το βάρος μιας αβάσταχτης ευθύνης. Αυτό είναι που έκανε τον Νίτσε να λέει ότι η ιδέα της αιώνιας επιστροφής είναι το πιο βαρύ φορτίο.»

Είναι, όμως, άραγε, φριχτή η βαρύτητα και ωραία η ελαφρότητα; «Το πιο βαρύ φορτίο μάς συνθλίβει, μάς κάνει να λυγίζουμε κάτω από αυτό, μας πιέζει στο έδαφος. … Όσο πιο βαρύ είναι το φορτίο, όσο κοντινή στη γη είναι η ζωή μας, τόσο πιο αληθινή και πιο πραγματική είναι. … Σε αντιστάθμισμα, η ολική απουσία του φορτίου κάνει το ανθρώπινο ον να γίνεται πιο ελαφρύ από τον άνεμο, να πετάει, να απομακρύνεται από τη γη, από το γήινο Είναι, να μην είναι παρά μόνο κατά το ήμισυ αληθινό και οι κινήσεις του να είναι εξίσου ελεύθερες όσο και χωρίς σημασία. Τι να διαλέξει κανείς; Το βάρος ή την ελαφρότητα; … Η αντίφαση βαρύ-ελαφρύ είναι η πιο μυστηριώδης και η πιο διφορούμενη απ' όλες τις αντιφάσεις.» (Κούντερα 1986/1984, σ.9.)

Υστ.1: Στο ‘Η Ζωή είναι Αλλού’ (1969), ο Κούντερα μάς μιλάει για την αναζήτηση του νοήματος εκεί που το νόημα είναι βαρύ κι ασήκωτο από ακαδημαϊκά και κομματικά και λοιπά καθήκοντα. Θα ανακαλύψει αργά ο ήρωας του Κούντερα, Τζάρομιλ, ότι το νόημα ήταν εξ αρχής αλλού. Όλες οι κινήσεις του αποδείχθηκαν λάθος, γιατί προορίζονταν για ένα κόσμο όχι ζωντανών κι απρόβλεπτων ανθρώπων. Μπορεί εδώ να γελάσεις, μπορεί όμως και να κλάψεις. Στο ‘Αστείο’ (1967), είχε ήδη αναρωτηθεί ο Κούντερα για το πού είναι τελικώς η ζωή. Ένα αθώο αστείο θα το πλήρωνε ο νεαρός Λούντβιχ με διώξεις και στερήσεις. Το Κόμμα δεν σήκωνε αστεία.

Υστ.2: Ο Μίρεκ, στο ‘Βιβλίο του Γέλιου και της Λήθης’ (Κούντερα 1978) λέει ότι ο αγώνας εναντίον της εξουσίας είναι ο αγώνας εναντίον της λήθης. Την ίδια στιγμή, όμως, ο Μίρεκ προσπαθεί να ξεχάσει και να διαγράψει το κομμουνιστικό του παρελθόν καθώς και μια παλιά του ερωτική σχέση με μέλος του Κόμματος, για να φιλοτεχνήσει τον νέο του ηρωικό αντικαθεστωτικό ρόλο.

Υστ.3: Στην ‘Αθανασία’, ο Κούντερα βάζει μια γυναίκα, την Μπετίνα Μπρεντάνο, να ερωτευθεί τον Γκαίτε, πρώην εραστή της μαμάς της, για να μπορέσει να γραφτεί και αυτή στο βιβλίο της αιώνιας μνήμης των αθάνατων ποιητών. Τα πράγματα στην πορεία παίρνουν απρόσμενη τροπή. «Ο Δημιουργός έβαλε στον υπολογιστή ένα πρόγραμμα κι έπειτα έφυγε. … Προγραμματισμός του υπολογιστή δεν σημαίνει ότι όλα είναι σχεδιασμένα με κάθε λεπτομέρεια. Το πρόγραμμα δεν έγραφε ότι το 1815 θα γινόταν η μάχη του Βατερλό και ότι οι Γάλλοι θα έχαναν, αλλά μόνο ότι ο άνθρωπος είναι εκ φύσεως επιθετικός. Από την άποψη του Δημιουργού όλα τα άλλα είναι χωρίς σημασία, ένα παιγνίδι εναλλαγών σε ένα γενικό πρόγραμμα που δεν έχει τίποτα να κάνει με μια προφητική προκαταβολή του μέλλοντος.»  (Κούντερα 1991/1990, σελ. 21.)

Υστ.4: Τα βιβλία του Μίλαν Κούντερα ήταν απαγορευμένα στην κομμουνιστική Τσεχοσλοβακία, από το 1969 μέχρι το 1989. Το καθεστώς θεωρούσε αβάσταχτη, δηλαδή ανεπίτρεπτη, την ελαφρότητα του Είναι των καθημερινών ανθρώπων, μέχρι που το ίδιο τελικώς κατέρρευσε από το βάρος της δικής του μη-ελαφρότητας.

Ενημέρωση 26/7/2023

 

18.    Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΟΡΚΙΑΣ ΤΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ, 1716

Η Ευρώπη ως Ευρώπη του Διαφωτισμού προσδιοριζόταν πάντα αρνητικά σε σχέση με την Τουρκία (Οθωμανική αυτοκρατορία). Η Ευρώπη δεν έπρεπε ποτέ να γίνει Τουρκία ή Περσία ή, γενικώς, ασιατική δεσποτεία. (Στην λαϊκή αφήγηση, Τουρκία και Περσία ήταν το ίδιο). Αυτά λέγονταν και γράφονταν από τις αρχές του 18^ου αιώνα. (Μοντεσκιέ, Βολταίρος κ.α. τα έλεγαν βέβαια για να τα ακούει και ο δικός τους Λουδοβίκος.) Τον 19^ο αιώνα, η Τουρκία θα είναι ο «μέγας ασθενής» περί τον οποίο θα εκδηλωθεί το περίφημο Ανατολικό Ζήτημα. Πηγαίνοντας πίσω, στα χρόνια του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς (16^ος αι.), θα συναντήσουμε μια πανίσχυρη αυτοκρατορία, διαρκώς επεκτεινόμενη. Ο και «Ρωμαίος αυτοκράτωρ» Τούρκος σουλτάνος δεν θεωρούσε τους Ευρωπαίους ηγεμόνες ως ισότιμούς του. Η αυτοκρατορία του ήταν οικουμενική, αιώνια και βεβαίως ισλαμική (με σχετική ανοχή στις βιβλικές θρησκείες, τις οποίες θα απομυζούσε φορολογικώς). Ο ίδιος ήταν χαλίφης. (Κάτι που θα αμφισβητούσε η «αιρετική» σιιτική Περσία.)

Η Βιέννη ήταν πάντα στα σχέδια της Τουρκίας. 1529, 1683 οι δύο αποτυχημένες πολιορκίες της Βιέννης, πρωτεύουσας της «Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας» (που δεν ήταν ούτε αγία ούτε Ρωμαϊκή ούτε αυτοκρατορία, όπως  έλεγε ο Βολταίρος). Η τρίτη απόπειρα να φθάσει η Τουρκία στην Βιέννη ήταν αυτή που προσέκρουσε στο Πετροβαραντίν (του σημερινού Νόβισαντ) και στην Κέρκυρα, στις 5 και στις 11 Αυγούστου του 1716 αντιστοίχως. Το γεγονός ότι η νίκη τής αυστριακής στρατιάς (ευρωπαϊκής στην πραγματικότητα), υπό τον Ευγένιο της Σαβοΐας, επί της υπερδιπλάσιας οθωμανικής, στο Πετροβαραντίν, καθώς και η επιτυχής υπό τον Σουλεμβούργο (εκλεκτό Ευγένιου) άμυνα Κερκυραίων και λοιπών Ευρωπαίων έναντι της οθωμανικής πολιορκίας, στην Κέρκυρα, αποδίδονται σε θαύματα της Παναγίας του Χιονιού και του Αγίου Σπυρίδωνος δεν μειώνει την ιστορική σημασία των δύο γεγονότων. Ένα χρόνο μετά, Αύγ.1717, ο στρατός του Ευγένιου θα κατελάμβανε και το Βελιγράδι. Οι ισορροπίες διεθνούς ισχύος είχαν πλέον αλλάξει ριζικά και αυτό θα αποτυπωνόταν στην Συνθήκη του Πασάροβιτς, τον Ιούλιο του 1718. Οι Οθωμανοί εγκατέλειπαν οριστικά την Ευρώπη (πλην Βαλκανίων). Οι Ευρωπαίοι είχαν αποδείξει ότι προηγούντο τεχνολογικά και στρατιωτικά.

Στην εσωτερική πολιτική της Οθωμανικής αυτοκρατορίας υπήρχαν, ιδίως μετά τα μέσα του 16^ου αι., μερικές ιδιοτυπίες ως προς την διάρθρωση των εξουσιών. Ο σουλτάνος ήταν ο απόλυτος άρχων, μη περιοριζόμενος από καμία άλλη κοσμική εξουσία. Αυτό είναι εν μέρει αληθές, εν μέρει μη αληθές. Η αυλική παραεξουσία έβαζε πολλές φορές την βασιλομήτορα και άλλους εκλεκτούς (ευνούχους) και εκλεκτές του χαρεμιού σε θέση υπέρτερης ισχύος. Τα στρατιωτικά σώματα (κυρίως οι Γενίτσαροι) επίσης λειτουργούσαν ενίοτε αυτόνομα και στασιαστικά. Οι μεγάλοι βεζίρηδες συχνά αποδεικνύονταν ισχυροί (μέχρι που πολλοί εξ αυτών γίνονταν εξιλαστήρια θύματα μετά από αποτυχίες). Οι μηχανορραφίες, ίδιον των βασιλικών παλατιών απανταχού της γης, εδώ ήταν κύριο άθλημα. Οι σουλτάνοι, ιδίως της παρακμιακής περιόδου, αποκομμένοι εντελώς από την κοινωνία, μεγαλωμένοι μέσα σε ένα κόσμο τρυφηλότητας και ηδονών, ήταν δύσκολο να μάθουν ξαφνικά πώς ασκείται η διοίκηση ενός κράτους στρατιωτικού, πολυεθνικού, πολύπλοκου, με δουλείες διαφόρων βαθμών για κάθε υπήκοο και υποτελή τους.

Η αλλαγή στο εσωτερικό του Οθωμανικού κράτους, μετά το 1718 και το Πασάροβιτς, υποδηλώνεται στον διορισμό του Ντάμαντ Ιμπραήμ Πασά στην θέση του μεγάλου βεζίρη. Εκπρόσωπος του «κόμματος της ειρήνης» ο Ιμπραήμ, απέναντι στο «κόμμα του πολέμου», εισήγαγε την Τουρκία στην «εποχή της τουλίπας». (Έτσι ονομάζουν την περίοδο αυτή οι Τούρκοι ιστοριογράφοι.) Προκρίνοντας διαπραγματεύσεις και διπλωματία, αντί του πολέμου, τοποθέτησε μια δική του προσωπική αυλή σε θέσεις-κλειδιά της διοίκησης και του βασιλικού χαρεμιού. Στα αρχιτεκτονικά πρότυπα του Φονταινεμπλώ της Γαλλίας, κατασκεύασε ένα καινούριο ανάκτορο (το Παλάτι της Χαράς), για να στρέψει τον σουλτάνο αποκλειστικά στις χαρές του χαρεμιού και να μείνει αυτός απερίσπαστος στην πολιτική των μεταρρυθμίσεων. Το παλάτι αυτό θα γινόταν το κέντρο των καθημερινών διασκεδάσεων των ισχυρών του οθωμανικού κράτους αλλά και των ξένων διπλωματικών αντιπροσωπειών. Κατά το παράδειγμα αυτό, στις ακτές του Βοσπόρου θα κτίζονταν παλάτια της ελίτ της οθωμανικής πρωτεύουσας. Ο ίδιος ο Ιμπραήμ έκτισε ένα παλάτι στην άλλη πλευρά των Στενών και τον κήπο του τον γέμισε με τουλίπες. Μιμητικά, η Κωνσταντινούπολη γέμισε με κήπους με τουλίπες. Γέμισε επίσης με καφενεία και ταβέρνες και άλλους τόπους διασκεδάσεων. Η Ευρώπη ησύχαζε.

ΥΓ.1:Το τέλος του Ιμπραήμ ήταν η εκτέλεσή του, το 1730, και η παράδοση της σωρού του στον όχλο της πόλης. Οι μεταρρυθμίσεις του στον στρατό, με την εισαγωγή ευρωπαϊκών μεθόδων οργάνωσης, είχε προκαλέσει την αντίδραση των παλαιών στρατιωτικών σωμάτων. Δίπλα και ο σεϊχουλισλάμης και το σκανδαλισμένο ιερατείο.

ΥΓ.2: Καινοτομία του Ιμπραήμ ως μεγάλου βεζίρη το πρώτο οθωμανικό τυπογραφείο, το 1727.  Το ιερατείο είχε προηγουμένως την διαβεβαίωση ότι το τυπογραφείο δεν θα ασχολείτο με θρησκευτικά ζητήματα.

Εφημερίδα των Συντακτών 11/8/2023, Ενημέρωση 10/8/2023

 

19.    31 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1923, Η ΑΝΟΧΥΡΩΤΗ ΚΕΡΚΥΡΑ ΒΟΜΒΑΡΔΙΖΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΦΑΣΙΣΤΙΚΗ ΙΤΑΛΙΑ

Είναι μεσημέρι, 31 Αυγούστου 1923. Ισχυρός ιταλικός στόλος καταπλέει στο λιμάνι της Κέρκυρας. Οι λουόμενοι κάτω από τα Μουράγια συνεχίζουν το μπάνιο τους. Πάνω στα Μουράγια οι Κερκυραίοι, ανυποψίαστοι για το τι θα ακολουθήσει, περιεργάζονται τα πλοία. Δίνει διορία ο Ιταλός ναύαρχος μέχρι τις 5 μμ να παραδοθεί το νησί. Ο τοπικός νομάρχης αιφνιδιάζεται, η Αθήνα παρομοίως. Ο Πλαστήρας, αρχηγός του κινήματος του 1922, σπεύδει οργίλος στο τηλεγραφείο: «Δίδω υμίν διαταγήν όπως…». Εκείνη την στιγμή (κατά την αφήγηση Γονατά στον Κερκυραίο ιστορικό Γρ. Δαφνή) καταφθάνουν ασθμαίνοντας στο τηλεγραφείο ο πρωθυπουργός Γονατάς και ο ΥΠΕΞ Αλεξανδρής και προλαβαίνουν τον Πλαστήρα. Εάν, με την αντίσταση των 100 στρατιωτών του φρουρίου, φονευθούν Ιταλοί, η Ιταλία δεν θα αποχωρήσει ποτέ από την Κέρκυρα (την οποία από παλιά υποβλέπει ως βενετσιάνικη και ιταλική). Να το παραδώσουμε αμαχητί το νησί και μετά να το επανακτήσουμε μέσω της νεοσύστατης Κοινωνίας των Εθνών (ΚτΕ, πρόδρομος του σημερινού ΟΗΕ).

Αριστερά της εισόδου του Κοιμητηρίου της Γαρίτσας, βρίσκεται ο τάφος των 15 θυμάτων του βομβαρδισμού εκείνης της μέρας. Πρόσφυγες της Μικράς Ασίας, που σώθηκαν από τους τσέτες της Τουρκίας για να βρουν βίαιο θάνατο εδώ. Κι ας είχε ο τοπικός νομάρχης διαμηνύσει στον Ιταλό ναύαρχο: «Εις το παλαιόν φρούριον έχουν εγκατασταθή περί τας 6 χιλιάδας προσφύγων, περί τα 350 ορφανά, και πολλοί ιδιώται νοσηλευόμενοι εις το εκεί νοσοκομείον. … Η Κέρκυρα, βάσει των συμφωνιών του 1863 και του 1864, είναι ανοχύρωτη. Την ουδετερότητά της σεβάσθηκαν όλοι οι κατά καιρούς διεθνείς αποκλεισμοί και η Ελλάς κατά τους πολέμους της.» (Δαφνής 1955, Barros 1965.) Μετά από 25λεπτο βομβαρδισμό, υψώθηκε στο φρούριο λευκή σημαία.

Η χώρα μας, το 1923, ήταν ηττημένη, ταπεινωμένη, με κυβέρνηση μη διεθνώς αναγνωρισμένη, με ένα βασιλιά ανεπιθύμητο, και με ένα τεράστιο προσφυγικό πρόβλημα. Ζητούσε τώρα η Ιταλία από την Ελλάδα ό,τι είχε ζητήσει η Αυστρία από την Σερβία το 1914 (μετά την δολοφονία του Αυστριακού αρχιδούκα στο Σεράγεβο – για να ξεκινήσει έτσι ο Α’ΠΠ): Βαρύτατη αποζημίωση για την αντικειμενική ευθύνη των φόνων σημαινόντων Ιταλών επί ελληνικού εδάφους καθώς και ιταλική συμμετοχή στις εσωτερικές διαδικασίες της Ελλάδας για την αναζήτηση των ενόχων. Στις 27 Αυγούστου 1923, ο Ιταλός στρατηγός Ενρίκο Τελλίνι και οι τέσσερεις συνοδοί του είχαν δολοφονηθεί σε ενέδρα, δίπλα στα ελληνο-αλβανικά σύνορα. Ο δολοφόνοι δεν βρέθηκαν ποτέ και η Ελλάδα θεωρήθηκε από την Ιταλία υπεύθυνη γιατί η φονική ενέργεια έγινε επί ελληνικού εδάφους.

Ο Τελλίνι ήταν επικεφαλής της ιταλο-ελληνο-αλβανικής επιτροπής, η οποία όριζε τότε τα ελληνοαλβανικά σύνορα, κατ’ εντολή της Πρεσβευτικής Διάσκεψης (οργάνου των Μεγάλων Δυνάμεων, που επέβλεπε την τήρηση της συνθήκης των Βερσαλλιών και που λειτούργησε μέχρι το 1931). Ο Τελλίνι είχε διαρκείς προστριβές με την ελληνική αντιπροσωπεία, ευνοώντας μάλλον τους Αλβανούς. Επίσης είναι αλήθεια ότι, προ της φονικής ενέδρας της 27^ης Αυγούστου, υπήρξαν αναφορές από την ελληνική αντιπροσωπεία για την ανεξέλεγκτη δράση συμμοριών στην περιοχή, ελληνικών και αλβανικών. Και επίσης είναι αλήθεια ότι η ελληνική αντιπροσωπεία είχε προτείνει να συνοδεύεται η ιταλική αντιπροσωπεία από ομάδα ελληνικού στρατού, κάτι που ο Τελλίνι δεν είχε δεχθεί. (James Barros 1965, ‘The Corfu Incident of 1923’.)

Η ιταλική κατοχή της Κέρκυρας θα λήξει στις 27 Σεπτεμβρίου, με ικανοποίηση της Ιταλίας και περαιτέρω πτώση του κύρους της Ελλάδας. Ήταν τόσο ραγδαία η εξέλιξη – ιταλικός στόλος έτοιμος στον Τάραντα, 27 Αυγούστου η δολοφονία, 29 τελεσίγραφο στην Αθήνα, 31 κατάληψη Κέρκυρας – σαν να ήταν σχεδιασμένη. Ο Μουσολίνι, πρωθυπουργός μηνών, θα αδράξει την ευκαιρία (ή το σχέδιο!) για να στεριώσει την ακόμη ταλαντευόμενη μισο-φασιστική κυβέρνησή του και το αμφισβητούμενο διεθνές κύρος της. (Η Ιταλία, μετά τις Βερσαλλίες,  θεωρούσε εαυτήν «νικήτρια ακρωτηριασμένη», αφού δεν πήρε αυτά που ήθελε, η δε δικτατορία Μουσολίνι δεν θα επιβληθεί στην Ιταλία πριν το 1925.) Το ότι για την λύση του επεισοδίου επιλέχθηκε (με πείσμονα ιταλο-γαλλική στήριξη) η Πρεσβευτική Διάσκεψη (των Μεγάλων Δυνάμεων) και όχι η Κοινωνία των Εθνών ήταν η πρώτη ήττα της ΚτΕ. Θα ακολουθήσουν και άλλες τέτοιες ήττες της ΚτΕ και από τον Μουσολίνι, Αιθιοπία 1935, και από τον Χίτλερ, Αυστρία, Τσεχοσλοβακία 1938 κλπ και κάπως έτσι θα φτάσουμε στον Β’ΠΠ.

‘Ελεύθερον Βήμα’, Αθήνα, 31 Αυγ. 1923: «Αι αξιώσεις της Ρώμης δεν έχουν σκοπόν την ικανοποίησιν ενός πληγωμένου κύρους, αλλά την ταπείνωσιν του εθνικού κύρους της Ελλάδος και την παραβίασιν της κυριαρχίας της.»

‘Times’, Λονδίνο, 31 Αυγ. 1923: «Οι ιταλικές αξιώσεις δεν φαίνεται να πηγάζουν από μια επιδίωξη δικαίου. Κάποιες από αυτές τις αξιώσεις έχουν σκοπό να επιφέρουν την πικρότερη ταπείνωση στην Ελλάδα, ενώ άλλες, μεταξύ των οποίων και το προβαλλόμενο ποσό αποζημίωσης, είναι εντελώς υπερβολικές. Δεν υπάρχει καν απόδειξη ότι οι δολοφόνοι ήταν Έλληνες.»

