Άρθρα 2024

1.      ΟΤΑΝ ΟΝΕΙΡΕΥΤΗΚΕ Η ΛΟΥΜΠΝΑ

Ρωτήθηκα από τον φίλο ραδιοφωνικό παραγωγό Σπύρο Χυτήρη της ροκ εκπομπής ‘Μαγικό Μείγμα’ (ΕΡΤ Κέρκυρας, Τετάρτη 3.00 μμ) αν το τραγούδι των Marillion, «Gaza/Γάζα», ήταν αληθινό όταν γράφτηκε πριν μια δεκαετία. «Για εμάς το να ονειρευόμαστε είναι ένα όνειρο», λέει το 16 λεπτών τραγούδι. Γραμμένο πριν γίνει η Γάζα συνώνυμο της σύγχρονης εθνοκάθαρσης, μοιάζει το τραγούδι σαν να γράφτηκε χθες. Αυτή όμως είναι η αλήθεια των παιδιών που μεγαλώνουν στην Γάζα και στα Κατεχόμενα της Δυτικής Όχθης τα τελευταία 36 χρόνια.

Αυτή είναι η αλήθεια για τα παιδιά της Παλαιστίνης με τα σπασμένα χέρια της Πρώτης Ιντιφάντας του 1987. Η διαταγή του Ισραηλινού στρατού, τότε, ήταν ακριβώς αυτή. Όποιο παιδί κρατάει σφεντόνα να συλλαμβάνεται και να τιμωρείται με σπάσιμο των χεριών. «Σπάστε τους τα χέρια!» ήταν η διαταγή του Ράμπιν, αρχηγού τότε του Ισραηλινού στρατού. (Ο Ράμπιν, μετά, θα μαλάκωνε και θα υπέγραφε, μαζί με τον Αραφάτ, τις συμφωνίες του Όσλο το 1993 για να δολοφονηθεί, δύο χρόνια μετά, ως προδότης από φανατικό θρησκευόμενο Εβραίο Ισραηλινό.)

Βρέθηκα στα Ιεροσόλυμα το 1986 και έχω φέρει στο μυαλό μου πολλές φορές εκείνα τα δεκαπεντάχρονα της Παλαιστίνης, που με ρωτούσαν «με ποιους είσαι;». Άραγε σήμερα ζουν ή έπεσαν θύματα της μεθοδευμένης εθνοκάθαρσης εκ μέρους του Ισραηλινού κράτους; («Μάρτυρες» τους λέει, σε τέτοια περίπτωση, η θρησκεία τους που, όπως κάθε φανατική θρησκεία ή πίστη, κοσμική ή μη κοσμική, θέλει τα νεκρά παιδιά μάρτυρες!) Αν ζουν, σκέφτομαι, θα είναι τώρα πενηνταπεντάρηδες, και τότε σκέφτομαι αν τα παιδιά τους επέζησαν της Δεύτερης Ιντιφάντας του 2000. Κι αν επέζησαν τα παιδιά τους, τότε αυτοί θα είναι ίσως παππούδες και τότε σκέφτομαι τα όνειρα των εγγονών τους σήμερα. Κι επειδή δεν είναι στο χέρι των παιδιών να μην κάνουν όνειρα, σκέφτομαι ποια είναι, αλήθεια, αυτά τα όνειρα μέσα στα ερείπια της βομβαρδισμένης σήμερα Γάζας. Ονειρεύονται λοιπόν – αυτό λέει το τραγούδι – ότι κάποια μέρα θα κάνουν όνειρα, κι αυτό είναι το πιο αισιόδοξο όνειρο που μπορούν να κάνουν. Ονειρεύονται ότι κάποτε θα ονειρευτούν.

Αυγή του 2024 και σύμπασα η ανθρωπότητα παρακολουθεί αμέτοχη την εθνοκάθαρση που παίρνει την μορφή γενοκτονίας. Οι διεθνείς συστάσεις «να προσέχετε τους αμάχους όταν πυροβολείτε την Χαμάς» είναι, βεβαίως, υποκριτικές. Στην φυλακή που λέγεται Γάζα, εκτάσεως σαν την μισή Κέρκυρα, ζουν, όσο ζουν, 2 με 2,5 εκ. κάτοικοι. Δεν είναι δυνατόν να διακριθούν οι μαχητές από τους αμάχους όπως και οι στρατιωτικοί στόχοι από τους μη στρατιωτικούς. Αυτό το ξέρουν όλοι οι διεθνείς ανησυχούντες για την εξελισσόμενη σφαγή. Ο αδελφός που φώναζε χθες πάνω από την νεκρή αδελφή, «θα εκδικηθώ εγώ για σένα!», είναι η επόμενη Χαμάς (αυτή η τυφλή οργάνωση που δεν διακρίνει τον απελευθερωτικό αγώνα από τον φανατισμό της εξόντωσης του αντιπάλου, εξωτερικού ή εσωτερικού, μετερχόμενη κάθε κτηνωδίας). Κι αυτό το ξέρουν και το Ισραήλ και οι διεθνείς ανησυχούντες. Φαύλος ο κύκλος της βίας.

Αναρωτιέται κανείς: Μετά την επένδυση στον επόμενο πόλεμο και στην επόμενη σφαγή, υπάρχει άραγε ελπίδα; Είναι παιδιά του Ισραήλ και της Παλαιστίνης, στα 20 και στα 30, που έχουν φτιάξει μια κοινή οργάνωση. Αυτή είναι η ελπίδα. Υπάρχουν και άλλες τέτοιες πρωτοβουλίες. Την λένε Standing Together («Στεκόμαστε Μαζί») αυτή την οργάνωση. Αυτές τις δύσκολες στιγμές βρίσκονται μαζί αποφασισμένοι, αποφασισμένες, παρ’ ό,τι έσχατη μειοψηφία και στις δύο πλευρές, να ζήσουν μαζί ειρηνικά. Κάπου, κάπως με βρήκαν και μένα, όπως βρήκαν και άλλους, περίπου χίλιους από όλο τον κόσμο, και παρακολουθώ πλέον τακτικά τις διαδικτυακές συζητήσεις τους. Χάιφα, Ιεροσόλυμα, Τελ-Αβίβ, Μπερσίβα, Χεβρόνα, Ραμάλα, ο καθένας, η καθεμία προσπαθούν να δείξουν σε αλλήλους ότι υπάρχει ακόμη ελπίδα για την ειρήνη. Σβήνουν συνθήματα βίας στους τοίχους και γράφουν τα δικά τους.

ΥΓ: Η Λούμπνα Αλιάν (Lubna Alyaan), σπουδαία βιολονίστα στα 14, τολμούσε να ονειρεύεται περισσότερο από τα άλλα παιδιά της Γάζας. «Ονειρευόταν να γίνει μια από τις κορυφαίες βιολονίστες του κόσμου», λέει ο δάσκαλός της (Μahmoud Αbuwarda) ότι του είχε εξομολογηθεί η ίδια στο «Εθνικό Κονσερβατόριο Μουσικής Έντουαρντ Σαΐντ», παράρτημα Γάζας. (Ο Παλαιστίνιος συγκριτικός φιλόλογος Σαΐντ και ο Εβραίος μαέστρος Μπαρενμπόιμ είχαν δημιουργήσει περί το 2000 μια κλασική ορχήστρα Παλαιστινίων και Ισραηλινών νέων. Από το 2016, η ορχήστρα έχει έδρα το Βερολίνο.) Το όνειρο της Λούμπνα σταμάτησε το πρωί της 21ης Νοεμβρίου 2023, όταν βομβαρδίσθηκε το σπίτι του θείου της, στην πόλη Νισράτ, στην νότια Γάζα, όπου είχε βρει καταφύγιο η οικογένειά της, ακολουθώντας τις οδηγίες του Ισραηλινού στρατού περί ασφαλείας των αμάχων στον νότο. Εκείνο το πρωινό, η 50μελής οικογένεια της Λούμπνα ξεκληρίστηκε όλη, μαζί με το γεμάτο γλυκές νότες όνειρό της.

Ενημέρωση 9/1/2024, Εφημερίδα των Συντακτών 12/1/2024

 

2.       Η 51^Η ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΠΑΕΙ ΣΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ

Κρις Σπύρου, ομογενής πρώην γερουσιαστής, προχθές στην ‘Ναυτεμπορική TV’ φανερά ικανοποιημένος: «Η Ελλάδα είναι η 51^η πολιτεία των Ηνωμένων Πολιτειών.» (Ως γνωστόν, οι πολιτείες είναι 50.)

Νίκος Δένδιας, σε ηγετική δήλωσή του εν όψει της συνόδου Υπουργών Άμυνας της Ευρωπαϊκής Ένωσης: «Θα συζητήσουμε για την Ευρωπαϊκή επιχείρηση στην Ερυθρά Θάλασσα και θα προτείνω, θα προσφέρω (sic!), να αναλάβει η Ελλάδα την διοίκηση της επιχείρησης, όπως επίσης θα προσφέρω (sic!) το Στρατηγείο της Λάρισας ως στρατηγείο για την επιχείρηση.» (Ως γνωστόν, η Ευρ. Ένωση δεν έχει στρατό.) 

Ευάγγελος Αποστολάκης, ΣΥΡΙΖΑ, σε άλλο κανάλι την ίδια μέρα: «Η Ευρωπαϊκή επιχείρηση στην Ερυθρά Θάλασσα είναι αμυντική και καλώς συμμετέχουμε.» Παρεμπιπτόντως, η αντιπολίτευση ουδέποτε εγκάλεσε την κυβέρνηση για την αποστολή, από 15 Οκτ. 2021, μιας πυροβολαρχίας Patriot και 150 αξιωματικών στην ουδόλως δημοκρατική, ουδόλως ανθρωπιστική Σαουδική Αραβία κατά των ανταρτών και τρομοκρατών Χούθι. (Πρόκειται για ένα πόλεμο με πολλαπλά εγκλήματα πολέμου από όλα τα εκεί εμπόλεμα μέρη. Αναφορά 2019 της Melissa Parke, μέλους της ομάδας εμπειρογνωμόνων του ΟΗΕ για τον πόλεμο στην Υεμένη.)

Η κυβερνητική ‘Καθημερινή’, προ ημερών: «Μία από τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει το Πολεμικό Ναυτικό μας είναι οι παραιτήσεις στελεχών. 10% του στελεχιακού δυναμικού του Π.Ν. έχει παραιτηθεί την διετία 2022-23. Παραιτήσεις και από τη φρεγάτα ‘Ύδρα’, η οποία είναι η κύρια υποψήφια για την αποστολή στην Ερυθρά Θάλασσα.» (Μήπως το καλύτερο όπλο σε ένα στρατό δεν είναι τα F-35 αλλά το ίδιο το προσωπικό των Ενόπλων Δυνάμεων, όταν αυτό είναι ικανοποιημένο και δεν παραιτείται μαζικώς;)

Οι αντιδράσεις των πτεράρχων για την αγορά των F-35 ποικίλουν από τον άκριτο ενθουσιασμό μέχρι την επιφύλαξη ή και άρνηση. Η επιφύλαξή αφορά την στρατηγική σκοπιμότητα σε σχέση με τις εναλλακτικές, αλλά και σε σχέση με την διαχείριση των ψηφιακών δεδομένων – της οποίας διαχείρισης το κέντρο για άλλη μια φορά θα παραμείνει στις ΗΠΑ. (Η Ελλάς δεν είναι Ισραήλ ή Νορβηγία που έφτιαξαν το δικό τους ηλεκτρονικό σύστημα ελέγχου των δεδομένων των F-35. Η Νορβηγία κατόπιν καταγγελίας της.)

Για την αγορά όπλων έχουν λόγο, πρώτον, αυτοί που θα χρησιμοποιήσουν τα όπλα (δηλ. οι στρατιωτικοί) και, δεύτερον, αυτοί που θα τα πληρώσουν (δηλ. οι πολιτικοί και η κυβέρνηση). Οι πρώτοι σκέφτονται τεχνικά, οι δεύτεροι πολιτικά. Οι πρώτοι αγοράζουν με το μυαλό στο πεδίο της μάχης, οι δεύτεροι έχουν πρωτίστως το μυαλό τους στις διεθνείς συμμαχίες, στρατιωτικές και πολιτικές. Ενίοτε οι δεύτεροι αγοράζουν προστασία και μόνο δευτερευόντως σκέφτονται αυτά καθ’ εαυτά τα όπλα. Πόσο συνεννοούνται μεταξύ τους οι πρώτοι με τους δεύτερους και τι τελικά πρυτανεύει, όταν οι πρώτοι σκέφτονται τις καθημερινές αερομαχίες του Αιγαίου ενώ οι δεύτεροι ικανοποιούν μάλλον την μακροπρόθεσμη συνθήκη ενός συμμαχικού σχεδιασμού;

ΥΓ.1: Το μέγα επιχείρημα για την συμμετοχή μας στην επιχείρηση στην Ερυθρά Θάλασσα είναι η ασφάλεια της ελληνικής ποντοπόρας ναυτιλίας. Τα ελληνικά πλοία είναι ελληνικό έδαφος, λένε. Όμως, σύμφωνα με την Marine Information Services, 2021, από τις 200 κορυφαίες ναυτιλιακές ελληνικών συμφερόντων, οι 156 δεν έχουν κανένα πλοίο υπό ελληνική σημαία. Καμία σημαία ευκαιρίας δεν θα μετάσχει στην εν λόγω επιχείρηση.

ΥΓ.2: Το σημαίας Μάρσαλ Άιλαντς και ξένου πληρώματος «ελληνικό» πλοίο, που κατέλαβαν οι Ιρανοί προ εβδομάδων, είχε προ διετίας εμπλακεί στο τυχοδιωκτικό επεισόδιο του ελληνικού λιμενικού εναντίον ενός Ιρανικού εμπορικού πλοίου μεταφέροντος ρωσικό πετρέλαιο, ανοικτά της Καρύστου, καθ’ υπόδειξη του τότε ΥΠΕΞ κ. Δένδια, ο οποίος προφανώς λειτούργησε καθ’ υπόδειξη συμμαχικής δυνάμεως. 

ΥΓ.3: Η υπό του κ. Δένδια χρήση του ρήματος «προσφέρω», και μάλιστα σε πρώτο ενικό πρόσωπο, για τόσο σοβαρές εθνικές παραχωρήσεις, όπως το στρατηγείο Λάρισας, προδίδει αντίληψη ατομικής ιδιοκτησίας σε σχέση με τα όπλα της εθνικής μας άμυνας. Προηγήθηκαν οι «προσφορές» όπλων που αφαιρέσαμε από τα νησιά μας υπέρ Ουκρανίας και από άλλα στρατόπεδά μας υπέρ Σαουδικής Αραβίας. 

ΥΓ.4: Η γενοκτονία στην Γάζα συνεχίζεται και καμία δεν σημειώνεται ειρηνευτική πρωτοβουλία από την κυβέρνησή μας, όπως και καμία αντιπολιτευτική κριτική γι αυτό. Οι Χούθι δηλώνουν ότι, αν ειρηνεύσει η Γάζα, θα σταματήσουν τους βομβαρδισμούς. Μήπως να δοκιμάζαμε να σταματήσουμε την γενοκτονία;

ΥΓ.5: Η χώρα μας, λένε, θα αυξήσει το διπλωματικό της κεφάλαιο με την συμμετοχή σε πολεμικές επιχειρήσεις. Η χώρα μας, λέω, θα αυξήσει το διπλωματικό της κεφάλαιο με την συμμετοχή σε ειρηνευτικές επιχειρήσεις. (Αρκεί αυτές να είναι σχεδιασμένες όχι όπως η αποστολή του Σεπτεμβρίου στην Λιβύη, με υπεύθυνο σχεδιασμού τον προαχθέντα σήμερα σε ΓΕΕΘΑ, τότε διοικητή της Διοίκησης Ειδικού Πολέμου.)

Ενημέρωση 3/2/2024

 

3.       ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΙΣΜΟΣ VS ΣΚΟΤΑΔΙΣΜΟΣ

Πρόκειται για δύο υπερβολές που ως υπερβολές προκαλούν πολέμους. Ιδεολογικούς και πραγματικούς. Πόσες δυτικές στρατιωτικές επεμβάσεις έγιναν τα τελευταία χρόνια εν ονόματι της υπεράσπισης δικαιωμάτων; Αλλά και πόσες ανατολικές αγχόνες στήθηκαν εν ονόματι της υπεράσπισης παραδοσιακών αρχών; Πόσοι «ανθρωπιστικοί» δυτικοί βομβαρδισμοί; Αλλά και πόσες εκπαραθυρώσεις ομοφυλοφίλων στο Ιράν;

Καλούνται αυτές τις μέρες εκπαιδευτικοί της πρωτοβάθμιας να παρακολουθήσουν επιμορφωτικό σεμινάριο με θέμα «ΛΟΑΤΚΙ και Συμπερίληψη». Αναστάτωση στους υπερασπιστές των παραδόσεων. Η απάντησή μου είναι η θαυμάσια, συναισθηματική, βιωματική ομιλία του βουλευτή Μπιμπίλα (χειροκροτηθείσα από πλείονα του ενός κόμματα). Προσθέτω εδώ αμέσως και τα δηλητηριώδη εναντίον του σχόλια του τοξικού διαδικτύου. Ανορθόγραφα και ασύντακτα όλα. Περιφρονητικά. Πολεμικά. Και η ερώτησή μου: Τι βαραίνει περισσότερο στην κρίση μας; Είναι μερικές φορές που πρέπει να διαλέξεις.

Έδωσε προ ημερών ο Χρήστος Γιανναράς, αγαπημένος φιλόσοφος της Εκκλησίας, συνέντευξη με θέμα «Η απανθρωπία του δικαιώματος». Τρομερός ο τίτλος. Προδιαθέτει. Ανέπτυξε ο κ. Γιανναράς, για άλλη μια φορά, την φοβική του στάση απέναντι στον δυτικό πολιτισμό. Κι όμως έπρεπε να μιλήσει ο δυτικός Διαφωτισμός για τα «φυσικά δικαιώματα» του ανθρώπου ως ατόμου για να διεκδικήσει κάποτε η οργανωμένη κοινωνία την κατάργηση της δουλείας για ένα έκαστο των ατόμων, θηλέων και αρρένων.

Λοκ, Μοντεσκιέ, Βολτέρος, Ντιντερό. Όχι το Βυζάντιο, αλλά η Δύση. Να βάλω, την ίδια εποχή, και τους Κουακέρους χριστιανούς της Αμερικής. Κι εκείνον τον εκπληκτικό Βενιαμίν Λέι με τους πύρινους λόγους υπέρ της κατάργησης της δουλείας. Την ίδια εποχή ο Τσέζαρε Μπεκαρία θεμελιώνει το νομικό επιχείρημα κατά των βασανιστηρίων. Δυτικός και αυτός. Όχι δεν ήταν η κλασική αρχαιότητα που κατήργησε την δουλεία. Δειλά-δειλά, ακόμη παλεύουμε γι αυτό με όπλο δυτικά κείμενα.

Ετυμολογικώς, το «πρόσωπο» είναι «προς» και «ωψ», μας λέει ο Γιανναράς («Το Πρόσωπο και ο Έρως»). Πρόσωπο προς πρόσωπο θα λέγαμε. Πρόσωπο μέσα στην κοινωνία. Βεβαίως. Μόνο που καμιά φορά ο άνθρωπος αναζητεί απελπισμένα την ατομικότητά του κι έτσι προκύπτουν τα πολύτιμα  «ατομικά δικαιώματα». Προϋπόθεση της ελευθερίας είναι και η κοινωνία ως κοινωνία και το άτομο ως άτομο. Δεν γίνεται μόνο με το ένα από τα δύο. Χρειάζονται και τα δύο.

ΥΓ.1: Ακούσαμε αυτόν τον καιρό λόγους μίσους εκπορευόμενους από ταγούς της ειρήνης και καταλλαγής.

ΥΓ.2: Θυμάμαι, τώρα, τον ιεράρχη των Καλαβρύτων, πριν ένα χρόνο, μετά τα Τέμπη, να μιλάει για την θεία τιμωρία αυτών που επέστρεφαν από τις διακοπές του «αμαρτωλού» καρναβαλιού. Ο ορισμός της απανθρωπίας. Ο εν λόγω απάνθρωπος είναι αυτός που καλούσε τους οπαδούς του να φτύνουν τους ομοφυλόφιλους όπου τους βρίσκουν. (Είχε καταδικασθεί επί ρητορική μίσους για την φράση του: «Αποβράσματα της κοινωνίας σήκωσαν κεφάλι! Φτύστε τους!»)

Ενημέρωση 17/2/2024

 

4.       ΑΡΧΗ ΑΝΔΡΑ ΔΕΙΚΝΥΣΙ

Ο άνθρωπος δείχνει τον πραγματικό του χαρακτήρα, την πραγματική του αξία, ποιος αλήθεια είναι, όταν αναλαμβάνει μια θέση εξουσίας και ευθύνης. Αυτό δεν αφορά μόνο τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και όλους όσοι από θέσεως υπευθύνων οργάνων (δηλαδή οργάνων ασκούντων εξουσία) δεν αντελήφθησαν από την πρώτη στιγμή την προσωπική ατζέντα του νέου τους προέδρου. Τον είδαν ευειδή, άνετο, «επικοινωνιακό» και τον ψήφισαν – ή, μετά την εκλογή του, δέχθηκαν άκριτα την όλη πολιτεία του. Δεν του ζήτησαν καν να τους πει τι πιστεύει για τα βασικά και τα θεμελιώδη αυτού του τόπου. Ούτε καν αν έχει γνώση περί αυτών. Αρκεί που είναι πιο όμορφος από τον Μητσοτάκη και τα αγγλικά του καλύτερα. Βαθειά σκέψη. (Όχι η σκέψη του προέδρου αλλά των οργάνων και των σπευσάντων να τον ψηφίσουν.)

Δεν είναι τόσο  το γεγονός ότι ένας νέος, που ήλθε από την Αμερική για διακοπές, τελικά πήρε το κόμμα της αριστερο-κεντρο-αριστεράς. Όσο είναι το γεγονός ότι το κόμμα απετιμήθη σε τιμή αναγκαστικής εκποιήσεως. Με 2 ευρώ γινόσουν μέλος, δήλωνες υποψηφιότητα και ψήφιζες τον εαυτό σου ή τον διπλανό σου. (Όταν, για να γίνεις πρόεδρος ενός απλού σωματείου γειτονιάς ζητούνται σαφώς ουσιωδέστερες προϋποθέσεις.)

Για την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, η άρνηση της γραβάτας πρόδιδε τελικώς ωριμότητα ή ανωριμότητα;

Το κόμμα γεννήθηκε ως ώριμο τέκνο της ανάγκης και της οργής (που λέει και ο ποιητής). Το τέκνο, όμως, αυτό αρνήθηκε να μεγαλώσει, επιδιδόμενο σε άσφαιρα προεκλογικά πυρά το 2014 και επισπεύδοντας τις εκλογές τον Ιανουάριο του 2015, πέφτοντας έτσι στην παγίδα του μακαριστού Γερμανού υπουργού οικονομικών.

Το success-story του Σαμαρά θα παρέμενε, για χρόνια, το ισχυρό αφήγημα της ΝΔ, πιστευτό (αν και μάλλον ανεδαφικό) από τους περισσότερους ως το ανολοκλήρωτο έργο Σαμαρά. Έργο που, κατά το αφήγημα, δεν το άφησε να ολοκληρωθεί η βιασύνη του ΣΥΡΙΖΑ να πάρει την εξουσία. (Ο ΣΥΡΙΖΑ, αν ποτέ θα έκανε αυτοκριτική, θα έπρεπε να ξεκινήσει από αυτήν την αντιθεσμική επίσπευση των εκλογών που σήμανε την αρχή μιας υπονομευμένης από μια τρομερή ξένη τρόικα πορείας.)

Αν σκεφθούμε ότι ένας άλλος πολιτικός, το 2009, είχε (αντιθεσμικά και αυτός) επισπεύσει τις εκλογές με το σύνθημα «λεφτά υπάρχουν», για να πάρει 44% και σε σύντομο διάστημα να οδηγήσει το κόμμα του στο 4%, τότε το ρητό «το δις εξαμαρτείν ουκ ανδρός σοφού» δεν αφορά τον Γιώργο Παπανδρέου.

Στα 50 χρόνια δημοκρατίας, μοναδικής στην σύγχρονή μας ιστορία, καταφέραμε, αριστεροί και δεξιοί, να συνεννοηθούμε. Η αριστερά, όμως, στο εσωτερικό της έμεινε διαιρεμένη, η δε ταυτοτική προσήλωση της μιας εκ των δύο αριστερών απεδείχθη ιδιαιτέρως ασταθής.

Καλά ξεμπερδέματα, σύντροφοι! Σ’ αυτές τις περιπτώσεις κερδίζει όποιος έχει την σφραγίδα. Κι ένα καλό νομικό επιτελείο, που μπορεί να μη ξέρει από πολιτική, ξέρει όμως από ατομική ιδιοκτησία. Και κομμάτων.

Ενημέρωση 21/2/2024

 

5.       ΑΤΟΜΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΥΛΛΟΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ

Δικαιωματισμός, σκοταδισμός: δύο αντίθετες υπερβολές που ως υπερβολές προκαλούν πολέμους. Ιδεολογικούς και πραγματικούς. Πόσες δυτικές στρατιωτικές επεμβάσεις έγιναν τα τελευταία χρόνια εν ονόματι της υπεράσπισης δικαιωμάτων; Πόσες ανατολικές αγχόνες στήθηκαν εν ονόματι της υπεράσπισης παραδοσιακών αρχών; Πόσοι «ανθρωπιστικοί» δυτικοί βομβαρδισμοί; Αλλά και πόσες εκπαραθυρώσεις ομοφυλοφίλων σε χώρες όπως το Ιράν;

Καλούνται αυτές τις μέρες εκπαιδευτικοί της πρωτοβάθμιας να παρακολουθήσουν επιμορφωτικό σεμινάριο με θέμα: «ΛΟΑΤΚΙ και Συμπερίληψη». Αναστάτωση στους υπερασπιστές των παραδόσεων. Η απάντηση είναι η θαυμάσια, συναισθηματική, βιωματική ομιλία του βουλευτή Μπιμπίλα (χειροκροτηθείσα από πλείονα του ενός κόμματα). Προσθέτω εδώ αμέσως και τα δηλητηριώδη εναντίον του σχόλια του τοξικού διαδικτύου. Ανορθόγραφα και ασύντακτα όλα. Περιφρονητικά. Πολεμικά. Και η ερώτηση: Τι βαραίνει περισσότερο στην κρίση μας; Είναι μερικές φορές που πρέπει να διαλέξεις.

Έδωσε προ ημερών ο Χρήστος Γιανναράς, αγαπημένος φιλόσοφος της Εκκλησίας, συνέντευξη με θέμα «Η απανθρωπία του δικαιώματος». Τρομερός ο τίτλος. Προδιαθέτει. Ανέπτυξε ο κ. Γιανναράς, για άλλη μια φορά, την φοβική του στάση απέναντι στον δυτικό πολιτισμό. Κι όμως έπρεπε να μιλήσει ο δυτικός Διαφωτισμός για τα «φυσικά δικαιώματα» του ανθρώπου ως ατόμου για να διεκδικήσει κάποτε η οργανωμένη κοινωνία την κατάργηση της δουλείας για ένα έκαστο των ατόμων, θηλέων και αρρένων.

Λοκ, Μοντεσκιέ, Βολτέρος, Ντιντερό. Όχι το Βυζάντιο, αλλά η Δύση. Να βάλω, την ίδια εποχή, και τους Κουακέρους χριστιανούς της Αμερικής. Κι εκείνον τον εκπληκτικό Βενιαμίν Λέι με τους πύρινους λόγους υπέρ της κατάργησης της δουλείας. Την ίδια εποχή ο Τσέζαρε Μπεκαρία θεμελιώνει το νομικό επιχείρημα κατά των βασανιστηρίων. Δυτικός και αυτός. Όχι δεν ήταν η κλασική αρχαιότητα που κατήργησε την δουλεία και τα βασανιστήρια. Ούτε το Βυζάντιο των ρινότμητων αυτοκρατόρων. Δειλά-δειλά, ακόμη παλεύουμε γι αυτά με όπλα δυτικά κείμενα.

Ετυμολογικώς, το «πρόσωπο» είναι «προς» και «ωψ», μας λέει ο Γιανναράς στο «Πρόσωπο και Έρως». Πρόσωπο προς πρόσωπο θα λέγαμε. Πρόσωπο μέσα στην κοινωνία. Βεβαίως. Μόνο που καμιά φορά ο άνθρωπος αναζητεί απελπισμένα την ατομικότητά του κι έτσι γεννήθηκαν τα πολύτιμα  «ατομικά δικαιώματα». Προϋπόθεση της ελευθερίας είναι και η κοινωνία ως κοινωνία και το άτομο ως άτομο. Δεν γίνεται μόνο με το ένα από τα δύο. Χρειάζονται και τα δύο.

ΥΓ.1: Ακούσαμε αυτόν τον καιρό λόγους μίσους εκπορευόμενους από ταγούς της ειρήνης και καταλλαγής.

ΥΓ.2: Θυμάμαι, τώρα, τον ιεράρχη των Καλαβρύτων, πριν ένα χρόνο, μετά τα Τέμπη, να μιλάει για την θεία τιμωρία αυτών που επέστρεφαν από τις διακοπές του «αμαρτωλού» καρναβαλιού. Ο ορισμός της απανθρωπίας. Ο εν λόγω ιεράρχης είναι αυτός που επίσης απάνθρωπα καλούσε τους οπαδούς του να φτύνουν τους ομοφυλόφιλους όπου τους βρίσκουν. Καταδικάσθηκε τελικά για την ρητορική του μίσους για την φράση του: «Αποβράσματα της κοινωνίας σήκωσαν κεφάλι! Φτύστε τους!» Το πολυπληθές ακροατήριο, μετά την καταδίκη, επευφημούσε τον καταδικασθέντα. 

ΥΓ.3: «Δεν καταλαβαίνω γιατί ζουν ακόμη αυτοί!» η οργισμένη δήλωση εκκλησιασθείσας και κατηχηθείσας μεσόκοπης κυρίας. (Από πρόσφατο ρεπορτάζ σε προαύλιο ναού μετά την θεία λειτουργία.)

ΥΓ.4: Εζητήθη παρά του προκαθήμενου της Ελλαδικής Εκκλησίας ονομαστική ψηφοφορία στην Βουλή. Μαύρη λίστα. (Το ΥΓ.3 δείχνει τι επιφυλάσσεται σε όσους περιληφθούν σε αυτήν.)

Εφημερίδα των Συντακτών 23/2/2024

 

6.       ΚΑΝΟΝΙΑ Ή ΒΟΥΤΥΡΟ; ΠΟΛΕΜΟΣ Η ΕΙΡΗΝΗ;

Το δίλημμα ετέθη από τον Γκέμπελς. Ήταν Ιανουάριος του 1936 και οι Γερμανοί επέλεγαν κανόνια αντί για βούτυρο. Η ακριβής φράση του υπουργού προπαγάνδας του Χίτλερ ήταν: «Μπορούμε να κάνουμε χωρίς βούτυρο, αλλά, παρά την αγάπη μας στην ειρήνη(!), δεν μπορούμε να κάνουμε χωρίς κανόνια.» Την ίδια χρονιά ο Γκέρινγκ, υπερ-υπουργός του Χίτλερ, εξειδίκευε: «Τα όπλα μάς κάνουν δυνατούς, το βούτυρο χοντρούς.» (Κατά ειρωνεία της ιστορίας, ο ίδιος ήταν χοντρός όχι από το βούτυρο, αλλά από την αγωγή φαρμάκων που έπαιρνε επί χρόνια, μετά τα τραύματα που του είχε προκαλέσει ο πόλεμος – ο Α’ΠΠ.)