‘The Register’, Αδελαΐδα, 4 Σεπτ. 1923: Φθάνοντας στην Αθήνα ο αμερικανός συνταγματάρχης Λόου, διευθυντής των ορφανοτροφείων, που με χρήματα Βρετανών και Αμερικανών πολιτών οργανώθηκαν εκείνο τον καιρό στο παλιό φρούριο της Κέρκυρας για να φιλοξενήσουν τα ορφανά προσφυγόπουλα της Μικράς Ασίας, περιγράφει: «Ο αριθμός των σκοτωμένων από τους Ιταλούς στο νησί έχει φτάσει πλέον τους 20 και οι τραυματίες στο νοσοκομείο είναι συνολικά 32. Επιπλέον, περίπου άλλα 50 άτομα έχουν υποστεί ελαφρά τραύματα. Όλοι οι σκοτωμένοι και τραυματίες είναι πρόσφυγες ή ορφανά από τα αμερικανικά και βρετανικά ορφανοτροφεία που στεγάζονται στο παλιό φρούριο. Το γεγονός ότι 18 από τους σκοτωμένους ήταν παιδιά οφείλεται στις πολλές οβίδες που έπεσαν πάνω στις ελαφριές κατασκευές που χρησιμοποιούνται ως ορφανοτροφεία. Θραύσματα έπεσαν στην θάλασσα, μπροστά από το φρούριο, κοντά σε 400 ορφανά παιδιά που κολυμπούσαν. Έσπευσα στην προκυμαία για να διαμαρτυρηθώ στους Ιταλούς αξιωματικούς εναντίον της μάταιης δολοφονίας πολιτών. Ο πρώτος ιταλός αξιωματικός που συνάντησα με ρώτησε αν υπήρχαν Βρετανοί μεταξύ των νεκρών και τραυματιών. Όταν είπα όχι, αναστέναξε με ανακούφιση, λέγοντας ‘δόξα τω Θεώ’! Θα αναφέρω στο αμερικανικό Υπουργείο Εξωτερικών ότι ο βομβαρδισμός ήταν περιττός και ότι μια χούφτα ανδρών, χωρίς ένα όπλο, θα μπορούσε να είχε ολοκληρώσει την κατάληψη.»

ΥΓ.1: Η ΚτΕ καταστατικά απαγόρευε τον πόλεμο, όχι την άσκηση βίας. (Ο ΟΗΕ, διάδοχος της ΚτΕ, απαγορεύει και τα δύο.) Ο Μουσολίνι λοιπόν δήλωνε ότι η κατάληψη της Κέρκυρας ήταν «ειρηνική», για την ικανοποίηση του αιτήματος της Ιταλίας, ανέφερε δε πλείστα παραδείγματα του παρελθόντος, ακόμη και του πρόσφατου στην ίδια την Κέρκυρα, 1916, όταν Μεγάλες Δυνάμεις κατελάμβαναν, χωρίς πόλεμο, ξένη περιοχή.

ΥΓ.2: Ο Έλλην δικτάτωρ Θεόδωρος Πάγκαλος θα επιχειρήσει, το 1925, στρατιωτική εισβολή στην Βουλγαρία, με αφορμή φονικό μεθοριακό επεισόδιο. Το Συμβούλιο της ΚτΕ θα δράσει αμέσως, θα επιβάλει στην Ελλάδα βαρύ πρόστιμο, και ο Πάγκαλος υποχωρών θα απορεί ακόμη για την διαφορετική μεταχείριση. 

ΥΓ.3: Κατά την μαρτυρία του αντισυνταγματάρχη Μπότσαρη στην διεθνή ανακριτική επιτροπή, το βράδυ της 26^ης Αυγούστου όλα τα μέλη της τριεθνούς Επιτροπής Χάραξης (των ελληνο-αλβανικών) Συνόρων συνέφαγαν στα Γιάννινα με τον ιταλό στρατηγό Τελλίνι, που γιόρταζε τα 56^α γενέθλιά του. Για την επομένη ορίσθηκε αναγνώριση στην περιοχή της Κακαβιάς. Οι τρεις αντιπροσωπείες, ιταλική, ελληνική, αλβανική, όρισαν συνάντηση στις 9 το πρωί στο ελληνικό φυλάκιο της Κακαβιάς. Πρώτη αναχώρησε, στις 5.30 πμ, η υπό τον ταγματάρχη Κολόνια αλβανική αντιπροσωπεία. Στις 6 πμ, αναχώρησε η υπό τον αντισυνταγματάρχη Μπότσαρη ελληνική αντιπροσωπεία. Τελευταία αναχώρησε η υπό τον στρατηγό Τελλίνι ιταλική, που διέθετε και το νεώτερο και ταχύτερο αυτοκίνητο, Λάντσια. Τρία τέταρτα μετά την αναχώρηση της ελληνικής αντιπροσωπείας, και αφού είχε διανύσει περί τα 15 χιλιόμετρα (αυτή ήταν η ταχύτητα εκείνο τον καιρό σε εκείνους τους κακοτράχαλους δρόμους), το μπουζί του αυτοκινήτου έπαθε βλάβη. Ο έλληνας οδηγός ανέλαβε να το φτιάξει. Ο Τελλίνι προσπέρασε, αφού πρώτα σταμάτησε να ρωτήσει αν ο Μπότσαρης ήθελε να επιβιβασθεί επί του ιταλικού αυτοκινήτου. Το ελληνικό αυτοκίνητο επισκευάσθηκε σύντομα, ξαναξεκίνησε το ταξίδι προς Κακαβιά και, μόλις πέρασε το 53^ο χιλιόμετρο της διαδρομής, έκοψε ταχύτητα λόγω των πολλών και δύσβατων στροφών της περιοχής. Λίγο μετά, και πριν την θέση Ζέπι, ο οδηγός φρενάρισε απότομα. 40 μέτρα μπροστά βρισκόταν το ιταλικό αυτοκίνητο σταματημένο και πιο μπροστά ένας κορμός δέντρου που έκοβε τον δρόμο. Οι Έλληνες πλησίασαν ανήσυχοι για να διαπιστώσουν ότι το αυτοκίνητο ήταν διάτρητο από σφαίρες με ένα πτώμα να βρίσκεται κάτω από το αυτοκίνητο, ένα άλλο στην μέση του δρόμου, ένα τρίτο, αυτό του Τελλίνι, στο χαντάκι αριστερά. Οι άλλοι δύο της αποστολής βρίσκονταν νεκροί εντός του αυτοκινήτου, προφανώς οι πρώτοι νεκροί της ομοβροντίας που διέλυσε το παρμπρίζ του αυτοκινήτου. Οι δολοφόνοι είχαν πυροβολήσει από την βάση ενός μικρού γεφυριού, που ήταν στην αρχή της επόμενης απότομης στροφής. Εκεί βρέθηκαν κάλυκες φυσιγγίων όπλων μάουζερ και γόπες από τσιγάρα Βιρτζίνια.

ΥΓ.4: Παρατηρεί για τον ντούτσε, τον φασίστα ηγέτη της Ιταλίας, ο James Barros, στο βιβλίο του ‘Το Επεισόδιο της Κέρκυρας’ (1965, p.73 – βιβλίο που δεν έχει μεταφρασθεί στα ελληνικά αν και βιβλίο αναφοράς για την διπλωματία και τους περί την Κέρκυρα διεθνείς ανταγωνισμούς ισχύος της εποχής): «Η Ευρώπη (με τον Μουσολίνι το 1923) γευόταν για πρώτη φορά αυτό που ο Ορτέγκα Υ Γκασέτ περιέγραψε ως ένα τύπο ανθρώπου που ό,τι κάνει δεν το κάνει εξηγώντας τους λόγους ή το δίκιο, αλλά απλώς το κάνει. Το κάνει δείχνοντας τον εαυτό του και επιβάλλοντας την άποψή του. Αυτό είναι το νέο: το δικαίωμα να μην είσαι λογικός, o λόγος του παράλογου. Για τον ισπανό φιλόσοφο, ο άνθρωπος στη δεύτερη δεκαετία του εικοστού αιώνα αντίκρισε ένα νέο φαινόμενο, την χρήση της άμεσης δράσης. Ενώ παλαιότερα η χρήση βίας ήταν το έσχατο μέτρο για την υπεράσπιση αυτού που κάποιος θεωρούσε δικαίωμά του, τώρα έχει αντιστραφεί η τάξη των πραγμάτων. Η βία πλέον ανακηρύσσεται σε πρώτο λόγο ή, ακριβέστερα, σε μοναδικό λόγο.» (Πρόκειται για το κλασικό βιβλίο ‘Η Επανάσταση των Μαζών’, 1932/1930, του Ορτέγκα Υ Γκασέτ, ένα βιβλίο εναντίον του μαζικού ανθρώπου καθώς και εναντίον του κάθε ντούτσε, φύρερ, καουδίγιο, στον οποίον υποτάσσεται ο μαζικός άνθρωπος. Χωρίς τον ένα δεν υπάρχει ο άλλος.)

Εφημερίδα των Συντακτών 23/9/2023, Ενημέρωση 31/8/2023

 

20.    ΕΑΝ ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ (ΜΝΗΜΗ ΑΝΤΩΝΗ ΚΑΡΥΩΤΗ)

«Έτσι μάθαμε ότι η γλώσσα μας στερείται λέξεων που θα εκφράσουν αυτή την προσβολή, αυτό το γκρέμισμα του ανθρώπου. Σε μια στιγμή, σαν με προφητική διαίσθηση, η πραγματικότητα μας αποκαλύφθηκε: είχαμε φτάσει στον πάτο.» Αυτά είναι τα λόγια του Πρίμο Λέβι, στο ‘Εάν Αυτό Είναι ο Άνθρωπος’ (‘Se Questo è Un Uomo’, 1947), δύο χρόνια μετά την απελευθέρωσή του από το Άουσβιτς.

Το βιβλίο είναι μεταφρασμένο σε δεκάδες γλώσσες και έχουν ενδιαφέρον οι παρατηρήσεις του συγγραφέα επί των μεταφράσεων. Ήθελε ο Λέβι να αποδοθούν οι λέξεις του σωστά, ειδικά αυτές για την κατάρρευση του ανθρώπου και τον θάνατο. Σε μια γερμανική μετάφραση, δεκαετία του 1950, έκανε παρατήρηση ο Λέβι στον Γερμανό μεταφραστή για την λέξη με την οποία μετέφραζε τον θάνατο ενός συγκρατούμενου Ουγγρο-εβραίου στο Άουσβιτς. Εδώ δεν πρόκειται για ποίηση που ποιητική αδεία μεταφράζεται ελευθέρως. Εδώ πρόκειται για την έσχατη πτώση του ανθρώπου ως είδους και αυτό πρέπει να γίνει σεβαστό από τον μεταφραστή.

Ειδικά για την γερμανική μετάφραση, ήθελε ο Λέβι να μάθουν οι Γερμανοί ακριβώς αυτό που συνέβη με πρωταγωνίστρια την χώρα τους. Ή να θυμηθούν. Γιατί μάλλον ήξεραν. Η κακή μετάφραση θα θόλωνε την εικόνα. Ειδικά για την γερμανική μετάφραση, είχε ζητήσει να του στέλνουν το μετάφρασμα κεφάλαιο-κεφάλαιο για να το εγκρίνει ο ίδιος. Ο Άγγλος μεταφραστής θυμόταν τις σχολαστικές παρατηρήσεις του Λέβι επί της αγγλικής μετάφρασης. Ο Ρουμάνος μεταφραστής ήξερε ότι ο Λέβι τον παρακολουθεί, με ένα ρουμανικό λεξικό στο γραφείο του στο Τορίνο – όπου ζούσε πλέον ως διακεκριμένος χημικός επιστήμων.

Διαβάζω τις ανακοινώσεις των λιμενικών αρχών, τις ανακοινώσεις των υπουργείων και των λοιπών αρχών. Και της πλοιοκτήτριας εταιρείας: «Λανθασμένα απέπλευσε»! Καμία αιδώς στην χρήση των λέξεων. Καμία εκπαίδευση στην σιωπή. Οι εισαγγελείς θα κάνουν την δουλειά τους κατά τον νόμο, όμως δεν πρόκειται για ζήτημα νόμου και παρανομίας. Ό,τι συνέβη ξεπερνάει τον νόμο και την παρανομία. Απαθείς παρατηρητές πάνω στο πλοίο σχολιάζουν χωρίς εκείνο το πάθος των κερκίδων ή των καναπέδων μπροστά στην τηλεόραση. «Θα τον χτύπησε η προπέλα!» Αυτό που συνέβη δεν ήταν αθλητικό θέαμα. Ήταν η πραγματικότητα που μας αποκαλύφθηκε σε όλο της το μέγεθος. Ούτε τα σχόλια του διαδικτύου μεταφράζονται: «Ήταν Έλληνας ή λαθρομετανάστης;» «Είχε εισιτήριο ή δεν είχε;» «Άργησε ή δεν άργησε;» «Εμείς δηλαδή τι είμαστε, που είμαστε πάντα στην ώρα μας;»

Διαβάζουμε στο ίδιο βιβλίο του Πρίμο Λέβι: «Μία χώρα λογίζεται πολιτισμένη ανάλογα με τον βαθμό σοφίας και αποδοτικότητας των νόμων της που εμποδίζουν τον αδύνατο να γίνει πιο αδύνατος και τον ισχυρό να γίνει πιο ισχυρός.» Τέτοιους νόμους δεν διαθέτει η χώρα μας, ούτε κάποια άλλη χώρα του κόσμου. Μάλλον αντίθετοι νόμοι υπάρχουν. Στο όνομα μιας χιλιο-ταλαιπωρημένης ελευθερίας που καταντάει αυθαιρεσία του πιο ισχυρού και τσαμπουκάς του τσαμπουκά. Και επειδή ο καθένας μας, πλοιοκτήτης ή μούτσος, καπετάνιος ή λιμενικός, αισθάνεται ισχυρός στον μικρό ή μεγάλο, πολύ μικρό ή πολύ μεγάλο, τομέα ευθύνης του, κανείς δεν θα θελήσει τέτοιους νόμους. Γιατί αυτοί προϋποθέτουν κάτι που δεν είναι νόμος: ανθρωπιά. Κι όταν συγκρίνεται η ανθρωπιά με την εξουσία, ακόμη και την μικρότερη εξουσία, κερδίζει η εξουσία. Δεν χρειάζεται να είσαι ο Μακιαβέλι για να το καταλάβεις αυτό.

Κλείνουμε με δύο απαισιόδοξες όσο και ρεαλιστικές διαπιστώσεις του Πρίμο Λέβι από τα βιώματά του στα στρατόπεδα του κακού: «Με εντυπωσιάζει η απανθρωπιά του ανθρώπου απέναντι στον άνθρωπο.» «Η ανθρώπινη φύση είναι τέτοια, ώστε θλίψη και πόνος δεν προσθέτουν τίποτα στην συνείδησή μας. … Υπάρχει πάντα μια ανεπαρκής γνώση της πολύπλοκης φύσης της δυστυχίας. … Ίσως γι αυτό επιβιώσαμε στα στρατόπεδα. Ίσως γι αυτό συχνά λέμε ότι οι άνθρωποι δεν είναι ποτέ ευχαριστημένοι. Δεν είναι ότι δεν ξέρουν τι είναι ευτυχία. Είναι ότι δεν κατανοούν την πολυπλοκότητα της δυστυχίας.» (Λέβι, ‘Εάν Αυτό Είναι ο Άνθρωπος’.)

Εφημερίδα των Συντακτών 11/9/2023, Ενημέρωση 8/9/2023

 

21.    Ο ΜΑΥΡΟΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΗΣ ΤΟΥ 1943 ΣΕ ΚΕΡΚΥΡΑ ΚΑΙ ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ

Με την συνθηκολόγηση της Ιταλίας, στις 8 Σεπτεμβρίου 1943, οι Κερκυραίοι και οι Κεφαλλονίτες πανηγυρίζουν νομίζοντας ότι τελειώνουν τα βάσανά τους. Οι Ιταλοί στρατιώτες στα δυο νησιά νομίζουν κι αυτοί ότι θα επιστρέψουν επιτέλους στην πατρίδα τους. Κανείς ακόμη δεν βλέπει τα σύννεφα καπνού, βομβών, σφαιρών, που θα μαυρίσουν τον Σεπτέμβρη του ’43 στα δυο νησιά του Ιονίου. Στις 13 και 14 Σεπτεμβρίου σχεδόν ολική καταστροφή της πόλης της Κέρκυρας από τον εμπρηστικό βομβαρδισμό της Λουφτβάφε. Στις 24, 25, 26 Σεπτεμβρίου, στην Κεφαλονιά, εν ψυχρώ εκτέλεση από την Βέρμαχτ 5.150 Ιταλών αιχμαλώτων. Βύθιση, ακολούθως, από Συμμαχικούς βομβαρδισμούς των πλοίων που μεταφέρουν 4.000 Ιταλούς αιχμαλώτους από Κέρκυρα και Κεφαλονιά.

Ένα από τα επεισόδια τα πιο ενδεικτικά της φονικής και καταστροφικής μανίας του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου είναι οι στρατιωτικές επιχειρήσεις της Γερμανίας κατά της Ιταλίας τον Σεπτέμβριο του 1943. Οι μέχρι χθες συνεργάτες σε όλα τα ανομήματα ενός απρόκλητου επιθετικού πολέμου γίνονται ξαφνικά θανάσιμοι εχθροί. Στο βορειο-αφρικανικό μέτωπο οι Ιταλοί έχουν ήδη συντριβεί. Στις 10 Ιουλίου, ο (Αμερικανο-Καναδο-Βρετανικός) Συμμαχικός στρατός αποβιβάζεται στην Σικελία. Στις 23 Αυγούστου, οι Σοβιετικοί προελαύνουν στο Χάρκοβο. Μόνο ο Χίτλερ δεν καταλαβαίνει ακόμη ποιος θα χάσει τελικά τον πόλεμο. Στις 25 Ιουλίου, το ‘Φασιστικό Μέγα Συμβούλιο’, σε συνεννόηση με τον Ιταλό βασιλιά, καθαίρεσε και φυλάκισε (σε ένα Αλπικό ξενοδοχείο) τον Μουσολίνι. Δεν μένουν πια παρά οι λεπτομέρειες της τελικής ήττας. Όμως, πώς θα οριζόταν τώρα η ήττα, όταν την ίδια στιγμή κανείς στην Ιταλία δεν ήξερε αν ήταν φασίστας ή δημοκράτης ή οτιδήποτε άλλο, καθώς και με ποιον ήταν και εναντίον τίνος πολεμούσε, και εν τέλει γιατί πολεμούσε.

Ο νέος πρωθυπουργός, στρατηγός Μπαντόλιο (εγκληματίας πολέμου στην Αιθιοπία το 1935-36), διάδοχος του Μουσολίνι, έστελνε αντιφατικά μηνύματα προς Ιταλούς, Γερμανούς, Αμερικανούς, Άγγλους. Συνεχίζουμε στο πλευρό των Γερμανών αλλά, επίσης, είμαστε στο πλευρό των Αμερικανών και Άγγλων. Γερμανοί, σας παραδίδουμε ό,τι κατέχουμε, αλλά δεν παραδινόμαστε. Αμερικανοί σας παραδίδουμε την μισή Ιταλία (η άλλη μισή ήταν Γερμανική), αλλά δεν παραδινόμαστε. Την ίδια επαμφοτερίζουσα στάση κρατούσε και ο Τσόρτσιλ: «Αν και δεν μπορούμε να αναγνωρίσομε την Ιταλία ως σύμμαχο υπό την πλήρη σημασία της λέξεως, συμφωνήσαμε ότι θα της επιτραπεί να εξαγοράσει το σφάλμα της.» (Churchill 1951, ‘Closing the Ring’.)

Περίπου 700.000 Ιταλοί στρατιώτες, που είναι εκτός Ιταλίας, θα παραδοθούν στους Γερμανούς αμαχητί. (Σε κάποια νησιά στους Άγγλους.) Άλλοι από αυτούς θα πολεμήσουν από τις γραμμές του Γερμανικού στρατού, άλλοι, οι περισσότεροι, θα καταλήξουν σε γερμανικά στρατόπεδα συγκέντρωσης, όπου θα τύχουν δεινής μεταχείρισης ως προδότες και λιποτάκτες. Εξαίρεση οι μεραρχίες Άκουι και Πινερόλο σε Ιόνιο και Θεσσαλία.

Ο Χίτλερ, την 8^η Σεπτεμβρίου, μετά από ένα ξέσπασμα οργής, αποφασίζει να δράσει με το ‘Σχέδιο Αλάριχος’ κατάληψης της Ρώμης. Και επειδή ο Αλάριχος ήταν βάρβαρος Βησιγότθος, που το 410 μ.Χ. ισοπέδωσε την Ρώμη, αλλάζει το όνομα του σχεδίου σε ‘Άτσε’, ‘Άξονα’. Θα απαιτήσει την άνευ όρων παράδοση των Ιταλών, με την εξαίρεση «όσων προσχωρήσουν ως φασίστες στον Γερμανικό στρατό». Η μεραρχία Πινερόλο στην Θεσσαλία παραδίδεται στον ΕΛΑΣ στις 11 Σεπτεμβρίου. Σε Κέρκυρα και Κεφαλονιά, οι Ιταλοί αξιωματούχοι και οι διοικητές της μεραρχίας Άκουι, αποκομμένοι ουσιαστικά από το Μπρίντιζι (έδρα της κυβέρνησης Μπαντόλιο), αποφασίζουν την μη παράδοση στους Γερμανούς. Στην Κεφαλονιά θα γίνει δημοψήφισμα ανάμεσα στους εκεί 12.000 Ιταλούς στρατιώτες και το αποτέλεσμα είναι η προβολή μαχητικής αντίστασης. (Την ίδια στιγμή, οι Ιταλοί πολιτικοί αξιωματούχοι των δύο νησιών αρνούνται να μεταβιβάσουν τις τοπικές εξουσίες στους Έλληνες.) Το σχέδιο του Χίτλερ στα Επτάνησα θα έχει την ονομασία ‘Φεράτ’, ‘Προδοσία΄. Οι αιχμάλωτοι Ιταλοί θα αντιμετωπισθούν από τους Γερμανούς όχι ως αιχμάλωτοι πολέμου αλλά ως προδότες, στασιαστές και λιποτάκτες εν ώρα μάχης. Οι διαταγές σαφείς: «Να μην υπάρξουν αιχμάλωτοι!»