Ο Σάμουελσον (Νόμπελ 1970), που διδαχθήκαμε στο πρώτο έτος του πανεπιστημίου, μάς είπε ότι το δίλημμα ανάμεσα σε κανόνια και βούτυρο είναι ο πυρήνας της μακροοικονομίας. Οι πόροι είναι δεδομένοι και περιορισμένοι και εμείς διαλέγουμε.

Με τον όρο polémistes περιγράφουν τα τελευταία χρόνια στη Γαλλία μια μερίδα δημοσιογράφων που, επί μονίμου βάσεως, με πάθος και φανατισμό υποστηρίζουν συγκεκριμένες απόψεις, αδιαφορώντας πλήρως για την αντικειμενική παρουσίαση των πραγμάτων. Λοιπόν, έψαχνα, εδώ και καιρό, να βρω τον κατάλληλο όρο για το δικό μας εθνικό λόμπι του πολέμου.

Οι δικοί μας polémistes είναι βουλευτές, δημοσιογράφοι, «αναλυτές» και σχολιαστές. Ένιοι βαρείς καθηγητές, που αγαπάνε την ειρήνη όσο και ο Γκέμπελς. Συνήθως επικαλούνται τον Θουκυδίδη προς επίδειξη παιδείας αλλά και ως υπέρτατο επιχείρημα υπέρ του πολέμου. Απαίδευτοι, παρερμηνεύουν την «παγίδα του Θουκυδίδη» και πέφτουν οι ίδιοι μέσα. Πανεπιστημιακοί ζωσμένοι στ’ άρματα προτείνουν μέχρι και το «πρώτο πλήγμα». (Πού ακριβώς και με πιο κόστος σε βούτυρο;)

Το περί βουτύρου και κανονιού δίλημμα ετέθη προσφάτως σε μια Ευρωπαϊκή συνάντηση κορυφής, όπου τελικώς αποφασίσθηκε η, με 65 δισ. ευρώ, επιπλέον χρηματοδότηση της Ουκρανίας στον πόλεμο κατά Ρωσίας. Τις ίδιες μέρες οι παραγωγοί βουτύρου (δηλ. οι αγρότες) της Ευρώπης ήταν στους δρόμους ζητώντας το ίδιο ποσό για την ενίσχυση των εισοδημάτων τους. Οι Ευρωπαϊκές κυβερνήσεις απήντησαν με το γνωστό επιχείρημα περί περιορισμένων δημοσιονομικών περιθωρίων και διέθεσαν τους πόρους στα κανόνια.

Τα κανόνια δημιουργούν επίσης εισόδημα. Το ότι το εισόδημα αυτό παράγεται στην Αμερική και όχι στην Ευρώπη είναι ένα άλλο ζήτημα, υποδεέστερο σε σχέση με το ηθικό ζήτημα της παράτασης ενός αιματηρότατου και αδιέξοδου πολέμου. Με την παράταση του αιματοκυλίσματος στην Ουκρανία κατά μία ακόμη ημέρα, ένα ακόμη λεπτό, πέφτουν παλληκάρια, κλαίνε μανούλες, εξαχρειώνονται ήθη, εξοπλίζεται έτι περαιτέρω ο κόσμος, και το Doomsday Clock πλησιάζει τα μεσάνυχτα.

O Γκράχαμ Άλισον, καθηγητής στο Χάρβαρντ, είναι αυτός που εισήγαγε τον όρο «παγίδα του Θουκυδίδη» (με άρθρο του στο «Atlantic», 2015, και το βιβλίο του «Σε Τροχιά Πολέμου. Μπορούν ΗΠΑ και Κίνα να Αποφύγουν την Παγίδα του Θουκυδίδη;», 2017). Ο Θουκυδίδης θεώρησε ότι η άνοδος της Αθήνας και ο φόβος, που η άνοδος αυτή προκαλούσε στη Σπάρτη, συνέβαλαν στην έκρηξη του Πελοποννησιακού Πολέμου. Αυτό, παρερμηνεύοντάς το, το αναμασά η διεθνής των polémistes για να κάνει πόλεμο. Το ίδιο παρερμήνευσε η εν λόγω διεθνής και τον Άλισον. Ιδού τα καταλυτικά λόγια του ίδιου του Άλισον από τον πρόλογο του βιβλίου του:

«Το 2015, το περιοδικό Atlantic δημοσίευσε το άρθρο μου ‘Η Παγίδα του Θουκυδίδη: Κινούνται οι ΗΠΑ και η Κίνα προς τον πόλεμο;’ Σε εκείνο το άρθρο, υποστήριξα ότι αυτή η ιστορική μεταφορά βοηθάει στην διερεύνηση των σχέσεων Κίνας και ΗΠΑ σήμερα. Από τότε, η έννοια αυτή έχει προκαλέσει σημαντικό διάλογο. Αντί όμως να αντιμετωπίσουν τα αποδεικτικά στοιχεία και να σκεφτούν τις άβολες αλλά αναγκαίες προσαρμογές, που θα μπορούσαν να κάνουν και οι δύο πλευρές, τα πολιτικά περιοδικά και οι πρόεδροι κατασκευάζουν έναν ψευδεπίγραφο Θουκυδίδη για την ‘αναπόφευκτη’ φύση του πολέμου. … Ο πόλεμος μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας δεν είναι αναπόφευκτος. Ο Θουκυδίδης θα συμφωνούσε ότι ούτε και ο πόλεμος μεταξύ Αθηνών και Σπάρτης ήταν αναπόφευκτος. Στο πλαίσιο των συμφραζομένων, είναι σαφές ότι εννοούσε την ‘αναπόφευκτη’ φύση του πολέμου ως υπερβολή με τον σκοπό της επισήμανσης. … Κατά τη σύνοδο κορυφής, το 2015, οι πρόεδροι Μπαράκ Ομπάμα και Σι Τζινπίνγκ συζήτησαν εκτενώς για την ‘παγίδα’. Ο Ομπάμα τόνισε ότι, παρά το δομικό άγχος που δημιουργεί η άνοδος της Κίνας, ‘οι δύο χώρες είναι ικανές να διαχειρισθούν τις διαφωνίες τους’. Και, όπως είπε ο Σι, ‘αν μεγάλες χώρες κάνουν ξανά και ξανά στρατηγικά λάθη, μπορεί να δημιουργήσουν τέτοιες παγίδες για τις ίδιες’.»

Ενημέρωση 2/3/2024, Εφημερίδα των Συντακτών 1/3/2024

 

7.       Ο ΑΦΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΑΛΕΚΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΚΑΙ Ο ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΤΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΥ

Ή

ΟΙ ΜΑΥΡΕΣ ΛΙΣΤΕΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

Στην καρδιά της μεσαιωνικής Ευρώπης, μέσα στα τείχη ενός μικρού χωριού, μεταξύ λόφων και δασών, ζούσε μια κοινότητα ανθρώπων. Η κοινότητα αυτή, όπως κάθε κοινότητα τον Μεσαίωνα, ήταν προσδεδεμένη στην πίστη και την παράδοση και κυβερνάτο από μια αυστηρή ιεραρχία. Η Εκκλησία ασκούσε έναν ισχυρό κυριαρχικό έλεγχο στις ζωές των κατοίκων.

Στο επίκεντρο αυτής της ιστορίας βρισκόταν ένας άνδρας με το όνομα Γεράρδος. Χαρισματικός και ανεξάρτητος χαρακτήρας, ο Γεράρδος τόλμησε να αμφισβητήσει κάποιες δογματικές αρχές της Εκκλησίας. Γνωστός για την υψηλή νοημοσύνη του και την ευφράδεια του λόγου του, άρχισε να αμφισβητεί δημοσίως τις καθιερωμένες πεποιθήσεις και πρακτικές. Οι ερωτήσεις του προξενούσαν δυσαρέσκεια μεταξύ πολλών χωριανών. Φήμες για αιρετικές απόψεις άρχισαν να κυκλοφορούν.

Ο τοπικός ιερέας, Πατέρας Βενέδικτος, αντιμετώπιζε τον Γεράρδο με αυξανόμενη ανησυχία. Φοβούμενος ότι μια τέτοια συμπεριφορά, όπως του Γεράρδου, θα μπορούσε να οδηγήσει άλλους μακριά από την πίστη, ο Πατέρας Βενέδικτος ανέφερε την υποτιθέμενη αίρεση του Γεράρδου στις ανώτερες αρχές της Εκκλησίας. Με μια γρήγορη κίνηση, εξεδόθη τότε μια απόφαση εξοστρακισμού του Γεράρδου. Ο Γεράρδος θα εκτοπιζόταν από την Εκκλησία και θα καταδικαζόταν σε μια ζωή έξω από την προστασία της θρησκευτικής κοινότητας.

Ο εξοστρακισμός του Γεράρδου προκάλεσε σοκ στο χωριό, δημιουργώντας ένα βαθύ ρήγμα μεταξύ των κατοίκων. Κάποιοι στάθηκαν στο πλευρό της απόφασης της Εκκλησίας, φοβούμενοι τον θυμό του Θεού αν ενωθούν με τον εξοστρακισμένο άνδρα. Άλλοι, ωστόσο, ένιωσαν αλληλεγγύη προς τον Γεράρδο, αναγνωρίζοντας το θάρρος που χρειάστηκε για να αμφισβητήσει τα καθιερωμένα πρότυπα.

Για χρόνια, ο Γεράρδος έζησε στις παρυφές του χωριού, αποφεύγοντας τους πολλούς, αλλά βρίσκοντας παρηγοριά στην παρέα όσων μοιράζονταν τις ιδέες του. Συνέχισε τις διανοητικές του αναζητήσεις, συμμετέχοντας σε φιλοσοφικές συζητήσεις και δημιουργώντας μια μικρή ομάδα από οπαδούς που αναζητούσαν μια πιο ανοικτή προσέγγιση στην πίστη.

Καθώς περνούσαν τα χρόνια, οι άνεμοι της αλλαγής άρχισαν να πνέουν μέσα στο χωριό. Η Εκκλησία η ίδια υποβλήθηκε σε μεταρρυθμίσεις. Κάποιες από τις ιδέες, που κάποτε είχε προβάλει ο Γεράρδος, βρήκαν αποδοχή μέσα στην ευρύτερη θρησκευτική κοινότητα. Καθώς εξελισσόταν το θεολογικό τοπίο, προέκυψε μια νέα αντίληψη των πραγμάτων, και ο εξοστρακισμένος άνδρας βρήκε έναν δρόμο πίσω στην Εκκλησία.

Με μια απροσδόκητη ανατροπή της μοίρας, ο Γεράρδος κλήθηκε να συμφιλιωθεί με την Εκκλησία, με την αναγνώριση πλέον των μεταβαλλόμενων απόψεων και της αξίας της ποικιλομορφίας στη διανοητική έρευνα. Το χωριό βίωσε μια μεταμόρφωση, αποδεχόμενο έναν πιο ανοικτό και συμπεριληπτικό τρόπο προσέγγισης στην πίστη. Η ιστορία του Γεράρδου του εξοστρακισμένου και της επανασύνδεσής του με την Εκκλησία είναι μια μαρτυρία των πολυπλοκοτήτων της μεσαιωνικής ζωής, της δύναμης να αμφισβητούνται τα θεμελιώδη πρότυπα και της ικανότητας για ανάπτυξη και αλλαγή τόσο σε ατομικό όσο και σε θεσμικό επίπεδο.

Όλη αυτή η προηγηθείσα αφήγηση είναι η κατά λέξη απάντηση (αγγλιστί) του ChatGPT, όταν του ζήτησα να μου γράψει μια φανταστική ιστορία αφορισμού κατά τον Μεσαίωνα. Αφορμή η καταδίκη από την τοπική Εκκλησία των δύο Κερκυραίων βουλευτών, Αλέκου και Δημήτρη. Στην επόμενη συνομιλία μου με την τεχνητή νοημοσύνη, θα ζητήσω μια ιστορία και για τον τρίτο βουλευτή, Στέφανο, αυτόν που «επέδειξε φρόνημα ορθοδόξου χριστιανού και διεφύλαξε ακέραιη τη συνείδησή του». Και μια ιστορία ακόμη για την ηχηρή σιωπή της Διοικούσας Εκκλησίας απέναντι στα κηρύγματα μίσους από πολιτικούς τε και ιεράρχες. Π.χ., να πτύομεν ή να μη πτύομεν τελικώς τους ομοφυλόφιλους του Αμβροσίου Καλαβρύτων;

ΥΓ.1: Αμβρόσιος: «Αποβράσματα της κοινωνίας σήκωσαν κεφάλι! Φτύστε τους!» Πολυπληθές ακροατήριο, μετά την καταδίκη για την ρητορική μίσους, επευφημούσε τον καταδικασθέντα. Πριν ένα χρόνο, μετά τα Τέμπη, ο ίδιος ιεράρχης μιλούσε για θεία τιμωρία αυτών που επέστρεφαν από το «αμαρτωλό» καρναβάλι. 

ΥΓ.2: Ιησούς προς Φαρισαίους: «Τα του Καίσαρος τω Καίσαρι και τα του Θεού των Θεώ.» Που μεθερμηνευόμενο σημαίνει ότι ο Αθηνών και πάσης Ελλάδος παραβίασε θεία επιταγή όταν ζητούσε ονομαστική ψηφοφορία(!) από την Ελληνική Βουλή. Μπορούσε να φτιάξει την όποια λίστα ήθελε, μαύρη για τον Αλέκο και τον Δημήτρη, λευκή και στεφανωμένη για τον Στέφανο, περιοριζόμενος στα του Θεού. 

ΥΓ.3: Επί των 70 παρισταμένων ιερέων και διακόνων της εν Κερκύρα συνάξεως δεν υπήρξε έστω και μια διαφορετική άποψη; Έστω και σιωπηρή; Ή όλα τα σκίασε η φοβέρα;

Ενημέρωση 7/3/2024, Εφημερίδα των Συντακτών 12/3/2024

 

8.       ΟΤΑΝ Ο ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕ ΤΟΝ ΣΤΕΦΑΝΤΣΟΥΚ ΚΑΙ ΤΗΝ ΣΤΕΦΑΝΙΣΕΝΑ ΣΤΗΝ ΟΥΚΡΑΝΙΑ

Ο Στέφανος Γκίκας, αντιπρόεδρος της Επιτροπής Εθνικής Άμυνας και Εξωτερικών της Βουλής, επισκέφθηκε προ ημερών το Κίεβο. Ο κ. Γκίκας εκπροσώπησε την Ελληνική κυβέρνηση στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας που φέρει το μεγαλεπήβολο όνομα «Παγκόσμιο Κοινοβουλευτικό Δίκτυο: Ενωμένοι για την Ουκρανία».

Κατά την επίσκεψη αυτή, ο Κερκυραίος βουλευτής συνάντησε τον Πρόεδρο της Βουλής της Ουκρανίας Ρουσλάν Στεφαντσούκ και την Αναπληρώτρια Πρωθυπουργό της Ουκρανίας Όλγα Στεφανίσενα. Επίσης συνάντησε τον Προκαθήμενο της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας Μητροπολίτη Επιφάνειο. Πρόκειται για την Εκκλησία που αποσχίσθηκε από την Ρωσική και που θεωρεί σχισματικούς όσους δεν συμφώνησαν με την απόσχιση! Και εδώ αναρωτιέται κανείς αν ο Κερκυραίος πολιτικός συνάντησε (και φωτογραφήθηκε με) τον σωστό ιεράρχη.

Τις ίδιες ημέρες, η Ιερά Μονή Θεοτόκου Βλαχερνών του Σκριπερού σε ανάρτησή της υποστήριξε την αντίθετη εκκλησιαστική πλευρά, εκφράζοντας θλίψη για τις επιθέσεις κατά του Ουκρανού «σχισματικού» Μητροπολίτη Ευλογίου. Σημειώνουμε ότι εκατοντάδες Ουκρανοί ιερείς και μοναχοί, που δεν συμφώνησαν με τον Μητροπολίτη Επιφάνειο, διώκονται ως σχισματικοί, απειλούμενοι με ξυλοδαρμούς και πολυετείς ποινές επί προδοσία. Έχουν καταγγελθεί συλήσεις των ορθοδόξων ναών τους, ένας δε ιερέας απειλείται με πολυετή φυλάκιση διότι χαρακτήρισε το Τάγμα Αζόφ ναζί! 150 άτομα περικύκλωσαν προσφάτως την Μονή Γεννήσεως της Θεοτόκου στο Τσερκάσκι και προπηλάκισαν πιστούς, στέλνοντας στο νοσοκομείο τον ιερέα της μονής.

Ο Μητροπολίτης μας κ. Νεκτάριος ιερουργεί στην Μονή του Σκριπερού και μάλλον έχει γνώμη για το Ουκρανικό σχίσμα καλύτερη. Ποιοι είναι τελικά οι σχισματικοί; Η πλευρά του κ. Γκίκα (υπέρ του π. Επιφανείου) ή η πλευρά της Μονής Σκριπερού (υπέρ του π. Ευλογίου). (Ο κ. Γκίκας, που κατά την ιερατική απόφαση «διεφύλαξε ακέραιη τη συνείδησή του», συμφωνεί άραγε με τους διωγμούς κατά των όποιων σχισματικών ή μη σχισματικών Ουκρανών; Η Μονή Σκριπερού δεν συμφωνεί.)

ΥΓ.1: Η fb ανάρτηση της Μονής του Σκριπερού έχει ως εξής: «Με θλίψη πληροφορηθήκαμε την δοκιμασία του Μητροπολίτη Ευλογίου της πόλεως Σούμι της Ουκρανίας καθώς και των Ιερέων της πόλεως αυτής για την οποία στο παρελθόν αγιογραφήθηκε στο Μοναστήρι μας η Εικόνα του Πολιούχου μας Αγίου Σπυρίδωνος! Προσευχόμαστε και ευχόμαστε ο Άγιός μας να φέρει την προστασία του στους δοκιμαζόμενους αδελφούς μας αλλά και να δώσει την λύση των προβλημάτων τους!». 

ΥΓ.2: Η δίωξη του Ευλογίου, που απειλείται πλέον με οκταετή φυλάκιση, είχε ως αφορμή την επίκληση εκ μέρους του της παλαιότερης διαφοροποίησης του Αλβανίας Αναστασίου σε σχέση με το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως ως προς την χορήγηση του Ουκρανικού Αυτοκεφάλου «που δεν έφερε ούτε ειρήνη, ούτε ενότητα, αλλά οι συνέπειές της ήταν δυσμενείς για όλη την Ορθοδοξία». Σύμφωνα με τον Αναστάσιο (που με το έργο και την νηφαλιότητά του έχει κερδίσει τον σεβασμό πολλών), «με την αυτοκεφαλία στην Ουκρανία παραβιάστηκαν τρεις θεμελιώδεις αρχές της Ορθοδόξου Εκκλησίας: η Αποστολική Διαδοχή, η Θεία Ευχαριστία και η συναλληλία».

ΥΓ.3: Η χριστιανοσύνη στην Ουκρανία έχει μια μακρά ιστορία έριδας και πολυκερματισμού, για την οποία έχουμε ξαναγράψει. Μόσχα και Βατικανό ήταν πάντα εδώ, μάλλον με πολιτικές διαθέσεις παρά με θρησκευτικές. Το ίδιο βέβαια και το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως. Το ζήτημα της αυτοκεφαλίας της ορθόδοξης Ουκρανικής εκκλησίας είναι ιδιαίτερα περιπεπλεγμένο και χρειάζεται σελίδες για την παρουσίασή του. Ελληνο-ορθόδοξη εκκλησία, Ρωσο-ορθόδοξη εκκλησία, Ουκρανο-ορθόδοξη εκκλησία, Ελληνο-καθολική εκκλησία (Ουνία), Καθολική εκκλησία και άλλες μικρότερες ομολογίες διαμαρτυρομένων μοιράζονται την ίδια αυτή μεγάλη χώρα της Ευρώπης και την χριστιανική της πίστη. (Βέργος, Κ., ‘Μία ή Δύο Ουκρανίες;’ Αθήνα: ‘Γεωστρατηγική’, Δεκ. 2004.)

ΥΓ.4: Όταν η θρησκευτική έρις συναντάται με την γεωπολιτική έριδα  ή όταν η μία έρις πυροδοτεί την άλλη: Γράφει ο Μπρεζίνσκι (σύμβουλος των Αμερικανικών κυβερνήσεων), στην ‘Μεγάλη Σκακιέρα’, το 1997: «Καθώς Ευρωπαϊκή Ένωση και ΝΑΤΟ επεκτείνονται, η Ουκρανία θα είναι τελικά σε θέση να επιλέξει να γίνει μέλος αυτών των οργανισμών. … Είναι καιρός για την Δύση, συνεχίζοντας να ενισχύει τους οικονομικούς δεσμούς και τους δεσμούς ασφαλείας με το Κίεβο, να προτείνει την δεκαετία 2005-2015 ως το λογικό χρονικό πλαίσιο μέσα στο οποίο θα αρχίσει η προοδευτική ένταξη της Ουκρανίας. … Η Ρωσία, παρά τις διαμαρτυρίες, πιθανώς θα συναινέσει να επεκταθεί το ΝΑΤΟ, το 1999, ώστε να περιλάβει αρκετές κεντροευρωπαϊκές χώρες. … Αντίθετα, θα είναι ασύγκριτα πιο δύσκολο για την Ρωσία να συναινέσει στην ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ.» Ο Μπρεζίνσκι, το 1997, προβλέπει, ή μάλλον προγραμματίζει, όλα όσα έγιναν μετά στην περιοχή.

Ενημέρωση 12/3/2024,

 

9.       Η ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΤΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ, Ο ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΒΟΥΛΕΥΤΗΣ ΚΑΙ Η ΟΥΚΡΑΝΙΑ

Ιερατική απόφαση της Μητρόπολης Κέρκυρας διαχώρισε τους Κερκυραίους βουλευτές σε αμνούς και ερίφια. Αφορμή η ψήφος στον νόμο περί ομόφυλων ζευγαριών. Ο Στέφανος Γκίκας, αμνός κατά την απόφαση, «επέδειξε φρόνημα ορθοδόξου χριστιανού και διεφύλαξε ακέραιη τη συνείδησή του»! 

Ο κ. Γκίκας, αντιπρόεδρος της Επιτροπής Εθνικής Άμυνας και Εξωτερικών της Βουλής, επισκέφθηκε προ ημερών το Κίεβο. Εκπροσώπησε εκεί την Ελληνική κυβέρνηση στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας με το μεγαλεπήβολο όνομα «Παγκόσμιο Κοινοβουλευτικό Δίκτυο: Ενωμένοι για την Ουκρανία». Κατά την επίσκεψη αυτή, ο Κερκυραίος βουλευτής συνάντησε τον Πρόεδρο της Βουλής της Ουκρανίας και την Αναπληρώτρια Πρωθυπουργό της Ουκρανίας. Επίσης συνάντησε τον Προκαθήμενο της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας Μητροπολίτη Επιφάνειο. Πρόκειται για την Εκκλησία που αποσχίσθηκε από την Ρωσική και που θεωρεί σχισματικούς όσους δεν συμφώνησαν με την απόσχιση! Και εδώ αναρωτιέται κανείς αν ο Κερκυραίος πολιτικός συνάντησε (και φωτογραφήθηκε με) τον σωστό ιεράρχη.

Τις ίδιες ημέρες, η Ιερά Μονή Θεοτόκου Βλαχερνών του Σκριπερού (βόρεια Κέρκυρα) σε ανάρτησή της υποστήριξε την αντίθετη εκκλησιαστική πλευρά, εκφράζοντας θλίψη για τις επιθέσεις κατά του Ουκρανού «σχισματικού» Μητροπολίτη Ευλογίου. Σημειώνουμε ότι εκατοντάδες Ουκρανοί ιερείς και μοναχοί, που δεν συμφώνησαν με τον Μητροπολίτη Επιφάνειο, διώκονται ως σχισματικοί, απειλούμενοι με ξυλοδαρμούς και πολυετείς ποινές επί προδοσία. Έχουν καταγγελθεί συλήσεις των ορθοδόξων ναών τους, ένας δε ιερέας απειλείται με πολυετή φυλάκιση διότι χαρακτήρισε το Τάγμα Αζόφ ναζί! 150 άτομα περικύκλωσαν προσφάτως την Μονή Γεννήσεως της Θεοτόκου στο Τσερκάσκι και προπηλάκισαν πιστούς, στέλνοντας στο νοσοκομείο τον ιερέα της μονής.

Ο Μητροπολίτης του νησιού κ. Νεκτάριος ιερουργεί στην Μονή του Σκριπερού και μάλλον έχει γνώμη για το Ουκρανικό σχίσμα καλύτερη. Ποιοι είναι τελικά οι σχισματικοί; Η πλευρά του κ. Γκίκα (υπέρ του π. Επιφανείου) ή η πλευρά της Μονής Σκριπερού (υπέρ του π. Ευλογίου). Ο κ. Γκίκας συμφωνεί άραγε με τους διωγμούς κατά των όποιων σχισματικών ή μη σχισματικών Ουκρανών; Η Μονή Σκριπερού δεν συμφωνεί.

ΥΓ.1: Η fb ανάρτηση της Μονής του Σκριπερού έχει ως εξής: «Με θλίψη πληροφορηθήκαμε την δοκιμασία του Μητροπολίτη Ευλογίου της πόλεως Σούμι της Ουκρανίας καθώς και των Ιερέων της πόλεως αυτής για την οποία στο παρελθόν αγιογραφήθηκε στο Μοναστήρι μας η Εικόνα του Πολιούχου μας Αγίου Σπυρίδωνος! Προσευχόμαστε και ευχόμαστε ο Άγιός μας να φέρει την προστασία του στους δοκιμαζόμενους αδελφούς μας αλλά και να δώσει την λύση των προβλημάτων τους!». 

ΥΓ.2: Η δίωξη του Ευλογίου, που απειλείται πλέον με οκταετή φυλάκιση, είχε ως αφορμή την επίκληση εκ μέρους του της παλαιότερης διαφοροποίησης του Αλβανίας Αναστασίου σε σχέση με το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως ως προς την χορήγηση του Ουκρανικού Αυτοκεφάλου «που δεν έφερε ούτε ειρήνη, ούτε ενότητα, αλλά οι συνέπειές της ήταν δυσμενείς για όλη την Ορθοδοξία». Σύμφωνα με τον Αναστάσιο (που με το έργο και την νηφαλιότητά του έχει κερδίσει τον σεβασμό πολλών), «με την αυτοκεφαλία στην Ουκρανία παραβιάστηκαν τρεις θεμελιώδεις αρχές της Ορθοδόξου Εκκλησίας: η Αποστολική Διαδοχή, η Θεία Ευχαριστία και η συναλληλία».

ΥΓ.3: Η χριστιανοσύνη στην Ουκρανία έχει μια μακρά ιστορία έριδας και πολυκερματισμού, για την οποία έχουμε ξαναγράψει. Μόσχα και Βατικανό ήταν πάντα εδώ, μάλλον με πολιτικές διαθέσεις παρά με θρησκευτικές. Το ίδιο βέβαια και το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως. Το ζήτημα της αυτοκεφαλίας της ορθόδοξης Ουκρανικής εκκλησίας είναι ιδιαίτερα περιπεπλεγμένο και χρειάζεται σελίδες για την παρουσίασή του. Ελληνο-ορθόδοξη εκκλησία, Ρωσο-ορθόδοξη εκκλησία, Ουκρανο-ορθόδοξη εκκλησία, Ελληνο-καθολική εκκλησία (Ουνία), Καθολική εκκλησία και άλλες μικρότερες ομολογίες διαμαρτυρομένων μοιράζονται την ίδια αυτή μεγάλη χώρα της Ευρώπης και την χριστιανική της πίστη. (Βέργος, Κ., ‘Μία ή Δύο Ουκρανίες;’ Αθήνα: ‘Γεωστρατηγική’, Δεκ. 2004.)

ΥΓ.4: Όταν η θρησκευτική έρις συναντάται με την γεωπολιτική έριδα  ή όταν η μία έρις πυροδοτεί την άλλη: Γράφει ο Μπρεζίνσκι (σύμβουλος των Αμερικανικών κυβερνήσεων), στην ‘Μεγάλη Σκακιέρα’, το 1997: «Καθώς Ευρωπαϊκή Ένωση και ΝΑΤΟ επεκτείνονται, η Ουκρανία θα είναι τελικά σε θέση να επιλέξει να γίνει μέλος αυτών των οργανισμών. … Είναι καιρός για την Δύση, συνεχίζοντας να ενισχύει τους οικονομικούς δεσμούς και τους δεσμούς ασφαλείας με το Κίεβο, να προτείνει την δεκαετία 2005-2015 ως το λογικό χρονικό πλαίσιο μέσα στο οποίο θα αρχίσει η προοδευτική ένταξη της Ουκρανίας.» Πρόβλεψη ή προγραμματισμός;

Εφημερίδα των Συντακτών 28/3/2024

 

10.    ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΣΚΑΚΙΕΡΑ ΣΤΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΚΑΖΙΝΟ

Το σύνδρομο: Το σύνδρομο του χαμένου παίκτη στο καζίνο διακατέχει τον πρόεδρο της Ουκρανίας. Χάνει ο παίκτης και, αντί να αποχωρήσει, ποντάρει τα διπλά για να ρεφάρει. Και ξαναχάνει και ξαναδιπλασιάζει και τον βρίσκει το πρωί με την χώρα του ρημαγμένη. Και τότε, αντί να απολογηθεί, ζητάει κι άλλα για την επόμενη μέρα. Αυτό το σύνδρομο είναι ανθρώπινο και το κατανοούμε ως πάθος. Δεν το κατανοούμε ως επίσημη πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της χώρας μας. Και ναι, οι σύμμαχοί μας, που ήδη απειλούν με πυρηνικά  και με αποστολή στρατευμάτων στην Ουκρανία, δεν πρόκειται να πράξουν το ίδιο για την Ελλάδα.

Η σωστή πλευρά της ιστορίας: Το γεγονός ότι την ιδέα αποστολής στρατευμάτων στην Ουκρανία είχε πρώτη η Γαλλία μάς φέρνει στον νου την μοιραία Ελληνική εκστρατεία στην Ουκρανία, το 1919, και την υπαγωγή της στην εκεί Γαλλική στρατιωτική επιχείρηση. Και τότε, επιδίωξη Βενιζέλου (αδελφού της προγιαγιάς του Κυρ. Μητσοτάκη) ήταν η Γαλλική συμμαχία έναντι της Τουρκίας στην Μ. Ασία. Και παρά το ότι, υπό Γαλλική πάντα διοίκηση, βάλαμε και κατά Γάλλων που αρνούντο να πολεμήσουν, στο τέλος η Γαλλία πήρε ό,τι ήθελε στην Μέση Ανατολή και στήριξε ανοικτά την Τουρκία. Και η επαναστατική Ρωσία, θιγείσα, στήριξε επίσης Τουρκία.

Σαχέλ: Η Γαλλία μπαίνει μπροστά κατά Ρωσίας όχι τόσο λόγω Ουκρανίας όσο λόγω Σαχέλ (με τα ορυκτά του), που από Γαλλικό τα τελευταία τρία χρόνια γίνεται Ρωσικό και Βάγκνερ. Στον κοινό υποτίθεται αγώνα κατά ISIS. (Κάποιος να ενημερώσει σχετικά το Ελληνικό κόμμα του πολέμου που ήθελε να στείλουμε και εκεί στρατό!)