Εν τω μεταξύ, στις 12 Σεπτεμβρίου, οι Γερμανοί αλεξιπτωτιστές θα απαγάγουν τον φυλακισμένο Μουσολίνι. (Εύκολη επιχείρηση, αν κρίνουμε από τους χαμογελαστούς Ιταλούς φρουρούς δίπλα στους Γερμανούς απαγωγείς στην αναμνηστική, sic!, φωτογραφία γύρω από έναν αμήχανα μειδιούντα Μουσολίνι.) Θα τον τοποθετήσουν τον Μουσολίνι αρχηγό-μαριονέτα ενός κράτους-μαριονέτας στο Σαλό, στην βόρεια Ιταλία, υπό την απόλυτη επικυριαρχία του Χίτλερ. Ο Μουσολίνι θα είναι πια η σκιά εκείνου που κάποτε έπαιζε αυτάρεσκα με την άφρονα ματαιοδοξία του πλήθους για την νέα του Ρώμη. Θα αναγκασθεί αυτή η σκιά να εκτελέσει παλιούς συνεργάτες του, που στο ‘Φασιστικό Μέγα Συμβούλιο’ ψήφισαν υπέρ της καθαίρεσής του. Ακόμη και τον Τσιάνο, σύζυγο της αγαπημένης του κόρης, θα αναγκασθεί να εκτελέσει. Στο τέλος, ο ντούτσε θα προσπαθήσει να περάσει τα σύνορα ντυμένος Γερμανός στρατιώτης. Θα συλληφθεί και θα εκτελεσθεί. Η διαστροφή του Σαλό θα διεκτραγωδηθεί από τον Παζολίνι στην ταινία ‘Σαλό, 120 μέρες στα Σόδομα’.

ΥΓ.1: Γράφει ο Γ. Αθανάσαινας για τους Ιταλούς στρατιώτες στα Βαλκάνια: «Τους πρόδωσαν οι ηγέτες της πατρίδας τους, αφήνοντάς τους την κρισιμότερη στιγμή χωρίς πληροφόρηση και οδηγίες, ως αμνούς επί σφαγήν, στην σαδιστική μανία του αντιπάλου. Όσο κι αν είναι κατανοητή η ανάγκη μυστικότητας που επιβαλλόταν για την επιτυχία του δύσκολου  χειρισμού αλλαγής στρατοπέδου της Ιταλίας, αυτό δεν παρέχει άφεση για την ελαφρότητα με την οποία αντιμετωπίσθηκε η τύχη εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων. Τους μίσησαν οι Γερμανοί. Στρατός και λαός. Το εξοντωτικό αυτό μίσος οδήγησε σε απάνθρωπη μεταχείριση και σε ασύλληπτης έκτασης και ασύλληπτου τρόπου δολοφονίες. Τους λησμόνησε η Ιστορία. Ήταν πολλοί εκείνοι που δεν τους συνέφερε να θυμάται ο κόσμος αυτά τα γεγονότα.» (1999, σ.281.) (Ασύλληπτα τα σφραγισμένα σακιά που ξέβραζε τότε η θάλασσα στις παραλίες της Κέρκυρας με πτώματα και μια πέτρα.)

ΥΓ.2: Ο υπεύθυνος για τον αφοπλισμό των Ιταλών σε Ήπειρο και Ιόνια στρατηγός Λάντς, διοικητής του 12^ου Σώματος Στρατού, που υπέγραψε τις διαταγές εκτελέσεως των αιχμαλώτων στην Κεφαλονιά και ήταν παρών την ημέρα της εκτελέσεως στην Κεφαλονιά, δικάσθηκε το 1947 στην Νυρεμβέργη και έμεινε στην φυλακή μέχρι το 1951. Μετά την αποφυλάκισή του, εντάχθηκε στο (κεντρώο) Κόμμα των Ελεύθερων Δημοκρατών, FDP, ως σύμβουλος επί θεμάτων στρατιωτικών και ασφαλείας! Είχε πείσει το δικαστήριο στην Νυρεμβέργη ότι (1) οι εκτελεσθέντες ήταν πολύ λιγότεροι και ο ίδιος έγραψε ως αριθμό εκτελεσθέντων 5.150 για να κατευνάσει τον Χίτλερ, (2) αφού δεν είχαν καμία εντολή από το Μπρίντιζι να αντισταθούν (επί μία εβδομάδα, 13-20 Σεπτεμβρίου, πολέμησαν πράγματι σθεναρά), οι εκτελεσθέντες δεν ήταν αιχμάλωτοι πολέμου, αλλά κοινοί στασιαστές, που δεν είχαν τα προβλεπόμενα από την Γενεύη δικαιώματα αιχμαλώτων πολέμου!

ΥΓ.3: Ενώ στην Κεφαλονιά έγινε εκτέλεση αξιωματικών και στρατιωτών Ιταλών, στην Κέρκυρα έγινε εκτέλεση μόνο αξιωματικών. Στην Κέρκυρα, η αρχική υπεροχή της Ιταλικής δύναμης οδήγησε στην σύλληψη και έγκαιρη μεταφορά στην Ιταλία Γερμανών αιχμαλώτων. Εφοβούντο τώρα οι Γερμανοί αντίποινα; Ή θεώρησαν ότι η αντίσταση των Ιταλών εδώ ήταν μόνο μιας ημέρας και άρα μικρότερη και η ποινή; Οι Ιταλοί, πάντως, υπερείχαν αριθμητικώς σημαντικά και στα δύο Ιόνια νησιά (με περίπου 10.000 έως 12.000 Ιταλούς στρατιώτες σε κάθε νησί), υπολείπονταν όμως σε οπλισμό και αεροπορική στήριξη. (Η γερμανική απόβαση στην Κέρκυρα έγινε στον Χαλικούνα, στην αμμουδιά μεταξύ θάλασσας και λιμνοθάλασσας, νύχτα 24 προς 25 Σεπτεμβρίου. Την προηγουμένη, απόπειρα απόβασης στην Μπενίτσα είχε αποτραπεί από τους Ιταλούς.)

ΥΓ.4: Η πόλη της Κέρκυρας, μετά τον βομβαρδισμό της 13^ης-14^ης Σεπτεμβρίου του 1943, είναι μια άλλη πόλη. Κατεστραμμένα Δημοτικό Θέατρο, Ιόνιος Ακαδημία (και η σπουδαία δημόσια βιβλιοθήκη της), Ιόνιος Βουλή, Μπέλα-Βενέτσια, Εβραϊκή συνοικία, Άγιοι Πατέρες, Ανουντσιάτα, όλα σε στάχτες. Κανείς δεν κάθισε όλα αυτά τα χρόνια να αποτιμήσει την ζημία και να διεκδικήσει κάποτε την σχετική αποζημίωση. Συμβολικά και εις ένδειξη μνήμης. Κλασική περίπτωση πολέμου κατά αμάχων, για την οποία κανείς ποτέ δεν πλήρωσε. Αυτό από μόνο του είναι ένα ξεχωριστό ιστορικό γεγονός. Ήξεραν διοικητές και οι έμπειροι πιλότοι της Λουφτβάφε τι στόχευαν. (Να σημειώσουμε ότι την πόλη και τους αμάχους της στόχευαν τον ίδιο καιρό και οι Σύμμαχοι. Ήξεραν και αυτοί. Ένας Συμμαχικός βομβαρδισμός στην περιοχή του Ανεμομύλου είχε ως θύμα τον μεγάλο αδελφό του φίλου μου κυρ-Βαγγέλη – λίγα μόνο μέτρα από το σημείο που γράφονται οι γραμμές αυτές. Ένας άλλος Συμμαχικός βομβαρδισμός, λίγες μέρες πριν την 14^η Σεπτεμβρίου, κατέστρεψε μεγάλο μέρος του δικτύου ύδρευσης της πόλης, με μοιραίες συνέπειες για τα λιγοστά μέσα κατάσβεσης της φωτιάς της 14^ης.)

ΥΓ.5: Ο Πιέρο Παρίνι ήταν ο επικεφαλής του ‘Γραφείου Πολιτικών Υποθέσεων των Ιονίων Νήσων’ με έδρα την Κέρκυρα. Αρμοστής Ιονίων Νήσων, δηλαδή. Την 11^η Σεπτεμβρίου, και ενώ ανακαλείτο στην Ιταλία, μια επιτροπή Κερκυραίων υπό τον μητροπολίτη Μεθόδιο τον επισκέπτεται στα Ανάκτορα με αίτημα την μεταφορά των εξουσιών στους Κερκυραίους. Όμως, ο Παρίνι λείπει. «Ήταν στο ανάκτορο του Μον-Ρεπό και ετοίμαζε 40 μεγάλα κιβώτια αποσκευών μέσα στα οποία έβαζε τα πολύτιμα καλλιτεχνικά κειμήλια, που είχε συγκεντρώσει στα δύο χρόνια της διοικήσεώς του με την μέθοδο της ‘αγοράς’.» (Κ. Δαφνής 1966.) Ο Παρίνι, ορκισμένος οπαδός του Μουσολίνι, θα κατευθυνθεί με δύο βενζινακάτους, πλούσιος πια, στην Αλβανία και από εκεί στο κράτος-μαριονέτα του Σαλό, το οποίο και θα υπηρετήσει μέχρι τέλους. Μετά τον πόλεμο, θα καταδικασθεί σε 7ετή φυλάκιση για την φασιστική του δράση στο Σαλό, όχι όμως και στην Κέρκυρα. Όταν εζητήθη από την Ελλάδα η έκδοσή του, αυτός βρισκόταν ήδη στην Αργεντινή. Μετά πήγε στην Βραζιλία, όπου και έγινε σημαντικός οικονομικός παράγων. Το 1962, θα επιστρέψει στην Ελλάδα, στην Αθήνα, για να διερευνήσει το ενδεχόμενο επενδύσεων ελληνο-ιταλικών συμφερόντων. Η άφιξή του προκάλεσε την μήνιν πολλών Ελλήνων και έτσι η παραμονή του ήταν σύντομη. Πρόλαβε, πάντως, να βρει πολλούς «καλούς φίλους» στην Ελλάδα.

ΥΓ.6: Μετά την αποχώρηση Παρίνι, λίγη ώρα πριν τους βομβαρδισμούς, στις 13 Σεπτεμβρίου, ελευθερώνονται οι 500 πολιτικοί κρατούμενοι του Λαζαρέτου, που η ελληνική δικτατορία είχε ανενδοίαστα και ‘εθνικώς’ παραδώσει στους κατακτητές. Οι 500, εν μέσω βομβών, θα τρέξουν σε καταφύγια και θα φιλοξενηθούν στο 2^ο Δημοτικό Σχολείο και σε σπίτια Κερκυραίων. Γλίτωσαν έτσι από την βέβαιη Γερμανική ομηρεία.

Ενημέρωση 14/9/2023

 

22.    ΑΠΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟ ΔΥΣΤΥΧΗΜΑ ΣΤΗΝ ΛΙΒΥΗ

Αυτά είναι τα καίρια ερωτήματα που μου εξέφρασε φίλος απόστρατος αξιωματικός της Πολεμικής Αεροπορίας, όταν ζήτησα την γνώμη του επί του θέματος του στρατιωτικού δυστυχήματος στην Λιβύη:

1.       Γιατί το δυστυχές συμβάν χαρακτηρίστηκε τροχαίο ατύχημα, πριν να υπάρξει πόρισμα αρμόδιας αρχής;

2.       Γιατί έπρεπε η Ελληνική βοήθεια να φθάσει 200 χιλιόμετρα μέσα στη ενδοχώρα της Λιβύης, όπου κυριαρχεί η γνωστή μετα-Καντάφι αστάθεια με την ισχυρή παρουσία ΜΙΤ, ISIS και ανεξέλεγκτων φυλάρχων, ενώ οι αποστολές άλλων χωρών περιορίστηκαν σε ακτίνα έως 40 χιλιομέτρων;

3.        Γιατί χρησιμοποιήθηκε πούλμαν και δεν χρησιμοποιήθηκαν θωρακισμένα οχήματα για τη μεταφορά του στρατιωτικού μας προσωπικού; Σχολική εκδρομή ήταν σε ένα ήρεμο τουριστικό περιβάλλον;

4.       Γιατί δεν έγινε κατόπτευση πρώτα, και μετά να ξεκινήσει η αποστολή προς τον όποιο προορισμό της;

5.       Για ποιο τροχαίο μιλάνε; Όπως όλοι είδαμε στις φωτογραφίες, σε ένα τέτοιο χωματόδρομο δεν μπορεί κανέναν όχημα να αναπτύξει ταχύτητα μεγαλύτερη των 30-40 Km/h.

6.       Το τζιπ, που προπορευόταν, πού εξαφανίστηκε;

7.       Γιατί δεν υπήρχαν δορυφορικά τηλέφωνα;

8.       Ποια τοπική αρχή εγγυήθηκε για την ασφάλεια της αποστολής;

9.       Ποιος αναλαμβάνει την ευθύνη τελικά και τι ακριβώς σημαίνει αυτό;

Εφημερίδα των Συντακτών 22/9/2023, Ενημέρωση 22/9/2023

 

23.    ΤΟ ΚΙΕΒΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟ-ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ

Παλαιές αρχές: «Πόλεμος πατήρ πάντων.» (Ηράκλειτος, 500 πΧ.) «Αυτός που επιθυμεί ειρήνη, ετοιμάζεται για πόλεμο.» (Vegetius, De re militari, 450 μΧ.) Νέα αρχή: «Να επαγρυπνούμε απέναντι στην αθέμιτη επιρροή του στρατιωτικο-βιομηχανικού συμπλέγματος.» (Στρατηγός Αϊζενχάουερ, αποχαιρετιστήρια ομιλία, 1961 μΧ.)

Τα κράτη σκέφτονται γεωπολιτικά και άλλοτε κάνουν πόλεμο άλλοτε ειρήνη. Η σύγχρονη πολεμική βιομηχανία δεν σκέφτεται γεωπολιτικά. Πουλάει πόλεμο και σκέφτεται ως έμπορος πολέμου. Συντηρεί και επιμηκύνει τον πόλεμο. Ενίοτε τον προκαλεί με πανίσχυρα λόμπι, που βρίσκονται παντού και αμείβονται παχυλά και αμείβουν εξ ίσου παχυλά και εξαγοράζουν τις λοιπές εξουσίες.

Ο (χαρακτηρισθείς και ως «ξεχασμένος») πόλεμος Ιράν-Ιράκ, 1980-1988, με 1 εκ. νεκρούς, είχε πίσω του βιομηχανίες από 40 χώρες που προμήθευαν όπλα στους εμπολέμους. Από αυτές τις χώρες, οι μισές προμήθευαν όπλα ταυτόχρονα και στους δύο εμπολέμους (SIPRI). Χαρακτηριστικό το Ιρανγκέιτ των Ηνωμένων Πολιτειών, οι οποίες, ενώ υποστήριζαν το Ιράκ του Σαντάμ, ενίσχυαν και το Ιράν του Χομεϊνί. Το ίδιο έκαναν και η Γαλλία και η Σοβιετική Ένωση και η Δυτ. Γερμανία και η Αν. Γερμανία. Ποια, λοιπόν, η γεωπολιτική σκοπιμότητα των προμηθευτών;

Ο πόλεμος, εκτός από ακραίο κοινωνικό γεγονός, είναι πραμάτεια εμπορική. Η πιο ακριβή και πιο προστατευμένη. Πολιτικά υποτιμημένη. Ο πόλεμος δεν είναι παράγωγο. Είναι παραγωγός. Αυτοσκοπός.

Στις διεθνείς εκθέσεις όπλων, οι Ισραηλινοί παρουσιάζουν τα εξελιγμένα όπλα τους, προβάλλοντας τις πολεμικές εφαρμογές τους επί των Παλαιστινίων. Οι Αμερικανοί επί των Ιρακινών. Ρώσοι, Τούρκοι, Ιρανοί και Αμερικανοί δοκιμάζουν και προβάλλουν τα όπλα τους σε πραγματικές συνθήκες πολέμου στην Συρία. Τα πραγματικά πεδία μάχης προσφέρονται για την προβολή της φονικής πραμάτειας προς τους υποψήφιους αγοραστές. Ενδεικτικά τα διαφημιστικά φυλλάδια και τα ειδικά περιοδικά τα οποία μελετούν επισταμένως οι (φυλάσσοντες Θερμοπύλες πλασιέ όπλων) «αναλυτές» και τα διάφορα επιτελεία ανά τον κόσμο.

Οι γεωπολιτικοί σχεδιασμοί περιέχουν πάντα τις μακροπρόθεσμες πολιτικές και οικονομικές βλέψεις των εθνών στον διεθνή χώρο. Όμως, είναι τόσο μεγάλη η οικονομικο-πολιτική ισχύς του σύγχρονου στρατιωτικο-βιομηχανικού συμπλέγματος ανά χώρα, ώστε κανείς να μη μπορεί να αμφισβητήσει την καταθλιπτική υπεροχή της έναντι όλων των άλλων εθνικών, κοινωνικών και πολιτικών προτεραιοτήτων. (Δεν πρόκειται για βιοτεχνίες που έφτιαχναν κάποτε άρματα, που ούτε τον μπακάλη της γειτονιάς δεν επηρέαζαν.)

Ως προς τους λαούς, αυτοί εύκολα υιοθετούν την μαζική ρητορική της άμυνας, για να μη λένε «πόλεμο». (Μετρήστε στην επόμενη παράγραφο την λέξη «άμυνα» και τα παράγωγά της αντί του «πολέμου»!) 

Στις 29 Σεπτεμβρίου 2023, πραγματοποιήθηκε το «Πρώτο Διεθνές Φόρουμ Αμυντικών Βιομηχανιών» (DFNC1) στο Κίεβο, συγκεντρώνοντας 252 αμυντικές εταιρείες από περισσότερες από 30 χώρες. Το φόρουμ οργανώθηκε από την Ουκρανική κυβέρνηση και το προλόγισε ο Ζελένσκι με όρους δεκαετίας 1960: «Το βασικό σύνθημα του φόρουμ είναι η από κοινού οικοδόμηση του οπλοστασίου του ελεύθερου κόσμου. Η ελευθερία χρειάζεται ισχύ για να αμυνθεί ενάντια στην τυραννία. Τώρα, και ακριβώς εδώ στην Ουκρανία, θα καθοριστούν τα πιο ισχυρά αμυντικο-βιομηχανικά συγκροτήματα και τα αμυντικά τους πρότυπα στον κόσμο, για τις επόμενες δεκαετίες. Θα δημιουργηθεί ειδικό Ταμείο Άμυνας, το οποίο θα διευθύνεται από το Υπουργείο Άμυνας της Ουκρανίας. Θα καλύπτεται από τα μερίσματα των αμυντικών επιχειρήσεων και των κερδών από την πώληση κατασχεμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων της Ρωσικής Ομοσπονδίας. … Σήμερα, η ουκρανική αμυντική βιομηχανία βιώνει αναγέννηση.» Στο Φόρουμ αποφασίσθηκε η δημιουργία της «Συμμαχίας Αμυντικών Βιομηχανιών» (DIA), στην οποία θα εντάσσονται κατασκευαστές όπλων. Μέχρι να κλείσει το Φόρουμ, 38 εταιρείες από 19 χώρες είχαν ενταχθεί στην DIA.

ΥΓ.1: Καμία αποθάρρυνση του Ζελένσκι από τις αντιδράσεις για τον συνεχιζόμενο διεθνή εξοπλισμό της Ουκρανίας (από 24/2/2022, 150 δισ. δολ., τα μισά από ΗΠΑ) και την καταστροφή της χώρας και του ανθού της κοινωνίας. Καμία αποθάρρυνση από την αποτυχημένη εαρινή αντεπίθεση που γίνεται βάλτος του φθινοπώρου. Καμία αποθάρρυνση από το ότι η «μη τυραννική, μη διεφθαρμένη» Ουκρανία των 54 εκ. κατοίκων το 1991, έγινε 44 εκ. το 2021 και 34 εκ. σήμερα. (Πώς αλήθεια έφυγαν 10 εκ. πριν τον πόλεμο; Δεν εκτιμήθηκε η τότε παρουσία του ασώτου υιού Μπάιντεν στην αντιπροεδρία της μεγαλύτερης ενεργειακής εταιρείας της Ουκρανίας αξιοκρατικά; Η εκεί ενεργός παρουσία Πάϊατ και Νούλαντ;)

ΥΓ.2: Πρόσωπο χρονιάς 2022, κατά το Time, ο Ζελένσκι. Το 1938, πάλι κατά το Time, ο Χίτλερ. Το 2023, ο Ζελένσκι φαβορί για Νόμπελ Ειρήνης. Στον Καναδά, τίμησαν «κατά λάθος» έναν ναζί προς τιμήν του Ζελένσκι.

Ενημέρωση 6/10/2023

 

24.    ΣΤΗΝ ΓΑΖΑ ΔΕΝ ΈΧΟΥΝΕ ΖΩΗ

Φρίκη από έναν όχλο εξαγριωμένων Παλαιστινίων της Χαμάς, που λιντσάρει στρατιώτες και αμάχους Ισραηλινούς και απάγει γέρους και παιδιά και σκυλεύει νεκρούς. Πανηγυρίζουν με την φοβερή ιαχή: Αλλάχ ου Ακμπάρ («ο Θεός είναι Μεγάλος»). Θα ακολουθήσουν άλλη μια ισοπέδωση της Γάζας και χιλιάδες νεκροί.

Αιφνιδιασμός του Ισραήλ, μιας από της πιο επιτηρούμενες και αστυνομοκρατούμενες χώρες του κόσμου. Αναγνωριστικοί δορυφόροι Ofeq (24/7), κατασκοπευτικά Predator, αντιπυραυλική άμυνα Iron Dome, τα καμάρια της Ισραηλινής υπεροχής, δίπλα στο τεράστιο δίκτυο πληροφοριοδοτών της Μοσάντ και της Σαμπάκ, δεν τα κατάφεραν αυτή την φορά. Οι Ισραηλινοί, έχοντας στους πρώτους 8 μήνες του 2023 σκοτώσει 170 Παλαιστινίους, κυρίως αμάχους, υποτίμησαν τον αντίπαλο. Στους 12 μήνες του 2022 είχαν σκοτώσει 150, κυρίως αμάχους πάλι. 20-30 οι αντίστοιχοι νεκροί Ισραηλινοί από Παλαιστινίους, κυρίως άμαχοι. Μακάβρια κανονικότητα.

Χαμάς, φανατική στρατιωτικο-θρησκευτική οργάνωση, που κυβερνά την Γάζα επί 20ετία, έχοντας διώξει την λεγόμενη Παλαιστινιακή Αρχή ως διεφθαρμένη. Γάζα, μια μικρή παραλιακή λωρίδα γης, μήκους 40 χλμ, πλάτους 8-10 χλμ (έκτασης δηλαδή μισής Κέρκυρας), όπου στοιβάζονται 2 εκ. Παλαιστίνιοι. Συνθήκες έσχατης φτώχειας, μαζικής ανεργίας, μαζικής επιδοματικής στράτευσης των νέων (με χρήματα Ιράν, Χεζμπολάχ και ίσως Κατάρ και Τουρκίας, παλαιότερα Σαουδικής Αραβίας), με περίφραξη συρματοπλέγματος παντού, σαν σε κανονική φυλακή – με πλήρη απαγόρευση εξόδου εκτός συρματοπλέγματος.

Το άλλο τμήμα Παλαιστινιακού εδάφους είναι η Δυτική Όχθη του Ιορδάνη και η ανατολική Ιερουσαλήμ, τα λεγόμενα Κατεχόμενα Εδάφη (έκτασης 2/3 Κύπρου), με 2,5 εκ. Παλαιστινίους κατοίκους και 800 χιλ. Ισραηλινούς εποίκους. (Με τους εποικισμούς να συνεχίζονται ανεμπόδιστα.) Η Παλαιστινιακή Αρχή εδώ ελέγχει μόνο την μία από τις τρεις «ζώνες», την μεσαία. Τις άλλες δύο τις ελέγχει το Ισραήλ, μη αφήνοντας πρόσβαση στα νερά του Ιορδάνη ή έξοδο στο Ισραήλ. Κι εδώ φτώχια κι εδώ φυλακή, με τα δεκάδες Ισραηλινά check-points να εμποδίζουν την μετακίνηση ακόμη και στο εσωτερικό των Κατεχομένων.

Άλλα δύο 2 εκατ. Παλαιστινίων ζουν στο Ισραήλ ως Άραβες Ισραηλινοί πολίτες, με αρκετές εις βάρος τους διακρίσεις. (Το Ισραήλ, από το 2018, αν και δυτικού τύπου δημοκρατία, ονομάζεται επίσημα κράτος «εβραϊκό», δηλαδή φυλετικό.) Οι Άραβες Ισραηλινοί, με ταπεινότερες δουλειές από τους 7 εκ. Εβραίους Ισραηλινούς, βρίσκονται σε πολύ καλύτερο βιοτικό επίπεδο σε σχέση με τα Κατεχόμενα. Εκπροσωπούνται δε και στην Κνεσέτ (Βουλή). Το Ισραήλ – χωρίς τα Κατεχόμενα – είναι έκτασης ίσης με την Πελοπόννησο. Μικρή χώρα για να χωρέσει τόση ιστορία. Τρεις μονοθεϊστικές θρησκείες την θεωρούν δική τους.

Ένοπλοι και άμαχοι στην πυκνοκατοικημένη Γάζα δεν μπορούν να ξεχωριστούν. Πρώτον, οι μαχητές της Χαμάς κρύβονται σε αστικά συγκροτήματα, χρησιμοποιώντας ανθρώπινες ασπίδες. Δεύτερον, 2 χιλιάδες παιδιά είναι συγκεντρωμένα σε ένα σχολείο της Γάζας και η δασκάλα δείχνει ότι δίπλα στο σχολείο είναι ένα αστυνομικό τμήμα, στόχος των Ισραηλινών. Από την άλλη, η Χαμάς θεωρεί ότι οι Ισραηλινοί των γύρω χωριών, στα οποία επιτέθηκαν προχθές, δεν είναι άμαχοι αλλά παράνομοι έποικοι που κλέβουν την γη των Παλαιστινίων.

Ο πόλεμος, από μόνος του, παράγει δικά του αποτελέσματα. Τον λόγο έχουν οι πιο ακραίοι και πολεμοχαρείς και στην μια πλευρά και στην άλλη. Χαμάς και Ισραηλινή ακροδεξιά και τα ακόμη περισσότερα όπλα και η ακόμη περισσότερη βία. Το Ισραήλ έχασε για μια ακόμη φορά την ευκαιρία να διαπραγματευθεί από την θέση του ισχυρού, του πανίσχυρου, θεωρώντας ότι η μη-λύση του διαρκούς πολέμου και η διαρκής ταπείνωση του αντιπάλου είναι λύση. Το επί γενεές μίσος σε αυτή την γωνιά της γης παράγει παγκόσμια αποτελέσματα επί ένα και πλέον αιώνα. Διεθνής τρομοκρατία και διεθνής αστυνόμευση η προέκταση του Μεσανατολικού.

ΥΓ.1: Το ότι η ευρύτερη περιοχή των πέριξ Αραβικών χωρών διαθέτει το περισσότερο πετρέλαιο της γης προσθέτει στην εικόνα χωρίς να την ολοκληρώνει. (Ο Κριμαϊκός Πόλεμος, 1853-1856, είχε ως αφορμή τα άγια των αγίων της Ιερουσαλήμ και αιτία το γεωπολιτικό Μέγα Παίγνιο, Great Game, του 19^ου αιώνα.)

ΥΓ.2: Από τις αρχές του 20^ου αιώνα, η συστηματική μετανάστευση (αλίγια) προς την Παλαιστίνη (Σιών κατά τους Εβραίους) είχε το λάθος σύνθημα: «Ένας λαός χωρίς χώρα σε μια χώρα χωρίς λαό». (Παλαιστίνη έλεγαν τότε την όλη υπό Αγγλική εντολή περιοχή.)

ΥΓ.3: Παράδοξα του Ισραήλ: Οι ακροδεξιοί σύμμαχοι του Νετανιάχου τάσσονται κατά της στράτευσης όσων Ισραηλινών νέων ασχολούνται με την μελέτη της ιερής Τορά. Στην γειτονιά Μέα-Σερίμ των Ιεροσολύμων κατοικεί μια ομάδα υπερ-ορθόδοξων εβραίων αντι-σιωνιστών, αναμενόντων τον Μεσσία (που θα οδηγήσει τον «περιούσιο λαό» στο όρος, λόφο, Σιών της Ιερουσαλήμ). Αυτοί διαδηλώνουν μαζί με τους Παλαιστινίους.

Ενημέρωση 10/10/2023

 

25.    ΣΤΗΝ ΓΗ ΤΟΥ ΙΣΡΑΗΛ, ΣΤΗΝ ΓΗ ΤΗΣ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΗΣ (ΕΠΑΝΑΛΗΨΙΣ)

Γράφαμε στην ‘Ε’ της 13/5/2021, με αφορμή Ισραηλινή δικαστική απόφαση που προκάλεσε την προηγούμενη αιματηρή σύρραξη Ισραήλ και Παλαιστινίων. Με πλήρη τότε αδιαφορία της διεθνούς κοινότητος, που σήμερα χύνει κροκοδείλια δάκρυα. (Υπενθυμίζεται ότι το 2018 είχε οριακά ψηφισθεί συνταγματικός, «βασικός», νόμος στην Κνεσέτ που όριζε ότι το Ισραήλ των 2 εκ. Αράβων-Ισραηλινών πολιτών είναι ένα «εβραϊκό» κράτος. Ο νόμος αυτός θα έκανε διάκριση μεταξύ εθνικών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων.):

«Είμαστε όλοι Εβραίοι. Είμαστε όλοι Παλαιστίνιοι. Τι γίνεται όμως όταν Εβραίοι και Παλαιστίνιοι αλληλοσκοτώνονται;

»Τα Ισραηλινά δικαστήρια, επικαλούμενα ακόμη και την Βίβλο, δικαιώνουν τα αυθαίρετα «εθνικά δικαιώματα» των εποίκων της γης του Ισραήλ, που τυχαίνει να είναι και γη των Παλαιστινίων. Προτάσσουν δηλαδή τα αυθαίρετα «εθνικά» εις βάρος των συγκεκριμένων «ανθρωπίνων» δικαιωμάτων. «Εθνικό» δικαίωμα είναι ό,τι νομίσεις ως εθνικό. Ανθρώπινο δικαίωμα είναι να μην εκδιώκεσαι ξαφνικά από το σπίτι που γεννήθηκες εσύ και οι παππούδες σου και οι παππούδες των παππούδων σου (επειδή πριν χιλιάδες χρόνια έζησε εκεί ο περιούσιος λαός του Ιησού του Ναυή και των διαδόχων του – αφού πρώτα ο περιούσιος Ιησούς του Ναυή είχε θανατώσει μέχρις ενός τους ατυχείς Αμοραίους, προηγούμενους κατοίκους της ίδιας περιοχής!).

»Η πρόσφατη απόφαση εκδίωξης των Αράβων-Ισραηλινών (δηλαδή πολιτών Ισραηλινών που είναι Άραβες) της Σέιχ-Τζάρα, γειτονιάς στην βορειο-ανατολική Ιερουσαλήμ (γειτονιάς Αραβικής όπως δείχνει και η ονομασία), για να εγκατασταθούν εκεί υπερ-«ορθόδοξοι» Εβραίοι-Ισραηλινοί, έδωσε την αφορμή που οι ακραίοι και των δύο πλευρών περίμεναν από καιρό. Οι δικαιολογημένες διαδηλώσεις των υπό δίωξη (υπό εθνοκάθαρση) Αράβων-Ισραηλινών κατεστάλησαν βιαίως, ενώ αμέσως μετά ξεκίνησαν οι εκατέρωθεν βομβαρδισμοί μεταξύ Γάζας και Ισραήλ (αυτοσχέδιες ρουκέτες εναντίον υπερσύγχρονων πυραύλων), με αποτέλεσμα δεκάδες νεκρούς μέχρι τώρα και στις δύο πλευρές.

»Το σύστημα απλής αναλογικής του Ισραήλ έχει από χρόνια καταστήσει τα ακραία Εβραϊκά θρησκευτικά κόμματα ρυθμιστές της πολιτικής ζωής. Ο (με εκκρεμείς βαρύτατες ποινικές κατηγορίες) Νετανιάχου κυβερνάει επί χρόνια με την στήριξη αυτών των ακραίων κομμάτων. Τι ζητούν τα ακραία αυτά κόμματα που ιδιότυπα κυβερνούν την χώρα (επηρεάζοντας πολύ περισσότερα πράγματα από ό,τι δείχνουν τα μικρά ποσοστά τους); Ακριβώς το αντίθετο από αυτό που ζητάει η Χαμάς και τα άλλα ακραία θρησκευτικά κόμματα των Παλαιστινίων: Να εξαφανισθούν από προσώπου γης οι Άλλοι. Ο ορισμός της μισαλλοδοξίας. Της ασθένειας χωρίς φάρμακο και χωρίς εμβόλιο ανοσίας.

»Και υπό μορφή υστερογράφων: Οι εν Ελλάδι υπέρμαχοι εθνικών-δικαιωμάτων-υπεράνω-των-ανθρωπίνων-δικαιωμάτων, γνωστοί αναλυτές και απόστρατοι, κήρυκες των νέων εθνικών συμμαχιών μας, υποστηρίζουν αντίθετες αξίες σε Κύπρο και Ισραήλ. Μη-απαρτχάιντ εδώ, απαρτχάιντ εκεί. Για να καταλάβουμε τον σκοταδισμό των φανατικών Εβραίων «ορθοδόξων», αρκεί να δούμε τι συνέβη στο Όρος Μερόν, όπου προ ημερών συγκεντρώθηκαν, αντί 1000, όπως είχε επιτραπεί από το Υπουργείο Θρησκευτικών Υποθέσεων της χώρας, 100.000 υπερ-ορθόδοξοι, για να γιορτάσουν χορεύοντας και τραγουδώντας. Η εξέδρα, ως γνωστόν, κατέρρευσε και είχαμε 45 νεκρούς και 100 σοβαρά τραυματίες. Οι σκοταδιστές και φανατικοί όλου του κόσμου, ανεξαρτήτως θρησκείας, αλληλοτροφοδοτούνται. Η μισαλλοδοξία τούς ενώνει αιωνίως μόνον για να πολεμούν αλλήλους.»

Ενημέρωση 17/10/2023

 

26.    ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΙΣ ΜΝΗΜΕΣ ΤΗΣ ΜΕΣΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Γράφαμε στην «Ε» στις 19/8/2001: «Στην Μέση Ανατολή συγκρούονται δύο δίκια, κατά τον σπουδαίο ισραηλινό συγγραφέα Άμος Οζ. Ή, μήπως, στην Μέση Ανατολή συγκρούονται δύο άδικα; Γιατί, άμα ριζώνεις, έχεις δίκιο, κι άμα ξεριζώνεις και ξεσπιτώνεις, έχεις άδικο. Στις μνήμες βρίσκονται και τα δύο: και το δίκιο και το άδικο. Κι αν ζεις στον τόπο με τις περισσότερες και αρχαιότερες μνήμες, τότε τα πράγματα δυσκολεύουν.

»Πόσο τρέχουσα πραγματικότητα και πόσο μνήμη είναι τα Ιεροσόλυμα, η Ιεριχώ, η Νεκρά Θάλασσα, ο βράχος Μασάντα, η έρημος Νεγκέβ, το γειτονικό Σινά; Σ’ αυτή τη γη οι πιστοί τριών θρησκειών συνομίλησαν με τον Θεό. Κι εδώ, στο όριο της επαφής με το θείο και το κοσμικό, αρχίζει η παγκόσμια ιστορία. Αλλά κι εδώ είναι που τίθεται σήμερα το πιο προκλητικό ερώτημα: Πόσο η μνήμη μπορεί να καταχράται;

»Το ζήτημα των ταυτοτήτων στην περιοχή είναι ένα δύσκολο θέμα. Ο πόλεμος και τα media κάνουν να φαίνονται προς τα έξω μόνον δυο ταυτότητες. Οι ταυτότητες, όμως, είναι πολύ περισσότερες και για τις δυο πλευρές. Ισραηλινοί Ασκενάζι, Ισραηλινοί Σεφαραδίτες, Παλαιστίνιοι ισραηλινοί πολίτες, Παλαιστίνιοι της διασποράς, εξόριστοι του ’48, του ’67, του ’82, Παλαιστίνιοι της Ιορδανίας και των καταυλισμών του Λιβάνου, Παλαιστίνιοι της Γάζας και της Δυτικής Όχθης, κοσμικοί Εβραίοι, ορθόδοξοι και υπερ-ορθόδοξοι Εβραίοι, μετριοπαθείς μουσουλμάνοι Παλαιστίνιοι, φανατικοί μουσουλμάνοι Παλαιστίνιοι, χριστιανοί Παλαιστίνιοι.

»Ο Αραβικός εθνικισμός αναπτύχθηκε ως αντίθεση προς τον Οθωμανό επικυρίαρχο και, μετά το 1918, τον Βρετανό επικυρίαρχο. Επίσης, ως αντίθεση προς την υποτελή δυναστεία και την τουρκικής καταγωγής τάξη ισχυρών γαιοκτημόνων. Αξιοσημείωτο, δε, για την κατανόηση της περιπλοκότητας, είναι ότι σε μια αντι-οθωμανική συμμαχία, επί ένα κρίσιμο διάστημα, ιδίως κατά την διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, υπήρξε στενή Βρετανο-Αραβική συνεργασία (Λόρενς της Αραβίας).

»Το 1917, η Δήλωση Μπάλφουρ υπόσχεται Βρετανική στήριξη σε μια Εβραϊκή εθνική εστία στην Παλαιστίνη και δίνει το έναυσμα της μαζικής εβραϊκής μετανάστευσης. Ονοματίζει δε την εν λόγω περιοχή έτσι ακριβώς: Παλαιστίνη. Η Παλαιστίνη,  κατοικημένη κατά καιρούς από διαφόρους λαούς, δεν αποτελούσε ανεξάρτητη πολιτικο-διοικητική οντότητα. Υπό την οθωμανική διοίκηση (1517-1917) ανήκε σε διαφορετικά σαντζάκια και κατοικείτο από Άραβες και άλλους συγγενείς ή εξαραβισμένους λαούς (κατά ποσοστό 95%) και Εβραίους (κατά ποσοστό 5%). Περί το 1900, όταν αρχίζει η συστηματική σύγχρονη μετανάστευση των Εβραίων στην Παλαιστίνη, υπήρχαν εκεί 900.000 κάτοικοι. Άραβες, Εβραίοι, Δρούζοι και άλλες μικρότερες κοινότητες υπό τα προαναφερθέντα ποσοστά σύνθεσης του πληθυσμού.

»Ο παλαιστίνιος Έντουαρντ Σαΐντ, στο κλασικό του έργο ‘Οριενταλισμός’, επιχειρεί μια συστηματική αποδομητική προσέγγιση στην κυρίαρχη ευρωπαϊκή σύλληψη της Ανατολής (Όριεντ), των εικόνων, δηλαδή, που κατασκεύασε η αποικιοκρατική και ιμπεριαλιστική Ευρώπη του 19^ουαι. για την Ανατολή. Σ’ αυτές τις εικόνες, περίπου δεν υπάρχουν ντόπιοι λαοί, που ζουν, κοπιάζουν, αγωνιούν, μοχθούν, δημιουργούν. Στο πνευματικό πλαίσιο των εικόνων αυτών αποδίδεται, από τον Σαΐντ, η ευρωπαϊκή πολιτική στήριξης της δημιουργίας ενός κράτους «σε μια γη χωρίς λαό από ένα λαό χωρίς γη» (σύμφωνα με το αρχικό Σιωνιστικό σύνθημα). Η γη αυτή, όμως, και λαό είχε, Αραβικό, και μνήμες ριζωμένες, Αραβικές. Εκεί ακριβώς που ρίζωναν κι οι άλλες μνήμες, αυτές των Εβραίων της διασποράς.

»Η παλαιστινιακή κοινότητα, μετά το 1967 και τον Πόλεμο των Έξι Ημερών (πόλεμο, που αποκάλυψε τις αδυναμίες των Αραβικών κρατών), αυτοπροσδιορίζεται ως διακριτή εθνική οντότητα εν σχέσει προς ένα, άλλοτε φιλικό, άλλοτε αδιάφορο, άλλοτε εχθρικό, αραβικό κόσμο.

»Όποιος έχει επισκεφθεί την εντός των τειχών αγορά των Ιεροσολύμων ή τις φτωχογειτονιές της Δυτικής Όχθης ή τις φτωχογειτονιές της Γάζας, έχει διαπιστώσει το μίσος των μικρών Παλαιστινίων εναντίον του Ισραήλ. Είναι παιδιά που πολλές φορές βρήκαν τα σχολεία τους κλειστά από τις συχνές απαγορεύσεις του Ισραηλινού στρατού. Κι όταν τα βρίσκουν ανοικτά, έχουν μπροστά τους σχολικά βιβλία του 1947 ή του 1967, που λένε ότι «δεν υπάρχει εναλλακτική λύση από την καταστροφή του Ισραήλ». Ο κύκλος είναι φαύλος.