Το κυρίαρχο αφήγημα: Στήριξη ενός δημοκρατικού Ουκρανού ηγέτη έναντι ενός αντιδημοκρατικού Ρώσου. Και το νεοναζιστικό Τάγμα Αζόφ και το ταξίδι του Ζελένσκι στο μακρινό Μπουένος-Άιρες, για να παραστεί στην ορκωμοσία του ακροδεξιού φίλου του, Μιλέι, δημοκρατικά και αυτά; Τον Ζελένσκι στηρίζουμε και ως Ελλάς, με όπλα και με αποφάσεις εκτός κοινοβουλίου. Τον συνάντησε ο πρωθυπουργός μας στην Οδησσό να του ανακοινώσει την Ευρωπαϊκή απόφαση των 65 δισ.. (65 δισ. όχι για κάποια διάσωση οικονομίας ή των Ευρωπαίων αγροτών ή του κλίματος, αλλά για τον πόλεμο κατά Ρωσίας – αφού για τον πόλεμο «λεφτά υπάρχουν»!) Τα χρήματα τελικά θα καταλήξουν κυρίως στην πολεμική βιομηχανία των ΗΠΑ.

Αυτοκαταστροφική Ευρώπη: Είναι η πρώτη φορά που διεθνείς κυρώσεις πλήττουν τους τιμωρούς περισσότερο από τους τιμωρούμενους. Η στροφή των πόρων στα όπλα προμηνύει πολέμους και ήθη πολέμου. Την θέση των πάλαι ποτέ αντιπολεμικών διαδηλώσεων παίρνει σήμερα η ανίκητη ηθικολογία.

Νέο-μακαρθισμός: Τόλμησε ο Εβραίος σκηνοθέτης Τζόναθαν Γκλέιζερ, κατά την παραλαβή του Όσκαρ καλύτερης Διεθνούς Ταινίας, για την ταινία «Ζώνη Ενδιαφέροντος» με θέμα το Άουσβιτς, να πει: «Αρνούμαστε  η Εβραϊκότητά μας και το Ολοκαύτωμα να καπελώνονται από μια κατοχή που έχει οδηγήσει στον θάνατο τόσους πολλούς αθώους. Είτε πρόκειται για τα θύματα της 7ης Οκτωβρίου στο Ισραήλ είτε για τη συνεχιζόμενη επίθεση στη Γάζα, πώς αντιστεκόμαστε;» Η δήλωση ξεσήκωσε αντιδράσεις από Εβραϊκές οργανώσεις που εκλαμβάνουν την γενοκτονία στην Γάζα ως αυτοάμυνα. Είπαν ότι ο σκηνοθέτης δεν κατάλαβε τίποτα από την ταινία του, όταν η δήλωση του σκηνοθέτη εκφράζει ακριβώς την ταινία ως αιώνια διδαχή.

Ετερο-άμυνα: (Ποια αυτοάμυνα;) Διαμαρτύρεται το Ισραήλ για την επιβράδυνση της Αμερικανικής βοήθειας. Όμως: «Από την έναρξη του πολέμου στην Γάζα, πάνω από 300 αεροπλάνα και 50 πλοία, μεταφέροντας 35.000 τόνους οπλικών συστημάτων και πολεμοφοδίων, έχουν φτάσει από τις ΗΠΑ στο Ισραήλ.» (Israel Hayom 18/3/2024). Και ας προσθέσουμε και τις συστάσεις Μπάιντεν προς Νετανιάχου να μη το παρακάνει!

Εμπόλεμη Ελλάς: Στην Υεμένη, οι φιλο-Ιρανοί Χούθι, ανταρτική οργάνωση που έγινε τακτική και ελέγχει την μισή χώρα και την πρωτεύουσα Σαναά, έκαναν πόλεμο κατά της κυβέρνησής τους (που κατέφυγε στο Άντεν) και τους περίπου 15 διεθνείς υποστηρικτές της. Μεταξύ των 15 και η Ελλάς, που από 15/10/2021 έχει στείλει μια πυροβολαρχία Πάτριοτ και 150 αξιωματικούς στην όλως αυταρχική, θεοκρατική, παραβατική ως προς τα δικαιώματα Σαουδ. Αραβία. (Στο πλαίσιο ποιας συμμαχικής υποχρέωσης και με απόφαση ποιου κοινοβουλίου;) Ο πόλεμος αυτός, με σωρεία εγκλημάτων πολέμου, με 400.000 νεκρούς, έφθασε σε συνθηκολόγηση με την περσινή συμφωνία Σαουδ. Αραβίας και Ιράν τη μεσολαβήσει Κίνας. Οι Χούθι, σήμερα, αποκλείουν την Ερυθρά και λένε: σταματήστε τον πόλεμο στην Γάζα και σταματάμε τον αποκλεισμό. Εμείς λέμε: πιο εύκολα ξεκινάμε νέο πόλεμο παρά σταματάμε τον εν εξελίξει. Με ενεργό Ελληνική συμμετοχή και, μάλιστα, βαυκαλιζόμαστε, ηγετική (για να προπονούμεθα, όπως λέει το Ελληνικό κόμμα του πολέμου).

ΥΓ: Η βραβευθείσα με Όσκαρ ταινία «Ζώνη Ενδιαφέροντος» έχει θέμα την «κανονική» ζωή του διοικητή του Άουσβιτς και της οικογένειάς του μέσα στο ειδυλλιακό σπίτι τους παραπλεύρως του στρατοπέδου. Το σύνδρομο αυτού που κοιμάται ήσυχος τα βράδια αφού πρώτα έχει εκτελέσει την φρικώδη αποστολή.

Ενημέρωση 23/3/2024, Εφημερίδα των Συντακτών 6/4/2024

 

11.    ‘ΜΕΤΑΞΥ ΣΕΒΡΩΝ ΚΑΙ ΛΩΖΑΝΝΗΣ’ ΤΟΥ ΒΛΑΣΗ ΑΓΤΖΙΔΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΤΡΑΓΩΔΙΑ

 «Σύνδρομο των Σεβρών» ή «σεβροφοβία» είναι για τους Τούρκους η μνήμη της διάλυσης του κράτους τους στις Σέβρες (προάστιο Παρισιού 1920, μετά την ήττα τους στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο). Εθνικιστική παράνοια και θεωρίες συνομωσίας – περί εσωτερικών και εξωτερικών εχθρών που διαρκώς επιδιώκουν την διάλυση του κράτους τους – διατηρούν ακόμη το ψυχολογικό τραύμα ανεπούλωτο. Λιγότερο πολιτικά, περισσότερο ψυχολογικά εξηγείται η μόνιμη Τουρκική άρνηση της γενοκτονίας των Αρμενίων, και η μη αναγνώριση Κουρδικού ζητήματος. Το ίδιο και η Γαλάζια Πατρίδα και η «πατρίδα της καρδιάς» και όλες αυτές οι οθωμανικές φαντασιώσεις του Τούρκου προέδρου που φθάνουν μέχρι Λιβύη ή και Αλγερία.

(Η δική μας «καταστροφή» του 1922 δεν έγινε ποτέ σύμπλεγμα ψυχολογικό, αφού ο εθνικός διχασμός, που ξεκίνησε το 1915, θα έμενε ζωντανός, τουλάχιστον μέχρι το 1974, να τροφοδοτεί την πολιτική μας ζωή. Εκτελέσαμε τους έξι, Νοέμβριο 1922, και συνεχίσαμε αμέριμνα και απερίσπαστοι τον εμφύλιο χωρίς τέλος.) 

Το 1922 είναι το σημείο μηδέν της σύγχρονής μας ιστορίας, μας λέει ο Βλάσης Αγτζίδης. Η Ελλάδα των 4,5 εκ Ελλήνων κατοίκων θα δεχθεί ξαφνικά 1,5 εκ πρόσφυγες. Και για πρώτη φορά, ελληνισμός και όρια κράτους θα ταυτισθούν. Η ανομοιογένεια του πληθυσμού, τα πρώτα χρόνια μετά το 1922, πρωτοφανής. Αστοί που καλοπερνούσαν στην Σμύρνη θα έρθουν εδώ, κάποιοι ρημαγμένοι σωματικά και ψυχικά, κάποιοι λίγοι με κεφάλαια βιομηχανικά, να ξεκινήσουν μια νέα ζωή από το μηδέν. Αγρότες, που έβγαζαν το βιος τους στην Ανατολή, θα βρεθούν ξαφνικά άκληροι. Οι γαίες των «ανταλλάξιμων» μουσουλμάνων μήλον της έριδος μεταξύ γηγενών και προσφύγων. Η υποδοχή μη φιλική. «Τουρκόσποροι» οι πρόσφυγες κατά τους γηγενείς.

Γράφει ο Π. Κανελλόπουλος (ανιψιός του μοναρχικού Γούναρη και ανατραπείς πρωθυπουργός την 21^η Απριλίου 1967): «Μια μεγάλη μερίδα του πληθυσμού, που από το 1915 είχε διχασθεί, δεν αντίκρισε τους πρόσφυγες με συμπάθεια, όταν τα αδυσώπητα κύματα της ιστορίας τους έριξαν πάνω στους βράχους της Ελλάδας. Δεν υπήρξε συμπάθεια, δεν υπήρξε απάθεια, υπήρξε αντιπάθεια.» Στο Κιουπκιόι (την σημερινή Πρώτη) των Σερρών σημειώθηκε το 1924 άγρια επιδρομή των γηγενών σε καταυλισμό προσφύγων, με δεκάδες νεκρούς και τραυματίες πρόσφυγες. (Αγτζίδης 2023)

Προσφυγική μαρτυρία: «Εδώ, στην Ελλάδα, μας μισούσαν ακόμη περισσότερο, και χωρίς να τους κάνουμε τίποτα.» Και ο Γεώργιος Βλάχος της ‘Καθημερινής’, που χαρακτήριζε τους πρόσφυγες «αγέλη», γράφει: «Δεν τους θέλομεν ούτε ως εκλογείς ούτε ως εκλεξίμους να κυβερνήσουν την Ελλάδα.» (Αγτζίδης 2023)

Έγινε μια δίκη προ 4 ετών στην Αθήνα. Αναψηλάφηση της δίκης του 1922. Οι 6 εκτελεσθέντες επί εσχάτη προδοσία τελικώς αθωώθηκαν. Όμως, και μόνον τα τηλεγραφήματα Πρωτοπαπαδάκη και Αριστείδη Στεργιάδη αν διαβάσει κανείς θα καταλήξει στην εσχάτη των ποινών επί προδοσία. (Που βεβαίως, ανθρωπιστικώς, δεν σημαίνει εκτέλεση αλλά ισόβια.) «Απαγορεύεται να μετακινηθούν οι πρόσφυγες από την Σμύρνη.» (Που σημαίνει: Ας τους σφάξει ο Κεμάλ!) «Ως προς το αίτημα να δεχθούμε 80 ορφανά από την Σμύρνη, δεν δυνάμεθα!» Η κυβέρνηση των Αθηνών τηλεγραφεί στον αρμοστή Στεργιάδη ότι δεν δύναται να σώσει τα ορφανά ελληνόπουλα της Σμύρνης. Ο ορισμός της εθνικής προδοσίας και της εσχάτης των ποινών.

Σε ένα βιβλίο (με τίτλο «Μικρασιατική Καταστροφή») της εμβληματικής συγγραφέως των «Ματωμένων Χωμάτων» Διδώς Σωτηρίου, ένα κεφάλαιο επιγράφεται «Οσμή Πετρελαίου». Οι πετρελαϊκές θα είχαν τον τελευταίο λόγο. Οι σύμμαχοι, Γάλλοι και Ιταλοί, πήραν ο καθένας αυτό που ήθελε και έκαναν ξεχωριστές συμφωνίες, αφήνοντας μόνη την Ελλάδα να αντιμετωπίσει τον Κεμάλ. Μάλιστα, όπως και οι Ρώσοι, εξόπλισαν τον Τουρκικό στρατό. Η Αγγλική κυβέρνηση του φίλου του Βενιζέλου Λόιντ Τζόρτζ είχε υπουργό Αποικιών αναφανδόν υπέρ της Τουρκίας (λόγω Ινδίας και των μουσουλμάνων της). Οι εξουσιοδοτούντες πολέμησαν δι’ αντιπροσώπων (war by proxies), μόνο που στην πορεία θα άλλαζαν τους εξουσιοδοτούμενους. Στην αρχή υπέρ Ελλάδος, στο τέλος υπέρ Τουρκίας. Με τα συμφέροντα βεβαίως τα ίδια.

«Στο λιμάνι της Σμύρνης την ημέρα των φοβερών σφαγών του άμαχου πληθυσμού βρίσκονταν 21 συμμαχικά πλοία. Το μοναδικό ενδιαφέρον τους ήταν η προστασία των προξενείων τους. Οι εκπρόσωποι των συμμάχων παρέμειναν απαθείς.»

Ο Αγτζίδης καταγράφει τα γεγονότα στηριζόμενος σε πρωτογενή έρευνα, γραπτά ντοκουμέντα και μαρτυρίες ανθρώπων που έζησαν το δράμα της Σμύρνης και των πορειών θανάτου του Πόντου. Οι παππούδες και οι γιαγιάδες και το περιβάλλον τους ήταν τόσο έντονες αναμνήσεις, ώστε ο συγγραφέας, με πρώτες σπουδές στα μαθηματικά, σπούδασε τελικά ιστορία, επί διδακτορικώ, και αφιέρωσε την ζωή του στην πολύπλευρη έρευνα του Μικρασιατικού από την εποχή του Εθνικού Διχασμού μέχρι τις μέρες μας. 

Ενημέρωση 6/4/2024, Εφημερίδα των Συντακτών 13/4/2024

 

12.    ΝΕΑΝΙΚΗ ΒΙΑ ΤΟΤΕ ΚΑΙ ΤΩΡΑ

Η βία είναι μέρος της ανθρώπινης φύσης. Τι ίδιο και η ειρηνική συμβίωση. Βία, βίος, συμβίωση. Στην ιστορία υπάρχουν πολεμικές περίοδοι αύξησης της βίας όπως και ειρηνικές περίοδοι μείωσης της βίας. Πού οφείλονται, λοιπόν, τα φαινόμενα αυξημένης βίας των νέων όταν δεν έχουμε πόλεμο; (Ή μήπως έχουμε;)

Σύγκριση εποχών: Οι νέο-συντηρητικοί αναπολούν την «παλιά καλή εποχή», όπου όλα τα ‘σκιαζε η φοβέρα. Όμως, βία υπήρχε και παλιά. Σε μικρότερο βαθμό; Ναι. Αλλά και πολλά περισσότερα αποκρύπτονταν τότε, είτε από ντροπή, είτε από φόβο και έλλειψη κουλτούρας και δομών δικαιωμάτων («δικαιωματισμού», όπως λένε κάποιοι απαξιωτικά), είτε από την ανυπαρξία μέσων επικοινωνίας. Ας μην εξιδανικεύουμε το παρελθόν.

Ποια (ψυχο-)αναπτυξιακή συνθήκη υπάρχει σήμερα και δεν υπήρχε τότε; Υπάρχει μια μεταβολή που δεν αμφισβητείται (όσο και αν κάποιοι την αποδίδουν σε μέτρηση που υποτιμάτο παλιά): Αύξηση νευρολογικών διαταραχών, που εκδηλώνονται με διάφορες μορφές διάσπασης της πνευματικής συγκέντρωσης. Η υπερέκθεση στα δισεκ. GB ψηφιακών πληροφοριών που δέχεται το παιδί από την τρυφερή ηλικία είναι, λένε οι ειδικοί, μια από τις αιτίες. Πέραν όμως της διαπιστωμένης παθολογίας, υπάρχει, με ίδια μάλλον αιτία, ένα μεγάλο φάσμα προβληματικών συμπεριφορών που δεν κρίνονται ως παθολογικές σε ατομικό επίπεδο. Πρόκειται για μια παθολογία των σχέσεων. Κι αν αυτό δεν είναι θέμα νευρολόγου, είναι κοινωνιολόγου.

Δίπλα στα μετρήσιμα μεγέθη, υπάρχουν βέβαια και τα μη μετρήσιμα, εξ ίσου σημαντικά, όπως η ενσυναίσθηση. Υπήρχε έλλειψη ενσυναίσθησης και παλιά. (Το ότι δεν την μετρούσαμε δεν σημαίνει ότι δεν υπήρχε.) Και κακομεταχείριση ζώων ή των αδύνατων παιδιών ή των ομοφυλόφιλων και μαχαίρια και σουγιάδες υπήρχαν. Όμως, αν τότε τέτοια φαινόμενα ήταν περιθωριακά, σήμερα είναι οργανωμένα και επί της κεντρικής σκηνής διαδραματιζόμενα.

Ζούμε σε μια εποχή όπου η εικόνα γίνεται η πραγματικότητα. Ζούμε μέσα από την εικόνα. Κάποιοι/ες κάνουν μέχρι και πλαστικές εγχειρήσεις για να μοιάσουν στην εικόνα. Όχι για τον εαυτό τους, αλλά για την εικόνα. Η ενσυναίσθηση αντικαθίσταται από τον ναρκισσισμό της εικόνας. Ο νάρκισσος παρατηρεί, δεν συμμετέχει.

Το θύμα της κακοποίησης είναι μια εικόνα και τίποτα άλλο. Ο θύτης είναι παρατηρητής της εικόνας. Είτε χτυπώντας μαζί με άλλους δέκα, που κανιβαλίζουν και λιντσάρουν τον ένα ή την μία που είναι χάμω, εικόνα που δεν πονάει, είτε με το κινητό ψηλά για να καταγράψει την εικόνα. Η αφορμή της βίας μπορεί να είναι ότι το θύμα ανήκει στην «άλλη» ομάδα. Αλλά η αφορμή δεν έχει καμία σημασία αν θέλουμε να λύσουμε το πρόβλημα του νέου που εκπαιδεύεται ως παρατηρητής και θεατής κινουμένων εικόνων που δεν πονάνε.

Η ενσυναίσθηση δεν επιβάλλεται. Προκύπτει από την αγωγή και το περιβάλλον που αναδεικνύει κάτι που είναι ανθρώπινη φύση. Η ενσυναίσθηση είναι βαθιά ανθρώπινη φύση. Ενίοτε κρυμμένη ή φοβισμένη. Ζητούμενο είναι το να κάνουμε τον παρατηρητή να πάψει να είναι παρατηρητής και να γίνει συμμέτοχος. Πώς; Είναι εύκολο να πει κανείς ότι και τα μέλη μιας εγκληματικής οργάνωσης συμμέτοχοι είναι. Συμμετέχουν κάπου. Πρόκειται όμως για την απόλυτη διαστροφή: Αφού δεν μετέχω στο παιγνίδι, στον αθλητισμό, στις τέχνες, στην παιδεία, μετέχω στο έγκλημα, δηλαδή στον απόλυτο εκμηδενισμό της ενσυναίσθησης.

Αρχαία συνταγή: Ο μαθητής, εγγραφόμενος, πρέπει να γνωρίζει τον προσωπικό του μέντορα καθηγητή. (Όχι τον υπεύθυνο τάξης που απλώς μετράει απουσίες.) Ο μέντορας θα λειτουργήσει ως τέτοιος όλη την χρονιά. Ψυχή θέλει! Και ψυχόμετρο υπάρχει. Το έχουν οι μαθητές. Μαζί στα μαθήματα μαζί και στα παθήματα.

ΥΓ.1: Παρεμπιπτόντως, ο αστυνομικός της δολοφονημένης Κυριακής, ακολουθώντας πιστά το πρωτόκολλο των ερωτήσεων στο θύμα, θα αξιολογείτο ως άριστος. Ψυχή δεν είχε!

ΥΓ.2: Η κυβέρνηση στο νέο κύμα νεανικής βίας αντέδρασε με τον εύκολο τρόπο. Ποινικά. Όμως το πρόβλημα δεν είναι ποινικό αλλά κοινωνικό. Το να μετατρέπεται ένα σχολείο σε ανακριτικό γραφείο εκφεύγει του σκοπού μιας σύγχρονης παιδείας. Θα βρεθεί δε σίγουρα και σύντομα σε διοικητικά και λειτουργικά αδιέξοδα. (Παρεμπιπτόντως, στο 15ο Λύκειο Αθηνών αποβλήθηκαν μαθητές γιατί την 25η Μαρτίου 2024 τραγούδησαν ένα τραγούδι για τα Τέμπη! «Θα ήμουν πολύ περήφανη μητέρα σας» έγραψε η κυρία Μαρία Καρυστιανού.)

ΥΓ.3: Τα παιδιά, μετά τα Τέμπη, έσπευσαν κατά χιλιάδες στα κέντρα αιμοδοσίας. Από την άλλη, με τόσους πολέμους γύρω μας, πού είναι, αλήθεια, εκείνο το παλιό νεανικό διεθνές αντιπολεμικό κίνημα – με τα τραγούδια διαμαρτυρίας του Μπομπ Ντίλαν, της Τζόαν Μπαέζ ή του Μίκη Θεοδωράκη;

ΥΓ.4: Τα 30 χρόνια της εκπαιδευτικής μου πορείας (με τα 13 ως διευθυντής ΕΠΑΛ) μού επιτρέπουν να έχω κάποια γνώμη επί του θέματος. Έχω ερωτηθεί αρμοδίως; Ποτέ. Στην Ελλάδα ζούμε!

Ενημέρωση 23/4/2024, Εφημερίδα των Συντακτών 27/4/2024

 

13.    Η ΕΠΑΝΟΔΟΣ ΕΝΟΣ ΧΟΥΝΤΙΚΟΥ ΣΥΝΘΗΜΑΤΟΣ

50 χρόνια από την πτώση της χούντας, η μνήμη στην χώρα βαίνει φθίνουσα. Το σύνθημα Πατρίς - Θρησκεία – Οικογένεια ακούγεται σ’ αυτή την προεκλογική περίοδο ως πρόκριμα ενός σκοτεινού παρελθόντος. Επίδειξη άγνοιας ή αναθεωρητισμού; Η συμπολίτευση και η δεξιά και ακροδεξιά αντιπολίτευση διαγκωνίζονται σε εθνικιστική πλειοδοσία, η δε αριστερή αντιπολίτευση, αισθανόμενη απειλούμενη επί εσχάτη μειοδοσία, απολογείται. Πρόκληση μιας μεταπολίτευσης που στα 50 της χρόνια αρνείται να ωριμάσει.

Με το σύνθημα Πατρίς - Θρησκεία - Οικογένεια μπήκε η χώρα στον γύψο από το 1967 μέχρι το 1974. Με το σύνθημα Πατρίς - Θρησκεία - Οικογένεια οδηγήθηκε η χώρα στην τρομερή τραγωδία της Κύπρου το 1974. Το τρίπτυχο σύνθημα κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος την στιγμή της χαώδους επιστράτευσης του 1974 μιας χούντας που ήδη παρέπαιε. 52 χρόνια μετά την δραματική Καταστροφή στην Μικρά Ασία, που είχε κι αυτή το ανάλογο πατριωτικο-θρησκευτικο-οικογενειακό σύνθημα – είτε της «μικράς πλην εντίμου Ελλάδος» είτε του «να πάρουμε την Πόλη». Τα μεγαλύτερα δεινά επισώρευσε στην πατρίδα η πατριδοκαπηλία.

Ο δημοσιογράφος Γιώργος Αυτιάς, όταν εκστόμιζε με ιδιαίτερη έπαρση το Πατρίς - Θρησκεία - Οικογένεια στην πρόσφατη προεκλογική συγκέντρωση της Νέας Δημοκρατίας, ήξερε καλά ότι απευθύνεται σε  ένα τηλεοπτικό κοινό εκπαιδευμένο να μένει ανιστόρητο και στα ρηχά. Με την «χρήσιμη πληροφορία της ημέρας», που δεν έχει χθες, δεν έχει ιστορία, δεν έχει κοινωνιολογικό και πολιτικό βάθος. Για ένα κοινό που ψηφίζει τελικά με βάση «τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα».

Τι να θυμίσουμε τώρα; Ότι στις ιστορικές δίκες των δωσιλόγων, το μόνιμο επιχείρημα της συνεργασίας με τους κατακτητές ήταν το Πατρίς – Θρησκεία – Οικογένεια; Ότι για την πατρίδα, την θρησκεία και την οικογένεια τα έκαναν όλα; Δεν υπήρξε ούτε ένας δωσίλογος που να μην επικαλέσθηκε το τρίπτυχο αυτό της πατριδοκαπηλίας, ούτε ένας δικηγόρος των δωσιλόγων που να μην έκλεισε την αγόρευσή του με το σύνθημα αυτό. Ήταν τελικά όρος ικανός για να αθωωθούν οι περισσότεροι και να τιμωρηθούν οι ελάχιστοι με ελαφριές ποινές. Όρος ικανός κατόπιν για να ενταχθούν όλοι αυτοί κανονικά στο μεταπολεμικό σύστημα εξουσίας. Και να εκβιάζουν αλλήλους, γνωρίζοντας ο καθένας ένα σκοτεινό μυστικό του άλλου. Και να επικρατήσει για χρόνια μια συμμαχία συνενόχων που θα ασκούσε την εξουσία του με αλληλο-εκβιασμούς και αλληλο-εκδουλεύσεις.

Και όταν, τον ίδιο καιρό, ζητούσαν από τους αριστερούς πολιτικούς κατάδικους ή υπόδικους τις διαβόητες «δηλώσεις μετανοίας», εν ονόματι του ίδιου τρίπτυχου τις ζητούσαν. Και η βία, που ασκείτο όλο το επόμενο διάστημα, εν ονόματι του ίδιου τρίπτυχου ασκείτο. Και όταν μπήκαν οι Τούρκοι στην Κύπρο, όλοι αυτοί οι «τρίπτυχοι» το έβαλαν στα πόδια, αφού τελικά όλοι αυτοί δεν είχαν, όπως αποδείχθηκε, ούτε πατρίδα ούτε θρησκεία ούτε οικογένεια. Ούτε ιερό ούτε όσιο. Όμως, η ιστορική μνήμη δεν κερδίζει εκλογές. Τουλάχιστον υπό τις παρούσες συνθήκες. Κι αυτό το ξέρει ο Αυτιάς, όπως το υποψιάζεται και ο Κασσελάκης.

Δεν κρυβόταν η χαρά του δημοσιογράφου Άρη Πορτοσάλτε όταν σχολίαζε προχθές το Πατρίς - Θρησκεία – Οικογένεια, εκφρασθέν αυτή την φορά δια χειλέων του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ. Με την ίδια σειρά. Τι σημασία έχει η σειρά θα μου πείτε. Παιδί της εκκλησίας, αναρωτιόμουν, τότε, γιατί ο Θεός να μπαίνει δεύτερος στην σειρά του τρίπτυχου, μετά την πατρίδα. Δεν θα έπρεπε να μπαίνει πρώτος; Αφού αυτός είναι που τα έφτιαξε όλα. Ένας παπάς μου έδωσε μια εξήγηση από αυτές που δεν καταλαβαίνεις και μετά δεν ξαναρωτάς. 1972. Αυτή όμως δεν ήταν μια τυχαία σειρά, αλλά μια σκόπιμη σειρά. Με την έννοια της πατρίδας μπορείς να αυθαιρετήσεις πιο εύκολα παρά με την έννοια της θρησκείας, για την οποία, στο κάτω-κάτω, υπάρχουν και τα ιερά κείμενα που σε δεσμεύουν.

ΥΓ: Ρίζες βαθιές που χάνονται στους αιώνες, αληθινή πατριδογνωσία και κορυφαίος ο θρήνος του Νίκου Γκάτσου σε μοναδική μουσική Σταύρου Ξαρχάκου (με το εισαγωγικό φωνητικό ταξίμι του εξαιρετικού Νίκου Δημητράτου): «Δεν έχω σπίτι πίσω να γυρνώ…/ Τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα/ μου τα 'πες με το πρώτο σου το γάλα/ μα τώρα που ξυπνήσανε τα φίδια/ εσύ φοράς τα αρχαία σου στολίδια/ και δε δακρύζεις ποτέ σου μάνα μου Ελλάς/ που τα παιδιά σου σκλάβους ξεπουλάς./ Τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα/ μου τα 'πες με το πρώτο σου το γάλα/ μα τότε που στη μοίρα μου μιλούσα/ είχες ντυθεί τα αρχαία σου τα λούσα/ και στο παζάρι με πήρες γύφτισσα μαϊμού/ Ελλάδα, Ελλάδα μάνα του καημού.»

Ενημέρωση 27/4/2024, Εφημερίδα των Συντακτών 25/4/2024

 

14.    ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΠΟΛΕΜΟΥ

Κακή υπηρεσία προσφέρουν στην Παλαιστινιακή υπόθεση όσοι κλείνουν τα μάτια στην κτηνωδία της Χαμάς της 7ης Οκτωβρίου 2023, επικαλούμενοι το ιερό δικαίωμα της αντίστασης. Την 7η Οκτωβρίου ακολούθησε η αντίδραση του Ισραήλ κατά μαχητών και αμάχων της Γάζας, επίσης αδιακρίτως και επίσης κτηνωδώς. Το δικαίωμα της Παλαιστινιακής αντίστασης ή της Ισραηλινής αυτοάμυνας είναι ιερό, αλλά ιερότερη είναι η ζωή των αμάχων και των δύο πλευρών. Ορθώς ο εισαγγελέας του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου κατηγορεί αδιακρίτως τους ηγέτες και των δύο πλευρών ως διαπράξαντες εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.

Ο εισαγγελέας του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου Καρίμ Χαν, Βρετανός μουσουλμάνος Πακιστανικής καταγωγής, ήταν μέχρι χθες αγαπημένο παιδί των ΗΠΑ. Είχε απευθύνει την κατηγορία του εγκληματία πολέμου στον Ρώσο πρόεδρο, ενώ συγχρόνως είχε αρχειοθετήσει απαλλακτικώς τις κατηγορίες εναντίον Αμερικανών στρατιωτών για εγκλήματα πολέμου στο Αφγανιστάν. Σήμερα βρίσκεται στο στόχαστρο ΗΠΑ και Ισραήλ. Όπως και της Χαμάς για τους ίδιους λόγους.

Στις 12/5/2024, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Βενιαμίν Νετανιάχου, που αρνείται ότι διαπράττει γενοκτονία, δήλωσε σε Αμερικανικό σταθμό με αποκαλυπτικό κυνισμό: «Καταφέραμε να διατηρήσουμε την αναλογία Παλαιστινίων μαχητών προς αμάχους που σκοτώθηκαν. Η αναλογία είναι περίπου ένα προς ένα: 14.000 μαχητές, 16.000 άμαχοι οι νεκροί.» Αμέσως μετά την 7η Οκτωβρίου, ο Νετανιάχου προέτρεπε τους Ισραηλινούς: «Θυμηθείτε τους Αμαληκίτες!» (Οι Αμαληκίτες ήταν λαός της Βίβλου, εχθρικός προς τους Εβραίους. Τον λαό αυτόν οι Εβραίοι εξόντωσαν, μη κάνοντας διάκριση μαχητών και αμάχων, παιδιών, βρεφών, γέρων και γριών σε μια από τις πιο φοβερές βιβλικές αναφορές. Ακόμη και τα ζώα έσφαξαν μέχρις ενός!)