»Ποια είναι η λύση; Σ’ ένα δικοινοτικό, δίγλωσσο σχολείο, που διδάσκει και τις δυο εκδοχές της Ιστορίας, ονομαζόμενο ‘Όαση της Ειρήνης’, μεταξύ Ιεροσολύμων και Τελ-Αβίβ, σε τάξη μικρών ηλικιών, μια μέρα (που την προηγούμενή της η τηλεόραση είχε δείξει την έκρηξη βόμβας, τραυματίες, αγριότητες) ο δάσκαλος έδωσε στα παιδιά χάρτινα κουκλάκια και ζήτησε να κάνουν πόλεμο με τα κουκλάκια. Άλλα παιδιά τσαλάκωσαν το κουκλάκι τους, άλλα το έσκισαν, άλλα το έκαψαν. ‘Με το ίδιο κουκλάκι προσπαθήστε τώρα να κάνετε ειρήνη!’, τους είπε. Όσο πιο βίαια είχαν μεταχειρισθεί το κουκλάκι, τόσο πιο δύσκολη ήταν η ειρήνη.» (https://www.oasisofpeace.org/)

ΥΓ: Ποια λοιπόν είναι η λύση; Γράφαμε στην «Ε» στις 12/10/2003: «Το 2002, τιμήθηκαν στην Ισπανία ο Παλαιστίνιος φιλόσοφος και καθηγητής του πανεπιστημίου Κολούμπια των ΗΠΑ (και πιανίστας) Έντουαρντ Σαΐντ και ο Ισραηλινός πιανίστας και μαέστρος Ντάνιελ Μπαρενμπόιμ για την δημιουργία μιας συμφωνικής ορχήστρας νέων της Παλαιστίνης και του Ισραήλ.» (https://west-eastern-divan.org/)

Ενημέρωση 21/10/2023

 

27.    ΤΑ ΗΘΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ

Μαζεύοντας καλές πρακτικές στον χώρο αυτού του τρομερού πολέμου στην Μέση Ανατολή, ασίγαστου επί 75 χρόνια, έχω ήδη παρουσιάσει ένα σχολείο, κάπου ανάμεσα σε Τελ-Αβίβ και Ιεροσόλυμα. Είναι σχολείο ενός μικτού χωριού Ισραηλινών και Παλαιστινίων και λέγεται Όαση Ειρήνης. Όαση Ειρήνης σε μια έρημο πολέμου. Επίσης, παρουσίασα μια κλασική ορχήστρα νέων, δημιουργημένη από δύο σπουδαίους ανθρώπους, τον Παλαιστίνιο φιλόσοφο και πιανίστα Έντουαρντ Σαΐντ και τον Ισραηλινό συνθέτη και πιανίστα Ντάνιελ Μπάρενμπόιμ. Λέγεται  Δυτικο-Ανατολικό Διβάνι και περιοδεύει ανά τον κόσμο. Προχθές με προσκάλεσαν (ως θεατή) σε μια ζουμ-συζήτηση νέοι άνθρωποι, Παλαιστίνιοι και Ισραηλινοί, που θέλουν να ζήσουν μαζί και εν ειρήνη. Η οργάνωσή τους λέγεται Standing Together (‘Στεκόμαστε Ενωμένοι’).

Το πάνελ, εκτός του συντονιστή, αποτελείτο από τρεις νέες, δύο Παλαιστίνιες και μια Ισραηλινή, και ένα νέο Ισραηλινό. Χάιφα, Γουάντι-Σαλίμ, Ιεροσόλυμα, Δυτική Όχθη η προέλευση των τεσσάρων. Πόλεις σε μια χώρα, Ισραήλ και Παλαιστίνη, που συνολικά σε έκταση δεν ξεπερνάει την Πελοπόννησο και την Στερεά. Μια μέρα πριν την φρίκη της 7^ης Οκτωβρίου 2023, είχαν οργανώσει κινητοποιήσεις υπέρ της ειρηνικής συνύπαρξης των δύο λαών. Πρόκειται για μειοψηφικό κίνημα, αλλά το μόνο ελπιδοφόρο για το μέλλον των δύο λαών σε αυτή την ιερή και ποτισμένη με αίμα και πόνο γη. Αυτές τις ημέρες, και παρά την συνεχιζόμενη φρίκη στην Γάζα (όπου χιλιάδες παιδιά θάφτηκαν κάτω από τα ερείπια των βομβών και άλλα χιλιάδες θα πεθάνουν τις προσεχείς ημέρες λόγω ανεπάρκειας των χρειωδών στα όποια νοσοκομεία είναι ακόμη όρθια), η οργάνωση στέκεται ακόμη ενωμένη. Σβήνουν συνθήματα μίσους στους τοίχους και γράφουν να δικά τους. (Τι θάρρος!)

Από την άλλη πλευρά, κακές πρακτικές, πέραν των πολεμοχαρών, αποτελούν οι δηλώσεις των παρ’ ημίν κομμάτων περί συμπαράταξης με το ένα ή το άλλο στρατόπεδο. Οι πρώτες δηλώσεις όλων των κομμάτων, αριστερών και δεξιών, απόλυτα ταυτιζόμενες με το ένα ή το άλλο στρατόπεδο, μου φάνηκαν εξαιρετικά ανεύθυνες. Δηλώσεις του τύπου: «αρνούμαι να καταδικάσω», «δικαίωμα στην αυτοάμυνα» κλπ. (Κατόπιν, περιέλαβαν και την άλλη διάσταση του προβλήματος, αλλά πλέον ως απολογούμενα και ακολουθώντας τις πιο ισορροπημένες δηλώσεις ξένων.)

Και επειδή εξ ίσου κακό είναι αυτές τις φλογερές ημέρες να κρατάς «ίσες αποστάσεις», θα παραθέσω ένα απόσπασμα από ένα προχθεσινό άρθρο της Αμερικανίδας φιλοσόφου Τζούντιθ Μπάτλερ στο ‘London Review of Books’ (που, παρεμπιπτόντως, δόθηκε ως εργασία προς συζήτηση στους φοιτητές του Ιονίου Πανεπιστημίου από τον φίλο καθηγητή του ΤΞΓΜΔ Θεοδόση Νικολαΐδη):

«Καταδικάζω την βία που άσκησε η Χαμάς και δεν υπάρχει κανένα άλλοθι εδώ. Όταν το λέω αυτό, καταθέτω μια ηθική και πολιτική θέση που δεν θα θολώσει όταν σκέφτομαι τι προϋπήρξε αλλά και τι συνεπάγεται αυτή η καταδίκη. Οποιοσδήποτε είναι μαζί μου σε αυτήν την καταδίκη μπορεί να θέλει να ρωτήσει εάν η ηθική καταδίκη πρέπει να βασίζεται σε κάποια κατανόηση του ιστορικού πλαισίου. Θα μπορούσε να πει κανείς, όχι, δεν χρειάζεται να ξέρω τίποτα για την Παλαιστίνη ή τη Χαμάς για να ξέρω ότι αυτό που έκαναν είναι λάθος και να το καταδικάσω. Και αν κάποιος σταματήσει εκεί, βασιζόμενος στις μεταδόσεις των μέσων ενημέρωσης, χωρίς ποτέ να ρωτήσει αν αυτές είναι πραγματικά σωστές, αν επιτρέπουν να ειπωθούν όλες οι ιστορίες, τότε αποδέχεται κάποια άγνοια και εμπιστεύεται το πλαίσιο που του παρουσιάζεται έτσι. Εξάλλου, είμαστε όλοι απασχολημένοι και δεν μπορούμε να είμαστε όλοι ιστορικοί ή κοινωνιολόγοι. Αυτός είναι ένας πιθανός τρόπος σκέψης και ζωής, και καλοπροαίρετοι άνθρωποι ζουν με αυτόν τον τρόπο. Αλλά με ποιο κόστος;»

ΥΓ.1: Ο Ζελένσκι δεν έγινε τελικά δεκτός από τον Νετανιάχου, διότι πολλές από τις ρουκέτες της Χαμάς αποδείχθηκαν ότι είναι Αμερικανικής και Βρετανικής παραγωγής. Διατίθενται στο σκοτεινό διεθνές εμπόριο όπλων από την διεφθαρμένη κυβέρνηση της Ουκρανίας.

ΥΓ.2: Δύο μέτρα: Ανθρώπινες ασπίδες δεν χρησιμοποιεί μόνον η Χαμάς, αλλά και ο Ουκρανικός στρατός (πολεμώντας μέσα στις πόλεις), χωρίς καμία σχετική καταγγελία από τις δυτικές κυβερνήσεις (της Ελληνικής συμπεριλαμβανομένης) που εξοπλίζουν τον Ουκρανικό στρατό.

ΥΓ.3: Είδηση της χθεσινής ημέρας η υπενθύμιση του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ για το ανθρωπιστικό δίκαιο του πολέμου (τι αντιφατικός όρος, Θεέ μου!), αλλά και η άμεση αντίδραση του Ισραηλινού πρέσβη, που αν εκείνη την στιγμή οπλοφορούσε, θα πυροβολούσε.

Ενημέρωση 27/10/2023

 

THE MORAL ISSUES OF THE WAR

Collecting good practices in the field of this terrible war in the Middle East, an unceasing for 75 years war, I have already presented a school, somewhere between Tel-Aviv and Jerusalem. It is a school of a mixed village of Israelis and Palestinians. It is called ‘Oasis of Peace’. An oasis of peace in a desert of war. I have also presented a classical youth orchestra, created by two great men, the Palestinian philosopher and pianist Edward Said and the Israeli composer and pianist Daniel Barenboim. It is called West-East Divan and it is touring the world. The day before yesterday I was invited (as a viewer) to a zoom-discussion by young people, Palestinians and Israelis, who want to live together and in peace. Their organization is called ‘Standing Together’.

The panel, apart from the moderator, consisted of three young women, two Palestinians and one Israeli, and one young Israeli man. Haifa, Wadi-Salim, Jerusalem, West Bank were the origins of the four. Cities in a country, Israel and Palestine, whose total area does not exceed the Peloponnese and the Sterea region together. A day before the horror of October 7, 2023, they had organized a mobilization in favor of the peaceful coexistence of the two peoples. It is a minority movement, but the only hopeful one for the future of the two peoples in this holy and drenched in blood and pain land. These days, and despite the ongoing horror in Gaza (where thousands of children have been buried under the rubble of the bombs and thousands more will die in the coming days due to shortages of essentials in whatever hospitals are still standing up), the organization still stands united. They erase hateful slogans on the walls and write their own. (What a courage!)

On the other hand, bad practices, beyond the warmongering practices, are the statements of our political parties about siding with one or the other camp. The first statements of all the parties, left and right, completely identifying with one camp or the other, seemed to me extremely irresponsible. Statements of the type: "I refuse to condemn", "right to self-defense", etc. (Later, they included the other dimension of the problem, but now as apologetics and following the more balanced statements of foreign agencies.)

Since it is equally bad in these fiery days to keep 'equal distances', I will quote from an article by the American philosopher Judith Butler in the 'London Review of Books' (which, by the way, was given as a discussion paper to the students of of the Ionian University by the professor of the Department of Foreign Languages Theodosis Nicolaidis):

“I oppose the violence that Hamas has inflicted and have no alibi to offer. When I say that, I am making clear a moral and political position. I do not equivocate when I reflect on what that condemnation presupposes and implies. Anyone who joins me in this condemnation might want to ask whether moral condemnation should be based on some understanding of what is being opposed. One might say, no, I don’t need to know anything about Palestine or Hamas to know that what they have done is wrong, and to condemn it. And if one stops there, relying on contemporary media representations, without ever asking whether they are actually right and useful, whether they let the histories be told, then one accepts a certain ignorance and trusts in the framework presented. After all, we are all busy, and we cannot all be historians or sociologists. That is a possible way to think and live, and well-intentioned people do live that way. But at what cost?”

 

28.    ΕΝΑΣ ΠΟΙΗΤΗΣ ΣΤΟ ΑΧΙΛΛΕΙΟ

Στον κήπο του Αχιλλείου βρίσκεται ένα κενό περιστύλιο. Κάποτε, όπως δείχνει φωτογραφία του 1900, στέγαζε το άγαλμα ενός από τους μεγαλύτερους Γερμανούς ποιητές του 19^ου αιώνα. Ισοϋψής του Γκαίτε, ο Χάινριχ Χάινε (1797-1856), ο ποιητής της Λορελάης, αγνάντευε το πέλαγος, καθισμένος σε μια μαρμάρινη πολυθρόνα και έχοντας στα χέρια του κάτι σαν βιβλίο ή τετράδιο. Σαν η μοιραία Λορελάη που, κατά τον θρύλο, σαγήνευε τους περαστικούς του Ρήνου, να βρισκόταν τώρα στο Ιόνιο και να σαγήνευε εξ ίσου μοιραία τους δικούς μας καπετάνιους. (Το ποίημα έχει μεταφρασθεί στα ελληνικά από τουλάχιστον 15 ποιητές και μεταφραστές – Βιζυηνός, Θεοτόκης κ.α..)

Η θλιμμένη αυτοκράτειρα τίμησε στην Κέρκυρα τον ποιητή των νεανικών της χρόνων όσο και τον ομηρικό της ήρωα. Το 1907, το Αχίλλειο θα αγορασθεί από τον Γερμανό Κάιζερ. Ο Κάιζερ, όταν αντίκρισε το άγαλμα του ποιητή, έφριξε. Έδωσε εντολή αμέσως να απομακρυνθεί. Τι ήθελε ένας εβραίος και σοσιαλιστής στον κήπο ενός Γερμανού καίσαρα; Γιατί ο Χάινε ήταν και τα δύο: και εβραίος και σοσιαλιστής.

Το άγαλμα του Χάινε βρίσκεται σήμερα σε δημόσιο κήπο της Τουλόν, αφού γλύτωσε τις διώξεις του Κάιζερ και των λοιπών Γερμανών, που εδίωκαν ήδη από το 1843, και θα εδίωκαν ακόμη δριμύτερα μετά το 1933, οτιδήποτε εβραϊκό ή σοσιαλιστικό. Πρόσωπο, άγαλμα, βιβλίο.

Στο θεατρικό του, ‘Αλμανσόρ’ (1821), ο Χάινε βάζει προφητικά λόγια στο στόμα ενός ήρωά του: «Όπου καίνε βιβλία, θα κάψουν και ανθρώπους». Κατά την θεατρική πλοκή, αλλά και κατά την πραγματική ιστορία, το 1492 έχει μόλις ανακτηθεί από την Ισαβέλλα και τον Φερδινάνδο η Ανδαλουσία και καίνε το Κοράνιο. Το 1933, τα βιβλία του Χάινε ήταν μεταξύ των πρώτων που θα έκαιγαν οι Ναζί. 

Ο Χάινε, το 1835, έκλεινε ένα δοκίμιό του (‘Η Ιστορία της Θρησκείας και της Φιλοσοφίας στην Γερμανία’) με μια παραβολή και σύγκριση  Γαλλίας και Γερμανίας, που θύμιζε κι αυτή προφητεία. Ζούσε τότε στο Παρίσι και ως Γερμανός ήξερε καλά και τις δύο χώρες και διέκρινε, με την ποιητική του οξυδέρκεια, την βαθειά διαφορά των δύο πολιτισμών. Η Γαλλία είχε κάνει μια τρομερή επανάσταση το 1789. Τον ίδιο καιρό και λίγο μετά, η Γερμανία ετοίμαζε, αργά αλλά σταθερά, την δική της επανάσταση, πολύ τρομερότερη από την Γαλλική. Ήταν η επανάσταση μέσα από την φιλοσοφία του Καντ, του Φίχτε και του Χέγκελ. Μέσα από την αφηρημένη σκέψη ετοιμαζόταν στην Γερμανία, μας λέει ο Χάινε, κάτι που κάποια στιγμή θα εξέπλησσε και θα τάρασσε, με τον φοβερό του πάταγο, όλο τον κόσμο. Η σκέψη, η φιλοσοφική σκέψη μαζικά εκλαϊκευόμενη, προετοίμαζε την καταιγίδα που θα ερχόταν έναν αιώνα μετά:

«Μη γελάτε με αυτό που σας λέει ένας ονειροπόλος, που σας προειδοποιεί ενάντια στους οπαδούς του Καντ, του Φίχτε και του Χέγκελ. Μην χαμογελάτε με την φαντασίωση κάποιου που προβλέπει ότι στο πεδίο της πραγματικότητας θα υπάρξει το ίδιο ξέσπασμα επανάστασης που έχει συμβεί στο πεδίο της διανόησης. Εδώ, η σκέψη προηγείται της πράξης, όπως η αστραπή προηγείται της βροντής. Η γερμανική αστραπή έχει τον αληθινό γερμανικό χαρακτήρα. Δεν είναι πολύ ευκίνητη, αλλά κυλάει έστω αργά. Έλα όμως που θα συμβεί, και, όταν θα ακούσετε μια συντριβή με πάταγο, όπως ποτέ άλλοτε τέτοιος δεν έχει ακουστεί στην παγκόσμια ιστορία, τότε να ξέρετε ότι, ναι, ο γερμανικός κεραυνός έπεσε. Σε αυτή την αναταραχή, οι αετοί θα πέφτουν νεκροί από τους ουρανούς και τα λιοντάρια, στα πιο απομακρυσμένα βαλτοτόπια της Αφρικής, θα δαγκώνουν τις ουρές τους και θα έρπουν στα βασιλικά τους λημέρια.»

Η Ελισάβετ δολοφονήθηκε, στις 10 Σεπτεμβρίου του 1898, στην Γενεύη, από τον αναρχικό Λουίτζι Λουκένι. Λίγες μέρες μετά, ο ιστορικός ηγέτης του ενιαίου τότε σοσιαλδημοκρατικού κόμματος της Γερμανίας, Αύγουστος Μπέμπελ, εκφωνώντας στο Βερολίνο λόγο για το γεγονός, θα πει τα εξής χαρακτηριστικά λόγια:

«Ο άνδρας που μαχαίρωσε στη Γενεύη την αυτοκράτειρα Ελισάβετ της Αυστρίας… πώς θα μπορούσε, αλήθεια, να δολοφονήσει εν ψυχρώ μια γυναίκα η οποία, σε αντίθεση με πολλές άλλες βασιλικές γυναίκες, δεν διεκδίκησε ποτέ πολιτική επιρροή και η οποία στεκόταν πνευματικά τόσο ψηλότερα από τις περισσότερες βασιλικές γυναίκες. Και η οποία, να θυμίσω, θαύμαζε έναν ποιητή, τον Χάινε, όπως μόνο ένας σοσιαλδημοκράτης μπορεί να τον θαυμάσει; (Χειροκροτήματα.)» (Bebel, ‘Δολοφονίες και Σοσιαλισμός’, New York: Labor News.)

Ο Χάινε, μακρινός συγγενής και φίλος του Μαρξ, ήταν πάντα καυστικός απέναντι στην κατεστημένη εξουσία. Ένας κοσμικός εβραίος ήταν, μάλλον άθεος, αφού ασπάσθηκε τον προτεσταντισμό για να γίνει δημόσιος υπάλληλος. Τελικά, του έμεινε μόνο ο τυπικός προτεσταντισμός, αφού ευτυχώς δημόσιος υπάλληλος δεν έγινε! (Να σημειώσουμε ότι, για τα αρρωστημένα μυαλά, το «στίγμα» του Εβραίου θα παρέμενε!) Ο Μαρξ θαύμαζε τον ποιητή και δημοσίευε στην εφημερίδα του ποιήματα του Χάινε.

(Ο Χάινε κάποια στιγμή διαφώνησε με τον Μαρξ και τους μαρξιστές, θεωρώντας ότι, αν έπαιρναν ποτέ την εξουσία, θα στρέφονταν κατά δικαίων και αδίκων και επομένως και κατά της αγαπημένης του τέχνης που είχε δημιουργήσει ο κατά τα άλλα αντίπαλος αστικός πολιτισμός. Οι δρόμοι Χάινε και Μαρξ  χώρισαν. Χώρισαν και με την αφορμή της τότε κοινής δίωξής τους από το αστυνομικό καθεστώς του Παρισιού. Ο Μαρξ φιλοξενείτο στο Παρίσι από τον Χάινε.)

Πώς έφθασε λοιπόν το άγαλμα από την Κέρκυρα στην Τουλόν; Ο εκδότης του Χάινε έσωσε το άγαλμα από την καταστροφή και το προσέφερε στον δήμο του Αμβούργου. Με την άνοδο των ναζί, το άγαλμα αγοράσθηκε από την κόρη του εκδότη και τον πλούσιο Γάλλο σύζυγό της για να μεταφερθεί στην Τουλόν. Όταν η Τουλόν καταλήφθηκε από τους Γερμανούς ναζί, το άγαλμα κρύφτηκε. Αποκαλύφθηκε και πάλι μετά τον πόλεμο.

Εμείς, σήμερα, εδώ στην Κέρκυρα, πρέπει να στήσουμε ένα παρόμοιο άγαλμα του σπουδαίου ποιητή στο ίδιο περιστύλιο, από όπου 116 χρόνια πριν αφαιρέθηκε με τον τρόπου που αφαιρέθηκε. Θα γράψουμε δε, κάπου εκεί κοντά, την περιπετειώδη περιπλάνησή του και τους λόγους της περιπλάνησης. Είναι μέρος της ιστορίας και του πολιτισμού μας, που τυχαίνει, στην περίπτωση αυτή, να είναι και παγκόσμιος πολιτισμός και παγκόσμια ιστορία.

ΥΓ.1: Σε αίθουσα του Αχιλλείου, βλέπουμε ένα γραφείο, σεκρετέρ, και αντί κανονικής καρέκλας μια σέλα. Η σέλα υπήρξε η ψυχή του Κάιζερ. Υπεραναπλήρωση λέγεται αυτό. Παρόμοια σέλα είχε ο Γουλιέλμος και στο Βερολίνο και στο Πότσνταμ και στην Ολλανδία, όπου κατέφυγε μετά το 1920. Σκεφτόταν πάντα ως ιππέας. Εργασιομανής, υπερδραστήριος, ήθελε οι υψηλοί συνομιλητές του να τον βλέπουν ως ιππέα. Με την έναρξη του Μεγάλου Πολέμου, το 1914, τον έκαναν όλοι πέρα.

ΥΓ.2: Μετά το τέλος του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, το Αχίλλειο περιήλθε στο Ελληνικό Δημόσιο, χωρίς ποτέ κανείς να ενδιαφερθεί έκτοτε για την επιστροφή του ποιητή.

ΥΓ.3: Απαξίωση της ιστορικής μνήμης στην Κέρκυρα διαπίστωσε βουλευτής, υπεύθυνη επί θεμάτων πολιτισμού, κατά την πρόσφατη εδώ, και στο Αχίλλειο, επίσκεψή της. Όχι μόνο σταυροδρόμι πολιτισμών είναι η Κέρκυρα, αλλά και αποτύπωμα πολιτισμών. Ακόμη και όταν κάτι απουσιάζει στην σκιά ενός ξεχασμένου περιστυλίου, είναι παρόν στην μνήμη των παλιών βιβλίων.