Σε άρθρο του στην ‘Καθημερινή’, στις 5/5/2024, ο συγγραφέας Τάκης Θεοδωρόπουλος έγραψε με ασύγγνωστη αμετροέπεια: «Αναγνώστης μού έγραψε προχθές ότι δεν λαμβάνω υπόψη μου τα 30.000 νεκρά παιδιά στη Γάζα. Κατ’ αρχάς, θα μου επιτρέψει να αμφιβάλω για τον αριθμό. …  Οι διεθνείς οργανισμοί έχουν κάνει ό,τι είναι δυνατόν για να χάσουν την αξιοπιστία τους. Όλα αυτά, όμως, θα τα κρίνει η Ιστορία.» Και μέχρι να τα κρίνει η Ιστορία, ο συνομιλητής της Ιστορίας, συγγραφέας του «Μυθιστορήματος του Ξενοφώντα», θα βλέπει τον κόσμο πίσω από το κράνος ενός στρατιώτη:

«Όταν βλέπεις τον κόσμο πίσω από το κράνος του οπλίτη, το οπτικό σου πεδίο είναι περιορισμένο.» (Μ.τ.Ξ. σελ. 105). Θα βλέπεις τα χαλάσματα σ’ αυτά τα 350 τετραγωνικά χιλιόμετρα της Γάζας και θα νομίζεις ότι κάτω από τα χαλάσματα υπάρχει ζωή που αναπνέει και ονειρεύεται και δεν βλέπει εφιάλτες. Πώς να δεις έτσι την ζωή που έσβησε χωρίς να προλάβει να καταμετρηθεί σ’ αυτές τις 30.000 του Νετανιάχου με τον φρικώδη αλγόριθμο 1:1. Γιατί, βεβαίως, ο αριθμός είναι σαφώς μεγαλύτερος. Οι τραυματίες πολλαπλάσιοι. «Η γύμνια της ανθρώπινης κατάστασης είναι φτιαγμένη από σιωπή», λέει κάπου παρακάτω ο συγγραφέας, σε στιγμές μη συνομιλίας με την Ιστορία – όταν ακόμη η συνείδηση ανησυχούσε και αγρυπνούσε. 

Είναι προφανές ότι, χάρη στην διεθνή αντίδραση και τις προσπάθειες των (κατά τον αρθρογράφο της ‘Καθημερινής’) «αναξιόπιστων» ανθρωπιστικών οργανώσεων, ο αριθμός των νεκρών δεν είναι ακόμη ο δεκαπλάσιος. Γιατί είναι αλήθεια ότι η πρόθεση του Νετανιάχου, του Μπεν Γκβιρ, του Σμότριχ, του Τσίκλι (που βρήκε τον χρόνο και παραβρέθηκε προχθές στην Ισπανία σε διεθνή συγκέντρωση νεοναζιστών) και των άλλων μελών της πιο ακραίας και φιλοπόλεμης κυβέρνησης του Ισραήλ είναι αυτή: η εξαφάνιση ενός λαού.

ΥΓ.1: Οι ΗΠΑ (όπως και η Ρωσία, η Κίνα, η Ινδία, το Ισραήλ, το Ιράν και μερικές δεκάδες ακόμη χώρες) δεν αναγνωρίζουν την δικαιοδοσία του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου.

ΥΓ.2: Καρκίνος του Παλαιστινιακού ζητήματος οι μαζικοί εποικισμοί που διαρκώς επεκτείνονται. 800.000 πάνοπλοι οι Ισραηλινοί έποικοι στο εύφορο 50% της Δυτικής Όχθης. Τους εποικισμούς χρηματοδοτεί και επιχειρεί οργανωμένα το Ισραήλ, σε παραβίαση του Άρθρου 49 της Τέταρτης Σύμβασης της Γενεύης. Μπορεί το Ισραήλ να μην αναγνωρίζει το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, όμως αυτό (το ΔΠΔ) δύναται να εγκαλέσει ατομικώς τους παρανομούντες ιδιώτες και υπουργούς. Για δε τους υπουργούς όχι μόνο για τις πράξεις αλλά και για τις παραλείψεις τους να προστατεύσουν τα Κατεχόμενα από τους παράνομους εποικισμούς.

ΥΓ.3: Αμφότερες οι πλευρές διαμαρτύρονται για την εισαγγελική κατηγορία με το ίδιο ακριβώς επιχείρημα της ταύτισης θύτη και θύματος. Όμως, εδώ ακριβώς βρίσκεται το δράμα της περιοχής. Πρόκειται πράγματι για θύματα που έγιναν θύτες και που ως θύτες εξακολουθούν να αισθάνονται θύματα. Μια ιδιαιτέρως σκοτεινή πλευρά της ανθρώπινης κατάστασης. Παραγωγής και αναπαραγωγής του μίσους.

Ενημέρωση 25/5/2024, Εφημερίδα των Συντακτών 28/5/2024

 

15.    ΝΙΚΗΤΕΣ ΚΑΙ ΧΑΜΕΝΟΙ ΤΩΝ ΕΥΡΩΕΚΛΟΓΩΝ

Έχασαν και οι τρεις, αλλά όλοι με παράπλευρες μικρές, παρηγορητικές νίκες. Η ΝΔ έχασε, αλλά με διπλάσιες ψήφους έναντι του ΣΥΡΙΖΑ. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχασε, αλλά νίκησε το ΠΑΣΟΚ. Το ΠΑΣΟΚ έχασε, αλλά αύξησε κατά τι το ποσοστό του. Η αποχή, πρέπει να πούμε, τους κέρδισε και τους τρεις, αλλά έχασε για ακόμη μια φορά την ευκαιρία να αποδείξει την δημοκρατικότητά της – όταν υπάρχει και η λευκή ψήφος.

Παρέκβαση: Η αποχή της παραλίας δεν είναι διαμαρτυρία αλλά απλώς αποχή και περιφρόνηση και υπονόμευση της δημοκρατίας. Στην αρχαία Αθήνα, η λέξη «ιδιώτης» χρησιμοποιείτο για κάποιον που δεν μετείχε στα κοινά, είχε δε εξαιρετικά αρνητική σημασία. Στον Θουκυδίδη (2.40) βρίσκουμε την εμβληματική φράση του Επιταφίου του Περικλέους: «Τον μη μετέχοντα εις τα κοινά ουχί απράγμονα αλλά αχρείον (άχρηστον) νομίζομεν».

Συνεχίζουμε: ΚΚΕ και «Βελόπουλος» κέρδισαν, αλλά θα παραμείνουν επί μακρόν μακράν της εξουσίας ως κόμματα διαμαρτυρίας εξ αριστερών και εκ δεξιών – και δη πολύ δεξιών – αντιστοίχως. Ακολουθούν τα μικρά, περί το 3%, αριστερά και δεξιά κόμματα, που προήλθαν από τις διασπάσεις των τριών πρώτων κομμάτων: Η άπτερος Νίκη του κ. Νατσιού που θεολογεί ως η δεξιά του Κυρίου, η απήδαλος Πλεύσις της κ. Κωνσταντοπούλου που αγορεύει ως η αριστερά του ιδίου κυρίου, η Νέα Αριστερά, το ΜΕΡΑ και ο Κόσμος που ονειρεύονται τις θερινές νύχτες του Σαίξπηρ, μπερδεύοντας γαμπρούς και νύφες, όπως στο ομώνυμο έργο, και τέλος η γλυκυτάτη κ. Λατινοπούλου και οι διόλου γλυκείς Πατριώτες. Λατινοπούλου και Πατριώτες διεκδικούν την προίκα του αδικοχαμένου Κασιδιάρη με το «Πατρίς-Θρησκεία-Οικογένεια» εις τον υπερθετικό βαθμό. Να παρατηρήσουμε, παρεμπιπτόντως, ότι Νέα Αριστερά και Λοβέρδος είχαν κοινή τύχη φεύγοντας από τα κόμματά τους.

Η Ευρώπη συνολικώς: Το φάντασμα, που στα τέλη του 19^ου πλανιόταν πάνω από την Ευρώπη, δεν είναι σήμερα, τρίτη δεκαετία 21^ου, ο κομμουνισμός αλλά η ακροδεξιά. Στην Γερμανία του ιστορικού ναζισμού, όλα τα ανατολικά κρατίδια (πλην Βερολίνου) βάφτηκαν μπλε (των νεοναζιστών). Στην Γαλλία, ο πολέμαρχος Μακρόν χάνει απέναντι στην ακροδεξιά Λεπέν. Η ευρωπαϊκή συστημική «δεξιά του πολέμου» θα τεθεί τώρα εναντίον της ευρωπαϊκής αντισυστημικής «ακροδεξιάς του Πούτιν». Η ελάχιστη αριστερά θα παρακολουθεί εκ του μακρόθεν την συστημικότατη κεντροαριστερά να συντονίζεται με την «δεξιά του πολέμου».

Το έχουμε ξαναγράψει: Η δεξιά ξέρει να διαχειρίζεται τον φόβο και η αριστερά την ελπίδα. Σήμερα πλεονάζει ο φόβος και λείπει η ελπίδα και, άρα, τον λόγο τον έχει πρώτα η δεξιά. Και, για τους ακόμη πιο φοβικούς, η ακροδεξιά. Η ασφάλεια, όμως, τελικά, σκοτώνει ανθρωπισμό και πολιτισμό.

ΥΓ.1: Προς ΝΔ: Τι σας κόστισε: Οι απώλειές σας προς τα δεξιά οφείλονται κυρίως στον νόμο περί του γάμου των ομόφυλων, προς δε κάθε κατεύθυνση, δεξιά και αριστερά, στην φανερά επιλήψιμη διαχείριση των «Τεμπών». Τι δεν σας κόστισε (αφού ο πολύς κόσμος αποδέχεται το φοβικό αφήγημά σας περί της «σωστής πλευράς της ιστορίας»): Στείλατε όπλα στην Ουκρανία χωρίς να ρωτήσετε κανένα. Στείλατε προηγουμένως όπλα και στρατό στην Σαουδική Αραβία χωρίς να ρωτήσετε κανένα. Συνάψατε συμφωνίες με τον Νετανιάχου χωρίς να τις φέρετε στην Βουλή. Μέχρι και στο αφρικανικό Σαχέλ θέλατε να μάς εμπλέξετε με την ελληνο-γαλλική συμφωνία αμοιβαίας στρατιωτικής συνδρομής. Όμως, δεν σας εξέλεξε κανείς για να εμπλέξετε την χώρα σε πόλεμο. (Αναλάβετε πρωτοβουλίες ειρηνευτικές και στα δύο πολεμικά μέτωπα. Θα κερδίσετε σε διπλωματικό κεφάλαιο. Σας ενδιαφέρει όμως;)

ΥΓ.2: Προς ΣΥΡΙΖΑ: Σοβαρευτείτε κύριοι! Είμεθα υπέρ της αβάσταχτης ελαφρότητας του Είναι, αλλά όχι κι έτσι.

ΥΓ.3: Προς ΠΑΣΟΚ και «λοιπές δημοκρατικές δυνάμεις»: Εσείς σοβαρευθήκατε, αλλά είναι πια αργά.

ΥΓ.4: Προς τα μικρά αριστερά κόμματα: Να εγκαλείτε καθημερινώς, με από κοινού επερωτήσεις, την κυβέρνηση για την εμπλοκή της χώρας μας στις ανά τον κόσμο πολεμικές επιχειρήσεις. Να εξηγήσετε στον κόσμο τι κάνετε. Ο υπουργός Εθνικής Άμυνας να λογοδοτήσει στην Βουλή με λεπτομερή αναφορά για τα διαπραχθέντα εκ μέρους των συμμάχων εγκλήματα πολέμου στην Υεμένη (των Χούθι), από της ημέρας εμπλοκής μας, 15/10/2021, στις Σαουδαραβικές στρατιωτικές επιχειρήσεις. Αποκαλύψτε κύριοι την πρακτική της συστηματικής συγκάλυψης βαριών εγκλημάτων. Το Doomsday Clock δείχνει μεσάνυχτα.

ΥΓ.5: Προς τα μικρά δεξιά κόμματα: Όταν μιλάτε για το μεταναστευτικό, επικαλούμενοι το σύνθημα «Πατρίς-Θρησκεία-Οικογένεια», να μη ξεχνάτε να αναφέρετε το κήρυγμα του Χριστού: «Ξένος ήμην και συνηγάγετέ με.» Έτσι, για τα προσχήματα! Εξ άλλου, χωρίς προσχήματα, αυτή είναι η αληθινή δεξιά του Κυρίου την ώρα της Κρίσεως, ως κάλλιον εμού γνωρίζετε εκ του Ευαγγελίου. Ματθ. κε΄ 31 – 46.

Ενημέρωση 12/6/2024, Εφημερίδα των Συντακτών 12/6/2024

 

16.    ΠΟΣΟ ΚΕΝΤΡΩΑ ΚΑΙ ΠΟΣΟ ΑΡΙΣΤΕΡΗ ΕΙΝΑΙ Η ΚΕΝΤΡΟΑΡΙΣΤΕΡΑ;

Ποιες ιδέες αντιπροσωπεύουν σήμερα ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ και οι πάλαι ποτέ «λοιπές δημοκρατικές δυνάμεις»; Η ευρύτερη «δημοκρατική» και «ανανεωτική» παράταξη, η παράταξη της ιστορικής σοσιαλδημοκρατίας και του δημοκρατικού σοσιαλισμού, αντιμετωπίζει σήμερα ταυτοτικό πρόβλημα. Τι ακριβώς είναι στις μέρες μας η Κεντροαριστερά; Πόσο κεντρώα, πόσο αριστερή, αλλά, κυρίως, πόσο πρεσβεύουσα ή αποστρεφόμενη τις αρχές ενός ακραίου κέντρου; Πόσο αυτό το ακραίο κέντρο υποβάλλει στην σύγχρονη κεντροαριστερά την μια και μοναδική συνταγή του θατσερικού ΤΙΝΑ («There is No Alternative/ Δεν Υπάρχει Εναλλακτική!»);

Σίγουρα, το να έχεις στην προμετωπίδα σου σύνθημα το «εγώ μπορώ να νικήσω τον Μητσοτάκη!» είναι ετερο-προσδιορισμός, παραδοχή ανεπάρκειας ιδεών, παραδοχή ήττας πριν καν δοθεί η μάχη. Γεγονός είναι ότι η διεκδίκηση της εξουσίας ενώνει, όμως μια τέτοια ένωση δεν διαρκεί πολύ και, κυρίως, δεν αρκεί για να κερδίσεις τον πολιτικό σου αντίπαλο. Ο κόσμος σε ρωτάει: Τι θα την κάνεις την εξουσία, αν την κατακτήσεις; Γιατί την θέλεις την εξουσία; Για να γίνεις καλύτερος από τον Μητσοτάκη σε κάτι που ήδη κάνει καλά ο Μητσοτάκης; (Το «εγώ ξέρω καλύτερα αγγλικά από τον Μητσοτάκη!» δεν αρκεί.)

Γεγονός είναι ότι το εσωτερικό και των δύο κομμάτων σπαράσσεται πλέον από διαφωνίες ως προς τα πρόσωπα που θα ηγηθούν, υπόρρητα δε, με ένα τεράστιο χάσμα χωρισμού, ως προς τα μεγάλα θέματα του πολέμου και της ειρήνης. Και στα δύο κόμματα υπάρχουν υπο-κόμματα υπέρ του πολέμου και κατά του πολέμου, υπέρ Ζελένσκι και κατά, υπέρ Νετανιάχου και κατά, υπέρ Χαμάς και κατά, υπέρ συμμαχιών με την ευρωπαϊκή κεντροαριστερά του πολέμου και κατά, υπέρ των εξοπλισμών και κατά των εξοπλισμών.

Τα διαλυτικά αποτελέσματα της ταυτοτικής ασάφειας και του ενδοκομματικού σπαραγμού φαίνονται στην ανυπαρξία ουσιαστικής αντιπολίτευσης στις πολεμικές πρωτοβουλίες Μητσοτάκη – που, ξαναγράφουμε, δεν είναι αποφάσεις μιας κυβέρνησης αλλά μιας μονοπρόσωπης εξουσίας ενός πρωθυπουργού. Ουδέποτε ζητήθηκε μια σοβαρή κοινοβουλευτική λογοδοσία για την από 15/10/2021 αυθαίρετη στρατιωτική μας παρουσία στην Αραβική χερσόνησο και σε σχέση με τα εκεί διαπραχθέντα εγκλήματα πολέμου εκ μέρους των συμμάχων Σαουδ. Αραβίας και λοιπών Εμιράτων. Ουδέποτε ερωτήθηκε σοβαρά ο υπουργός Άμυνας για την αποστολή όπλων της αεράμυνας των νησιών μας στην Ουκρανία. Για τις δεκάδες συμφωνίες και τους δεκάδες εναγκαλισμούς με την σημερινή ακροδεξιά του Ισραήλ. (Εναγκαλισμούς, βέβαια, είχαμε και επί ΣΥΡΙΖΑ.)

Η πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ τείνει να είναι, όπως και της κυβέρνησης, μονοπρόσωπη. Πολιτική του προσώπου που από την αρχή έδειξε απαρέσκεια στις συλλογικές διαδικασίες, με την περίφημη «αδιαμεσολάβητη σχέση με τον λαό». Το ότι η αδιαμεσολάβητη σχέση – που ενίοτε σημαίνει κατάργηση συλλογικών οργάνων και δημοκρατίας –  είναι ίδιον αυταρχικών ηγετών και δικτατόρων δεν φαίνεται να απασχολεί τον εξ Αμερικής μαθητευόμενο (που προ ολίγων ετών αρθρογραφούσε υπέρ Μητσοτάκη στον «Εθνικό Κήρυκα» των ΗΠΑ).

Στον έτερο κεντροαριστερό πόλο βαραίνει ο λόγος του γίγαντα της πολιτικής Κωνσταντινόπουλου, που την επομένη των εκλογών αμφισβήτησε τον αρχηγό του, ενώ ποτέ δεν έκρυψε την βαθειά αποστροφή του προς τον ΣΥΡΙΖΑ. Αμφότεροι οι προαναφερθέντες γίγαντες, Κασσελάκης, Κωνσταντινόπουλος, έχουν ταχθεί υπέρ της πολεμικής μας εμπλοκής στην Ερυθρά Θάλασσα, ενώ παραμένουν αδιάφοροι και άφωνοι για την  επί δυόμισι χρόνια ενεργό στρατιωτική μας παρουσία στην σύμμαχο Σαουδική Αραβία με την ελληνική πυροβολαρχία Πάτριοτ και τους 150 Έλληνες αξιωματικούς.

ΥΓ.1: Μια παλιά ιστορία από την οποία οι αριστεροί δεν διδάχθηκαν: Οι αριστεροί, μετά από χρόνια αγώνων για αξίες και ιδανικά, βρίσκονται υποχρεωμένοι να παρακολουθούν τον εξευτελισμό των μέχρι χθες συντρόφων τους, ανήμποροι να αντιδράσουν μέσα στις πολλές αντιφάσεις και αλληλο-κατηγόριες που έχουν προηγηθεί. Έχουν πει τόσα εναντίον των προγεγραμμένων, ώστε να μη μπορούν, όταν έρχεται η δική τους προγραφή, παρά να αποδεχθούν ενοχή. (Παρατηρούμε πάντως ότι τα αντανακλαστικά του ΠΑΣΟΚ απέναντι στις αρχηγικές απειλές και αυθαιρεσίες καθαιρέσεων είναι ενεργότερα των αντίστοιχων του ΣΥΡΙΖΑ.)

ΥΓ.2: Ακραίο κέντρο, κατά τον Tariq Ali, πακιστανο-βρετανό ιστορικό, συγγραφέα, σκηνοθέτη και δημόσιο διανοούμενο: «Υπάρχει σήμερα μια μορφή κυβέρνησης, που αποκαλώ ακραίο κέντρο, το οποίο κυβερνά μεγάλες περιοχές της Ευρώπης και περιλαμβάνει αριστερά, κεντροαριστερά, κεντροδεξιά και κεντρώα κόμματα. Ένα μεγάλο κομμάτι του εκλογικού σώματος, ιδιαίτερα οι νέοι, αισθάνεται ότι η ψήφος δεν κάνει καμία διαφορά. Το ακραίο κέντρο διεξάγει πολέμους, είτε για δικό του λογαριασμό είτε για λογαριασμό των ΗΠΑ. Υποστηρίζει τα μέτρα λιτότητας και υπερασπίζεται την παρακολούθηση ως απολύτως αναγκαία κατά της τρομοκρατίας, χωρίς ποτέ να αναρωτιέται γιατί συμβαίνει αυτή η τρομοκρατία – το να θέσει κανείς αυτό το ερώτημα είναι σχεδόν σαν να είναι τρομοκράτης ο ίδιος.» (Tariq Ali, 2022, “Churchill”, London: Verso.)

Ενημέρωση 22/6/2024, Εφημερίδα των Συντακτών 25/6/2024

 

17.    ΓΙΑΤΙ ΜΑΣ ΑΦΟΡΑ Ο ΑΣΑΝΖ

Σκηνή Πέμπτη: Λονδίνο 24 Ιουνίου 2024. Αποφυλακίζεται ο Τζούλιαν Ασάνζ. ( Έστω υπό όρους).

Σκηνή Τέταρτη: Λονδίνο 11 Απριλίου 2019. Ασάνζ εκδιώκεται από την πρεσβεία και συλλαμβάνεται αμέσως από την Βρετανική αστυνομία που θα τον οδηγήσει στην φυλακή υψίστης ασφαλείας Μπέλμαρς, νοτίως του Λονδίνου, σε σκοτεινό υπόγειο κελί, όπου ο Ασάνζ θα κρατηθεί σε απομόνωση εν όψει έκδοσης στις ΗΠΑ.

Σκηνή Τρίτη: Λονδίνο 19 Ιουνίου 2012. Πρεσβεία Ισημερινού. Ο Ασάνζ ζητάει άσυλο για να αποφύγει την έκδοση στις ΗΠΑ, η οποία θα τον δικάσει σε μια δίκη με διαδικασία στερήσεως δικαιωμάτων υπεράσπισης και θα τον φυλακίσει, κατά τα εκεί προβλεπόμενα, για τα 175 προσεχή χρόνια!

Σκηνή Δεύτερη: Αφγανιστάν 2007. Οι Ειδικές Δυνάμεις των ΗΠΑ ρίχνουν βόμβες 30 τόνων σε ένα συγκρότημα όπου πίστευαν ότι κρυβόταν ένα υψηλόβαθμο στέλεχος των Ταλιμπάν. Ντόπιοι ανέφεραν ότι 300 άμαχοι σκοτώθηκαν. Κανένα μέσο ενημέρωσης δεν ανέφερε το γεγονός. Το 2011 το αποκάλυψαν τα Wikileaks.

Σκηνή Πρώτη: Βαγδάτη 12 Ιουλίου 2007. Δύο ελικόπτερα Απάτσι των ΗΠΑ βάλλουν κατά 15 αμάχων Ιρακινών εν μέση οδώ. Τα κορμιά πέφτουν και τα πληρώματα γελούν ως εάν να έπαιζαν βιντεογκέιμ. Οι δύο εκ των αμάχων, Άραβες κι αυτοί, ήταν δημοσιογράφοι του Ρόιτερ και κρατούσαν στα χέρια τους κάμερες. Οι δύο κάμερες φάνηκαν σαν όπλα, είπαν αργότερα οι Αμερικάνοι. (Όποιος δει το βίντεο θα καταλάβει ότι πρέπει να είσαι υπό την επήρεια ναρκωτικών για να εκλάβεις αυτά τα δύο μαύρα αντικείμενα ως όπλα και την ομάδα των 15 φανερά αόπλων ως τρομοκράτες.) Το βίντεο των Wikileaks, υπό τον τίτλο «Παράπλευρη Δολοφονία», αποκάλυψε, το 2010, τι ακριβώς συνέβη.

Γράφαμε στις 29/4/2022: «Πώς κατέληξαν δύο δεκαετίες Αμερικανικής κατοχής του Αφγανιστάν, υπό το πρόσχημα της καταπολέμησης της τρομοκρατίας, με τους Ταλιμπάν να κερδίζουν μια εύκολη νίκη τον Αύγουστο του 2021; Το 2011, ο Τζούλιαν Ασάνζ ξεσκέπασε την αλήθεια μέσα από ένα σύνολο εγγράφων που αποκάλυπταν, πρώτον, την τυραννική πολιτική των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν, δεύτερον, ότι πίσω από τη συνέχιση του πολέμου στόχος  ήταν να ξεπλυθούν πολλοί από τις φορολογικές βάσεις των ΗΠΑ και της Ευρώπης μέσω του Αφγανιστάν (και πίσω ξανά στα χέρια της ελίτ της διεθνούς ασφάλειας).»

Τάρικ Άλι, Πακιστανο-βρετανός συγγραφέας, δημόσιος διανοούμενος: «Αμερικανοί βομβαρδίζουν Ιρακινές οικογένειες εντελώς αθώες, γελούν και καταγράφονται να τις σκοτώνουν. Λοιπόν δεν είναι αστείο για τα εκατομμύρια που έχουν σκοτωθεί στον Αραβικό κόσμο από την αρχή του πολέμου. Ο Ασάνζ είναι ήρωας.»

Τζέρεμι Κόρμπιν, πρώην ηγέτης του Εργατικού Κόμματος στην Βρετανία: «Ο Ασάνζ έχει πληρώσει ένα πολύ-πολύ υψηλό τίμημα για την απόφαση ζωής να αποκαλύψει την αλήθεια. Είναι η πίστη του ότι εκθέτοντας τις αλήθειες μπορείς να σώσεις ζωές, να σταματήσεις πολέμους και να βεβαιώσεις ότι οι δημοκρατίες λειτουργούν σωστά όταν υποχρεώνουν όλους τους δημόσιους λειτουργούς, εκλεγμένους ή μη, σε δημόσια λογοδοσία. Οι πληροφορίες του αποκάλυψαν την ανεντιμότητα γύρω από τους ισχυρισμούς για το Ιράκ με πληροφορίες για τους αριθμούς των ανθρώπων που σκοτώθηκαν από «φίλια» πυρά στο Ιράκ αλλά και τους κινδύνους της ιδέας του στρατολογημένου δημοσιογράφου, τοποθετημένου σε ένα αεροπλανοφόρο, σταλμένου για να αναπαραχθεί αυτό που αρέσει στον στρατό.»

Γιάνης Βαρουφάκης, πρώην υπουργός Οικονομικών, φίλος του Ασάνζ: «Πέρασα μια μεγάλη νύχτα με τον Τζούλιαν στην πρεσβεία του Ισημερινού, όταν με κάλεσε να τον βοηθήσω να αποκρυπτογραφήσει αξιωματούχους του ΔΝΤ. Έχοντας περάσει πολύ καιρό τον προηγούμενο χρόνο διαπραγματευόμενος μαζί τους, ακούγοντάς τους τώρα σε εκείνη την κασέτα, που είχε προμηθευτεί ο Τζούλιαν μέσω των Wikileaks, μπορούσα να ακούσω τους ίδιους ακριβώς αξιωματούχους να συμφωνούν ουσιαστικά με όλα όσα τους έλεγα, αποκαλύπτοντας ότι το ΔΝΤ γνώριζε ότι διέπραττε εγκλήματα κατά του Ελληνικού λαού.»

Έντουαρντ Σνόουντεν, o άνθρωπος που αποκάλυψε τον μηχανισμό με τον οποίο όλοι σε όλο τον κόσμο παρακολουθούμαστε (και που ζήτησε άσυλο σε 20 Ευρωπαϊκές χώρες και τελικά άσυλο του έδωσε η Ρωσία): «Το 2013, όταν αποκάλυψα τα στοιχεία της μαζικής παρακολούθησης από τις ΗΠΑ, με τη συμμετοχή του Ηνωμένου Βασιλείου, του Καναδά, της Αυστραλίας και της Νέας Ζηλανδίας, και, όταν οι εφημερίδες όλων αυτών των χωρών άρχισαν να τα δημοσιεύουν, μια από τις εφημερίδες, ο Guardian, που κατείχε επίσης το υλικό, προσεγγίστηκε από το βρετανικό κράτος που είπε ‘κάνατε αρκετά, τώρα είναι ώρα να σταματήσετε!’. Οι πράκτορες του Βρετανικού κράτους πήγαν στον Guardian, κατέστρεψαν φορητούς υπολογιστές, σταθερούς υπολογιστές, χρησιμοποίησαν καταστροφείς. Ο Τζούλιαν Ασάνζ δεν θα πτοείτο ποτέ από τέτοια.»

Σημ: Οι δηλώσεις από τo Belmarsh Tribunal που οργάνωσε το διεθνές κίνημα υπέρ της απελευθέρωσης Ασάνζ.

Ενημέρωση 26/5/2024, Εφημερίδα των Συντακτών 6/6/2024

 

18.    ΤΟ ΑΛΒΑΝΙΚΟ ΕΠΟΣ ΤΟΥ ΙΣΜΑΗΛ ΚΑΝΤΑΡΕ

Ύψιστο θέμα αρχαίας τραγωδίας η ταφή του νεκρού αδελφού – ακόμη και εάν αυτός είναι ο «προδότης» της πατρίδας Πολυνείκης. Στην περίπτωσή μας έχουμε να κάνουμε με τα οστά των πεσόντων ενός φασιστικού στρατού, του Ιταλικού, που πρέπει και αυτά, κατά τον πανάρχαιο ιερό νόμο, να ταφούν κανονικά και με την δέουσα θρησκευτική τελετή. Το «πρέπει» δεν αφορά την Αντιγόνη μόνο. Αφορά τον κάθε Ιταλό στρατιώτη που επιστρέφει ζωντανός στην πατρίδα του και τώρα πρέπει να φροντίσει τους δικούς του νεκρούς. Να αποδώσει τις αρμόζουσες ταφικές τιμές. Τι σύλληψη συγγραφική και πόσο διαχρονικά επίκαιρη σε ένα κόσμο μάταιων αλληλοσκοτωμών, όπως ήταν ο κόσμος τότε αλλά και όπως είναι ο κόσμος σήμερα! Το βιβλίο γράφτηκε το 1963.

Ο μεγάλος Αλβανός συγγραφέας Ισμαήλ Κανταρέ (1936-2024), στο βιβλίο του «Ο Στρατηγός του Νεκρού Στρατού», διηγείται την ιστορία ενός Ιταλού στρατηγού και ενός Ιταλού ιερέα στα βουνά της Αλβανίας, 20 χρόνια μετά τον Ελληνο-Ιταλικό πόλεμο του 1940-41. Είναι πράγματι η περίοδος του 1960, κατά την οποία, μετά από διακρατική συμφωνία, οι Ιταλοί περισυλλέγουν τους νεκρούς τους στα πεδία των μαχών. Η ταυτοποίηση γίνεται με τις μεταλλικές ταυτότητες, που κρεμούν οι στρατιώτες στον λαιμό τους, με τις οδοντοστοιχίες και τα χρυσά δόντια, και με ό,τι ακόμη ανατομικές πληροφορίες μπορεί να προσφερθούν από τους οικείους. (Δεν υπήρχε τότε η μέθοδος DNA.)

Σε κάποιες περιπτώσεις βρέθηκαν και κάποια γράμματα και κάποια ημερολόγια. Κάποια από τα ημερολόγια ηρωικά, τα περισσότερα όμως αντι-ηρωικά και με τον φόβο του θανάτου να σκιάζει το χέρι που τα έγραψε. «Έδωσα στην Χριστίνα (μια Αλβανίδα) το μεταλλικό μενταγιόν μου. Είναι η Παναγία χαραγμένη πάνω του; με ρώτησε. Ο στρατός μου το έδωσε. Γιατί; Για να με βρουν όταν θα είμαι νεκρός. Έδωσα το μόνο πράγμα που είχα ακόμη στην διάθεσή μου. Σε τι θα μου χρησίμευε; Τι θα ωφελήσει όταν θα είμαι νεκρός;» Ο στρατηγός επιτιμά τον στρατιώτη του για την ηττοπαθή στάση του λίγο πριν τον θάνατο.

Ως εκπρόσωποι μιας στρατιωτικής και μιας θρησκευτικής ηθικής τάξης, στρατηγός και ιερέας θα αναπτύξουν τον σχετικό διάλογο μεταξύ τους αλλά και με τους χωρικούς των πέριξ χωριών. Ο πιο ενδιαφέρων όμως διάλογος είναι ο νοερός διάλογος του στρατηγού με τους νεκρούς στρατιώτες του. Ο Ιταλός στρατηγός κάνει διαρκώς αναφορά στα Ομηρικά Έπη και στους ηττημένους Τρώες. Κάτι του θυμίζουν αυτές οι αρχέγονες ιστορίες.

Στους Αλβανούς χωρικούς, που καθόλου δεν καλοβλέπουν την συγκέντρωση των οστών των Ιταλών στρατιωτών και που σχεδόν εχθρικά αντιμετωπίζουν την όλη επιχείρηση, ο συγγραφέας βλέπει τον τιμητή Κρέοντα. Οι Ιταλοί πεσόντες παραμένουν, ακόμη και ως νεκροί, εχθροί, φασίστες, ιμπεριαλιστές, αυτοί που υπέταξαν στρατιωτικά, διοικητικά και πολιτικά την Αλβανία, την πατρίδα τους, από την Άνοιξη του 1939 μέχρι την Σεπτέμβριο του 1943 (οπότε ήλθαν οι Γερμανοί ως οι νέοι κατακτητές). Πώς τολμούν τώρα να σηκώνουν κεφάλι – έστω και νεκροί;

Το έργο του Κανταρέ, 20 περίπου μυθιστορήματα, μίγμα ρεαλισμού και φανταστικού. Κατά τα ήθη του realismo magico που χρόνια τώρα ταξιδεύει από την Λατινική Αμερική στην Ευρώπη. Αν δεν ήταν Αλβανός ο Κανταρέ, θα είχε σίγουρα κερδίσει Νόμπελ λογοτεχνίας – 15 φορές προταθείς! Μεταφρασμένος σε 45 γλώσσες.

ΥΓ.1: Οι δικοί μας πεσόντες στα βουνά της Αλβανίας έμειναν άταφοι για χρόνια και χωρίς την μητρική φροντίδα του τάφου του νεαρού στρατιώτη. Υπήρξαν όλα αυτά τα χρόνια κάποια πρόχειρα νεκροταφεία κοντά στα μειονοτικά Ελληνικά χωριά, υπήρχαν και κάποιες μάνες στα μέρη εκείνα, που φρόντιζαν τους τάφους.

ΥΓ.2: Στο χωριό Ντραγκότι, στα στενά της Κλεισούρας, σε ένα χωράφι είναι θαμμένοι σε ομαδικό τάφο 400, κατ’ άλλους 800, Έλληνες πεσόντες του πολέμου. Οι ντόπιοι σέβονται τον χώρο, δεν τον καλλιεργούν και τον αποκαλούν «άκαρπη γη». Κάτω από το γήπεδο της Πρεμετής γνωρίζουμε από τις αφηγήσεις των κατοίκων ότι βρίσκονται τα οστά εκατοντάδων πεσόντων. Κάτω από της εγκαταστάσεις του σταθμού λεωφορείων («ΚΤΕΛ») της Κορυτσάς το ίδιο. Από το 1984 και μετά υπήρξαν συμφωνίες του Ελληνικού και του Αλβανικού κράτους που προέβλεπαν ειδικές άδειες για τις έρευνες, όμως αυτές έμειναν ημιτελείς με ευθύνη και των δύο κρατών. Προσκόμματα από την μια μεριά στις έρευνες, έλλειψη πόρων από την άλλη. Μόλις το 2018 δημιουργήθηκε στο ΓΕΣ μια υπηρεσία Δημιουργίας Βάσης Δεδομένων Ταυτοποίησης DNA Πεσόντων Ελληνο-Ιταλικού Πολέμου.

Ενημέρωση 6/7/2024, Εφημερίδα των Συντακτών 15/7/2024

 

19.    50 ΧΡΟΝΙΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΥΠΟ ΤΗΝ ΣΚΙΑ ΜΙΑΣ ΤΡΑΓΩΔΙΑΣ

Αλήθεια: Μισός αιώνας ομαλού πολιτικού βίου. Για πρώτη φορά και για τόσο μεγάλο διάστημα, στην νεοελληνική ιστορία, δεν απειλήθηκε η εναλλαγή κυβερνήσεων από στρατιωτικές ή βασιλικές επεμβάσεις.

Ψεύδος: Ο ελληνικός λαός αντιστάθηκε σύσσωμος στην Απριλιανή δικτατορία.

Αλήθεια: Η αντίσταση στην Απριλιανή δικτατορία υπήρξε μειοψηφικό, ηρωικό κατά τούτο, φαινόμενο. Η Κυπριακή τραγωδία του Ιουλίου του 1974 είναι αυτή που έριξε την χούντα. Οι μετά την πτώση της χούντας άδοντες το σύνθημα «δώστε την χούντα στον λαό!» θα πλειοδοτούσαν εκ του ασφαλούς.

Ψεύδος: Η Κυπριακή τραγωδία ξεκινάει με την Τουρκική εισβολή στην Κύπρο την 20^η Ιουλίου 1974.

Αλήθεια: Η Κυπριακή τραγωδία ξεκινάει με το Ελληνικό (Ελλαδικό και Ελληνοκυπριακό) πραξικόπημα κατά του νομίμου προέδρου της Κύπρου, Μακαρίου, την 15^η Ιουλίου 1974. Ξεσπάει ελληνοκυπριακός εμφύλιος με 95 νεκρούς Μακαριακούς και Γριβικούς. Τρεις απόπειρες πραξικοπήματος είχαν προηγηθεί από τις χούντες Παπαδόπουλου και Ιωαννίδη, στο διάστημα 1971-74. Όλοι γνώριζαν ότι ένα πραξικόπημα θα οδηγούσε σε Τουρκική εισβολή. Πλην της ΕΟΚΑ Β’, της χούντας των Αθηνών και των τυφλωμένων οπαδών τους.

Ψεύδος: Μη-πόλεμος Ελλάδας-Τουρκίας.

Αλήθεια: Η δεινή κατάσταση στην Κύπρο, το Καλοκαίρι του 1974, είναι αποτέλεσμα πολέμου και ήττας. Η ήττα παράγει αποτελέσματα (που δεν διορθώνονται με σχέδια Ανάν, χειρότερα της Ζυρίχης). Η απόβαση (αποβίβαση!) 40.000 στρατιωτών στην Κερύνεια έγινε επί χούντας στην Αθήνα. Και έγινε με την επίκληση του όρου περί εγγυητριών δυνάμεων και κατόπιν ρητής προσκλήσεως του νομίμου προέδρου της Κύπρου από το βήμα του ΟΗΕ. Το ότι η επίσημη Ελλάς, προσβάλλουσα την μνήμη των ηρωικώς πεσόντων της, δεν αναγνωρίζει ότι έγινε πόλεμος δεν αλλάζει την αλήθεια.

Ψεύδος: Αποχουντοποίηση.

Αλήθεια: Κανείς από την χούντα δεν καταδικάστηκε για την προδοσία της Κύπρου. Ο κρυπτόμενος δικτάτωρ, Ιωαννίδης, καταδικάστηκε για το Απριλιανό πραξικόπημα και όχι για την προδοσία της Κύπρου, ενώ οι μοιραίοι στρατιωτικοί αρχηγοί των ημερών, Μπονάνος, Αραπάκης, Γαλατσάνος, Παπανικολάου, θα παραμείνουν στο στράτευμα και θα συνταξιοδοτηθούν κανονικά και μέχρι του θανάτου τους ως ανώτατοι αξιωματικοί. Τα μειωμένα τους στρατιωτικά αντανακλαστικά δεν θα κριθούν ποτέ ως τέτοια, στο πλαίσιο ενός συμβιβασμού της  μεταπολίτευσης.

Ψεύδος: Το έγκλημα ήταν στιγμιαίο.

Αλήθεια: Το έγκλημα ήταν διαρκές και οι συνέπειες διαρκέστατες. Με την δικαστική ακροβασία του «στιγμιαίου», οι μετά την 21^η Απριλίου 1967 πράξεις των πραξικοπηματιών και των χιλιάδων συνεργατών τους αθωώθηκαν – σε έναν ακόμη συμβιβασμό της μεταπολίτευσης με την προδοσία.

Ψεύδος: Άνοιξε ο Φάκελος της Κύπρου και αποδόθηκαν δίκαια οι ευθύνες.

Αλήθεια: Ο Φάκελος της Κύπρου παρέμεινε επί μακρόν κλειστός και ανολοκλήρωτος, και σε ένα μεγάλο του μέρος θα παραμείνει επί μακρότερον κλειστός και ανολοκλήρωτος, για να αποκρυβούν οι Ελληνικές ευθύνες στο πραξικόπημα και στην Κυπριακή τραγωδία.

Ψεύδος: Η Ελλάς κείται μακράν.

Αλήθεια: Η Ελλάς, στην πραγματικότητα, το καλοκαίρι του 1974, τελούσε υπό συνθήκες διάλυσης στρατιωτικής και διοικητικής. Οι προδότες της χούντας αισθάνονταν προδομένοι από τους υπερατλαντικούς προστάτες τους. Άλλα είχαν κανονίσει. Τώρα, με ένα πρωθυπουργό παράκλητο εκ Παρισίων, που απειλείτο κάθε μέρα με πραξικόπημα ή δολοφονία, η χώρα κινείτο σε αχαρτογράφητα νερά. Η γενική επιστράτευση, που είχε κηρυχθεί από την χούντα, κατέληξε σε χάος. Χάος και στο πεδίο της μάχης με τα φίλια πυρά κατά των Ελληνικών Νοράτλας. Οι χουντικοί κυκλοφορούσαν ελεύθεροι, προσθέτοντας στην αβεβαιότητα ως προς τις προθέσεις και την ετοιμότητά τους.

Ψεύδος: Αυτά τα 50 χρόνια, όλες οι προνεωτερικές δομές καταργήθηκαν.

Αλήθεια: Από την δεκαετία του 1980 και την «Αλλαγή» του ΠΑΣΟΚ, μαζί με το δημοκρατικό άνοιγμα στους «μη προνομιούχους» και τους πολιτικούς απόκληρους, αντικαταστήσαμε το παλαιό σύστημα των «πιστοποιητικών κοινωνικών φρονημάτων» και των τοπικών κομματαρχών της προδιδακτορικής δεξιάς με ένα νέο σύστημα πελατών και πατρώνων – όχι βίαιο αυτή την φορά, αλλά πάντως προνεωτερικού χαρακτήρα. Η αριστεία και η αξιοκρατία παραμένουν και σήμερα τα μεγάλα ζητούμενα της κοινωνίας μας.

Ψεύδος: Φτιάξαμε μια ισχυρή οικονομία.

Αλήθεια: Μαζί με την αποβιομηχάνιση του 1980, ξοδέψαμε, αυτά τα 50 χρόνια, περισσότερα από όσα παράξαμε. Νομίσαμε ότι καταναλώνοντας με δανεικά γινόμαστε καλύτεροι Ευρωπαίοι καταναλωτές. Ζήσαμε επί δεκαετίες χρεώνοντας τις επόμενες γενιές.

Ψεύδος: Αντι-αμερικανισμός των Ελλήνων.

Αλήθεια: Ανήκομεν εις την Δύσιν κανονικώς και σε όλες τις δομές της. (Το ότι η παρούσα κυβέρνηση κατάφερε να βρίσκεται δυτικότερα της Δύσεως, με βλαπτικές συνέπειες για την χώρα, επιβάλλει στην αντιπολίτευση να την επαναφέρει ολίγον ανατολικότερα – έστω μέχρι τις ανατολικές ακτές του Ατλαντικού.)

Ψεύδος: Η Ελλάς ποτέ δεν πεθαίνει!

Αλήθεια: Ενίοτε πεθαίνει.

ΥΓ.1: Οι σημερινοί υπερπατριώτες, ιδεολογικοί απόγονοι των τότε υπερπατριωτών, προδοτών χουντικών, επιχειρούν να ξαναγράψουν τώρα την ιστορία, ξεχνώντας το χάος στο οποίο έριξαν κάποτε την χώρα. Άλλοι, σοβαρότεροι, θεωρούν – λανθασμένα – ότι ο Καραμανλής τότε, 1974, είχε την πληροφόρηση που αυτοί έχουν σήμερα από την ήρεμη και εκτός χάους μελέτη αποχαρακτηρισμένων εγγράφων ξένων υπηρεσιών. Και βέβαια, δίπλα, οι αθεράπευτοι συνωμοσιολόγοι του διαδικτύου, ευρηματικοί πάντα, φτιάχνουν τις δικές τους ιστορίες για το πώς θα νικούσαμε τους Τούρκους – με χουντικούς σε στρατόπεδα και επιτελεία και τον αρχιπραξικοπηματία ελεύθερο, χαμένο, αμετανόητο, μέχρι τέλους προκλητικό και εθνικώς επικίνδυνο.

ΥΓ.2: Λένε κάποιοι ότι οι Τούρκοι επί Ιωαννίδη κατείχαν το 5% της Κύπρου και θα το έκαναν 36% επί Καραμανλή. Δεν λένε ότι ο Τουρκικός στρατός, που θα έκανε τον Αττίλα ΙΙ τον Αύγουστο του 1974, είχε αποβιβασθεί τις πρώτες ώρες της 20^ης Ιουλίου κατά το 100% και ανεμπόδιστος.

Ενημέρωση 23/7/2024

 

20.    ΤΟ ΚΙΤΣ ΤΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΛΗΨΗΣ

Ο συντάκτης του παρόντος άρθρου υποστηρίζει τις αρχές της συμπερίληψης. Ανοχή όλων έναντι όλων. Ο κόσμος αυτός στον οποίο ζούμε (πρέπει να) μας περιλαμβάνει όλους και, μάλιστα, ως ίσους έναντι αλλήλων. Η πρόσφατη, όμως, εν Παρισίοις τελετή με τις ατάκτως ερριμμένες στιγμές της Γαλλικής ιστορίας και του Γαλλικού πολιτισμού έδειξε, στο όνομα μιας Γαλλικής συμπερίληψης, τα όρια της αισθητικής υπερβολής. Από την άλλη, αν οι φυλές του κόσμου, τα φύλα, τα γούστα έχουν όλα την δική τους θέση υπό τον ήλιο των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων, εμείς εξακολουθούμε(;) να διακρίνουμε το όμορφο από το άμορφο, το ηθικό από το ανήθικο, το τίμιο από το άτιμο, το περίσσιο από το λιτό, το επιδειξιομανές από το υψηλό και ευγενές. Η συμπερίληψη είναι συμπερίληψη μόνον υπό τον όρο αυτής της διάκρισης. Αλλιώς, πρόκειται για μια μάζα αποσυρμένων υλικών – σκραπ.

Μιλώντας για το ωραίο και το άσχημο, η τέχνη φέρεται ως η αρμόδια να μας πει τι είναι το αληθινά ωραίο. Είναι όμως έτσι; Το 2004, το ‘Ουρητήριο’ του Μαρσέλ Ντυσάν (έργο του 1917, ένα ready-made ουρητήριο) ψηφίστηκε, από 500 επιλεγμένους Βρετανούς του κόσμου της τέχνης, ως το έργο τέχνης με την μεγαλύτερη επιρροή κατά τον 20ον αιώνα. Τις τελευταίες δεκαετίες η περίφημη Tate Gallery του Λονδίνου προβάλλει την πρόκληση-για-την-πρόκληση ως τέχνη. Και βέβαια – θα πει κανείς – η αληθινή τέχνη πρέπει πάντα να προκαλεί. Αυτή είναι η αποστολή της. Να προκαλεί για να ανοίγει καινούριους κόσμους. Αν, όμως, οι κόσμοι αυτοί είναι οι ίδιοι με τους  παλιούς – ή και χειρότεροι – τότε δεν πρόκειται για τέχνη αλλά για κοινή προπαγάνδα του παλιού που θέλει να διαιωνίσει τον εαυτό του υπό νέο μανδύα.

Η πιο καυτή συζήτηση των ημερών μας αφορά την λεγόμενη woke κουλτούρα και τις υπερβολές της. Κάθε υπερβολή οδηγεί «εις την εναντίον μεταβολή». Παλαιά αριστοτελική διαπίστωση (της ‘Ποιητικής’): Η υπερβολή οδηγεί στο αντίθετο από το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα. Η εναρκτήρια τελετή των Ολυμπιακών Αγώνων ήταν ένα κακόγουστο δείγμα της woke ιδέας. Ο συντάκτης του παρόντος υποστηρίζει όλες τις αρχές του woke κινήματος μέχρι τέλους. Και του «πολιτικώς ορθού». Ευαισθητοποίηση για την αντιμετώπιση όλων των κοινωνικών ανισοτήτων και αδικιών, όπως είναι ο ρατσισμός, ο σεξισμός, η ανισότητα φύλων και άλλες μορφές καταπίεσης. Όμως – προσοχή – και το σκραπ, το άμορφο, το άσχημο, μορφή καταπίεσης είναι. Όταν το δικαίωμα γίνεται δικαιωματισμός και μανιερισμός, τότε χάνεται η ουσία του δικαιώματος. Το δικαίωμα τότε διαστρέφεται σε τρόπο, στυλ και κυρίως σε πρόφαση για επιβολή της όποιας αυθαιρεσίας.

ΥΓ.1: Η Μαρία Αντουανέτα, που κρατάει στα χέρια το κεφάλι της, πέρα της αισθητικής απαξίας, σηματοδότησε και την ηθική απαξία της τελετής. Όποια και αν ήταν η Μαρία Αντουανέτα – βασίλισσα ή ταπεινή χωριάτισσα. Εξ άλλου, χιλιάδες ήρωες και αντι-ήρωες της Γαλλικής Επανάστασης κράτησαν στα χέρια τους το κεφάλι τους τότε. Η σκοτεινή πλευρά της Επανάστασης. Δημόσιο θέαμα τότε στην Place de la Révolution (Place de la Concorde ακολούθως) στο Παρίσι. Γιατί όμως και σήμερα ένα τέτοιο αποτρόπαιο δημόσιο θέαμα; 230 χρόνια μετά τον αποκεφαλισμό του Δαντόν και του Ροβεσπιέρου υπό τις ζητωκραυγές του αλαλάζοντος πλήθους.

ΥΓ.2: Βασική διάκριση: Στην «συμπερίληψη» δεν θα συμπεριελάμβανα ποτέ κώδικες ενδυματολογικής συμπεριφοράς που αποκρύπτουν το πρόσωπο της γυναίκας – ακόμη και αν η γυναίκα αυτή δηλώνει ότι πρόκειται για την δική της επιλογή για θρησκευτικούς ή άλλους «ιερούς» λόγους. Μια τέτοια συμπερίληψη θα ακύρωνε τον εαυτό της, αφού θα απέκλειε τον βασικό όρο της επικοινωνίας που είναι το ανθρώπινο πρόσωπο. Ποιος είσαι, ποια είσαι αυτή με την οποία συνομιλώ;

ΥΓ.3: Υπό τον πραγματικό φόβο μήπως οι γενικές ταυτότητες καταπιέσουν τις χιλιάδες επιμέρους ταυτότητες (μερικές των οποίων αληθινές, μερικές φανταστικές ή και νευρωτικές), θέτουμε τελικώς σε αχρηστία το γενικό, αυτό που θα περιελάμβανε όλους και όλες, και αρχίζουμε, αντί να συμπεριλαμβάνουμε, να αποκλείουμε τον ένα μετά τον άλλο, την μία μετά την άλλη.

ΥΓ.4: Αντί μιας τελικής δικής μου σύνοψης, έθεσα το άρθρο υπό την κρίση της τεχνητής νοημοσύνης και αυτή μου απάντησε ως εξής: «Το άρθρο θέτει σημαντικά ερωτήματα σχετικά με τα όρια της συμπερίληψης, την αισθητική, την ηθική και την τέχνη, προτρέποντας για μια πιο ισορροπημένη προσέγγιση που να διατηρεί τη διάκριση μεταξύ του ωραίου και του άσχημου, του ηθικού και του ανήθικου.» (Και να σκεφθεί κανείς ότι δεν επεφύλαξα κανένα δικαίωμα για την ίδια την τεχνητή νοημοσύνη!)

ΥΓ.5: Παρεμπιπτόντως και ασχέτως: Καμία ιδέα για ολυμπιακή εκεχειρία κ. Μακρόν; Όπως τότε, στους αρχαίους Ολυμπιακούς Αγώνες, όταν σταματούσαν οι πόλεμοι για να δοξασθούν οι αθλητές.

Ενημέρωση 3/8/2024

 

21.    ΣΥΝΤΡΟΦΟΙ ΚΟΥΡΑΣΑΤΕ!

Πόλεμοι μαίνονται παντού, ο πρωθυπουργός της χώρας μονοπρόσωπα και αντιθεσμικά στέλνει όπλα παντού (το μαθαίνουμε ατυχώς από τους ξένους παραλήπτες!), ακόμη και στην Σαουδική Αραβία (των μεγάλων παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων) στέλνουμε όπλα και στρατό και γινόμαστε εχθροί των Χούθι χωρίς να καταλάβουμε το γιατί, οι ανισότητες και οι αδικίες διογκώνονται, η πρωτοφανής ακρίβεια κάνει τους φτωχούς φτωχότερους, τα συστήματα υγείας και πρόνοιας στην χώρα μένουν υπο-στελεχωμένα, κάποια καταρρέουν, και εσείς, αυτή την ώρα, μαλώνετε για το τι έφταιξε για την πανωλεθρία της Σικελικής εκστρατείας.

Έφταιξε, λένε οι ιερείς, ο Αλκιβιάδης. Σας γοήτευσε ο Αλκιβιάδης, τον ψηφίσατε, και τώρα οι μισοί τον εγκαλείτε για αυταρχισμό και άγνοια των στοιχειωδών και οι άλλοι μισοί τον αποδέχεσθε μέχρι την επόμενη διαγραφή, που μπορεί να σας περιλαμβάνει! Κι όταν θα περιληφθείτε στις επόμενες προγραφές, δεν θα έχετε φωνή, αφού δεν μιλήσατε όταν οι αγαπημένοι σας σύντροφοί διαγράφονταν και λοιδορούνταν!

Κανείς σας δεν πιστεύει πια τον Αλκιβιάδη. Κατά βάθος, ούτε καν ο έμπειρος και μάλλον πονηρός ο Νίκος Παππάς, που άνευ αποχρώντος συντροφικού ή αντισυντροφικού λόγου αντικατέστησε τον προηγούμενο πρόεδρο της Κ.Ο., εντολή αρχηγού, ελέω Θεού. (Ο Νίκος Παππάς είναι αυτός που, αντί να καθαρίσει το τηλεοπτικό τοπίο, όπως υποσχόταν, ενεπλάκη σε προσπάθεια σαν αυτή του παλαιού ΠΑΣΟΚ να αποκτήσει δικά του ΜΜΕ – σκιάζοντας επιπλέον την εικόνα της κυβέρνησης με ατέλειωτες και αμφιλεγόμενες διαγωνιστικές διαδικασίες.)

Ας μιλήσουμε όμως για τον Αλκιβιάδη. Πάντα γοήτευε ο Αλκιβιάδης. Νέος, ωραίος, ξακουστός και μορφωμένος. Ο αγαπημένος μαθητής του Σωκράτη. Σας είπε λόγια ωραία και σας είπε ακόμη ότι μόνον αυτός «μπορεί να κερδίσει τον Μητσοτάκη». Πού; Στην μακρινή Σικελία. Κι εσείς τον ακολουθήσατε. Και τον θεωρήσατε εκλέξιμο, χωρίς καν να είναι μέλος του κόμματος. Χωρίς καν να δείτε το «πόθεν» των εισοδημάτων του. Χωρίς να αναρωτηθείτε γιατί η φορολογική του έδρα είναι το Ντελαγουέρ – επιλογή νόμιμη μεν, μη ηθική δε, καθ’ ότι φορολογικός παράδεισος των ΗΠΑ. Χωρίς καν να δείτε αν γνωρίζει την Ελλάδα, την αριστερά, τα χούγια της ελληνικής αριστεράς – που δεν είναι και λίγα. Χωρίς καν να δείτε τι υπέρ Μητσοτάκη και απολύσεων έγραφε πριν λίγα χρόνια στον υπερ-συντηρητικό «Εθνικό Κήρυκα» της Αμερικής.

Κι όμως, κάποιοι ιερείς προειδοποίησαν και μίλησαν για καταστροφικούς οιωνούς. Ήταν οι κεφαλές και οι φαλλοί των Ερμών που βρέθηκαν καταγής την ημέρα της αναχώρησης των πλοίων. Ποιος έπραξε την ιεροσυλία; Μα ο Αλκιβιάδης. Το υποθέτουν οι ίδιοι οι ιερείς και μας το μεταφέρει ο Θουκυδίδης. Ο Αλκιβιάδης, σκέφθηκαν οι ιερείς, είναι ο μόνος ικανός να κόψει τις κεφαλές και τους φαλλούς όλων όσοι τολμούν να τον αμφισβητήσουν. Και ο Ερμής ήταν ένας από αυτούς. Θεός γαρ.

Μας το είχε δηλώσει, πάντως, ο Αλκιβιάδης. Από μικρός ήθελε να γίνει πρωθυπουργός, κι ας ζούσε σε άλλη χώρα. Οπαδός των Δημοκρατικών των ΗΠΑ, έγραφε πάντα υπέρ τους στον ομογενειακό τύπο. Έκανε καμπάνια υπέρ Μπάιντεν και του έπλεξε το εγκώμιο όταν, προ ημερών, ο υπέργηρος πολιτικός αποσύρθηκε από την διεκδίκηση νέας προεδρικής θητείας. Για τον πόλεμο δεν είπε κουβέντα ο Αλκιβιάδης. Μα κανείς δεν τον ρώτησε μέσα στο κόμμα; Συμφωνούν όλοι; Σε ποια όμως συζήτηση να διευκρινισθούν αυτά, αφού όλες οι συζητήσεις περιστρέφονται γύρω από θέματα προσωπικών τακτικών και επιφανειακής επικοινωνίας; Τα σοβαρά, φαίνεται, συζητούνται στο κόμμα ως «ξεκάρφωμα».

Περιττό να πούμε ότι ο Αλκιβιάδης, όταν πιέσθηκε να επιστρέψει στην Αθήνα για να δικασθεί για τους ακρωτηριασμούς των Ερμών, άλλαξε στρατόπεδο. Πήγε με τους Σπαρτιάτες. Εκεί τον έπιασε, μια μέρα (ή μια νύχτα), ο βασιλιάς Άγις με την γυναίκα του, την βασίλισσα Τιμαία, στο κρεβάτι. Και όταν ο Αλκιβιάδης είπε στον κερατά Σπαρτιάτη το κλασικό «δεν είναι αυτό που νομίζεις, βασιλιά μου» και ο βασιλιάς φυσικά δεν τον πίστεψε, ο Αθηναίος μοιχός το έβαλε στα πόδια, ήταν και γρήγορος, και έφθασε στην Περσία. Όπου συνέχισε τα ίδια. (Μετά θα ξαναγυρνούσε στην Αθήνα να ηγεμονεύσει και πάλι, και μετά ξανά Περσία.) Αυτοί οι άνθρωποι δεν αλλάζουν. Δεν συζητούν αληθινά με κανένα. Δεν τους ενδιαφέρει η δημοκρατία, η συλλογικότητα, η υπευθυνότητα. Παιδιά που ξέχασαν να μεγαλώσουν είναι.

Κάποια στιγμή οι μπαρουτοκαπνισμένοι του κόμματος άκουσαν τον Αλκιβιάδη να τους απευθύνει τον λόγο με ύφος αυστηρό: «Όποιος δεν συμφωνεί, να σηκωθεί όρθιος να το πει τώρα!». Ήταν όλοι παρόντες! Και ο «αψύς» Πολάκης ήταν εκεί. Εκείνη την στιγμή έψαχνε στο κινητό του κάποιο νέο θύμα να κατασπαράξει. Έσκυψαν κι οι άλλοι στα κινητά τους αμήχανα. Ήταν τέτοιος ο τόνος του Αλκιβιάδη που δεν σήκωνε κουβέντα. Και ήταν και η υπόσχεση νίκης κατά του Μητσοτάκη. Στην Σικελία!

(Η συνέχεια στον Ξενοφώντα και τους Τριάκοντα Τυράννους…)

ΥΓ: Στο σκληρό blame game του ΣΥΡΙΖΑ τελικός νικητής θα βγει ο Αλκιβιάδης, παρά τις διαρκείς αλλαγές θέσεων και στρατοπέδων που έκανε και θα κάνει. (Για την ιστορία: Στο τέλος, ο Αλκιβιάδης δολοφονείται από απατημένο Σπαρτιάτη στην Περσία.)

Ενημέρωση 3/9/2024

 

22.    ΟΤΑΝ ΟΥΚΡΑΝΙΑ ΚΑΙ ΡΩΣΙΑ ΠΟΛΕΜΟΥΝ ΣΤΗΝ ΑΦΡΙΚΗ

H είδηση πέρασε στα ψιλά. Μάλι, Νίγηρας και Μπουρκίνα-Φάσο απέλασαν, στις αρχές του Αυγούστου, τους πρέσβεις της Ουκρανίας. Οι τρεις χώρες του Σαχέλ, αφού έδιωξαν τους Γάλλους και Αμερικανούς στρατιώτες και έκλεισαν τις βάσεις τους, συνέπηξαν ομοσπονδία (συνολικής εκτάσεως μεγαλύτερης από κάθε άλλη Αφρικανική χώρα). Κατηγόρησαν τώρα και οι τρεις, από κοινού, το Κίεβο για παρέμβαση και ενεργό ρόλο υπέρ των αποσχιστικών ανταρτικών κινημάτων στην περιοχή τους. Αν και η Ουκρανική κυβέρνηση διαψεύδει την εμπλοκή, ο Ουκρανός πρέσβης στην Σενεγάλη πρόλαβε να μιλήσει (θριαμβευτικά) για τις στρατιωτικές πληροφορίες που παρείχε το Κίεβο στους αντάρτες (όταν αυτοί σκότωσαν σε μάχη 45 στρατιώτες του Μάλι και 85 της Ρωσικής μισθοφορικής Wagner), ο δε εκπρόσωπος τύπου της Ουκρανικής ΚΥΠ επιβεβαίωσε.

Τώρα, οι τρεις Αφρικανικές χώρες, που διοικούνται από χούντες (κατόπιν προσφάτων πραξικοπημάτων), καλούν τον ΟΗΕ να επιβάλει κυρώσεις στην Ουκρανία, την χώρα που, όπως λένε, ενώ δέχεται εισβολή από μια άλλη χώρα, δεν διστάζει να επιχειρεί εναντίον μιας μακρινής χώρας και, μάλιστα, χωρίς προφανείς εθνικούς ή οικονομικούς λόγους. Να σημειώσουμε ότι, παρά τις τεταμένες λόγω των πραξικοπημάτων σχέσεις μεταξύ των χωρών του Σαχέλ, η προσφυγή κατά της Ουκρανίας υποστηρίζεται από σύσσωμο το Σαχέλ.

Ο πιο επιθετικός σύμμαχος της Ουκρανίας στον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο είναι, όπως ξέρουμε, ο πρόεδρος Μακρόν, που έχει απειλήσει να στείλει Γαλλικό στρατό στην Ουκρανία. Στα χρόνια της προεδρίας Μακρόν, η Γαλλία απομακρύνεται (αποβάλλεται, για την ακρίβεια) σταδιακά από το (πρώην Γαλλικό) Σαχέλ. Η Γαλλία, να σημειώσουμε, είναι η χώρα που, μετά την παραχώρηση της ανεξαρτησίας στις πρώην αποικίες της, κράτησε τους στενότερους οικονομικούς και χρηματοπιστωτικούς δεσμούς, στηρίζοντας το νόμισμά τους. Το οποίο νόμισμα δεν είναι άλλο από το αφρικανικό φράνκο, συνδεδεμένο παλιότερα με το γαλλικό φράνκο και κατόπιν με το ευρώ. Εγγυημένο το αφρικανικό φράνκο ως προς την σταθερότητά του από την ίδια την Γαλλία. Το τίμημα των Αφρικανικών χωρών, για την νομισματική τους σταθερότητα, είναι ότι πρέπει να τηρούν τα μισά συναλλαγματικά τους αποθέματα στην κεντρική τράπεζα της Γαλλίας. Πρώτη τώρα η ομοσπονδία (ή συνομοσπονδία) των τριών, που τύπωσε ήδη νέο νόμισμα, το «σαχέλ», και ακολούθως οι λοιπές χώρες του Σαχέλ επιδιώκουν την δημιουργία εθνικών νομισμάτων – αποφρανκοποίηση θα το λέγαμε.