ΥΓ.4: Παλίμψηστο πολιτισμών χαρακτηρίσαμε κάποτε την Κέρκυρα (σε παλιά πολιτιστική πρότασή μας προς τον Δήμο – δημοσιευμένη και στην ‘Ε’, 18/10/2015), αλλά η μνήμη θεσμών και εταιρειών δεν λειτουργεί πάντα καλά σε τούτον τον καλό τόπο!

Ενημέρωση 3/11/2023

 

29.    ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΛΓΙΝ ΣΤΟΝ ΣΟΥΝΑΚ

Από τον άρπαγα Έλγιν έως τον αγενή Σούνακ μεσολαβεί ο Ντέιβιντ Κάμερον, το 2011, με την απάντηση σε Βρετανό βουλευτή που ζητούσε την επιστροφή των μαρμάρων στην Ελλάδα: «Δεν σκοπεύω να αφήσω την Βρετανία να χάσει τα μάρμαρά της!» Μεσολαβεί και η απόφαση της Βρετανικής Βουλής, το 1816, να αγοράσει (για το Βρετ. Μουσείο) τα μάρμαρα από τον Έλγιν, νομιμοποιώντας έτσι αρπαγή και καταστροφή.

Είχε μεσολαβήσει και εκείνο το «σουλτανικό φιρμάνι», που τελικά, όπως απέδειξε ο καθ. Βασ. Δημητριάδης, αρχαιολόγος, οθωμανολόγος, δεν είναι ούτε σουλτανικό ούτε φιρμάνι. Απλή επιστολή ενός αναπληρωτή Μεγάλου Βεζίρη προς τον καϊμακάμη της Αθήνας, που πουθενά δεν δίνει άδεια απόσπασης γλυπτών από το μνημείο. (Οι Βρετανοί έχουν στα χέρια τους μόνο την ιταλική μετάφραση της επιστολής. Η πρωτότυπη δεν σώζεται.) «Το έγγραφο του Έλγιν ισοδυναμεί, σήμερα, με μια συστατική επιστολή ενός αντιπροέδρου κυβέρνησης προς νομάρχη, με την οποία επιστολή ζητείται απλώς η εξυπηρέτηση ενός φίλου.» (Ανακοίνωση Δημητριάδη σε συνέδριο, το 2000, πρώτο παράρτημα της μελέτης της Βρετανικής Επιτροπής για την Επανένωση των Μαρμάρων του Παρθενώνα, που έχει επισήμως υποβληθεί στην Βρετανική Βουλή.)

Η UNESCO έχει σήμα κατατεθέν τον Παρθενώνα. Στη επίσημη ιστοσελίδα της για το δικό της logo ορίζει αυστηρά: «Ο ναός είναι η σφραγίδα, το έμβλημα του Οργανισμού, και αυτό δεν πρέπει ποτέ να αλλοιώνεται καθ’ οιονδήποτε τρόπο. Βασικό στοιχείο του όλου λογοτύπου, αναφέρεται στον ελληνικό ναό του Παρθενώνα. Τα σκαλοπάτια του υποδηλώνουν τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα, το θεμέλιο πάνω στο οποίο οικοδομήθηκε η UNESCO. Το όνομα του Οργανισμού με γράμματα (U,N,E,S,C,O, σχεδιασμένα σαν κολώνες του ναού) αντιπροσωπεύει τις αποστολές και τα προγράμματα της UNESCO. Η στέγη και το αέτωμα συμβολίζουν τις υψηλότερες φιλοδοξίες και τους στόχους της ανθρωπότητας.» Τι γίνεται, λοιπόν, όταν κάποιος αφαιρέσει ή καταστρέψει την στέγη (όπως ο Μοροζίνι το 1687) ή το αέτωμα (όπως ο Έλγιν το 1801 έως το 1812) όχι ενός απλού σήματος ενός διεθνούς οργανισμού αλλά του ίδιου του πραγματικού ναού; Είναι ακριβώς αυτός ο ναός που, ως ολότητα μη αλλοιωμένη, εμπνέει τον οργανισμό του παγκόσμιου πολιτισμού.

Επειδή, μέχρι σήμερα, οι ελληνικές νομικές ενέργειες (παρά τις φιλότιμες προσπάθειες της κ. Κλούνεϊ και του επιτελείου της) και τα λοιπά διαβήματα δεν απέδωσαν καρπούς, καιρός είναι να δοθεί το κύριο βάρος στο προνομιακό πλαίσιο της UNESCO. Ο διεθνής οργανισμός θα επικαλείται, με τους ίδιους αυστηρούς όρους, την πνευματική ιδιοκτησία του σήματος ακεραίου όσο και του πραγματικού αετώματος ακεραίου.

ΥΓ.1: Επειδή η Βρετανική κυβέρνηση μπορεί να αντιπροτείνει την ενοποίηση του μνημείου στο Λονδίνο και όχι στην Αθήνα, κατά το παράδειγμα της μεταφοράς ενός ολόκληρου ναού (της ελληνιστικής Περγάμου) στο Βερολίνο, τέλη 19^ου, να θυμίσουμε ότι στην Αθήνα υπάρχει ένα λειτουργικό σύνολο που είναι αδύνατον να μεταφερθεί, όσες νταλίκες και αν διαθέσει ο κ. Σούνακ. Ναός, Θέατρο, Πνύκα, Άρειος Πάγος, Αγορά, όλο αυτό το μοναδικό τετραγωνικό χιλιόμετρο κάτω από τον Αττικό ουρανό πάει μαζί. Κάτω από αυτόν τον ουρανό γεννήθηκαν όλα όσα λέμε σήμερα Ευρώπη, κι αυτός ο ουρανός δυστυχώς, κ. Σούνακ, δεν μεταφέρεται.

ΥΓ.2: Ο γράφων είναι της άποψης του αρχαιολόγου Σπύρου Ιακωβίδη (1922-2013) να μείνουν οι λοιπές κλασικές αρχαιότητες στα ξένα μουσεία ως οι καλύτεροι πρεσβευτές του κλασικού ελληνικού πολιτισμού.

ΥΓ.3: «Χριστούγεννα στο Δωμάτιο του Έλγιν» είναι ο τίτλος του ποιήματος του σπουδαίου Άγγλου πεζογράφου και ποιητή Τόμας Χάρντι (1905): «Ποιος είναι ο θόρυβος που ταράζει τη νύχτα/ και φαίνεται να ανεβαίνει στο ύψος του πολικού αστέρα;/ Χριστουγεννιάτικες καμπάνες, λέει ο φύλακας./ Είμαστε εκείνοι τους οποίους τα Χριστούγεννα ανέτρεψαν/ μερικούς αιώνες αφότου ο Φειδίας ήξερε/ πώς να μας σμιλεύσει και πώς να μας στολίσει/ και πώς να μας τοποθετήσει στο ναό της Αθηνάς/ στην θέα των κοινών ανθρώπων./ Ω, είναι λυπηρό που πουληθήκαμε/ εμείς, θεοί, για το χρυσάφι των Βορείων./ Τούτο δω το υγρό δωμάτιο/ που το φως του ήλιου πάντα θα αποφεύγει/ μόνο το κρύο θα διαπερνάει, την αυγή./ Με όλες αυτές τις καμπάνες/ θα ήμουν ακόμα ακτινοβόλος/ στο λόφο της θεάς Αθηνάς./ Κι εγώ! κι εγώ! τα άλλα μάρμαρα αναστενάζουν.»

ΥΓ.4: «Δώστε Πίσω τα Έλγίνεια Μάρμαρα» είναι ο τίτλος του ποιήματος του αγγλο-ιρλανδού ακτιβιστή και ποιητή Ρότζερ Κέισμεντ (1891): «Αφήστε τα να πλαγιάσουν/ αγνά και καθαρά κάτω από έναν αττικό ουρανό./ Τα καπνογόνα δάχτυλα του βόρειου κλίματός μας/ περισσότερο κακό θα κάνουν από όλα τα αρχαία χρόνια.»

ΥΓ.5: Ο Ινδικής καταγωγής Σούνακ θέλει να αποδείξει ότι είναι ο πιο Βρετανός. Τόρης που θέλει να αποδείξει ότι είναι ο πιο Τόρης. Στο Ουκρανικό, ο πιο πολεμοχαρής Δυτικός ηγέτης. Ως υπουργός Οικονομικών του κακού Τζόνσον απέδειξε ότι είναι χειρότερος του Τζόνσον, με την δήλωση του 2020 «να μη κλείσει η οικονομία και ας πεθάνει ο κόσμος» (Reuters 21/11/2023). Ποια αγένεια;

Ενημέρωση 30/11/2023

 

30.    8 ΜΗΝΕΣ ΠΟΥ ΣΥΝΤΑΡΑΞΑΝ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Ο τίτλος του βιβλίου του Δημήτρη Στρατούλη, «8 Μήνες που Συντάραξαν την Ελλάδα», παραπέμπει στο κλασικό βιβλίο του Τζον Ρηντ για την Οκτωβριανή Επανάσταση, «Οι 10 Ημέρες που Συγκλόνισαν τον Κόσμο». Υπερβολή; Όχι. Για δύο λόγους. Πρώτος: Οι 8 μήνες του 2015 δεν ήταν μόνο ελληνικοί αλλά και παγκόσμιοι. Ο κόσμος, το 2015, παρακολουθούσε και αγωνιούσε για την έκβαση της αντιπαράθεσης μιας αντιπροσωπευτικής αριστερής κυβέρνησης και της διεθνούς των τραπεζιτών. Η νίκη της μιας ή της άλλης πλευράς θα ήταν ένα μάθημα στην μια ή την άλλη κατεύθυνση. Θυμίζει ο Στρατούλης το διεθνές κίνημα με τις μαζικές συγκεντρώσεις υπέρ της τότε ελληνικής κυβέρνησης, στην διάρκεια των διαπραγματεύσεων.

Δεύτερος λόγος: Αν και μια μετριοπαθή μεταρρύθμιση θα επιχειρούσε ο ΣΥΡΙΖΑ μέσα στο πλαίσιο του ίδιου κοινωνικο-οικονομικού συστήματος, αυτό, με τα δεδομένα του 2015, φάνταζε σαν κάτι παραπάνω από επανάσταση. Η ΤΙΝΑ, το δόγμα Θάτσερ που λέει ότι «Δεν Υπάρχει Εναλλακτική», φαινόταν πανίσχυρο και κραταιό. Το 1917, όλα τα ενδεχόμενα ήταν ανοιχτά και σίγουρα «ένα φάντασμα πλανιόταν πάνω από την Ευρώπη», όπως έγραφε ήδη από το 1848 ο Μαρξ. (Ένα φάντασμα με σάρκα και οστά, πανταχού παρόν, όπως μας εξηγεί ο Ντεριντά στα «Φαντάσματα του Μαρξ».) Τώρα, το 2015, τίποτα δεν ήταν ανοιχτό. Ο ΣΥΡΙΖΑ θα δοκίμαζε για πρώτη φορά να αμφισβητήσει την ΤΙΝΑ. Τελικά, όπως ξέρουμε από την ιστορία, η ΤΙΝΑ νίκησε. Το μάθημα έπρεπε να δοθεί με τον παλιό, αντιπαιδαγωγικό τρόπο αυστηρής πειθάρχησης. Έπρεπε να παραδειγματισθούν χώρες μεγαλύτερες και μικρότερες, και βεβαίως κινήματα στις χώρες αυτές που αμφισβητούσαν την ΤΙΝΑ. (Οι Podemos της Ισπανίας, θυμίζουμε, προηγούντο στις τότε εκεί δημοσκοπήσεις.)

Ο Στρατούλης έκανε το χρέος του ως υπουργός και κάνει το χρέος του τώρα ως συγγραφέας ενός βιβλίου που παραθέτει αριθμούς και επιχειρήματα. Ο Στρατούλης γράφει για τα σωστά και τα λάθη του ΣΥΡΙΖΑ της περιόδου. Γράφει για την εσωτερική κριτική που ασκήθηκε για την υπογραφή της συμφωνίας της 24/2/2015 και την ακόλουθη αθέτηση των υποχρεώσεων των «θεσμών». Γράφει για την κλιμακούμενη μέχρι το δημοψήφισμα ευθεία αποθράσυνση των δανειστών και τους παρασκηνιακούς εκβιασμούς.

Από την πρώτη μέρα της νέας κυβέρνησης, άρχιζε η αντίδραση μέσα και έξω από την χώρα. Ο Σόϊμπλε δήλωνε ότι κανένα εκλογικό αποτέλεσμα δεν θα άλλαζε τους όρους επιτροπείας της χώρας μας. Επικαλείτο τους Γερμανούς φορολογούμενους, όμως, στην πραγματικότητα, τις Γερμανικές τράπεζες εκπροσωπούσε. Ήθελε το Ελληνικό χρέος προς τις τράπεζες να το μετατρέψει σε Ελληνικό χρέος προς τους «θεσμούς».

Εκείνο τον καιρό, 2015, η Deutsche Bank, η μεγαλύτερη Γερμανική τράπεζα, που αγωνιούσε για τους όρους που έθετε η Ελλάδα για την αποπληρωμή του διεθνούς της χρέους, τιμωρείτο από την FED για την απάτη του ξεπλύματος χρήματος. Ψάχνοντας να δω ποιο ήταν τότε το εις βάρος της πρόστιμο, ανακάλυψα καινούριο πρόστιμο για την μη ακόμη συμμόρφωσή της. Διαβάζω από την επίσημη ιστοσελίδα του CNN, 20/7/2023: «Η FED χθες ράπισε (slapped) την Γερμανική τράπεζα με πρόστιμο 186 εκατ. δολ., γιατί, από το 2015 μέχρι σήμερα, δεν έχει ακόμη λύσει το ζήτημα των επισφαλών και νοσηρών (unsafe and unsound) πρακτικών.»

Στο εσωτερικό της χώρας, οι αντιδράσεις ήλθαν από την «τρόικα εσωτερικού». (Πώς γινόταν, αν δεν υπήρχε τρόικα εσωτερικού, η τρόικα εξωτερικού να έχει πληροφόρηση που δεν είχε ο ίδιος ο υπουργός Οικονομικών της χώρας.) Ο ασυγκράτητος υπουργός Γεωργιάδης δηλώνει πρώτος, Δεκέμβριο 2014, ότι σε περίπτωση νίκης του ΣΥΡΙΖΑ θα έβγαζε τα χρήματά του έξω. Η δήλωση θα έπρεπε να τύχει από τον κεντρικό τραπεζίτη, κ. Στουρνάρα, απαντήσεως που θα καθησύχαζε τους Έλληνες καταθέτες. Αλλά ποιος Στουρνάρας; Η τότε αξιωματική αντιπολίτευση είχε προβάλει ένσταση για τον πρόσφατο διορισμό Στουρνάρα από τον τότε πρωθυπουργό. Ο Σαμαράς, εν όψει εκλογικής του ήττας, φρόντιζε για την τοποθέτηση του κορυφαίου «τροϊκανού» στο τιμόνι της κεντρικής μας τράπεζας. Ένα χρόνο μετά, Δεκέμβριο 2015, ο Στουρνάρας δήλωνε ότι, στην κρίσιμη περίοδο των διαπραγματεύσεων, διαμήνυε στους Ευρωπαίους ομολόγους του «να μην παίρνουν στα σοβαρά» τον υπουργό Οικονομικών της δικής του χώρας. Υπονόμευση της χώρας του χωρίς καμία εισαγγελική παρέμβαση. Αλλά, κυρίως, χωρίς καμία κριτική από τον τότε ΣΥΡΙΖΑ, που δεν θα υπερασπιζόταν πλέον ποτέ το πρώτο πεντάμηνο της κυβερνητικής του θητείας. (Ενοχικό σύνδρομο;)

ΥΓ.1: Ακούσαμε τα πιο απίθανα νούμερα, 100, 200 δισ. κόστους της διαπραγμάτευσης από τα χείλη των υπεύθυνων για την απώλεια 250 δισ. στο διάστημα 2010-2014. Η απάντηση ΣΥΡΙΖΑ, βάσει ΑΕΠ, χρέους, ελλείμματος, ανεργίας, θα ήταν απλή: Στο πρώτο πεντάμηνο 2015, πρώτον, ανακόπηκε η πτώση και στους τέσσερεις δείκτες, δεύτερον, είχαμε μια κάποια μικρή βελτίωση και στους τέσσερεις δείκτες.

ΥΓ.2: Ο Στρατούλης μας εξομολογείται ότι την ώρα που υπέγραφε το πρωτόκολλο ορκωμοσίας ως υπουργός ψιθύρισε δύο λέξεις. Ήταν η μνήμη των απόντων που κάποτε αγωνίσθηκαν για τούτη την στιγμή.

Ενημέρωση 30/11/2023

 

31.    ΜΑΓΟΣ Η ΔΑΙΜΩΝ ΤΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑΣ Ο ΚΙΣΙΝΓΚΕΡ;

Για να καταλάβει κάποιος την εξωτερική πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών, πρέπει να κατανοήσει την ιδέα της raison d’ état  του Κίσινγκερ. Στον Ρισελιέ, Γάλλο καρδινάλιο και πρωθυπουργό, ο Κίσινγκερ διέκρινε με θαυμασμό τον ψυχρό υπολογισμό που οδηγούσε έναν καθολικό σε συμμαχίες με προτεσταντικά Γερμανικά κράτη εναντίον καθολικών. Η raison d’ état, ακόμη και αν παραβιάζονται αρχές της κρατούσας ηθικής, αντικαθιστούσε την μεσαιωνική ιδέα περί οικουμενικών αξιών και έκανε το διεθνές σύστημα σταθερό. Πέραν ηθικών κατηγοριών, πίστευε ότι ειρήνη και ηγεμονία εξασφαλίζονται με διεθνή σταθερότητα. Σταθερή τάξη σημαίνει προβλέψιμη συμπεριφορά των κρατών, είτε δημοκρατιών είτε δικτατοριών.

Ήδη από το 1957 και την διδακτορική του διατριβή, ο Κίσινγκερ ομνύει στην Συνθήκη της Βεστφαλίας των σύγχρονων εθνών-κρατών (1648), στην ισορροπία δυνάμεων του Κάστλερι και στην «νομιμότητα» του Μέτερνιχ (1815). Η τελευταία δεν συμβαδίζει απαραίτητα με την δικαιοσύνη. Επίσης θαυμαστής του Βίσμαρκ. «Ο Βίσμαρκ πίστευε στην σχετικότητα όλων των πεποιθήσεων. Στον κόσμο της realpolitik, καθήκον του πολιτικού είναι να εκτιμά τις ιδέες σαν δυνάμεις σε σχέση με όλες τις άλλες δυνάμεις, με κριτήριο το εθνικό συμφέρον, και όχι να οδηγείται από προκαθορισμένες ιδεολογίες.» (Kissinger 1994, ‘Diplomacy’.)

Κάποιοι εκτιμούν ότι η realpolitik του Κίσινγκερ οδήγησε στην μείωση της έντασης του Ψυχρού Πολέμου και στην αποτροπή του θερμού. Τον Δεκέμβριο του 1973, ο Κίσινγκερ (μαζί με τον Βιετναμέζο ομόλογό του) βραβεύθηκε με το Νόμπελ Ειρήνης για τις ενέργειες για τον τερματισμό του πολέμου στο Βιετνάμ. Την ίδια χρονιά, λίγους μήνες πριν, το Time τον ανακήρυσσε πρόσωπο της χρονιάς. Ο πρώην πρωθυπουργός του Η.Β. Τόνι Μπλερ χαρακτήρισε τον άρτι ανελθόντα εις τους ουρανούς Κίσινγκερ «καλλιτέχνη της διπλωματίας, με μόνο κίνητρο την γνήσια αγάπη για τον ελεύθερο κόσμο». Ο Μπόρις Τζόνσον τον χαρακτήρισε «γίγαντα της διπλωματίας και της ειρήνης».

‘Το Βιβλίο του Γέλιου και της Λήθης’ (1979) είναι το μυθιστόρημα του Μίλαν Κούντερα, που εξετάζει την φύση της λήθης: «Η δολοφονία του Αλιέντε έπνιξε τους αναστεναγμούς του Μπαγκλαντές στην λήθη, ο πόλεμος στην έρημο του Σινά έκανε τους ανθρώπους να ξεχάσουν τον Αλιέντε, η σφαγή της Καμπότζης έκανε τους ανθρώπους να ξεχάσουν το Σινά και ούτω καθεξής, μέχρι που τελικά αφήνουμε τα πάντα να ξεχαστούν.» Κάπως έτσι – προσθέτουμε εμείς – ξεχάστηκε και η Κυπριακή Τραγωδία και ο ρόλος του Κίσινγκερ, τότε (Γουοτεργκέιτ) υπερ-υπουργού ΗΠΑ, που βεβαίωνε τον Ιωαννίδη για καλές διαθέσεις της Τουρκικής εισβολής.

Εμπιστευόταν ο Κίσινγκερ ακόμη και αιματηρές δικτατορίες τύπου Σουχάρτο στην Ινδονησία, τον οποίο και εξόπλιζε γενναία κατά την γενοκτονία του Αν. Τιμόρ, το 1975. Την ίδια «γενναιόδωρη» συμπεριφορά είχε επιδείξει και προς το φίλιο Πακιστάν κατά την γενοκτονία του Μπαγκλαντές, το 1971. Τα εφέτος αποχαρακτηρισθέντα έγγραφα πεντηκονταετίας επιβεβαίωσαν επισήμως αυτό που, από το πραξικόπημα Πινοσέτ και την δολοφονία Αλιέντε, το 1973, όλοι ξέραμε. Ο Κίσινγκερ ήταν πίσω από όλα αυτά. Το 2000, η CIA είχε παραδεχθεί τον ρόλο της, το 1970,  στην απαγωγή του αρχηγού του Χιλιανού Στρατού, ο οποίος αρνείτο να βάλει τον στρατό να ματαιώσει την ορκωμοσία του εκλεγμένου σοσιαλιστή Αλιέντε.