Το δεύτερο τίμημα ήταν ότι στα πρώτα χρόνια υποτιμάτο το γαλλικό φράνκο σε σχέση με το αφρικανικό φράνκο και έτσι οι Γάλλοι αποκτούσαν πάντα πλεονέκτημα εξαγωγών στο μεταξύ τους εμπόριο. Το τρίτο τίμημα ήταν ότι οι τοπικές αφρικανικές ελίτ, γαλλόφωνες, συνήθως διεφθαρμένες, είχαν μια σχέση πελάτη-πάτρονα με τις Γαλλικές εταιρείες που θα εκμεταλλεύονταν τον ορυκτό πλούτο της περιοχής, κυρίως χρυσό και ουράνιο καθώς και άλλα πολύτιμα για την σύγχρονη βιομηχανία μέταλλα. Ιδιαίτερα για την Γαλλία, που βασίζεται στην πυρηνική ενέργεια κατά 70%, το ουράνιο είναι πολυτιμότερο του χρυσού.

Από την περίφημη Φρανσαφρίκ (Francafrique) μένει, σήμερα, άθικτη και θαλερή μόνον η γαλλοφωνία, ενώ τον ρόλο της Γαλλίας ως τοπικού προστάτη αναλαμβάνει πλέον το Ρωσικό Africa Corps, για να εξασφαλίσει την σταθερότητα των χωρών έναντι αποσχιστικών κινημάτων και, κυρίως, έναντι των Al-Queda, ISIS και Boko-Haram, που επιδιώκουν την εφαρμογή της ισλαμικής σαρίας. Το Africa Corps είναι σώμα μισθοφορικό, διοικούμενο ανοιχτά από το Κρεμλίνο. Σκοπός του η απορρόφηση της επίσης μισθοφορικής Wagner, μετά τον θάνατο, μάλλον δολοφονία, του Πριγκοζίν. (Η Wagner κατηγορείται για σωρεία εγκλημάτων, όπως οι μαζικές σφαγές αμάχων σε χωριά που θεωρήθηκαν ύποπτα στήριξης των ανταρτών.)

ΥΓ.1: Με το βιβλίο του, «Φρανσαφρίκ: Το Πιο Μεγάλο Σκάνδαλο της Δημοκρατίας» (1998), ο ακτιβιστής και συγγραφέας Φρανσουά Βερσάβ (1945-2005) έδειξε την λεόντεια μετα-νεο-αποικιοκρατική πολιτική της Γαλλίας και την δομική συνεργασία με τους διεφθαρμένους ηγέτες των πρώην Γαλλικών αποικιών.

ΥΓ.2: Ενδιαφέρον έχουν οι πρόσφατες προσεκτικές δηλώσεις των νεοεκλεγέντων προέδρου και πρωθυπουργού τής (ιστορικά πιο φιλο-γαλλικής) Σενεγάλης σε σχέση με την Γαλλική παρουσία στην περιοχή καθώς και οι πρωτοβουλίες τους για επάνοδο των Μάλι, Νίγηρα, Μπουρκίνα-Φάσο στην ένωση κρατών του Σαχέλ, ECOWAS, υπό πιο ανεξάρτητο σε σχέση με την Γαλλία καθεστώς.

ΥΓ.3: Στον τρομερό εμφύλιο του Σουδάν, με τους δεκάδες χιλιάδες νεκρούς και τους εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες, Ρωσία και Ουκρανία στηρίζουν αντίστοιχα τα δύο αντίπαλα στρατόπεδα.

ΥΓ.4: Ανεύθυνη και παραγνωρίζουσα την πραγματικότητα η πρόταση Ελλήνων γεωπολιτικών και στρατιωτικών αναλυτών για αποστολή στρατιωτών μας στο Σαχέλ στο πλαίσιο της συμφωνίας περί ελληνο-γαλλικής αμοιβαίας συνδρομής, σε μια εποχή που οι Γάλλοι αποχωρούν από την περιοχή, μάλλον βεβιασμένα.

Εφημερίδα των Συντακτών 4/9/2024

 

23.    ΤΟ ΜΗ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΩΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΚΑΙ Ο ΣΥΡΙΖΑ

Τα συμβαίνοντα στον ΣΥΡΙΖΑ είναι υπό μία έννοια συμπτώματα μιας απολίτικης (apolitique) συμπεριφοράς. Απολίτικος ο εκπεσών ηγέτης, απολίτικοι όμως και οι όψιμοι κατήγοροί του – αυτοί που μέχρι πρότινος αρνούντο να δουν το πολιτικό βιογραφικό του εκπεσόντος. Υμνητής του Μπάιντεν και αρθρογράφος στον υπερ-συντηρητικό «Εθνικό Κήρυκα» υπέρ των νεοφιλελεύθερων πολιτικών (Μητσοτάκη προ δεκαετίας) ο δηλών ως φορολογική έδρα τον φορολογικό παράδεισο της πολιτείας του Ντελαγουέρ. Τα συμβαίνοντα στον ΣΥΡΙΖΑ, την ίδια στιγμή, είναι, υπό μία άλλη έννοια, εκδήλωση ενός βαθύτατα πολιτικού προβλήματος της χώρας. Η προαγωγή του απολίτικου είναι τελικά πράξη πολιτική με βαθύτατες πολιτικές συνέπειες.

Είναι πολιτική το απολίτικο κι ας φαίνεται ότι δεν είναι. Το να μην ασχολείσαι με τον πόλεμο, το να μην ασχολείσαι με την οικονομία, το να μην ασχολείσαι με τα θεσμικά της χώρας, το να μην ασχολείσαι με τις προμήθειες όπλων, το να μην ασχολείσαι με την ακρίβεια, το να μην ασχολείσαι με την μονοπρόσωπη – και καθ’ υπόδειξη – εξωτερική πολιτική της χώρας (που στέλνει όπλα π.χ. στην Σαουδική Αραβία, χωρίς να ρωτήσει κανένα!), όλα αυτά είναι πολιτική.

Πολιτική η συμμετοχή, πολιτική όμως και η αποχή από τα πραγματικά προβλήματα της χώρας. Πολιτική υπέρ αυτών που θα καλύψουν το κενό που αφήνεις εσύ δια της αποχής και της ενασχόλησής σου με τα προσωπικά σου ζητήματα. Και επειδή ο συντάκτης του παρόντος (για λόγους αρχής) δεν συνωμοσιολογεί, δεν αποδίδει την όλη κατάσταση σε οργανωμένο σχέδιο διάλυσης ενός ιστορικού χώρου της αριστεράς εκπορευόμενο από την Αμερική. Πρόκειται απλώς για μια παλιά ασθένεια της αριστεράς, όταν αυτή, λόγω προϊούσης κοπώσεως, περνάει ξαφνικά από την υπερ-πολιτικοποίηση των εσωτερικών ιδεολογικών συγκρούσεων στους από-πολιτικοποιημένους και άχρωμους προσωπικούς διαγκωνισμούς.

Όχι, δεν φταίει ο Κασελάκης. Ο άνθρωπος, παρά τις πολλές αντιφατικές μεταξύ τους δηλώσεις, σε ένα πράγμα ήταν σαφής και καθόλου αντιφατικός: Θα ήταν ο ηγέτης που δεν θα ανεχόταν καμία διαφωνία, γιατί έτσι, αυταρχικά, διοικούνται και οι εταιρείες στις οποίες ο ίδιος δούλεψε. (Το ότι το σύγχρονο management προτείνει και άλλες αρχές, δημοκρατικότερες, είναι ένα άλλο ζήτημα που εκφεύγει του παρόντος.) Δεν μπορεί να μη το κατάλαβαν αυτό οι μπαρουτοκαπνισμένοι του κόμματος όταν με ύφος αυστηρό ο εκπεσών, πριν εκπέσει, απευθυνόμενος προς αυτούς, τους είπε περίπου τα εξής: «Όποιος δεν συμφωνεί, να σηκωθεί όρθιος να το δηλώσει τώρα!». Ήταν όλοι παρόντες και όλοι χαμήλωσαν το βλέμμα, κάνοντας κάπως αμήχανα πως κοίταζαν το κινητό τους! Και ο «αψύς» Πολάκης ήταν εκεί και ο μη αψύς Φάμελος ήταν εκεί και όλοι και όλες ήταν εκεί και, όμως, κανείς, καμία δεν μίλησε για το ύφος και το ήθος του ανδρός.

Όχι, δεν φταίει ο Κασελάκης. Αυτός έδειξε από την αρχή αυτό που θα γινόταν μετά. Προβολή της ιδιωτικής του ζωής και του ιδιωτικού του πλούτου και, την ίδια ώρα, απαξίωση ακόμη και αυτών που τον ανέδειξαν και τον στήριξαν. Κατηγόρησε ευθέως τον προκάτοχό του στην ηγεσία του κόμματος για ατασθαλίες, έδιωξε σοβαρά στελέχη με εμπειρία σε δύσκολους τομείς (όπως του εργατικού δικαίου), επί των οποίων ο ίδιος έχει πλήρη άγνοια, έδιωξε και επανέφερε με συνοπτικές διαδικασίες τον «αψύ» Πολάκη, έδιωξε και ανεπανόρθωτα διέσυρε με συνοπτικές διαδικασίες την Λινού, υιοθετώντας τις κατηγορίες του «αψύ» Πολάκη και ρίχνοντας το «αριστερό» τεκμήριο αθωότητας στον κάλαθο των αχρήστων. Και σε όλα αυτά τα ανοίκεια για τον χώρο, η εσωκομματική αντίδραση υπήρξε ασθενής ή και ανύπαρκτη.

ΥΓ.1: Το προηγούμενο άρθρο μου είχε τίτλο «Σύντροφοι Κουράσατε!». Ο επίλογος αυτού του άρθρου θα μπορούσε να έχει κάτι από ξεκούραση. Π.χ. «Χαλαρώστε και ξεκουρασθείτε σύντροφοι!» Η Ιστορία γράφεται μια φορά. Όλα τα άλλα είναι θέμα ερμηνειών κι μεθερμηνειών.

ΥΓ.2: Η διαρκής επίκληση του ηγέτη Κασελάκη στην «αδιαμεσολάβητη» επικοινωνία με τον λαό είναι χαρακτηριστικό δείγμα κοινού λαϊκισμού. Πάντως δείγμα αριστεροσύνης δεν είναι. Λέγεται «βοναπαρτισμός».

ΥΓ.3: Ο Λουί Ναπολεόν Βοναπάρτης (Louis-Napoléon Bonaparte), ανιψιός του Μεγάλου Ναπολέοντα, υπήρξε πρόεδρος της Δεύτερης Γαλλικής Δημοκρατίας (1848-1852) και αργότερα αυτοκράτορας της Γαλλίας ως Ναπολέων Γ΄ (1852-1870). Στηρίχθηκε στη δημοφιλία του ονόματος Βοναπάρτη και εφάρμοσε βοναπαρτιστικές πολιτικές, συγκεντρώνοντας εξουσία στα χέρια του και καταργώντας την δημοκρατία για να ανακηρυχθεί αυτοκράτορας. Ο βοναπαρτισμός χαρακτηρίζεται από την αποφυγή των θεσμών της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας. Κυρίαρχο γνώρισμα η «αδιαμεσολάβητη» επικοινωνία με τον λαό.

Ενημέρωση 14/9/2024

 

24.    Η ΚΟΙΝΟΤΟΠΙΑ ΤΟΥ ΚΑΛΟΥ

Ο Αντώνης Μόλχο, Εβραίος Θεσσαλονικιός, ιστορικός που δίδαξε σε πανεπιστήμια του εξωτερικού, ανασύρει μνήμες ενός Εβραιόπουλου στα χρόνια της Κατοχής στην Ελλάδα. Στην ένατη δεκαετία της ζωής του, γράφει την «Κοινοτοπία του Καλού» (Εκδ. Πατάκης, 2022) για να μιλήσει για το σωτήριο καλό. Στην περίπτωσή του το καλό ήταν αυτό που τον έκρυψε, τον τάισε και τελικά τον έσωσε από τις ναζιστικές θηριωδίες.

Ένα από τα επιδραστικότερα βιβλία του 20^ου αιώνα είναι η «Κοινοτοπία του Κακού» της Χάνα Άρεντ. Πλήρης τίτλος: «Ο Άιχμαν στην Ιερουσαλήμ. Αναφορά στην Κοινοτοπία του Κακού.» Ο Άιχμαν, βασικός οργανωτής του Ολοκαυτώματος και της φρικώδους «Τελικής Λύσης», δεν ήταν κερασφόρος δαίμων, κατά την Άρεντ. Ήταν ένας «κανονικός» άνθρωπος, που έκανε «πολύ καλά» την πιο βρώμικη δουλειά που επινόησε ποτέ ανθρώπινος νους. Την διοικητική δουλειά για να μεταφερθούν εκατοντάδες χιλιάδες Εβραίοι στο Άουσβιτς.

Έξι δεκαετίες μετά την «Κοινοτοπία του Κακού», ο Αντώνης Μόλχο στην  «Κοινοτοπία του Καλού» καταθέτει τις μνήμες ενός Εβραίου που, ως μικρό Εβραιόπουλο στην Κατοχή, ανάμεσα σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα, βρέθηκε σε κρυψώνες, σπίτια, μοναστήρια, υπόγειες αποθήκες, για να βγει τελικά ζωντανός από αυτή την κόλαση των διωγμών των Εβραίων από τους Γερμανούς κατακτητές. Ποια δύναμη προστάτευσε τον μικρό Αντώνη, όταν σχεδόν όλοι οι συγγενείς και γνωστοί του από την παλιά Εβραϊκή Θεσσαλονίκη αφανίσθηκαν στο Άουσβιτς; Αυτό που μένει από τις παιδικές μνήμες, λέει ο Μόλχο, είναι το σημαντικό γεγονός ότι, μέσα σε εκείνη την πύρινη λαίλαπα, βρέθηκαν απλοί καλοί άνθρωποι, που ο καθένας, με μια μικρή ή μεγαλύτερη πράξη διακινδύνευσης και ανιδιοτελούς προσφοράς, συνέβαλε στο να σωθεί ένα παιδί. Και μαζί, να σωθούν οι ηθικές αξίες της ανθρωπότητας. Σε εκείνη την εποχή που το κακό ήταν περίσσιο παντού.

Η Άρεντ, Εβραία η ίδια, παρακολούθησε την δίκη του Άιχμαν στα Ιεροσόλυμα, το 1961, και έγραψε αυτά που είδε σε ένα βιβλίο, εκδοθέν το 1963. Το βιβλίο έμελλε να αποτελέσει σταθμό στην φιλοσοφική συζήτηση περί του καλού και του κακού. Ο Άιχμαν μπορεί να στέλνει εκατομμύρια Εβραίους στα κρεματόρια των στρατοπέδων συγκέντρωσης, αλλά ό,τι πράττει, το πράττει εφαρμόζοντας τους νόμους και μάλιστα με ιδιαίτερη επιμέλεια. Γίνεται ο ειδικός της εξολόθρευσης των Εβραίων, αλλά όχι από κάποια βαθύτερα συναισθήματα εναντίον τους. Πρόκειται για τον άνθρωπο της διπλανής πόρτας, που τώρα μετέχει σε ένα μεγάλο απάνθρωπο σχέδιο. Δεν αναλογίζεται την ευθύνη που την συγκεκριμένη στιγμή φέρει έναντι των συνανθρώπων του εν γένει. Αυτών των εκατοντάδων χιλιάδων που δεν γνωρίζει, που δεν αντίκρισε ποτέ μπροστά του και που για λογαριασμό τους τώρα αυτός αποφασίζει. Μέσα στο μυαλό αυτού του οργανωτή της γενοκτονίας υπάρχει η σκέψη ή καλύτερα, όπως παρατηρεί η Άρεντ, η μη-σκέψη ενός ναζί. Ρατσιστικά στερεότυπα της ναζιστικής ιδεολογίας, σύμφωνα με τα οποία οι Εβραίοι δεν είναι ακριβώς άνθρωποι, αλλά υπάνθρωποι που σφραγίζονται με αριθμούς στο χέρι.

Το οδοιπορικό εκείνων των χρόνων του Αντώνη Μόλχο μας δείχνει την ακριβώς απέναντι πλευρά του ηθικού μας σύμπαντος: το καλό, το κοινότοπο καλό, που είναι διασκορπισμένο παντού. Το καλό που βρίσκεται εκεί που δεν το περιμένεις. Σε έναν άνθρωπο που συναντάς τυχαία στο τραμ και που, στον έλεγχο που κάνουν οι Γερμανοί, αυτός θα αναλάβει τον μικρό Αντώνη να τον εμφανίσει σαν δικό του παιδί. Χωρίς να τον ξέρεις, χωρίς να σε ξέρει, με ένα νεύμα απόγνωσης της Εβραίας μητέρας, που κατεβαίνει στην στάση για να γλιτώσει, αυτός θα αναλάβει το παιδί και θα κατέβει στην αμέσως επόμενη στάση να το παραδώσει στην μητέρα σώο και ασφαλές. Και οι δρόμοι θα χωρίσουν και τον άνθρωπο αυτό δεν θα τον ξαναδεί ο Αντώνης Μόλχο, αλλά η ανάμνησή του θα τον συνοδεύει πάντα. Οι «Δίκαιοι των Εθνών» δεν είναι λίγοι κατά τον Μόλχο.

Έγραφε η Χάνα Άρεντ, απαντώντας στην αρνητική κριτική που της έγινε τότε από αυτούς που πίστευαν και πιστεύουν ότι το κακό είναι πάντα εντυπωσιακά τερατώδες, με τα μεγάλα κέρατα να προβάλλουν και να τρομοκρατούν: «Το κακό δε είναι ποτέ ριζικό, είναι μόνο ακραίο, και δεν διαθέτει μήτε βάθος μήτε δαιμονική διάσταση. Μπορεί να μεγαλώσει και να ρημάξει τον κόσμο ακριβώς επειδή απλώνεται σαν την μούχλα στην επιφάνεια.»

Κατά τον ίδιο τρόπο, ο Αντώνης Μόλχο μας μιλάει τώρα για τα βιώματα εκείνων των χρόνων κατά τους οποίους υπήρχε κάθε μέρα, από την μια μεριά, η απειλή σύλληψης και μεταφοράς στο Άουσβιτς, από την άλλη, κάποιος ή κάποια που με ρίσκο και αυταπάρνηση έσωζε ένα παιδί και, μαζί με το παιδί, την τιμή όλων.

Ναι, δεν ήταν όλοι τυχεροί σαν τον μικρό Αντώνη, αλλά ο μεγάλος Αντώνης Μόλχο μάς λέει εδώ ότι το καλό δεν έχει απαραιτήτως φωτοστέφανο στο κεφάλι, αλλά μόνο μια καλοσύνη και ένα χαμόγελο στην καρδιά. Και είναι κι αυτό παντού.

Επισημάνσεις 15/9/2024

 

25.    ΤΟ ΔΟΓΜΑ MAD ΘΑ ΠΕΙ ΤΡΕΛΑ

Ισορροπία του τρόμου την λέγαμε τότε. Την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου, οι ηγέτες των δύο υπερδυνάμεων σχεδίασαν και έφτιαξαν ένα σύστημα αμοιβαίας πολεμικής αποτροπής που το ονόμασαν mad, τρελό, τρέλα. Φαινόταν να παίζουν με τις λέξεις. MAD είναι τα αρχικά της Αμοιβαίας Εξασφαλισμένης Καταστροφής (Mutual Assured Destruction). Κάθε υπερδύναμη διέθετε αρκετό πυρηνικό οπλοστάσιο για να καταστρέψει την άλλη. Αν μία υπερδύναμη επιχειρούσε πρώτη επίθεση στην άλλη, τότε και η ίδια θα καταστρεφόταν. Τελικά δεν έπαιζαν με τις λέξεις. Ήξεραν πολύ καλά και οι δύο πλευρές ότι όλο αυτό ήταν μια τρέλα, παραφροσύνη, το απονενοημένο. Κάποιοι λένε ότι αυτό το δόγμα ήταν που απέτρεψε τον τρίτο παγκόσμιο πόλεμο. Προσθέτω: Αυτό που απέτρεψε τον τρίτο παγκόσμιο πόλεμο ήταν ο φόβος απέναντι στην τρέλα. Ένας λογικός φόβος.

Σήμερα (με πεντέμισι χιλιάδες πυρηνικές κεφαλές της Ρωσίας και άλλες τόσες της Αμερικής) ο κόσμος φαίνεται να μη φοβάται! Φαίνεται, με άλλα λόγια, να είναι πραγματικά τρελός. Μόνο ο τρελός δεν φοβάται την τρέλα. Είμαστε πλέον πολύ πιο κοντά στον τρίτο παγκόσμιο πόλεμο από ό,τι ήμασταν στην διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου και ο λόγος δεν είναι άλλος από την απουσία φόβου. Εκείνου του φόβου που προστατεύει τους εχέφρονες και μη τρελούς από την τρέλα.

Στόλτενμπεργκ – ως παράδειγμα τρέλας που δεν φοβάται την τρέλα – σε πρόσφατη δήλωσή του: «Έχουν υπάρξει πολλές κόκκινες γραμμές, που έχουν χαραχθεί από τον Πούτιν στο παρελθόν, και δεν έχει προχωρήσει σε κλιμάκωση, η οποία θα σήμαινε άμεση συμμετοχή των συμμάχων του ΝΑΤΟ στη σύγκρουση. Συνειδητοποιεί ο Πούτιν ότι το ΝΑΤΟ είναι η ισχυρότερη στρατιωτική συμμαχία στον κόσμο. Συνειδητοποιεί επίσης ότι ο πυρηνικός πόλεμος δεν μπορεί να κερδηθεί και δεν θα πρέπει να διεξάγεται. Και του το έχουμε ξεκαθαρίσει αυτό αρκετές φορές.»

Το κύρος ενός Γενικού Γραμματέα του μεγαλύτερου στρατιωτικού οργανισμού του πλανήτη είναι τέτοιο, ώστε να πείθει και τους αφελείς αλλά και τους πλέον υποψιασμένους. Μη φοβάσθε, τους λέει! Εμείς θα νικήσουμε! Το ότι στρατιωτικοί αναλυτές όλων των μεγάλων (αλλά και μικρότερων) μέσων ενημέρωσης μας εξηγούν με την πιο μεγάλη σιγουριά ότι ο Πούτιν δεν θα προβεί στο απονενοημένο είναι η συνέπεια και ακολουθία μιας τέτοιας, κορυφαίας ελαφρότητας, δημόσιας δήλωσης. Τα δέκα Ρωσικά πυρηνικά υποβρύχια, που έχουν «λοκάρει» Ευρώπη και Αμερική, κινούνται ανά τις θάλασσες και τους ωκεανούς, αλλά εσείς μη φοβάσθε! Αυτή η τρελή (ή ανεύθυνη) απουσία φόβου είναι το πλέον ανησυχητικό σημάδι της εποχής μας. Και είναι τόση η δύναμη των μέσων προπαγάνδας (που την λέμε ενημέρωση) ώστε η αμεριμνησία αυτή να θυμίζει νηνεμία πριν την καταιγίδα.

ΥΓ.1: Λόγοι για να μη σταματήσει ο πόλεμος όσο αίμα και αν χυθεί και από τις δύο πλευρές. 1. Συμφέρει πολλούς η διαρκής αιμορραγία της Ρωσίας ως βασικού γεωπολιτικού αντιπάλου. (Εννοείται ότι, για τους warmongers της Αμερικής, η Ουκρανία μετράει μόνον ως αναλώσιμη και ως πλούσιο υπέδαφος που έχει ήδη υποθηκευθεί ή θα υποθηκευθεί.) 2. Συμφέρει πολλούς η διαρκής οικονομική αιμορραγία και της Ευρώπης (που εξακολουθεί να πυροβολεί η ίδια τα πόδια της). 3. Τρομακτική η οικονομική και πολιτική ενίσχυση του στρατιωτικο-βιομηχανικού συμπλέγματος της Αμερικής, με τις αυξημένες λόγω του πολέμου στρατιωτικές παραγγελίες. (Ίσως ως ο μεγαλύτερος νικητής του πολέμου να αναδεικνύεται η Lockheed Martin, όπως έγραψε προ καιρού σε άρθρο του φίλος πτέραρχος ε.α..) 4. Σχηματοποιείται ο κόσμος διαιρεμένος σε δύο διακριτά αντίπαλα στρατόπεδα – γεγονός που προ του πολέμου δεν ήταν καθόλου σαφές. Τέτοιοι σχηματισμοί μετατρέπουν τον κόσμο σε μόνιμη αρένα. Λειτουργούν και αναπνέουν μόνο σε αρένα.

ΥΓ.2: Ένας από τους πιο πεπεισμένους για το ότι δεν συντρέχει λόγος ανησυχίας και φόβου είναι ο Έλληνας πρωθυπουργός. Το ίδιο ισχύει και για τους ασχολούμενους με τις προσωπικές ατζέντες τους ηγέτες της αντιπολίτευσης. Και, όμως, η Ελλάδα ως η παραδοσιακά ορθόδοξη χώρα, διατηρούσα επί αιώνες ιστορικούς δεσμούς με τους ομόδοξους εμπολέμους, είναι η μόνη χώρα που – αντί να στέλνει όπλα στον έναν εμπόλεμο και να διαρρηγνύει σχέσεις με τον άλλο – θα μπορούσε με πειστικό τρόπο να αναλάβει μεσολαβητικές ειρηνευτικές πρωτοβουλίες. (Ακόμη και αν αυτές αποτύγχαναν, θα εξασφάλιζε μακροπρόθεσμα ένα κρίσιμο διπλωματικό κεφάλαιο – που μάλλον είναι αυτό που της χρειάζεται για τις διεθνείς της σχέσεις με εχθρούς και φίλους.)

Εφημερίδα των Συντακτών 20/9/2024, Ενημέρωση 21/9/2024

 

26.    ΠΟΙΗΣΗ ΣΤΟΝ ΠΛΟΥ ΣΑΝ ΜΠΟΥΑΤ ΤΟΥ ’70

Είπα ότι πάω στον ‘Πλου’, όπου ο Βασίλης Πανδής και ο Νίκος Κωσταγιόλας, νέοι ποιητές οι ίδιοι, διαβάζουν ποιήματα της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς Ελλήνων ποιητών. Άρης Αλεξάνδρου, Νίκος Αλέξης Ασλάνογλου,  Μίλτος Σαχτούρης, Ε. Χ. Γονατάς, Μιχάλης Κατσαρός, Νίκος Καρούζος, Δ. Π. Παπαδίτσας, Έκτωρ Κακναβάτος. Με κοίταξε ο γείτονας παράξενα, σαν να μου έλεγε: «μα διαβάζουν ακόμη σήμερα ποίηση οι άνθρωποι;»

«Θα πάψω πια να γράφω ποιήματα/ έριξες το χρυσό σου δαχτυλίδι μες στη θάλασσα/ στην αμμουδιά με το νεκρό κρανίο/ κι όλα τα βουλιαγμένα καράβια βγήκαν στον αφρό/ κι ὁ καπετάνιος ζωντανός/ κι οι ναύκληροι να χαμογελάνε./ Είπα θα πάψω πια να γράφω ποιήματα/ και στο παράθυρο του σπιτιού μου του προγονικού/ ὁ πατέρας μου και ἡ μητέρα μου/ κουνάνε τα μαντήλια τους και χαιρετάνε/ τα ποιήματά μου όμως δεν μπόρεσαν να τα διαβάσουν/ έχουν ξεχάσει να διαβάζουν/ λένε το κάπα άλφα και το δέλτα έψιλον/ και συ μου είπες ψέματα/ στον τόπο αυτό του κόκκινου γελαστού κρανίου με ξεγέλασες/ γι αυτό κι εγώ σε γέλασα και με πιστέψατε/ κατάρα με τις εφτά σκιές/ πάντα θα γράφω ποιήματα.»

Είναι ένα ποίημα, ‘Τα Γράμματα’, από την συλλογή ‘Χρωμοτραύματα’, 1980, του Μίλτου Σαχτούρη. Ο ποιητής «πάντα θα γράφει ποιήματα» κι ας γράφει στον πρώτο και στον έβδομο στίχο «θα πάψω να γράφω ποιήματα». Κι ο κόσμος πάντα θα διαβάζει ποιήματα, κι ας κοιτάζει παράξενα τους ποιητές, κι ας κοιτάζει ακόμη πιο παράξενα αυτούς που πάνε να ακούσουν τις απαγγελίες των ποιημάτων τους.

Γνώρισα τον Μίλτο Σαχτούρη το 1982. Έμενε σε ένα λιτό διαμέρισμα σε μια πολυκατοικία στην πλατεία Αμερικής, Αθήνα, Πατησίων και Μηθύμνης – με είσοδο από την Μηθύμνης. Μας διάβασε ένα ή δύο ποιήματά του. Δεν θυμάμαι ποιά, θυμάμαι όμως την μακρόσυρτη βαριά φωνή του. Διαβάσαμε κι εμείς. Απαγγείλαμε ο καθένας μας, καθεμία από ένα ποίημα που διαλέξαμε εμείς. 

Ήξερε ο Σαχτούρης τότε ότι είχε περάσει ο καιρός κατά τον οποίο οι άνθρωποι διάβαζαν ποιήματα και τα περίμεναν όλα από τους ποιητές. Στην διάρκεια της δικτατορίας, 1967-1974, οι δημοκρατικοί πολίτες ανέπνεαν την ποίηση σαν τον αέρα της ελευθερίας. Στα πρώτα χρόνια, όμως, παλιά ποίηση, γιατί καινούρια δεν παραγόταν. Οι λογοτέχνες είχαν αποφασίσει να διαμαρτυρηθούν δια της σιωπής απέναντι στην χούντα που τους επέβαλε την «προληπτική λογοκρισία». Ήταν η ονομασθείσα «σιωπή των διανοουμένων».

Αρνούντο οι Έλληνες ποιητές και πεζογράφοι να υποβάλουν τα έργα τους στην διαδικασία της λογοκρισίας. Το 1969, ο Ρένος Αποστολίδης, ικανός συγγραφέας και ικανότατος κριτικός αλλά συνάμα (λόγω ιδιόρρυθμου χαρακτήρα) αμφιλεγόμενης δημοκρατικότητας, σπάει αυθαίρετα την σιωπή των λογοτεχνών κατά της χούντας, επιχειρώντας να δημοσιεύει μια ανθολογία χωρίς να ρωτήσει τους ανθολογούμενους ποιητές και πεζογράφους – νομίζοντας ότι προσφέρει έτσι σε μια κοινή υπόθεση. Να θυμίσουμε ότι είναι η εποχή κατά την οποία ο Σεφέρης – που είναι ο πρώτος των 18 των «Δεκαοχτώ Κειμένων» – κάνει την ιστορική δήλωση κατά της χούντας με κατακλείδα «και τώρα επιστρέφω στην σιωπή μου».

Από την αντίδραση που προέκυψε κατά του Αποστολίδη, αλλά και (απ’ ό,τι δήλωσε κι ο ίδιος ο Ρένος σε τηλ. εκπομπή την δεκαετία του 1990) από την διάρρηξη της συγκυριακής συμβουλευτικής σχέσης Αποστολίδη-χούντας, το εγχείρημα της ανθολογίας αυτής ναυάγησε. Αυτό που προέκυψε, όμως, ήταν μια χαλάρωση της λογοκρισίας. Για να δοκιμάσουν την χαλάρωση αυτή στην πράξη, κάποιοι θαρραλέοι λογοτέχνες (με αρκετές, πρέπει να πούμε, αρνήσεις ομοτέχνων τους, λόγω του φόβου των πιθανών συνεπειών, απολύσεων και διώξεων, αλλά και με αρκετή αυτολογοκρισία) αποφασίζουν την έκδοση των «Κειμένων». 