Έκθεση του Πενταγώνου αναφέρει ότι «ο Κίσινγκερ ενέκρινε καθεμία από τις 3.875 βομβαρδιστικές επιδρομές στην  Καμπότζη, το 1969 και το 1970», καθώς και «τις μεθόδους για να κρατήσει τις εφημερίδες μακριά». (BBC 3/12/2023). Κίσινγκερ (σε αποχαρακτηρισμένες τηλεφ. συνδιαλέξεις): «Οτιδήποτε πετάει να χτυπάει οτιδήποτε κινείται. Το καταλάβατε;» Νεκροί 150.000. Κυρίως άμαχοι. (Οι ΗΠΑ έριξαν στην Καμπότζη 2 εκ. τόνους βομβών, όσους ακριβώς όλοι οι Σύμμαχοι κατά τη διάρκεια του Β' Παγκ. Πολέμου, περιλαμβανομένων των δύο ατομικών. Στόχος οι βορειο-Βιετναμέζοι, που είχαν κάνει βάση την ουδέτερη Καμπότζη.) 

Είπαν να τα εκατοστίσει και η ευχή έπιασε. Για πολλούς, η ευχή ήταν κατάρα. Μάγος της διπλωματίας ή δαίμων, τελικώς; Προ 4 μηνών, είχε επισκεφθεί την Κίνα, όπου έγινε δεκτός με τιμές από τον πρόεδρο Σι. Τώρα η Κίνα τον αποχαιρετά, πάλι με τιμές. Το ταξίδι του έκπληξη, το 1971, στην κομμουνιστική Κίνα ήταν καθοριστικό για την αλλαγή των ισορροπιών υπέρ ΗΠΑ και εναντίον κομμουνιστικής Σοβιετικής Ένωσης. Τον αποχαιρετά σήμερα ως «πραγματιστή» και ο πρόεδρος Πούτιν της Ρωσίας. Στα 99 και στα 100, ο Κίσινγκερ αντιτέθηκε σθεναρά στην «ιδεολογική» αντι-Ρωσική πολιτική του προέδρου Μπάιντεν.

Το εβραιόπουλο, φυγάς στα 15 από την ναζιστική Γερμανία, βρέθηκε ξανά, νεαρός Αμερικανός στρατιώτης τώρα, στην Γερμανία, να βοηθήσει στην μετα-χιτλερική διοίκησή της. Από την δεκαετία του 1950 σύμβουλος του πολιτικού και επιχειρηματία Νέλσον Ροκφέλερ, θα βρεθεί το 1968 στο στρατόπεδο του Νίξον, για να γίνει Σύμβουλος Ασφαλείας και, μετά, ΥΠΕΞ του 37^ου προέδρου των ΗΠΑ. Σύμβουλος όλων των προέδρων έκτοτε. (Βέργος 2004, ‘Γεωπολιτική’, εκδ. Παπαζήση.)

Εφημερίδα των Συντακτών 7/11/2023, Ενημέρωση 9/11/2023

 

32.    Ο ΠΑΡΘΕΝΩΝ ΤΗΣ UNESCO

Η UNESCO, στην επίσημη ιστοσελίδα της για το δικό της logo, ορίζει αυστηρά: «Ο ναός είναι η σφραγίδα, το έμβλημα του Οργανισμού, και αυτό δεν πρέπει ποτέ να αλλοιώνεται καθ’ οιονδήποτε τρόπο. Ως βασικό στοιχείο του όλου λογότυπου, αναφέρεται στον ελληνικό ναό του Παρθενώνα. Τα σκαλοπάτια του υποδηλώνουν τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα, το θεμέλιο πάνω στο οποίο οικοδομήθηκε η UNESCO. Το όνομα του Οργανισμού με γράμματα (U,N,E,S,C,O, σχεδιασμένα σαν κολώνες του ναού) αντιπροσωπεύει τους σκοπούς και τα προγράμματα της UNESCO. Η στέγη και το αέτωμα συμβολίζουν τις υψηλότερες φιλοδοξίες και τους στόχους της ανθρωπότητας.»

Τι γίνεται, λοιπόν, όταν κάποιος αφαιρέσει ή καταστρέψει την στέγη (όπως ο Μοροζίνι το 1687) ή το αέτωμα (όπως ο Έλγιν το 1801 έως το 1812) όχι ενός απλού σήματος ενός διεθνούς οργανισμού αλλά του ίδιου του πραγματικού ναού; Είναι ακριβώς αυτός ο ναός ο οποίος, ως ολότητα που δεν επιτρέπεται να αλλοιωθεί, εμπνέει τον κορυφαίο οργανισμό του οικουμενικού πολιτισμού.

Επειδή, μέχρι σήμερα, οι ελληνικές νομικές ενέργειες και τα λοιπά διαβήματα δεν απέδωσαν καρπούς, καιρός είναι να δοθεί το κύριο βάρος στο προνομιακό πλαίσιο της UNESCO. Ο διεθνής οργανισμός, που έχει σήμα κατατεθέν τον Παρθενώνα, θα επικαλείται, με τους ίδιους αυστηρούς όρους, την πνευματική ιδιοκτησία του σήματός του ακεραίου όσο και του πραγματικού αετώματος ακεραίου. Σ’ αυτόν ανήκει το μνημείο. Αυτός θα αξιώσει την επιστροφή των βιαίως αφαιρεθέντων γλυπτών. (Κι αν τελικά αυτά δεν επιστρέψουν, η διεθνοποιημένη ποιοτική συζήτηση σε επίπεδο UNESCO έχει μοναδική αξία πολιτιστική. Θα μαθαίνουμε!)

Η Βρετανική κυβέρνηση, βεβαίως, θα μπορούσε να αντιπροτείνει την ενοποίηση του μνημείου στο Λονδίνο και όχι στην Αθήνα, κατά το παράδειγμα της μεταφοράς ενός ολόκληρου ναού (της Περγάμου) στο Βερολίνο, τέλη 19^ου. Να θυμίσουμε, όμως, ότι στην Αθήνα υπάρχει ένα λειτουργικό σύνολο που είναι αδύνατον να μεταφερθεί, όσες νταλίκες και αν διαθέσει ο κ. Σούνακ. Ναός, Θέατρο, Πνύκα, Άρειος Πάγος, Αγορά, όλο αυτό το τετραγωνικό χιλιόμετρο κάτω από τον Αττικό ουρανό πάει μαζί. Κάτω από αυτόν τον ουρανό γεννήθηκαν όλα όσα λέμε σήμερα Ευρώπη, κι αυτός ο ουρανός δυστυχώς, κ. Σούνακ, δεν μεταφέρεται.

Η απόφαση της Βρετανικής Βουλής, το 1816, να αγοράσει (για λογαριασμό του Βρετ. Μουσείου) τα μάρμαρα από τον Έλγιν, νομιμοποίησε αρπαγή και καταστροφή. Το 1811, ο Μπάιρον, στο 300 στίχων ποίημά του ‘Η Κατάρα της Αθηνάς’, αποκαλεί τον Έλγιν πλιατσικολόγο/plunderer. Ο Έλγιν είχε εξασφαλίσει κάποιο «σουλτανικό φιρμάνι», που, όπως απέδειξε ο καθ. Βασ. Δημητριάδης, αρχαιολόγος, οθωμανολόγος, δεν είναι ούτε σουλτανικό ούτε φιρμάνι. Απλή επιστολή αναπληρωτή Μεγάλου Βεζίρη είναι προς τον καϊμακάμη της Αθήνας, που πουθενά δεν δίνει άδεια απόσπασης γλυπτών από το μνημείο. (Οι Βρετανοί έχουν στα χέρια τους μόνο την ιταλική μετάφραση της επιστολής. Η πρωτότυπη δεν σώζεται.)

«Το έγγραφο του Έλγιν ισοδυναμεί, σήμερα, με μια συστατική επιστολή ενός αντιπροέδρου κυβέρνησης προς νομάρχη, με την οποία επιστολή ζητείται απλώς η εξυπηρέτηση ενός φίλου.» (Ανακοίνωση Δημητριάδη σε συνέδριο του 2000, πρώτο παράρτημα της μελέτης της Βρετανικής Επιτροπής για την Επανένωση των Μαρμάρων του Παρθενώνα, που έχει επισήμως υποβληθεί στην Βρετανική Βουλή.)

ΥΓ.1: «Χριστούγεννα στο Δωμάτιο του Έλγιν» είναι ο τίτλος του ποιήματος του σπουδαίου Άγγλου πεζογράφου και ποιητή Τόμας Χάρντι (1905): «Ποιος είναι ο θόρυβος που ταράζει τη νύχτα/ και φαίνεται να ανεβαίνει στο ύψος του πολικού αστέρα;/ Χριστουγεννιάτικες καμπάνες, λέει ο φύλακας./ Είμαστε εκείνοι τους οποίους τα Χριστούγεννα ανέτρεψαν/ μερικούς αιώνες αφότου ο Φειδίας ήξερε/ πώς να μας σμιλεύσει και πώς να μας στολίσει/ και πώς να μας τοποθετήσει στο ναό της Αθηνάς/ στην θέα των κοινών ανθρώπων./ Ω, είναι λυπηρό που πουληθήκαμε/ εμείς, θεοί, για το χρυσάφι των Βορείων./ Τούτο δω το υγρό δωμάτιο/ που το φως του ήλιου πάντα θα αποφεύγει/ μόνο το κρύο θα διαπερνάει, την αυγή./ Με όλες αυτές τις καμπάνες/ θα ήμουν ακόμα ακτινοβόλος/ στο λόφο της θεάς Αθηνάς./ Κι εγώ! κι εγώ! τα άλλα μάρμαρα αναστενάζουν.»

ΥΓ.2: «Δώστε Πίσω τα Έλγίνεια Μάρμαρα» είναι ο τίτλος του ποιήματος του αγγλο-ιρλανδού ακτιβιστή και ποιητή Ρότζερ Κέισμεντ (1891): «Αφήστε τα να πλαγιάσουν/ αγνά και καθαρά κάτω από έναν αττικό ουρανό./ Τα καπνογόνα δάχτυλα του βόρειου κλίματός μας/ περισσότερο κακό θα κάνουν από όλα τα αρχαία χρόνια.»

ΥΓ.3: Ο ινδικής καταγωγής κ. Σούνακ θέλει να αποδείξει ότι είναι ο πιο Βρετανός. Τόρης που θέλει να αποδείξει ότι είναι ο πιο Τόρης. Στο Ουκρανικό, ο πιο πολεμοχαρής Δυτικός ηγέτης. Ως υπουργός Οικονομικών του κακού Τζόνσον απέδειξε ότι είναι χειρότερος του Τζόνσον, με την δήλωσή του, το 2020, «να μη κλείσει η οικονομία και ας πεθάνει ο κόσμος» (Reuters 21/11/2023).

Εφημερίδα των Συντακτών 11/12/2023

 

33.    Ο ΙΕΡΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΙΟΥ 2023

Η προ μηνός τρομερή αναφορά Νετανιάχου στην Πεντάτευχο της Βίβλου (Τορά των Εβραίων), «θυμηθείτε τι μας έκαναν οι Αμαληκίτες! Α’ Σαμουήλ 15! τώρα κατατροπώστε τους όλους ανεξαιρέτως!», κάνει τον πόλεμο βιβλικά γενοκτονικό. Εδώ, ο Θεός ομιλεί δια στόματος Σαμουήλ και ο Σαμουήλ δια στόματος Νετανιάχου.

Είπεν ο Κύριος εδώ, δηλαδή στην Γάζα, (Α΄ Σαμουήλ, κεφ. 15): «Θα τιμωρήσω τους Αμαληκίτες, γι’ αυτό που έκαναν στους Ισραηλίτες, να τους κλείσουν τον δρόμο, όταν εκείνοι έβγαιναν από την Αίγυπτο (σ.τ.γ. πολλές γενεές πριν!). Εξόντωσε Σαούλ, βασιλιά του Ισραήλ, τους Αμαληκίτες. Να καταστρέψεις καθετί που έχουν. Να εξοντώσεις άντρες, γυναίκες, παιδιά, βρέφη, βόδια, πρόβατα, καμήλες και γαϊδούρια». Κι αφού ο Σαούλ κατέσφαξε τους Αμαληκίτες, λυπήθηκε τον βασιλιά τους, τον Αγάγ, αλλά και κάποια πρόβατα και βόδια. Ο Κύριος τότε είπε στον Σαμουήλ: «Μετάνιωσα που έκανα το Σαούλ βασιλιά, γιατί αυτός δεν εκτέλεσε τις εντολές μου». Και πήγε ο Σαμουήλ στον Σαούλ και είχαν οι δυο τους την εξής στιχομυθία:

«Σαμουήλ: Από πού προέρχονται αυτά τα βελάσματα των προβάτων και τα μουγκανητά των βοδιών, που ακούω; Σαούλ: Οι στρατιώτες λυπήθηκαν τα καλύτερα πρόβατα και βόδια και τα έφεραν από τους Αμαληκίτες εδώ. Σαμουήλ: Ο Κύριος ήταν που σε έχρισε βασιλιά του Ισραήλ, και τώρα σε έστειλε εκστρατεία και σου είπε να καταστρέψεις εντελώς αυτούς τους αμαρτωλούς, τους Αμαληκίτες. Μήπως ο Κύριος επιθυμεί ολοκαυτώματα (sic!) και θυσίες; Πιο πολύ επιθυμεί να υπακούμε στις εντολές του. Η υπακοή είναι γι’ αυτόν καλύτερη από το πάχος των κριαριών. Η ανυπακοή είναι όπως η αμαρτία της μαγείας. Επειδή περιφρόνησες τις εντολές του Κυρίου, εκείνος σε απέρριψε από το αξίωμα του βασιλιά». Και βέβαια, ο Σαούλ μετανοημένος έσφαξε αμέσως τον Αγάγ και τα λοιπά ζωντανά.

Πώς, αλήθεια, συμβιβάζεται εκείνο το «δεν ήλθα να αλλάξω την παλαιά διαθήκη, αλλά να την συμπληρώσω» με το ειρηνικό και αγαπητικό κήρυγμα της Επί του Όρους Ομιλίας; Ποια η αγάπη ή το έλεος στους εχθρούς Αμαληκίτες; Εγώ θα το απέδιδα σε έναν αρχαίο μακαρθισμό που τρομάζει (επί δήθεν αντισημιτισμώ) από εκείνα τα παλιά χρόνια τον όποιον ασκεί κριτική, π.χ., στον Νετανιάχου ως εγκληματία πολέμου. Φοβήθηκε και ο Χριστός. Άνθρωπος γαρ. Ως Θεάνθρωπος.

Νομίσαμε ότι το 2022 ήταν η αιματηρότερη χρονιά του αιώνα. Δεν ξέραμε τι μας επιφύλασσε το 2023. Δίπλα στην ατέλειωτη αιματοχυσία, στην Ουκρανία, ο αιμοδιψής Μολώχ της γης Χαναάν, που είναι και γη των Εβραίων, ζήτησε ακόμη περισσότερο αίμα. Αδιακρίτως. Ο πόλεμος αυτοάμυνας του Ισραήλ έγινε γρήγορα πόλεμος θρησκευτικός και πόλεμος γενοκτονίας. Και επειδή ξέρουμε ότι ο πόλεμος από πλευράς Χαμάς είναι εξ ίσου ιερός, αδυσώπητος, κτηνώδης, παρακαλούμε επειγόντως το Θείον Βρέφος, τις άγιες τούτες μέρες των Χριστουγέννων, να κάνει το θαύμα του, λίγα μόλις χιλιόμετρα νοτιότερα του γενεθλίου τόπου Του.

Μετά την 11^η Σεπτεμβρίου 2001, ο ανιστόρητος πρόεδρος των ΗΠΑ κήρυξε «σταυροφορία». Μετά τις αντιδράσεις, ζήτησε συγνώμη από τους μουσουλμάνους όλης της γης. Όπως μας δίδαξε ο Τσιφόρος στο ομώνυμο βιβλίο του, οι σταυροφορίες είναι μια καλή υπόθεση για την Δύση, κακή για την Ανατολή. («Βιβλίον συγγραφέν υπό του φαιδροτάτου Νικολάου Τσιφόρου, ιστορικώτατον άμα και αστειότατον, πραγματευόμενον περί του πώς υπήγασιν οι άνθρωποι του Χριστού να ληστεύσωσι και φονεύσωσι τους ανθρώπους του αντιχρίστου» - από τον πρόλογο του ίδιου του συγγραφέα.)

Δεν ήταν θρησκευτικός ο εικοσαετής πόλεμος των ΗΠΑ σε Ιράκ και Αφγανιστάν, που άφησε πίσω του εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς, κανείς όμως δεν ξεχνάει τον θεωρητικό του πολέμου των πολιτισμών και των θρησκειών, Χάντινκτον, που επηρέασε και επηρεάζει τις δεξαμενές πολεμικής σκέψης. Ούτε ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι θρησκευτικός, όσο και αν προσπάθησαν για το αντίθετο τα ορθόδοξα πατριαρχεία Μόσχας και Κωνσταντινουπόλεως. Ομόδοξοι γαρ οι στρατοί. Στην Γάζα, όμως, τα πράγματα είναι διαφορετικά. Η Χαμάς αναφέρει στο καταστατικό της ότι δεν υπάρχει «καμία λύση για το παλαιστινιακό ζήτημα πέρα από το τζιχάντ, τον ιερό πόλεμο. Οι άλλοι θυμούνται τους αρχαίους Αμαληκίτες με το ίδιο αρχαίο μένος και μίσος.

ΥΓ: Η Χαμάς θεωρεί καταστατικά όλους τους Εβραίους του Ισραήλ ως παράνομους εποίκους της δικής της γης. Το ίδιο ισχύει και για το επίσημο Ισραήλ, που δια δικαστικών αποφάσεων (με ονομαστική αναφορά στις βιβλικές Ιουδαία, Σαμάρεια, Γαλιλαία) θεωρεί όλους τους Παλαιστινίους ως εποίκους ή, στην καλύτερη περίπτωση, προσωρινά (και μέχρι τον επόμενο εποικισμό) φιλοξενούμενους στην δική του γη. Αμφότεροι λένε ότι δεν υπάρχουν αθώοι στην άλλη πλευρά. Το μισόμετρο (όργανο που μετράει το μίσος και την από-ανθρωποποίηση/ dehumanization) στους Αγίους Τόπους δεν επιτρέπει καμία αισιοδοξία τις άγιες τούτες μέρες. Αν και το θαύμα είναι κι αυτό εγγεγραμμένο μέσα στα ανθρώπινα.

Ενημέρωση 22/12/2023

 

34.    Ω, ΤΙ ΧΡΟΝΟΣ ΧΡΙΣΤΕ ΜΟΥ!

Νομίσαμε ότι το 2022 ήταν η αιματηρότερη χρονιά του αιώνα. Δεν ξέραμε τι μας επιφύλασσε το 2023. Δίπλα στην ατέλειωτη αιματοχυσία, στην Ουκρανία, ο αιμοδιψής Μολώχ της γης Χαναάν, που είναι και γη των Εβραίων, ζήτησε ακόμη περισσότερο αίμα. Αδιακρίτως. Ο πόλεμος αυτοάμυνας του Ισραήλ έγινε γρήγορα πόλεμος θρησκευτικός και πόλεμος γενοκτονίας. Η προ μηνός τρομερή αναφορά Νετανιάχου στην Πεντάτευχο της Βίβλου (την Τορά των Εβραίων), «θυμηθείτε τι μας έκαναν οι Αμαληκίτες! Α’ Σαμουήλ 15! τώρα κατατροπώστε τους όλους ανεξαιρέτως!», κάνει τον πόλεμο βιβλικά γενοκτονικό.

Και επειδή ξέρουμε ότι ο πόλεμος από πλευράς Χαμάς είναι εξ ίσου ιερός, αδυσώπητος, κτηνώδης, παρακαλούμε επειγόντως το Θείον Βρέφος, τις άγιες τούτες μέρες των Χριστουγέννων, να κάνει το θαύμα του, λίγα μόλις χιλιόμετρα νοτιότερα του γενεθλίου τόπου Του. Η Χαμάς αναφέρει στο καταστατικό της ότι δεν υπάρχει «καμία λύση για το παλαιστινιακό ζήτημα πέρα από το τζιχάντ, τον ιερό πόλεμο. Οι άλλοι θυμούνται τους αρχαίους Αμαληκίτες με το ίδιο αρχαίο μένος και μίσος.

Μετά την 11^η Σεπτεμβρίου 2001, ο ανιστόρητος πρόεδρος των ΗΠΑ κήρυξε «σταυροφορία». Μετά τις αντιδράσεις, ζήτησε συγνώμη από τους μουσουλμάνους όλης της γης. Όπως μας δίδαξε ο Τσιφόρος στο ομώνυμο βιβλίο του, οι σταυροφορίες είναι μια καλή υπόθεση για την Δύση, κακή για την Ανατολή. («Βιβλίον συγγραφέν υπό του φαιδροτάτου Νικολάου Τσιφόρου, ιστορικώτατον άμα και αστειότατον, πραγματευόμενον περί του πώς υπήγασιν οι άνθρωποι του Χριστού να ληστεύσωσι και φονεύσωσι τους ανθρώπους του αντιχρίστου» - από τον πρόλογο του ίδιου του συγγραφέα.)

Δεν ήταν θρησκευτικός, τελικά, ο εικοσαετής πόλεμος των ΗΠΑ σε Ιράκ και Αφγανιστάν, που άφησε πίσω του εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς, κανείς όμως δεν ξεχνάει τον θεωρητικό του πολέμου των πολιτισμών και των θρησκειών, Χάντινκτον, που επηρέασε και επηρεάζει τις δεξαμενές πολεμικής σκέψης. Ούτε και ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι θρησκευτικός, όσο και αν προσπάθησαν για το αντίθετο τα ορθόδοξα πατριαρχεία Μόσχας και Κωνσταντινουπόλεως. Ομόδοξοι γαρ οι στρατοί. Στην Γάζα, όμως, τα πράγματα είναι διαφορετικά. Εδώ, έχουμε τον ίδιο τον προφήτη της Βίβλου, Σαμουήλ, να μιλάει δια στόματος Νετανιάχου.

Είπεν ο Κύριος εδώ, δηλαδή στην Γάζα, (Α΄ Σαμουήλ, κεφ. 15): «Θα τιμωρήσω τους Αμαληκίτες, γι’ αυτό που έκαναν στους Ισραηλίτες, να τους κλείσουν τον δρόμο, όταν εκείνοι έβγαιναν από την Αίγυπτο (σ.τ.γ. πολλές γενεές πριν!). Εξόντωσε Σαούλ, βασιλιά του Ισραήλ, τους Αμαληκίτες. Να καταστρέψεις καθετί που έχουν. Να εξοντώσεις άντρες, γυναίκες, παιδιά, βρέφη, βόδια, πρόβατα, καμήλες και γαϊδούρια». Κι αφού ο Σαούλ κατέσφαξε τους Αμαληκίτες, λυπήθηκε τον βασιλιά τους, τον Αγάγ, αλλά και κάποια πρόβατα και βόδια. Ο Κύριος τότε είπε στον Σαμουήλ: «Μετάνιωσα που έκανα τον Σαούλ βασιλιά, γιατί αυτός δεν εκτέλεσε τις εντολές μου». Και πήγε ο Σαμουήλ στον Σαούλ και είχαν οι δυο τους την εξής στιχομυθία:

«Σαμουήλ: Από πού προέρχονται αυτά τα βελάσματα των προβάτων και τα μουγκανητά των βοδιών, που ακούω; Σαούλ: Οι στρατιώτες λυπήθηκαν τα καλύτερα πρόβατα και βόδια και τα έφεραν από τους Αμαληκίτες εδώ. Σαμουήλ: Ο Κύριος ήταν που σε έχρισε βασιλιά του Ισραήλ, και τώρα σε έστειλε εκστρατεία και σου είπε να καταστρέψεις εντελώς αυτούς τους αμαρτωλούς, τους Αμαληκίτες. Μήπως ο Κύριος επιθυμεί ολοκαυτώματα (sic!) και θυσίες; Πιο πολύ επιθυμεί να υπακούμε στις εντολές του. Η υπακοή είναι γι’ αυτόν καλύτερη από το πάχος των κριαριών. Η ανυπακοή είναι όπως η αμαρτία της μαγείας. Επειδή περιφρόνησες τις εντολές του Κυρίου, εκείνος σε απέρριψε από το αξίωμα του βασιλιά». Και βέβαια, ο Σαούλ μετανοημένος έσφαξε αμέσως τον Αγάγ και τα λοιπά ζωντανά.

ΥΓ.1: Πώς, αλήθεια, εξηγείται εκείνο το «δεν ήλθα να αλλάξω την παλαιά διαθήκη, αλλά να την συμπληρώσω» με το ειρηνικό και αγαπητικό κήρυγμα της Επί του Όρους Ομιλίας; Ποια η αγάπη ή το έλεος στους εχθρούς Αμαληκίτες; Εγώ θα το απέδιδα σε έναν αρχαίο μακαρθισμό που τρομάζει από εκείνα τα χρόνια τον όποιον ασκεί κριτική, π.χ., στον Νετανιάχου ως εγκληματία πολέμου. Φοβήθηκε και ο Χριστός. Άνθρωπος γαρ. Ως Θεάνθρωπος. Και δη Σημίτης.

ΥΓ.2: Η Χαμάς θεωρεί καταστατικά όλους τους Εβραίους του Ισραήλ ως παράνομους εποίκους της δικής της γης. Το ίδιο ισχύει και για το επίσημο Ισραήλ, που δια δικαστικών αποφάσεων (με ονομαστική αναφορά στις βιβλικές Ιουδαία, Σαμάρεια, Γαλιλαία) θεωρεί όλους τους Παλαιστινίους ως εποίκους ή, στην καλύτερη περίπτωση, προσωρινά (και μέχρι τον επόμενο εποικισμό) φιλοξενούμενους στην δική του γη. Αμφότεροι λένε ότι δεν υπάρχουν αθώοι στην άλλη πλευρά. Το μισόμετρο (όργανο που μετράει το μίσος και την από-ανθρωποποίηση/ dehumanization) στους Αγίους Τόπους δεν επιτρέπει καμία αισιοδοξία τις άγιες τούτες μέρες. Αν και το θαύμα είναι κι αυτό εγγεγραμμένο μέσα στα ανθρώπινα.

Εφημερίδα των Συντακτών 27/12/2023

 

35.    ΤΑ 10+1 ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΠΟΥ ΣΗΜΑΔΕΨΑΝ ΤΟ 2023

1. Γάζα

Σε μια έκταση σαν την μισή Κέρκυρα ζουν δύο εκατομμύρια Παλαιστίνιοι. Πώς; Με τα επιδόματα της Χαμάς. Και η Χαμάς; Με τα επιδόματα των «δικών μας» (με σπίτι στο Πυργί) εμίρηδων του Κατάρ. Και με τα όπλα του Ιράν. Τώρα, μετά την κτηνώδη ενέργεια της Χαμάς της 7/10, το Ισραήλ ισοπεδώνει την Γάζα. Εμείς, σε ζωντανή μετάδοση, παρακολουθούμε μια γενοκτονία. Στείλαμε προχθές μια φρεγάτα στην Ερυθρά Θάλασσα, εναντίον των (εξοπλιζόμενων πάλι από το Ιράν) Χούτι της Υεμένης, οι οποίοι παρενοχλούν την εκεί ναυτιλία. (Θυμίζουμε: Από 15 Οκτωβρίου 2021, έχουμε μέτωπο κατά των Χούτι, εγκαθιστώντας στην Σαουδ. Αραβία μια πυροβολαρχία Patriot και 150 Έλληνες αξιωματικούς! Χωρίς μέχρι σήμερα ενημέρωση της Ελληνικής Βουλής και χωρίς αντιπολίτευση. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ είναι αυτή που, το 2017, πρώτη προμήθευσε την Σαουδ. Αραβία με πυρομαχικά και ενώ εμαίνετο ο πόλεμος κατά των Χούτι.)

2. Ουκρανία

Η Ουκρανία μετράει εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς και θα μετρήσει κι άλλες, αν δεν υπάρξει άμεση ειρήνη. (Οι νεκροί Ρώσοι δεν ενδιαφέρουν την Δύση, η οποία, όπως έχει ειπωθεί, θα μάχεται μέχρι του τελευταίου Ουκρανού!) Η Ουκρανία είχε πληθυσμό 52 εκ. το 1991, 43 εκ. το 2021, 36 εκ. το 2023. Η φυγή και ξενιτιά από την πιο διεφθαρμένη χώρα της Ευρώπης ήταν γεγονός πριν τον πόλεμο. (Κανείς δεν πιστεύει σήμερα ότι τα 150 δισ. πολεμικής βοήθειας στην Ουκρανία πάνε όλα στον πόλεμο και όχι στο παράνομο εμπόριο όπλων – περιλαμβανομένων στα 150 και των Ελληνικών, όπως μάθαμε προχθές από την ίδια την Ουκρανία που μας ευχαρίστησε για τα Ελληνικά Stingers!) Εν καιρώ πολέμου, ο κ. Ζελένσκι παραβρέθηκε στο μακρινό Μπουένος Άιρες, στην προχθεσινή ορκωμοσία του Μίλεϊ; Του επικίνδυνου ακροδεξιού που έκανε προεκλογική εκστρατεία με ένα πριόνι! (Εμείς σε δεχθήκαμε εδώ, κ. Ζελένσκι, μαζί με δύο εκπροσώπους της ναζιστικής Αζόφ και είπαμε ότι δεν ήξερες. Τώρα;)

3. BRICS

Ένα φάντασμα πλανιέται πάνω από τον κόσμο των G7: το φάντασμα των BRICS, η ένωση Βραζιλίας, Ρωσίας, Ινδίας, Κίνας, Νότιας Αφρικής. Τον Αύγουστο, στο Γιοχάνεσμπουργκ, κλήθηκαν από τους BRICS Ιράν, Αίγυπτος, Αιθιοπία, Αργεντινή, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Σαουδική Αραβία. Αν για το διεθνές παίγνιο ισχύος και ηγεμονίας αυτό σημαίνει κάτι, το συνολικό ΑΕΠ των διευρυμένων BRICS είναι μεγαλύτερο του αντίστοιχου των G7. Από την άλλη, Ρωσία και Ιράν είναι χώρες υπό καθεστώς κυρώσεων ΗΠΑ. Η παραβίασή των κυρώσεων οδηγεί σε διατάραξη των σχέσεων ΗΠΑ και Δύσης με τις λοιπές χώρες των διευρυμένων BRICS. (Κι εμείς; Σύμμαχοι της Σαουδ. Αραβίας, που κάνει ανοίγματα σε Ιράν και Ρωσία με μεσολάβηση Κίνας!) Το πιο επικίνδυνο: Συζητήθηκε στο Γιοχάνεσμπουργκ η επιτάχυνση της χρήσης τοπικών νομισμάτων στο μεταξύ τους εμπόριο και η σταδιακή μείωση της εξάρτησης από το δολάριο.

4. Εκλογές 2023

Ενώ συνήθως, μετά από εκλογές, παρατηρείται δυσκολία σχηματισμού κυβέρνησης, εμείς εδώ, στην Ελλάδα, έχουμε δυσκολία σχηματισμού αντιπολίτευσης. Η τεράστια ακρίβεια στα σούπερ-μάρκετ δεν κλονίζει το κυρίαρχο αφήγημα, σύμφωνα με το οποίο «δεν υπάρχει εναλλακτική» πέραν της ΝΔ και της σημερινής της ηγεσίας. Το άνοιγμα του κόμματος στο Κέντρο (ΠΑΣΟΚ Σημίτη) ήταν επιτυχές, ο δε ακροβολισμός Βορίδη, Σαμαρά προς την Ακροδεξιά απεδείχθη ικανός να ανακόψει διαρροές. Έχει την ευχέρεια η σημερινή κυβέρνηση να περάσει τα πιο αμφιλεγόμενα νομοσχέδια, να διχάσει αντιπάλους και να εμφανισθεί ως το πολυσυλλεκτικό κόμμα της μετα-πολιτικής της νέας εποχής. (Η όποια αντιπολίτευση γίνεται εντός των κομματικών τειχών και είναι ανώδυνη.) Η επικοινωνιακή πολιτική της ΝΔ, με την στήριξη των ΜΜΕ, βασίζεται στον φόβο και την συντήρηση. Ο Έλληνας πολίτης σήμερα φοβάται περισσότερο από όσο το 2015. Στην διαχείριση του φόβου η Δεξιά πάντα υπερέχει.

5. Φαινόμενο Κασσελάκη

Έρχεται ένας ευειδής νέος για διακοπές, με τον σύντροφό του και το συμπαθέστατο σκυλάκι τους, και με όρους παιχνιδιού ριάλιτι κερδίζει ένα κόμμα. Μόνο που το κόμμα αυτό είναι το κόμμα της «κυβερνώσας» Αριστεράς. Οι δε ανθυποψήφιοι είναι τα μπαρουτοκαπνισμένα παλληκάρια του κυβερνήσαντος αριστερού κόμματος, που τώρα ως αξιωματική αντιπολίτευση θα διαλέξει τον νέο του αρχηγό. Domine, quo vadis? Δηλωμένος οπαδός του Μπάιντεν και του Δημοκρατικού Κόμματος, ουδέποτε ερωτήθηκε ο κ. Κασσελάκης από τους συντρόφους του αν συμφωνεί με την πολιτεία Μπάιντεν και τους πολέμους που διαχειρίσθηκε το Δημοκρατικό Κόμμα επί Ομπάμα και Μπάιντεν. Ούτε καν για τον Τζούλιαν Ασάνζ δεν ερωτήθηκε. Αλλά από ποιον να ερωτηθεί; Αφού αυτό υπήρξε ο ΣΥΡΙΖΑ: ένα Δημοκρατικό Κόμμα. Και, μάλιστα, χωρίς τον ριζοσπάστη ανεξάρτητο Μπέρνι Σάντερς.

6. Τέμπη

57 νεκροί. Καταλάβαμε, εκ των υστέρων, ότι δεκάδες χιλιάδες ταξιδιώτες των Ελληνικών τρένων ταξίδευαν επί χρόνια με το ρίσκο του «πάμε κι όπου βγει!». Άνθρωποι, που τοποθετούντο σε θέση ευθύνης με κομματικά-πελατειακά κριτήρια, θα έστελναν στον θάνατο τον ανθό της νεολαίας μας. Ο υπουργός, που λίγες μέρες πριν, οργίλος στην Βουλή, βεβαίωνε ότι όλα έχουν καλώς στα τρένα μας, παραιτήθηκε με λυγμούς μετά το δυστύχημα, για να επανεκλεγεί πανηγυρικά, δύο μήνες μετά, από τον λαό των Σερρών. Το όνομα απεδείχθη ισχυρότερο της ηθικής απαξίωσης. Κάποιος νεοδημοκράτης είχε πει εκείνες τις μέρες, με δραματικό τόνο, ότι αν δεν θα ήταν υποψήφιος ο εν λόγω, θα ήταν η πρώτη φορά από το 1974 που δεν θα είχαμε Καραμανλή στην πολιτική! Στην εξεταστική της Βουλής απέκλεισαν την (πάντα κουραστική, ενίοτε χρήσιμη) Κωνσταντοπούλου, με το αιτιολογικό ότι είναι δικηγόρος των θυμάτων, εξισώνοντας έτσι θύτες και θύματα. Καμία φωνή από την λοιπή αντιπολίτευση επί του αποκλεισμού.

7. Διπλωματία των Σεισμών

Τελικά, αντί να έλθουν αυτοί «μια νύχτα» καταδρομικώς, όπως έλεγε ο Ερντογάν, πήγαμε εμείς, μέρα, ανθρωπιστικώς. Και ο Ερντογάν μαλάκωσε. Ή έτσι φάνηκε στην προ ημερών συνάντησή του με τον «φίλο Μητσοτάκη», που κάποτε ήταν «Μητσοτάκης-γιοκ». Ο σεισμός έφερε πιο κοντά τους δυο λαούς, για άλλη μια φορά. Μετακινηθείσα δε η γεωλογική πλάκα της Τουρκίας, λόγω του σεισμού, κατά 3 μέτρα δυτικά, έθεσε ζήτημα στους γεωγράφους και χαρτογράφους της συμφοράς. Τι θα γίνει τώρα με τον περιορισμό της ΑΟΖ μας κατά 3 μέτρα; (Έστω, 1,5.) Μας ρώτησε εμάς ο Εγκέλαδος; «Βάστα γιε μου!» φώναζε ένας Τούρκος στον εγκλωβισμένο γιο του στα ερείπια του σεισμού κι αυτός ήταν ο κύριος τίτλος σε μια μεγάλη εφημερίδα των Αθηνών εκείνες τις μέρες. Από κάτω η φωτογραφία του απελπισμένου Τούρκου που θα μπορούσε να είναι Έλληνας. Το Αιγαίο μας ενώνει και σεισμικά.

8. Σαχέλ

Τα τελευταία Γαλλικά στρατεύματα αποχώρησαν από τον Νίγηρα προ ημερών, σηματοδοτώντας το τέλος των Γαλλικών αντι-τζιχαντιστικών επιχειρήσεων στο Σαχέλ. Η Γαλλία αναγκάστηκε να αποχωρήσει από τρεις χώρες της περιοχής μέσα σε 18 μήνες, μετά τα στρατιωτικά πραξικοπήματα που απομάκρυναν Νίγηρα, Μάλι, Μπουρκίνα Φάσο από τον πρώην αποικιακό ηγέτη τους. (Οι ντόπιοι προτιμούν τώρα την Ρωσική Βάγκνερ εναντίον των τζιχαντιστών.) Μάλλον το ίδιο θα συμβεί και στο Τσαντ. Το Σαχέλ ήταν Γαλλικό, παρέμεινε και μετά την από-αποικιοποίηση εξαρτημένο οικονομικά και χρηματο-πιστωτικά από την Γαλλία, και μιλάει Γαλλικά. Επειδή η Γαλλία προμηθεύεται πρώτες ύλες της πυρηνικής της βιομηχανίας από το Σαχέλ, έπεται συνέχεια σ’ αυτή την ταραγμένη από αυτοφυή ή έξωθεν υποκινούμενα πραξικοπήματα περιοχή. (Το ότι υπερ-πατριώτες σχολιαστές πρότειναν να στείλουμε στρατιώτες μας στο Σαχέλ στο πλαίσιο της Ελληνο-Γαλλικής συμφωνίας είναι ενδεικτικό άγνοιας της περιοχής ή της γνωστής ανευθυνότητάς τους.)

9. Κλιματική αλλαγή

Η φετινή διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή (COP28) στο πετρελαιοπαραγωγό Ντουμπάι σήμανε επιτέλους την αρχή του τέλους για τα ορυκτά καύσιμα. Μάθαμε όμως ότι την επομένη το ίδιο το Ντουμπάι υπέγραψε μεγάλη συμφωνία για την εκμετάλλευση νέων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων. Είπε το Ντουμπάι ότι οι εμιρατιανοί υδρογονάνθρακες είναι καθαρότεροι και ότι αυτό θα βοηθήσει τον στόχο που συνυπέγραψαν οι 200 χώρες για τον έλεγχο των ρυπογόνων εκπομπών. Εδώ, συναντιούνται πολιτικές άνισης κατανομής του κόστους της περιβαλλοντικής προσαρμογής και μετάβασης. Οι φτωχές χώρες, αυτές δηλαδή που δεν ρύπαναν, υφίστανται το μεγαλύτερο βάρος της μετάβασης, δεχόμενες τις δυσμενέστερες συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, παρατεταμένη ξηρασία και ακραία καιρικά φαινόμενα. Το προβλεπόμενο ταμείο του ΟΗΕ για την σχετική στήριξη είναι ύψους μόνο 100 δισ. δολαρίων (όταν για τον πόλεμο στην Ουκρανία έχουμε ως ανθρωπότητα, Δύση και Ρωσία, δαπανήσει τα διπλάσια).

10. Τεχνητή νοημοσύνη

Προ ημερών, σκηνή από το μέλλον: Παρακολουθώ ειδήσεις από ένα αγγλόφωνο Ινδικό κανάλι. Ένας νέος και μια εκπάγλου καλλονής νέα λένε τις ειδήσεις και τις λένε καλά. Ήταν τελικά άβαταρ και πίσω τους δεν είχαν δημοσιογράφους αλλά το ίδιο το διαδίκτυο. Οι ειδήσεις δεν ήταν copy-paste, αλλά επεξεργασμένες με πολλά φίλτρα διασταυρώσεων. Η συζήτηση για την τεχνητή νοημοσύνη πήρε φέτος μεγάλη διεθνή δημοσιότητα λόγω κάποιων ηχηρών παραιτήσεων ανθρώπων, όπως αυτής του Τζέφρεϊ Χίντον (βραβείο Turing 2018) από την Google. Ευκαιρίες από την τεχνητή νοημοσύνη πολλές, αλλά και κίνδυνοι μεγάλοι. Πρώτος κίνδυνος: οι θέσεις εργασίας. Δεύτερος: η ίδια η δημοκρατία. Σύμφωνα με τον Χίντον, η νέα γενιά γλωσσικών μοντέλων τα καθιστά πολύ πιο έξυπνα απ’ ό,τι αρχικά πιστευόταν ενώ, σε αντίθεση με τα πυρηνικά, δεν υπάρχουν εδώ διεθνείς κανονισμοί που να εμποδίζουν τη μυστική χρήση από κυβερνήσεις και εταιρείες.

ΥΓ: Η Ακροδεξιά στην Ευρώπη

78 χρόνια μετά την λήξη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, ο φόβος για το αύριο κυριεύει την Ευρώπη. Και αν στην διαχείριση του φόβου η Δεξιά είναι καλύτερη από την Αριστερά, η Ακροδεξιά είναι ακόμη καλύτερη. (Το ξέρουμε αυτό από την δεκαετία του 1930.) Στην διαχείριση της ελπίδας το πλεονέκτημα το έχει πάντα η Αριστερά (μέχρι να γίνει εξουσία!), αλλά η ελπίδα στην Ευρώπη εξέλιπε. Οι μεταπολεμικές γενιές μεγάλωναν με την βεβαιότητα ότι κάθε αύριο θα είναι καλύτερο από το χθες. Η σημερινή γενιά διακατέχεται από το ακριβώς αντίθετο συναίσθημα. Φοβάται ότι το αύριο θα είναι χειρότερο από το χθες.

Αισιοδοξώντας για το μέλλον, χρόνια πολλά!

Ενημέρωση 30/12/2023