Εναπόθεταν τις ελπίδες τους στους ποιητές οι δημοκρατικοί πολίτες. Νόμιζαν ότι έτσι θα είναι μετά την δικτατορία ο κόσμος. Η εντύπωση αυτή κράτησε λίγο. Η ποίηση επιβίωσε, αλλά μόνο ως μια διαλεχτή μειοψηφία ελεύθερης σκέψης. Όσο για τα «Δεκαοχτώ Κείμενα», εκδοθέντα από τις Εκδόσεις Κέδρος, το 1970, έγιναν ανάρπαστα κατά χιλιάδες αντιτύπων τα αμέσως επόμενα χρόνια. Και ο Μανόλης Αναγνωστάκης, στο δικό του κείμενο, θα παρέθετε το ποίημα «Ο Στόχος», με αρκετή αυτολογοκρισία:

«Το θέμα είναι τώρα τί λες/ Καλά φάγαμε καλά ήπιαμε/ Καλά τη φέραμε τη ζωή μας ως εδώ/ Μικροζημιές και μικροκέρδη συμψηφίζοντας/ Το θέμα είναι τώρα τί λες.»

Μετά τα «Δεκαοχτώ Κείμενα», θα ακολουθούσαν, σύντομα και στο ίδιο πνεύμα, τα «Νέα Κείμενα 1», τα «Νέα Κείμενα 2», τα 8 τεύχη του περιοδικού «Η Συνέχεια», η «Κατάθεση ’71», η «Κατάθεση ’72», οι «Νέοι Ποιητές», συλλογικές εκδόσεις της περιόδου 1970-1974, κίνημα βαθειά πνευματικό, βαθύτατα πολιτικό. Μόνο που το κίνημα κράτησε λίγο. Είναι σαν με την μεταπολίτευση να άλλαξαν οι προτεραιότητες. Με τον Βασίλη και τον Νίκο στην διαλεχτή μειοψηφία και τον Πλου σαν μπουάτ του ’70.

Επισημάνσεις 29/9/2024

 

27.    ΤΖΟΥΛΙΑΝ ΑΣΑΝΖ ΣΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ

Ο ιδρυτής των WikiLeaks, Τζούλιαν Ασάνζ, μίλησε προχθές, 1/10/2024, δημόσια για πρώτη φορά από τότε που απελευθερώθηκε από τη φυλακή Μπέλμαρς του Λονδίνου, τον Ιούνιο. Ο Ασάνζ απευθύνθηκε στη Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης στο Στρασβούργο της Γαλλίας για την 14χρονη νομική του περιπέτεια μετά τη δημοσίευση αποδείξεων για τα εγκλήματα πολέμου των ΗΠΑ στο Ιράκ και το Αφγανιστάν.

«Η μετάβαση από τα χρόνια εγκλεισμού σε μια φυλακή Υψίστης Ασφαλείας στο να βρίσκομαι εδώ, ενώπιον των αντιπροσώπων 46 Εθνών και 700 εκατομμυρίων ανθρώπων, είναι μια βαθιά και σουρεαλιστική αλλαγή. Η εμπειρία της απομόνωσης για χρόνια σε ένα μικρό κελί είναι δύσκολο να μεταφερθεί. Εμπειρία που αφαιρεί την αίσθηση του εαυτού, αφήνοντας μόνο την ωμή ουσία της ύπαρξης. Δεν είμαι ακόμα πλήρως εξοπλισμένος να μιλήσω για όσα έχω υποστεί, για τον αδιάκοπο αγώνα να παραμείνω ζωντανός, τόσο σωματικά όσο και πνευματικά, ούτε μπορώ ακόμα να μιλήσω για τους θανάτους από απαγχονισμό, δολοφονίες και ιατρική αμέλεια των συγκρατούμενών μου. Ζητώ συγγνώμη εκ των προτέρων αν τα λόγια μου κλονίζονται ή αν η παρουσίασή μου στερείται της τελειότητας που μπορεί να περιμένετε σε ένα τόσο διακεκριμένο φόρουμ. Η απομόνωση έχει αφήσει το στίγμα της, το οποίο προσπαθώ να ξεπεράσω, και η ομιλία μου σε αυτό το πλαίσιο είναι μια πρόκληση για μένα. Ωστόσο, η σοβαρότητα αυτής της περίστασης και το βάρος των ζητημάτων που διακυβεύονται με αναγκάζουν να αφήσω τις επιφυλάξεις μου και να σας μιλήσω άμεσα.

»Έχω ταξιδέψει από πολύ μακριά, κυριολεκτικά και μεταφορικά, για να βρεθώ μπροστά σας σήμερα. Πριν από τη συζήτηση ή την απάντηση σε οποιαδήποτε ερωτήματά σας, θα ήθελα να ευχαριστήσω την Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την απόφασή του το 2020, που δήλωνε ότι η φυλάκισή μου θέτει ένα επικίνδυνο προηγούμενο για τους δημοσιογράφους και σημείωνε ότι η Ειδική Έκθεση του ΟΗΕ για τα βασανιστήρια ζητούσε την απελευθέρωσή μου. Είμαι επίσης ευγνώμων για τη δήλωσή της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης, το 2021, που εξέφραζε την ανησυχία για αξιόπιστες αναφορές, ότι Αμερικανοί αξιωματούχοι συζητούσαν την δολοφονία μου, και που πάλι ζητούσε την άμεση απελευθέρωσή μου. Και επαινώ την Επιτροπή Νομικών Υποθέσεων και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για την ανάθεση έρευνας για τις συνθήκες της κράτησής μου και της καταδίκης μου, καθώς και για τις συνεπαγόμενες συνέπειες για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

»Ωστόσο, τόσες πολλές προσπάθειες έγιναν στην υπόθεσή μου — είτε ήταν από βουλευτές, είτε από προέδρους, πρωθυπουργούς, τον πάπα, αξιωματούχους του ΟΗΕ και διπλωμάτες, συνδικάτα, νομικούς και γιατρούς, ακαδημαϊκούς, ακτιβιστές, πολίτες. Καμία από αυτές δεν θα έπρεπε να είναι απαραίτητη. Καμία από τις δηλώσεις, τις αποφάσεις, τις εκθέσεις, τις ταινίες, τα άρθρα, τις εκδηλώσεις, τις δωρεές, τις διαμαρτυρίες και τις επιστολές των τελευταίων 14 ετών δεν θα έπρεπε να είναι αναγκαία. Όμως, όλα αυτά ήταν απαραίτητα, γιατί χωρίς αυτά δεν θα είχα δει ποτέ το φως της ημέρας. Αυτή η άνευ προηγουμένου παγκόσμια προσπάθεια ήταν αναγκαία γιατί οι νομικές προστασίες υπήρχαν μόνο στα χαρτιά. Τελικά επέλεξα την ελευθερία έναντι της ανεκπλήρωτης δικαιοσύνης, μετά από χρόνια κράτησης και την αντιμετώπιση μιας ποινής 175 ετών στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η δικαιοσύνη για μένα είναι πλέον αποκλεισμένη, καθώς η Αμερικανική κυβέρνηση επέμεινε να γραφτεί στη συμφωνία της ομολογίας μου περί ενοχής ότι δεν θα μπορώ να προσφύγω στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

»Θέλω να είμαι απολύτως σαφής. Δεν είμαι ελεύθερος σήμερα επειδή το σύστημα λειτούργησε. Είμαι ελεύθερος σήμερα, μετά από χρόνια φυλάκισης, επειδή δήλωσα ένοχος δημοσιογραφίας. Δήλωσα ένοχος επειδή αναζήτησα πληροφορίες από μια πηγή. Δήλωσα ένοχος επειδή απέκτησα πληροφορίες από μια πηγή. Και δήλωσα ένοχος επειδή ενημέρωσα το κοινό για αυτές τις πληροφορίες. Δεν δήλωσα ένοχος για τίποτα άλλο. Ελπίζω ότι η μαρτυρία μου σήμερα μπορεί να χρησιμεύσει για να τονίσει τις αδυναμίες των υπαρχόντων μηχανισμών προστασίας και να βοηθήσει εκείνους των οποίων οι υποθέσεις είναι λιγότερο ορατές.

»Καθώς βγαίνω από το μπουντρούμι του Μπέλμαρς, η αλήθεια μοιάζει λιγότερο καθαρή και λυπάμαι για το πόσο έδαφος έχει χαθεί κατά τη διάρκεια όλης αυτής της περιόδου, για το πώς η έκφραση της αλήθειας έχει υπονομευθεί, δεχτεί επίθεση και αποδυναμωθεί. Βλέπω περισσότερη ατιμωρησία, περισσότερη μυστικότητα, περισσότερα αντίποινα για την αλήθεια και περισσότερη αυτολογοκρισία. Είναι δύσκολο να μην αντλήσω συμπέρασμα από τη δίωξη της Αμερικανικής κυβέρνησης εναντίον μου. Από το πέρασμα του Ρουβίκωνα, όταν διεθνοποιήθηκε η ποινικοποίηση της δημοσιογραφίας, στο ψυχρό κλίμα που επικρατεί σήμερα για την ελευθερία της έκφρασης.»

Ενημέρωση 3/10/2024

 

28.    Ο ΣΤΡΑΤΟΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΣΥΡΙΖΑ

Δείγμα ιδεολογικής σύγχυσης ενός κόμματος, που κυβέρνησε εν ονόματι της αριστεράς, η προχθεσινή δήλωση βουλευτή του για την δημόσια αντιπολεμική ομιλία ενός στρατιώτη. Δηλώσεις σχετικές έκαναν και οι Πλεύρης και Γεωργιάδης της ΝΔ, ομολογουμένως ηπιότερες! Κατά τον βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, είναι απαράδεκτο στρατιώτες να μιλάνε δημόσια, παραβιάζοντας την στρατιωτική πειθαρχία και υπερασπιζόμενοι την ειρήνη έναντι του πολέμου. Είναι ανεπίτρεπτο – κατά τον βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ – οι στρατιώτες να μιλάνε κατά της «συνεχιζόμενης γενοκτονίας στην Γάζα». «Είμαι σίγουρος ότι θα επιβληθούν κυρώσεις», δήλωσε. Δεν είναι η δουλειά τους αυτή. Άσε που υπήρχε και μια Παλαιστινιακή σημαία κάπου στο βάθος της συγκέντρωσης. Στρατεύομαι σημαίνει ότι αναστέλλω την κρίση μου και ακολουθώ τον στρατό τυφλά σε κάθε τυχοδιωκτική του επιχείρηση στην Σαουδική Αραβία ή στην Ερυθρά Θάλασσα ή στο Σαχέλ ή στην Γαλλική Πολυνησία. Γιατί όχι και στην Ουκρανία και στην Ρωσία; Όπως τότε, το 1919.

Πόσες, αλήθεια, επερωτήσεις έκανε ο εν λόγω βουλευτής – πρόκειται για τον κ. Πέτρο Παππά – προς τον υπουργό Άμυνας της κυβέρνησης για την, από τον Οκτώβριο του 2021, παράνομη παρουσία Ελληνικής στρατιωτικής δύναμης 150 αξιωματικών και υπαξιωματικών και μιας πυροβολαρχίας Πάτριοτ στην Σαουδική Αραβία; Την παραβιάζουσα, όπως ξέρουμε, στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα. Καμία. (Εξ άλλου, το εν λόγω κόμμα, που, όπως είπαμε, κυβέρνησε εν ονόματι της αριστεράς, ελέγχεται ως κυβέρνηση για την αποστολή βλημάτων στην εγκληματία πολέμου Σαουδική Αραβία, το 2017, όταν – κατά την άποψη τριών αποφάσεων του Ευρωκοινοβουλίου του 2017, αλλά και του ίδιου του ΟΗΕ – ο Σαουδαραβικός αποκλεισμός της Υεμένης οδηγούσε την τελευταία σε λιμό, ασθένειες και πρωτοφανή ανθρωπιστική καταστροφή.)

Ήταν 1982, μέρες του πολέμου των Φώκλαντ (ανάμεσα σε Βρετανία και Αργεντινή για κάτι νησάκια στον νότιο Ατλαντικό, 10.000 χιλιόμετρα μακριά από το Βρετανικό νησί) και κάποιοι Έλληνες στρατιώτες και νεαροί πολίτες έφτιαχναν στην Αθήνα την πρώτη οργανωμένη πρωτοβουλία εναντίον μιας φασίζουσας παράδοσης που ήθελε, ακόμη, τους στρατιώτες να αναστέλλουν την ιδιότητα του πολίτη με το πέρασμα της πύλης του στρατοπέδου. Παράδοσης κατά το ανόητο, ή μάλλον επικίνδυνο για την δημοκρατία, ρητό «η λογική σταματάει στην πύλη του στρατοπέδου». Μια τέτοια αναστολή της ιδιότητας του πολίτη έδινε την δυνατότητα ανάπτυξης ενός κλειστού και ανεξέλεγκτου κόσμου αυθαιρεσιών που δεν διέφερε σε τίποτα από τον κόσμο της χούντας της επταετίας 1967-1974. Μικρογραφία του αυταρχισμού ως ιδεολογίας που κυριάρχησε σε όλα τα μετεμφυλιακά χρόνια στην χώρα μας.

Οι Έλληνες στρατιώτες, με την νεοδημιουγηθείσα τώρα (1982) «Επιτροπή για τον Στρατό», θα έδιναν το «παρών» σε πορείες ειρήνης ή ιστορικής μνήμης. Οι αντιδράσεις βεβαίως πολλές. Του ύφους και του ήθους της δήλωσης του ως άνω βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ. Όμως, η συνείδηση, ότι η δημοκρατία και η κριτική ικανότητα δεν αναιρούνται και δεν αναστέλλονται στον στρατό, εμπεδώθηκε χάρη σε ομιλίες σαν και την προχθεσινή του στρατιώτη που μίλησε ανοιχτά στην πολιτική συγκέντρωση κατά του πολέμου και κατά της γενοκτονίας.

ΥΓ.1: Είναι αλήθεια ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, ως κόμμα, αντέδρασε αμέσως στις δηλώσεις του Πέτρου Παππά και στην αξίωσή του περί πειθαρχικού κολασμού του θαρραλέου στρατιώτη. Όμως, πληθαίνουν οι δηλώσεις τέτοιου είδους, όπως εκείνης περί της «ιερής συμμαχίας του ΝΑΤΟ» (Κασελάκης).

ΥΓ.2: Κώστας Ζαχαριάδης, γραμματέας της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ το 2017, σε κρεσέντο κυνισμού: «Δηλαδή, αν δεν πουλούσαμε τα βλήματα στη Σαουδική Αραβία, θα σταματούσε ο πόλεμος;»

ΥΓ.3: Οι Χούθι της Υεμένης έχουν την Ελλάδα και τα ελληνικών συμφερόντων πλοία ψηλά στην λίστα των στρατιωτικών στόχων τους στην Ερυθρά Θάλασσα, θεωρώντας την χώρα μας εχθρική χώρα και με τα βλήματα και με την πυροβολαρχία και με την φρεγάτα (ή τις φρεγάτες). 

ΥΓ.4: Άσχετο: Υπέρ του Ευρωπαϊκού ψηφίσματος για άρση των περιορισμών στη χρήση δυτικών όπλων από την Ουκρανία κατά του εδάφους της Ρωσίας τάχθηκαν οι περισσότεροι Έλληνες ευρωβουλευτές. Το ψήφισμα εγκρίθηκε με 425 ψήφους υπέρ, 131 κατά και 63 αποχές. Υπέρ ψήφισαν οι ευρωβουλευτές της ΝΔ, με εξαίρεση τον Βαγγέλη Μεϊμαράκη που απείχε, και του ΠΑΣΟΚ, με εξαίρεση το Νίκο Παπανδρέου που επίσης απείχε. ΚΚΕ και Πλεύση Ελευθερίας ψήφισαν κατά. Από τον ΣΥΡΙΖΑ ψήφισε κατά ο Κώστας Αρβανίτης, ενώ Νικόλαος Φαραντούρης, Νίκος Παππάς και Έλενα Κουντουρά απείχαν. Ελληνική Λύση, Νίκη και Λατινοπούλου απείχαν. Με εξαίρεση την διευκρίνιση του Νίκου Παπανδρέου ότι η αποχή του οφειλόταν σε λόγους υγείας και ότι αν ήταν παρών θα ψήφιζε κατά (διότι «δεν πάει άλλο», όπως είπε χαρακτηριστικά), οι άλλοι απέχοντες δεν εξήγησαν τον λόγο και το νόημα της αποχής τους.

ΥΓ.5: Σχετικό, από την χθεσινή Ισραηλινή Χάαρετζ: «130 Ισραηλινοί στρατιώτες δηλώνουν ότι θα αρνηθούν να υπηρετούν αν η κυβέρνηση δεν επιδιώξει συμφωνία για τους ομήρους: ‘Για κάποιους από εμάς, η κόκκινη γραμμή έχει ήδη ξεπεραστεί.’ Έφεδροι και στρατεύσιμοι από διάφορους κλάδους του στρατού προειδοποιούν ότι θα σταματήσουν να υπηρετούν αν δεν δοθεί προτεραιότητα στις διαπραγματεύσεις για τους ομήρους.» Τι έχει να πει επ’ αυτού ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ κ. Πέτρος Παππάς;

Ενημέρωση 11/10/2024

 

29.    Ο ΜΠΡΕΧΤ ΣΤΟ ΣΙΚΑΓΟ ΤΟΥ ’30

“Η άνοδος του Αρτούρο Ούι”, Μπέρτολτ Μπρεχτ. Μια παράσταση για ένα ρόλο, αυτόν του φασισμού. Θέατρο Αρκ στην Κυψέλη. (Πολύβουη Αθήνα.) Παράσταση με εξαιρετικούς ηθοποιούς και μια ευρηματικότατη σκηνοθεσία. Καταπληκτική η επιμέλεια ήχου και φωτός. Μαύρη κωμωδία.

Πώς ένας σκυμμένος, σκυθρωπός και καταχθόνιος άνθρωπος θα γίνει αυτός που θα εξασκηθεί να σαγηνεύει τα πλήθη ορθός και τεντωμένος και παραφουσκωμένος με το φούσκωμα του στήθους και το επιδεικτικό βήμα της χήνας. Και τον φασιστικό χαιρετισμό βεβαίως. Τα σαγηνευμένα πλήθη πειθήνια και φοβισμένα τον ακολουθούν. Πλήθη και αρχηγός συγκλίνουν στον ένα και αδιαίρετο ρόλο. Αυτόν του φασισμού.

Γιατί όμως η υπόθεση του έργου ξετυλίγεται στο Σικάγο; Βρισκόμαστε στην δεκαετία του 1930, χρόνια δηλαδή της οικονομικής κρίσης και της μεγάλης ανεργίας στην Αμερική. Αλλά και της μαφίας και του οργανωμένου εγκλήματος και της διάβρωσης των πολιτικών και δημοσίων αρχών από το εκεί οργανωμένο έγκλημα. Την ίδια στιγμή, η Γερμανία βρίσκεται υπό την ναζιστική δικτατορία του Χίτλερ και δοκιμάζει ένα μείγμα πολιτικής και κοινού εγκλήματος.

Ο Μπρεχτ, προλαμβάνοντας τις ναζιστικές διώξεις, αυτοεξορίζεται. Θα επισκεφθεί και την Αμερική και θα κάνει τις συγκρίσεις κοινού εγκλήματος και πολιτικής στις δύο χώρες. Θα συναγάγει, δε, αντί άλλου συμπεράσματος, ένα εμβληματικό θεατρικό έργο - που θα γραφτεί στην Αμερική το 1941 και θα πρωτοπαιχθεί στην Γερμανία το 1958 και στην Αγγλία το 1961.

Τρεισήμισι αιώνες πριν, είναι ο Σαίξπηρ που, στον “Ριχάρδο Γ’”, θα περιγράψει την άνοδο ενός μοχθηρού ανδρός στην εξουσία. Ο βασιλιάς, για να επιτύχει τον στόχο του να γίνει βασιλιάς, θα δουλέψει με τρόπους δόλιους και υποχθόνιους. Ο Σαίξπηρ παρουσιάζει τον αρνητικό ήρωά του σκυμμένο σαν τον Ούι, σκυθρωπό και καταχθόνιο, που παρ’ όλη την σκυφτότητα και σκυθρωπότητα θα αποδειχθεί αρκούντως μακιαβελικός και αποτελεσματικός. Έτσι ή αλλιώς, είμαστε στον αιώνα του Μακιαβέλι και του τρομερού “Ηγεμόνα” του.

Όμως, τρεισίμισι αιώνες μετά, έχουμε τα πλήθη να συμπρωταγωνιστούν με τον ηγεμόνα, έστω και ως υπνοβάτες. Σαγηνευμένα ή μη, ακολουθούν τον ηγεμόνα σαν υπνοβάτες. Τους υπνοβάτες αυτούς δεν είχε υπ’ όψη του ούτε ο Μακιαβέλι ούτε ο Σαίξπηρ. Τους έχει υπ’ όψη του ο Μπρεχτ και, αν και γράφει για τον Αρτούρο Ούι, ενδιαφέρεται περισσότερο για τους αφιονισμένους πιστούς ακόλουθούς του.

Η άνοδος του Αρτούρο Ούι είναι ουσιαστικά η κάθοδός του Αρτούρο Ούι. Αυτός ο φανταστικός ήρωας κατεβαίνει στον σκοτεινό υπόγειο κόσμο των συμμοριών που δολοφονούν και εκβιάζουν. Λέτε ότι δεν χρειάζεστε προστασία; Θα σας δείξω εγώ ότι την χρειάζεστε. Θα κάψω τα μαγαζιά σας και, μετά, θα την χρειάζεστε για να μη τα ξανακάψω! Οι ήρωες, όλοι αρνητικοί, βγαίνουν από τους υπονόμους της πόλης και ξαναχώνονται σ’ αυτούς για να ξαναβγούν να κάνουν τους επόμενους φόνους και εκβιασμούς και, μετά, να ξαναμπούν.

Σκηνοθετικό εύρημα οι υπόνομοι επί σκηνής. Μπαίνουν και βγαίνουν απ’ αυτούς οι ηθοποιοί. Η άνοδος και η κάθοδος εναλλάσσονται διαρκώς, για να επικρατήσει στο τέλος η κάθοδος στα χειρότερα ένστικτα του ανθρώπου. Αυτά που οδήγησαν στις αμέτρητες σφαγές όσων δεν συνεμορφούντο με την “προστασία” και την συνοδευτική ιδεολογία περί ολοκληρωτικής ισχύος του ισχυρού.

Ο Μπρεχτ ονόμασε το θέατρό του “επικό” (ακολουθώντας τον Πισκάτορ), κατόπιν, μη ιανοποιημένος, “διαλεκτικό”. Οι όροι ατυχείς. Ο Μπρεχτ, είναι αλήθεια, ήθελε το θεατρικό κοινό να είναι συναισθηματικά “αποστασιοποιημένο” (κατά την έννοια του Verfremdungseffect) από τους ηθοποιούς και να βλέπει την παράσταση κριτικά. Μια μορφή μεφιστοφελή, που εμφανίζεται στην αρχή και στο τέλος του έργου, εξηγεί περί τίνος πρόκειται εδώ και είναι σαν να λέει στον θεατή: “αυτό δεν είναι θέατρο!”. Η θεατρική σκηνή είναι πολιτική κι εσείς είσθε το αντίθετο του υπνοβάτη.

ΥΓ.1: Ο Μπρεχτ δεν είναι τραγικός συγγραφέας. Ξέρει ποιο είναι το δίκαιο και ποιο το άδικο. Δεν θέτει διλήμματα. Παρουσιάζει το δίκαιο και το άδικο επί σκηνής κι εσύ πρέπει να διαλέξεις το δίκαιο. Παράδειγμα η “Αντιγόνη” του που τα βάζει για χίλιους λόγους με τον Κρέοντα-Χίτλερ. (Σε αντίθεση με την “Αντιγόνη” του Ανουίγ, της ίδια εποχής, όπου τα δίκια είναι μοιρασμένα ανάμεσα σε Αντιγόνη και Κρέοντα. Όπως και τα άδικα.)

ΥΓ.2: Για να είμαστε ακριβείς με τον Μακιαβέλι, ο Φλωρεντίνος πολιτικός φιλόσοφος δεν θεωρούσε τον λαό “πλήθη” και υπνοβάτες και γι αυτό βάλθηκε με τον “Ηγεμόνα” να συμβουλεύσει τον ηγεμόνα του για το τι πρέπει να κάνει και τι δεν πρέπει να κάνει έναντι ενός αφυπιζόμενου λαού που θα διεκδικούσε από τούδε και στο εξής ενεργότερη συμμετοχή στα κοινά της πόλης.

Ενημέρωση 19/10/2024

 

30.    Η ΑΓΡΙΟΠΑΠΙΑ ΤΟΥ ΙΨΕΝ

Θα ήταν λάθος να εκλάβουμε τον Ίψεν ως δάσκαλο ηθικής. Ανατόμος των ανθρώπινων σχέσεων, ο μεγάλος Νορβηγός συγγραφέας διδάσκει το αντίθετο: Μη γίνεστε ποτέ δάσκαλοι ηθικής, διότι έτσι επιδεινώνετε τα πράγματα! Οι ανθρώπινες σχέσεις είναι τόσο δύσκολες και πολύπλοκες που, αν θελήσετε να τις "διορθώσετε", θα επιτύχετε το ακριβώς αντίθετο. (Θα επιτύχετε την "εις το εναντίον μεταβολή", που λέει κι ο Αριστοτέλης στην "Ποιητική" του.) Στην "Αγριόπαπια" συμβαίνει ακριβώς αυτό. Ένας νεαρός δάσκαλος ηθικής, ένας ιδεαλιστής της αλήθειας, πετυχαίνει να διαλύσει μια οικογένεια με την αλήθεια του.

"Εκάτη", ένα μικρό, πολύ μκρό θέατρο υψηλής τέχνης σε ένα ταπεινό παράδρομο της Κυψέλης - στην πάντα πολύβουη και μάλλον χαοτική πρωτεύουσα. Τόλμημα. Οι ιψενικοί ήρωες της "Αγριόπαπιας" είναι άνθρωποι με ένα σωρό "ελαττώματα", δηλαδή κανονικοί, συνηθισμένοι άνθρωποι. Ένας μόνο δεν είναι κανονικός και συνηθισμένος άνθρωπος: ο Γκρέγκερς Βέρλε. Κι αυτός είναι που θα προκαλέσει την "εις το εναντίον μεταβολή" του όλου δράματος. 

Ισοϋψής του Σαίξπηρ ο Ίψεν και ένα από τα κορυφαία έργα του παγκόσμιου θεατρικού ρεπερτορίου η "Αγριόπαπια". Διαχρονικό το θέμα: το ζωτικό ψεύδος, το ψεύδος που σου επιτρέπει να ζεις ευτυχισμένα, αν και τυλιγμένος μέσα στην αχλύ ενός ψέματος, που εσύ δεν ξέρεις ότι είναι ψέμα. 

Τι σημασία έχει το ότι δεν ξέρεις ότι το παιδί σου δεν είναι παιδί σου, αλλά παιδί κάποιου άλλου; Το παιδί είναι ευτυχισμένο μαζί σου κι εσύ είσαι εξ ίσου ευτυχισμένος μαζί του. Οι όποιες ματαιοδοξίες σου για την μεγάλη ευρεσιτεχνία, που θα κανεις στο μέλλον, είναι κι αυτές μέρος μιας κανονικότητας, που κατά το μάλλον ή ήττον βιώνεται ως ευτυχία. Το ίδιο κι η γυναίκα σου είναι ευτυχισμένη, έστω με το κρυμμένο μυστικό της απωθημένο στα βάθη της ψυχής της. Είστε όλοι ευτυχισμενοι κι ας νιώθετε κάποιες στγμές την αβάσταχτη ανία της πεζής καθημερινότητας. Μια ήσυχη ζωή σε ένα ήσυχο νορβηγικό χωριό. 

Κι έρχεται μια μέρα ο Γκρέγκερς, που ξέρει την αλήθεια, όλη την αλήθεια, και ανατρέπει τα πάντα, έχοντας την ιδεοληπτικη άποψη ότι η ζωή δεν πρέπει ποτέ να στηρίζεται στο ψέμα. Μια αρρώστια που ο Ίψεν την λέει "ειλικρινίτιδα" και από την οποία πάσχουν πολλοί ιδεολόγοι. Η αποκαλυφθείσα αλήθεια θα πονέσει τον πατέρα σαν μαχαιριά στο στήθος, αφού θα θεωρήσει εαυτόν εξαπατημένο. Θα πονέσει και την δύστυχη μάνα, που έκρυβε το μυστικό χάρη στην ευτυχία όλων. Ακόμη πιο πολύ θα πονέσει την κόρη, που ανακαλύπτει ξαφνικά ότι ο πατέρας, που δεν είναι ο αληθινός πατέρας, αλλά που η ίδια τον αγαπάει σαν αληθινό πατέρα, δεν την αγαπάει πια τώρα που έμαθε την αλήθεια ότι δεν είναι ο πατέρας. Και τότε, τι ήταν όλα αυτά τα αισθήματα τόσα χρόνια; Δεν ήταν αληθινά; Διότι τα δικά της ήταν αληθινά και άνευ όρων. 

Το δράμα θα οδηγηθεί στην τραγική κορύφωση όταν η κόρη θα αυτοκτονήσει για να αποδείξει την δική της αγάπη, που είναι αγάπη που ξεπερνάει και την ίδια της την ζωή. Μόνο τότε θα καταλάβουν όλοι, ήρωες και θεατές, την σημασία των αληθινών αισθημάτων ανεξαρτήτως ψεμάτων και αληθειών. Όλοι πλην ενός. Ο Γκρέγκερς θα επιμείνει μέχρι τέλους ότι πράττει το σωστό. Ο Γκρέγκερς πιστεύει ακλόνητα ότι έπραξε ορθώς αποκαλύπτοντας την πικρή αλήθεια στον πατέρα, που δεν είναι πια πατέρας και που θα σταθεί ανήμπορος να διαχειρισθεί την οργή του έναντι ενός πλάσματος που μέχρι χθες υπεραγαπούσε. Η ειλικρίνεια του Γκρέγκερς, η όποια ειλικρίνεια, όταν γίνεται ιδέα, ιδεολογία, ιδεαλισμός, ιδεοληψία, εμμονή, γίνεται πάθος που τυφλώνει και καταστρέφει ό,τι βρει μπροστά του.

Η κόρη έπασχε από ανίατη ασθένεια που θα οδηγούσε, αργά ή γρήγορα, σε τύφλωση, όμως ο αληθινά τυφλός είναι ο Γκρέγκερς. Ο Ίψεν παίζει με το φως και το σκοτάδι για άλλη μια φορά. Η αλήθεια των αισθημάτων είναι εδώ μπροστά, αλλά ο Γκρέγκερς αρνείται να την δει. Τον ενδιαφέρει μόνο η αλήθεια που τελικώς πληγώνει και κάποτε σκοτώνει. Ο ίδιος εξ άλλου ο Γκρέγκερς ήταν πάντα πληγωμένος από τον δικό του πατέρα που ήταν και ο πραγματικός πατέρας της κόρης που θα αυτοκτονήσει.

Οι ήρωες στον Ίψεν δεν είναι πρίγκιπες ή κόμητες, όπως στην αρχαία ή την σαιξπηρική τραγωδία. Είναι απλοί, ταπεινοί άνθρωποι, σαν τους “Πατατοφάγους” του Βαν Γκογκ, για τους οποίους οι κλασικοί δεν θα αφιέρωναν ούτε μια γραμμή. Η τραγική πτώση τους δεν θα είναι από ψηλά, γιατί είναι ήδη χαμηλά! Δεν θα μπορούσαν οι λαμπεροί της οθόνης ηθοποιοί να αποδώσουν τους δύσκολους και μη λαμπερούς ρόλους του ιψενικού έργου. Και όχι, στον Ίψεν δεν υπάρχει κάθαρσις.

ΥΓ.1: Το ψέμα και η αλήθεια απασχολούν πάντα τον Ίψεν. Αλλά είναι σαν να μη τον ενδιαφέρουν τον συγγραφέα το ψέμα και η αλήθεια ως αξίες. Ο Ίψεν δεν ηθικολογεί. Στον "Εχθρό του Λαού", π.χ., η αλήθεια του γιατρού Στόκμαν βρίσκεται απέναντι στο ψέμα ενός παρανομούντος λαού. Θα πει την αλήθεια ο γιατρός Στόκμαν για το μολυσμένο νερό γιατί αυτό είναι τελικώς ο γιατρός Στόκμαν: η αλήθεια απέναντι στο ψέμα. Δεν υπάρχει κανείς βαθύτερος "ηθικός" λόγος για αυτή την αλήθεια. Ο γιατρός Στόκμαν είναι ο εχθρός του λαού. Το θέμα δεν είναι η αλήθεια, αλλά ο ίδιος ο λαός. Έτσι και στην “Αγριόπαπια”, το θέμα δεν είναι η αλήθεια αλλά ο ίδιος ο Γκρέγκερς. Έτσι και στο “Κουκλόσπιτο”, το θέμα δεν είναι η αλήθεια και το ψέμα αλλά η ίδια η Νόρα. Οι χαρακτήρες είναι που ενδιαφέρουν.

ΥΓ.2: Κάποιοι κριτικοί, όταν ξιφουλκούν κατά της κοινωνίας με όπλο τον Ίψεν, δείχνουν ότι δεν έχουν καταλάβει τον Ίψεν. Ο Ίψεν σκιαγραφεί πρόσωπα και χαρακτήρες, όπως την ίδια εποχή έκανε ο Βαν Γκόγκ στους πίνακές και τα σκίτσα του. Τίποτα περισσότερο, αλλά και τίποτα λιγότερο.

Εφημερίδα των Συντακτών 22/10/2024

 

31.    Η ΤΕΧΝΗ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΦΥΛΑΚΩΝ ΩΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΕΠΑΝΕΝΤΑΞΗΣ

Πρόκειται για ένα εγχείρημα που ξεκίνησε με πολλούς δισταγμούς και πολλές επιφυλάξεις και συνεχίζεται πια χωρίς δισταγμούς κι επιφυλάξεις: ένα καλό παράδειγμα στην κοινωνία, μια καλή πρακτική. Οι δισταγμοί και οι επιφυλάξεις αφορούσαν την δημόσια ασφάλεια και την θεσμική ευθύνη έναντι της δημόσιας ασφάλειας. Λογικά. Περισσότερο όμως και από την δημόσια ασφάλεια, οι δισταγμοί, ή ενίοτε η ευθεία άρνηση, αφορούσαν την απαρχαιωμένη αντίληψη ότι η δεδικασμένη τιμωρία των κρατουμένων δεν συμβιβάζεται με τον οποιονδήποτε παιδευτικό σωφρονισμό. Κι ας λέγονται οι φυλακές «σωφρονιστικά» καταστήματα κράτησης. (Κι ας ξέρουμε, και από την Ευρωπαϊκή στατιστική, ότι το ποσοστό επιστροφής στην φυλακή των αποφοιτησάντων από εκπαιδευτικά προγράμματα είναι συντριπτικά μικρότερο σε σχέση με τον συνολικό πληθυσμό των κρατουμένων που επιστρέφει στην φυλακή καθ’υποτροπήν.)

Βρεθήκαμε προ ημερών στην Αθήνα, την πολύβουη πρωτεύουσά μας, και παρακολουθήσαμε, στην όμορφη αίθουσα της Ταινιοθήκης της Ελλάδας, μια εκδήλωση ευαισθητοποίησης οργανωμένη από την Ταινιοθήκη, το Σχολείο Φυλακών Κέρκυρας και τον Σύλλογο «Φίλοι Σχολείου Φυλακών Κέρκυρας». Επρόκειτο για την προβολή, για πρώτη φορά στην μεγάλη οθόνη, του θεατρικού δρώμενου μαθητών κρατουμένων των Φυλακών της Κέρκυρας. Το δρώμενο πραγματοποιήθηκε σε κεντρική πλατεία της πόλης, στην Πλακάδα τ’ Αγίου. Έγινε, βεβαίως, κατόπιν ειδικής άδειας της Εισαγγελίας Κέρκυρας όπως και κατόπιν των θετικών εισηγήσεων Αστυνομικού Διευθυντή, Διευθυντή των Φυλακών και Αρχιφύλακα των Φυλακών. Αυτό, άδεια και θετικές εισηγήσεις από τους εν λόγω φορείς, δεν είναι αυτονόητο στην χώρα μας, επομένως σκόπιμο είναι να μνημονευθεί θετικά. Πρόκειται για μια καλή πρακτική, ένα καλό παράδειγμα.

Προφανώς και υπάρχουν ρίσκα σε τέτοιες δύσκολες αποφάσεις εκ μέρους των αρχών. Αλλά ποια καλή πρακτική δεν έχει ρίσκα; Και πώς θα κερδίσει, εν τέλει, το καλό στην αιώνια πάλη εναντίον του κακού αν δεν αναληφθούν ρίσκα από τους έχοντες υπεύθυνες θέσεις; Λελογισμένα μεν, ρίσκα δε. Η κοινωνία χωρίς ρίσκα, η φοβισμένη κοινωνία, είναι η κοινωνία που εθελοτυφλεί μπροστά στην δεινή πραγματικότητα του κακού με αποτέλεσμα αυτό να εντείνεται και να αυξάνεται. «Θέλει αρετή και τόλμη η ελευθερία» λέει ο δεύτερος εθνικός μας ποιητής. Η καλή πρακτική θέλει πράγματι τόλμη. Αλλιώς είμαστε καταδικασμένοι μαζί με τους κατάδικους να αναπαράγουμε το κακό.

Οφείλω να προσθέσω, στο σύντομο αυτό σημείωμα για την εν Αθήναις εκδήλωση του Κερκυραϊκού Σχολείου Φυλακών, ότι οι λειτουργοί εκπαιδευτικοί του εν λόγω σχολείου είναι διπλά λειτουργοί και διπλά εκπαιδευτικοί. Δεν υποχρεούνται να κάνουν ό,τι κάνουν. Το κάνουν γιατί το πιστεύουν. Τίποτα παραπάνω και τίποτα λιγότερο. Αυτό όμως αρκεί για να νικήσει το καλό το κακό. Ρώτησα κάποτε τον φίλο Κυριάκο: Κοιτάζεις ποτέ του φακέλους του κακού; Ποτέ. Κι αν στην μάχη του καλού εναντίον του κακού νικήσει το κακό; Η απάντηση ευθεία και γεμάτη πίστη για το καλό.

Το Κερκυραϊκό δρώμενο των μαθητών κρατουμένων είχε τον τίτλο «Ο Λόγος του Ντομένικο». Εμπνευσμένο από την ταινία του Ταρκόφσκι «Νοσταλγία». Είναι η περίοδος της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης και της απο-ασυλοποίησης στις χώρες της Ευρώπης και ο σπουδαίους Ρώσος σκηνοθέτης βάζει τον «τρελό», ελεύθερο πια, να ανεβαίνει στο βήμα, που είναι ένα άγαλμα, και να λέει αλήθειες, από αυτές τις αλήθειες που δύσκολα ομολογούμε ως μη «τρελοί». Εδώ, στην Κέρκυρα, το βήμα ήταν μια σκαλωσιά πίσω ακριβώς από το άγαλμα του Γεωργίου Θεοτόκη. Ο Ντομένικο, μετά την ομιλία, αυτοπυρπολείται. Το ίδιο και ο ηθοποιός κρατούμενός μας, εδώ, στην Πλακάδα τ’ Αγίου.

Μετά την παράσταση ακολουθήθηκε το πρωτόκολλο της φυλακής. Οι ηθοποιοί φόρεσαν τις χειροπέδες και επέστρεψαν στα κελιά τους. Εξωτερική φρουρά και αστυνομία, που παρακολουθούσε διακριτικά, αποσύρθηκε επίσης διακριτικά. Σκοπός δεν ήταν η αποφυλάκιση των ηθοποιών κρατουμένων. Σκοπός ήταν, μετά την αποφυλάκιση, που θα γίνει κάποια στιγμή, οι ηθοποιοί κρατούμενοι να πάρουν μαζί τους την τέχνη του Ταρκόφσκι. Ή, έστω, ένα μέρος της. Ή, έστω, κάτι.

ΥΓ.1: Αυτό που δεν θα κατάφερνε ο Ντομένικο του Ταρκόφσκι, αφού αυτοπυρπολήθηκε, θα το κατάφερνε ο ίδιος ο Ταρκόφσκι: ένα κεράκι αναμμένο να περάσει από την μια όχθη του ποταμιού στην άλλη χωρίς να σβήσει στην διαδρομή. Ο δεύτερος κεντρικός ήρωας της ποιητικής αυτής ταινίας φέρει το όνομα του ίδιου του σκηνοθέτη για να μας θυμίσει ότι η ταινία είναι και αυτοβιογραφική.

ΥΓ.2: Στην γεμάτη αίθουσα βρέθηκαν κινηματογραφιστές, σκηνοθέτες, ηθοποιοί και άνθρωποι εμπλεκόμενοι άμεσα ή έμμεσα στην εκπαίδευση κρατουμένων, κοινωνιολόγοι, θεσμικοί, νομικοί και άλλοι. Η συζήτηση που ακολούθησε την προβολή της ταινίας εξαιρετικά γόνιμη, με λιτές και ουσιαστικές τοποθετήσεις.

Ενημέρωση 25/10/2024

 

32.    ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΣΚΕΨΗΣ ΓΙΑ ΤΑ ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΑ

Η μια δεξαμενή σκέψης είναι το ΕΛΙΑΜΕΠ. Καμία πρωτοτυπία. Αντιγράφει και αναπαράγει αμερικανικές δεξαμενές. Η άλλη δεξαμενή σκέψης είναι ο εσμός των «εθνικά» σκεπτόμενων αναλυτών και σχολιαστών, που δεν σηκώνουν μύγα (τουρκική) στο σπαθί τους. Διότι αυτοί, πράγματι, κρατούν σπαθί. (Βέβαια, αν κηρυχθεί πραγματικός πόλεμος, δηλαδή εκτός τηλεοράσεως και διαδικτύου, το σπαθί θα το βάλουν στο θηκάρι. Όπως στην Κύπρο, το 1974.) Για τον εσμό αυτόν, λοιπόν, το παρόν σημείωμα. Λένε ψέματα ή μισές αλήθειες και, πάντα, για την «σωτηρία της πατρίδας».

1. Είναι άραγε σκόπιμη ή εν αγνοία η σύγχυσή τους γύρω από τις έννοιες της εθνικής κυριαρχίας και του κυριαρχικού δικαιώματος; Σύμφωνα με το ισχύον διεθνές δίκαιο της θάλασσας, οι δύο έννοιες είναι διαφορετικές. Η πρώτη είναι απόλυτη ενώ η δεύτερη σχετική και εξαρτώμενη από την συμφωνία που θα κάνει μια χώρα με την απέναντί της χώρα. Χωρίς μια τέτοια συμφωνία δεν έχει νομικώς καμία διεθνή ισχύ η οποιαδήποτε μονομερής διακήρυξη δικαιώματος επί ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας. Μόλις χθες, λοιπόν, άκουσα ένα τέτοιο αναλυτή, με το μόνιμο ύφος του αδικημένου από τις καταστάσεις, να μιλάει πάλι για μονομερώς ασκούμενα κυριαρχικά δικαιώματα. Η άσκηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων, όμως, προϋποθέτει την σύμφωνη γνώμη του απέναντι – άρα δεν είναι μονομερής μέχρι την στιγμή της διμερούς συμφωνίας. Το ίδιο βεβαίως ισχύει και για τον απέναντι. Εν προκειμένω, για την Τουρκία και την «γαλάζια πατρίδα» της.

2. Ακούμε, από τους ίδιους πλειοδοτούντες σε «πατριωτισμό», την προτροπή να επεκτείνουμε την αιγιαλίτιδα ζώνη στα 12 μίλια για να ορίσουμε από εκεί και πέρα την αποκλειστική οικονομική μας ζώνη. Βεβαίως. Να την επεκτείνουμε την αιγιαλίτιδα ζώνη για να ακυρώσουμε και εν τοις πράγμασι το απαράδεκτο τουρκικό casus belli. Όμως, το ένα δεν εξαρτάται από το άλλο, αφού και οι δύο ζώνες υπολογίζονται μετρούμενες εξ ίσου από την ακτή. Μπορείς δηλαδή να μοιράσεις, πρώτα, τις αποκλειστικές οικονομικές ζώνες χωρίς να έχεις, προηγουμένως, επεκτείνει την αιγιαλίτιδά σου ζώνη. Η σύγχυση και εδώ μπορεί να αποδοθεί είτε σε σκοπιμότητα είτε σε άγνοια. Επικίνδυνα και τα δύο.

3. Η επιφάνεια της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης δεν είναι αποκλειστικώς «της χώρας», αλλά πρακτικώς είναι διεθνή ύδατα ελευθέρως προσφερόμενα στην διεθνή ναυσιπλοΐα. Οι χάρτες των «γαλάζιων πατρίδων» Καρυώτη και Γκουρντενίζ, Ελλάδας και Τουρκίας, 450.000 τ.χ. εκάστη (αλληλο-επικαλυπτόμενες κατά το ήμισυ!), είναι παραπειστικοί. Οι επιφάνειες πρακτικώς είναι διεθνείς. Ως δε προς τον ενδεχόμενο  υποθαλάσσιο πλούτο, αυτός – για να μην κοροϊδευόμαστε! – ανήκει κατά μείζονα λόγο στις εταιρείες. Παραμένουν επομένως προς λύση ή πόλεμο τα αλιευτικά. Αλλά, ευτυχώς, ποτέ μέχρι σήμερα δεν έχει κηρυχθεί πόλεμος για την συναγρίδα και την σαρδέλα.

4. Τα νησιά, εφ’ όσον έχουν οικονομική ζωή, δικαιούνται αιγιαλίτιδας ζώνης, μονομερώς κηρυσσόμενης, και αυτό είναι πέραν πάσης νομικής αμφισβητήσεως από τον απέναντι γείτονα. Ως, όμως, προς την πέραν της αιγιαλίτιδας ζώνης αποκλειστική οικονομική ζώνη (ΑΟΖ), δηλαδή την ζώνη των κυριαρχικών δικαιωμάτων, καθώς και την πλήρη ή την μερική επήρεια ως προς την έκταση αυτών των δικαιωμάτων, ισχύουν, κατά την διεθνή νομολογία, διαφορετικά κάθε φορά κριτήρια. Ενδεικτικές για την τελική επήρεια είναι οι διαφορετικές αποφάσεις των διεθνών δικαστηρίων για τις διαφορές Κατάρ-Μπαχρέιν και Γαλλίας-Καναδά για νησάκια που ανήκουν στην μία χώρα και γειτνιάζουν στην άλλη. (Η πρώτη σχετική απόφαση ευνοεί την Τουρκία, η δεύτερη την Ελλάδα.) Μετά τις συγκεκριμένες καλές ή κακές αποφάσεις, δεν σημειώθηκε κανένας πόλεμος μεταξύ των διαδίκων χωρών. Οι διάδικοι αποδέχθηκαν τις αποφάσεις χωρίς να χαλάσουν τις μεταξύ τους σχέσεις.

5. «Το Δίκαιο της Θάλασσας έχει ως κύριο μέλημα τις θαλάσσιες ζώνες εθνικής κυριαρχίας και κυριαρχικών δικαιωμάτων.» Λάθος. Από τα 320 άρθρα της UNCLOS, ελάχιστα, και μάλιστα με πολλή δημιουργική ασάφεια, ασχολούνται με τις θαλάσσιες ζώνες – εξ ου και ο καθοριστικός εδώ ρόλος της νομολογίας των διεθνών δικαστηρίων. Το διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) έχει ως κύριο μέλημα την ελεύθερη διεθνή ναυσιπλοΐα και την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Το πρώτο, η ελεύθερη ναυσιπλοΐα, είναι μάλλον προς όφελος της χώρας του μεγαλύτερου εμπορικού στόλου στον κόσμο, δηλαδή της χώρας μας. Ως δε προς το δεύτερο, το περιβάλλον, αυτό είναι προς όφελος όλων των χωρών του κόσμου ανεξαιρέτως.

ΥΓ.1: Ως προς τις πλωτές πλατφόρμες επί της επιφανείας της ΑΟΖ, πρέπει σαφώς να διασφαλίζεται ότι αυτές δεν παρεμποδίζουν τη διεθνή ναυσιπλοΐα – που είναι, όπως είπαμε, το πρώτο ζητούμενο της UNCLOS.

ΥΓ.2: Αυτό το σημείωμα θα μπορούσε να περιλάβει και άλλα ολισθήματα των «αναλυτών» μας. Ένας εξ αυτών, πχ, έχει πρόσφατα προτείνει το «πρώτο πλήγμα» έναντι της Τουρκίας, ώστε να αιφνιδιασθεί ο αντίπαλος! Πού ακριβώς το πλήγμα; Και είναι η Τουρκία του 2024 η Αίγυπτος του 1967; Θού, Κύριε!

Ενημέρωση 2/11/2024, Εφημερίδα των Συντακτών 5/11/2024

 

33.    Ο ΒΙΟΣ ΚΑΙ Η ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΤΟΥ κ. ΣΑΜΑΡΑ

Ο κ. Αντώνης Σαμαράς έδειξε τον δρόμο από την εποχή του «μακεδονικού αγώνα» την δεκαετία του 1990. Είναι αυτός που, ως υπουργός της χώρας, την 16η Δεκεμβρίου 1991 (της ανίερης ευρωπαϊκής συμφωνίας διάλυσης της Γιουγκοσλαβίας – με συνυπογραφή Σαμαρά και παρά την αντίθετη οδηγία Κων. Μητσοτάκη) βρέθηκε αντικειμενικά στην μοναδική θέση ισχύος να επιβάλει ονομασία στον ευρισκόμενο τότε σε αποσύνθεση βόρειο γείτονα (πχ «Γιουγκοσλαβική Μακεδονία», όπως την έλεγαν τότε). Αλλά (για να μη ξεχνιόμαστε) να επιβάλει την θέλησή του, ως έσχατη αλλά αναγκαία συνθήκη, και στην Γερμανία, την προκλητικά τότε επισπεύδουσα και εκβιάζουσα με μονομερείς αναγνωρίσεις Κροατίας και Σλοβενίας (κατά παράβαση, επαναλαμβάνουμε, της στοιχειώδους διεθνούς δικαιικής τάξης).

Αντί αυτού, μας έφερε περιχαρής ο τότε υπουργός εξωτερικών της χώρας ένα υπογεγραμμένο κείμενο με ένα έσχατο αστερίσκο. Το κείμενο αναγνώριζε την διάλυση μιας χώρας μέλους όλων των διεθνών οργανισμών. Ο δε έσχατος αστερίσκος απλώς έλεγε ότι η όποια ονομασία επιλεγεί από την υπό ανεξαρτοποίηση χώρα θα πρέπει να μη υποδηλώνει εδαφική αξίωση έναντι άλλης χώρας. Είκοσι μέρες μετά, ο ίδιος υπουργός εξωτερικών παρέλειψε(!) να στείλει Έλληνα εκπρόσωπο στην επιτροπή (Μπατεντέρ) που θα ερμήνευε τον συγκεκριμένο αστερίσκο. Η επιτροπή αυτή απεφάνθη ότι μια σύνθετη, και περιέχουσα τον όρο Μακεδονία, ονομασία τής υπό ανεξαρτοποίηση χώρας δεν υποδηλώνει εδαφική αξίωση έναντι άλλης χώρας. Το παιγνίδι είχε τελειώσει και χαθεί και ο Σαμαράς δεν θα ανελάμβανε ποτέ την ευθύνη για αυτή την διπλωματική ήττα, κρυπτόμενος πίσω από το γνωστό ύφος τού διαρκώς αδικημένου μικρού παιδιού.

Κατόπιν, έμπλεος πατριωτικού οίστρου, και αφού δεν ανέλαβε την ευθύνη του «λάθους» του, έριξε την κυβέρνηση στην οποία μετείχε και έφτιαξε το δικό του «πατριωτικό» κόμμα. Έπεσε γρήγορα σε λήθη από την οποία τον ανέσυρε αργότερα ο Κώστας Καραμανλής. (Ίσως στο πλαίσιο των εσωκομματικών ισορροπιών σε σχέση με την οικογένεια Μητσοτάκη.) Η δικαίωση Σαμαρά θα ερχόταν λίγο καιρό μετά, όταν θα κέρδιζε την Ντόρα Μπακογιάννη, για να την διαγράψει ακολούθως, και θα γινόταν αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης και μετά πρωθυπουργός.

Κατά την παράδοση της πρωθυπουργίας στον κ. Τσίπρα, νεο-εκλεγέντα το 2015, θα διέπραττε μια θεσμική και όλως συμβολική απρέπεια, μοναδική στην ιστορία της σύγχρονης δημοκρατίας μας. Τραμπ πριν από τον Τραμπ, έφυγε από το πρωθυπουργικό μέγαρο πριν φθάσει εκεί ο νέος πρωθυπουργός. Σαν να επρόκειτο περί αυστηρά προσωπικής του υπόθεσης! Χαρακτηριστικό ιδιοκτησιακής αντίληψης. Προηγουμένως, και πάλι Τραμπ πριν από τον Τραμπ, φρόντισε να τοποθετήσει τον φιλο-τροϊκανό κ. Στουρνάρα διοικητή της κεντρικής τράπεζας, παρά την οξεία ένσταση της αξιωματικής αντιπολίτευσης, η οποία όλα έδειχναν ότι εντός ολίγου θα ήταν κυβέρνηση. Ποια πατρίδα τώρα;

Τους τελευταίους μήνες, και ήδη από το 2023, εμφανιζόταν ως ο αρχηγός των ανησυχούντων Ελλήνων πατριωτών για τα ήρεμα νερά του Αιγαίου. Άφηνε διαρκώς υπαινιγμούς περί εθνικής μειοδοσίας έναντι των εσωκομματικών αντιπάλων του. Είναι η τρικυμία που τους θρέφει αυτούς τους ανθρώπους. Τα ήρεμα νερά τούς προκαλούν ναυτία. Το ίδιο ισχύει και για τους χιλιάδες πιστούς οπαδούς τους. Ναυτία και ταραχή στα ήρεμα νερά, αισθάνονται καλύτερα στην τρικυμία. Και είναι, βέβαια, και το ογκούμενο ρεύμα της διεθνούς ακροδεξιάς που τους θρέφει όλους αυτούς ακόμη περισσότερο.

ΥΓ.1: Λατινοπούλου προς Μητσοτάκη για τον αποπεμφθέντα Σαμαρά: «Δεν διαγράφεται η ιστορία κ. πρωθυπουργέ!» (Την ίδια μέρα, η ίδια για το Πολυτεχνείο: «Να καταργηθεί ο εορτασμός του Πολυτεχνείου!»)

ΥΓ.2: Η ατυχής, μέχρι δαπέδου, υπόκλιση Γεραπετρίτη και η επίσης ατυχής δήλωσή του, «ας με πουν εθνικό μειοδότη!», δεν σημαίνουν ότι ο άνθρωπος είναι εθνικός μειοδότης. Αρκετά δεινά έχει περάσει η χώρα με την τέτοια κατηγορία έναντι πολιτικών αντιπάλων. Μοιραία πρόσωπα αποδεικνύονται ιστορικώς για την χώρα τα πρόσωπα που απευθύνουν τέτοιες κατηγορίες στους πολιτικούς τους αντιπάλους. 

ΥΓ.3: Ο κ. Σαμαράς κατηγόρησε τον κ. Μητσοτάκη γιατί χαριεντιζόταν με τον Ερντογάν. Την ίδια στιγμή, ο αντίστοιχος Σαμαράς της Τουρκίας (κι εκεί τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα) θα παρατηρούσε βλοσυρά ότι στο ίδιο ακριβώς τραπέζι ο Ερντογάν χαριεντιζόταν με τον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Χριστοδουλίδη, τον οποίο επισήμως η Τουρκία δεν αναγνωρίζει. Ο εθνικισμός τελικά δεν έχει πατρίδα.

ΥΓ.4: Σε προηγούμενο σημείωμα παρουσίασα τα πέντε βασικά «λάθη» (άγνοια, ψεύδη και μισές αλήθειες) εκείνων των Ελλήνων γεωπολιτικών και γεωστρατηγικών αναλυτών των τηλεοπτικών τραπεζιών και του διαδικτύου που δεν σηκώνουν μύγα τουρκική στο σπαθί τους. Αρχηγός τους ήταν και παραμένει ο κ. Σαμαράς.

Ενημέρωση 23/11/2024

 

34.    Ο ΑΝΤΙΣΗΜΙΤΙΣΜΟΣ ΩΣ ΔΕΙΝΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ, ΕΝΙΟΤΕ ΩΣ ΔΕΙΝΟ ΕΡΓΑΛΕΙΟ

 «Μετά το Άουσβιτς είμαστε όλοι Εβραίοι!» Αυτή η διακήρυξη οικουμενικής εβραϊκότητας έγινε μεταπολεμικά η ισχυρή ασπίδα (ένα iron dome) κατά του σύγχρονου αντισημιτισμού. Σήμερα, Ισραήλ και ευαγγελική Αμερική θέλουν να κρύψουν πίσω από αυτή την ασπίδα τα εγκλήματα του ισραηλινού στρατού στην Μέση Ανατολή, προσβάλλοντας έτσι τα εκατομμύρια θύματα του αντισημιτισμού ανά τους αιώνες.

Αφορμή του παρόντος η επίσημη αντίδραση Ισραήλ και ΗΠΑ στο διεθνές ένταλμα σύλληψης Νετανιάχου και Γκάλαντ. Πολλοί στις ΗΠΑ, σχεδόν όλοι στο Ισραήλ θεωρούν ότι η κατηγορία κατά των δύο ισραηλινών πολιτικών ως εγκληματιών πολέμου έχει κίνητρο τον αντισημιτισμό του εισαγγελέα του ΔΠΔ.

Προ ολίγων μηνών, Ιούνιος 2024, στο πανεπιστήμιο Μπεν Γκουριόν της Μπερσίβα, στο νότιο Ισραήλ, θα διεξαγόταν μια συζήτηση με θέμα: «Είναι οι διεθνείς αντιδράσεις κατά του Ισραήλ εκδηλώσεις αντισημιτισμού;» Προσκεκλημένος και ο ισραηλινός καθηγητής ιστορίας Ομέρ Μπάρτοφ, συγγραφέας βιβλίων σχετικών με το Ολοκαύτωμα. Στην είσοδο του πανεπιστημίου, ο Μπάρτοφ βρέθηκε προ ομάδος εξαγριωμένων φοιτητών που είχαν ανακαλύψει ένα άρθρο του στους New York Times, λίγες μέρες μετά την θηριωδία (έγκλημα κατά της ανθρωπότητας) της Χαμάς την 7η Οκτ. 2024. (Η Σιν-Μπετ είχε προφανώς διακινήσει την σχετική πληροφορία στους ανάλογους κύκλους φοιτητών.) Στο άρθρο αυτό ο ισραηλινός καθηγητής παρατηρούσε ότι οι δηλώσεις Νετανιάχου των ημερών εκείνων πρόδιδαν πρόθεση γενοκτονίας.

(Από τα αξιοσημείωτα της ισραηλινής δημοκρατίας: Η συζήτηση τελικώς διεξήχθη. Ένας μάλιστα εκ των συμμετεχόντων στην εκδήλωση ήταν γνωστός ισραηλινός αντισιωνιστής ακτιβιστής. Η πόρτα της αίθουσας παρέμεινε ανοιχτή, ώστε να ακούγονται οι φωνές τών έξω από την αίθουσα διαμαρτυρομένων φοιτητών.)

Στις 13 Αυγ. 2024, σε άρθρο 7.500 λέξεων στον Guardian, ο Μπάρτοφ αναφέρει μια προσωπική του εμπειρία της περιόδου της πρώτης παλαιστινιακής Ιντιφάντα, το 1987. Ήταν η εποχή κατά τη οποία ο Γιτζάκ Ράμπιν, αρχηγός τότε του Ισραηλινού στρατού, έδινε την διαβόητη διαταγή στους στρατιώτες του: «Σπάστε τους τα χέρια!» Και οι Ισραηλινοί στρατιώτες έσπαγαν πράγματι τα χέρια των νεαρών Παλαιστινίων που πετούσαν πέτρες στα ισραηλινά άρματα. Ο Ράμπιν, ως γνωστόν, λίγα χρόνια μετά θα μετατρεπόταν από γεράκι σε περιστέρι, υπέρ δηλαδή μιας κάποιας ειρηνικής συνύπαρξης με τους Παλαιστινίους. Το 1995, θα δολοφονείτο από ένα ακραίο Ισραηλινό εθνικιστή. (Ο δολοφόνος βρίσκεται ακόμη στις ισραηλινές φυλακές, θεωρείται δε από την ισραηλινή ακροδεξιά ήρωας, με οργανωμένο κίνημα για την αποφυλάκισή του.)

Ως καθηγητής, το 1987, στο Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ αλλά και ως βετεράνος του Ισραηλινού στρατού (είχε πολεμήσει στον πόλεμο του Γιομ-Κιπούρ, το 1973), ο Μπάρτοφ απηύθυνε μια επιστολή στον Ράμπιν. Του έγραψε ότι, με βάση τις μελέτες του για την πλύση εγκεφάλου στον γερμανικό στρατό του Χίτλερ, καταλάβαινε ότι ο ισραηλινός στρατός ακολουθούσε τώρα τον ίδιο ολισθηρό δρόμο:

«Σύμφωνα με την έρευνά μου, ακόμη και πριν από τη στρατολόγησή τους, οι νεαροί Γερμανοί είχαν εσωτερικεύσει βασικά στοιχεία της ναζιστικής ιδεολογίας, ιδίως την άποψη ότι οι υπάνθρωπες σλαβικές μάζες, υπό την ηγεσία των δόλιων μπολσεβίκων Εβραίων, απειλούσαν την Γερμανία και τον υπόλοιπο πολιτισμένο κόσμο με καταστροφή, και ότι συνεπώς η Γερμανία είχε το δικαίωμα και την υποχρέωση να δημιουργήσει για τον εαυτό της έναν ζωτικό χώρο στην Ανατολή και να αποδεκατίσει ή να υποδουλώσει τον πληθυσμό αυτής της περιοχής. … Αποτέλεσμα ήταν η δολοφονία 30 εκ. Σοβιετικών στρατιωτών και πολιτών.»

Προς έκπληξή του, ο Μπάρτοφ έλαβε μια απάντηση από τον Ράμπιν: «Πώς τολμάς να συγκρίνεις τον ισραηλινό στρατό με την Βέρμαχτ;» Ο Μπάρτοφ ξαναέγραψε, με περισσότερες ιστορικές αναφορές, την άποψή του στον Ράμπιν, για να λάβει την ίδια απάντηση: «Πώς τολμάς;» Χρόνια μετά, ο Μπάρτοφ σκεφτόταν αν εκείνη η αλληλογραφία έπαιξε κάποιο ρόλο στην μεταστροφή του Ράμπιν από γεράκι σε περιστέρι.

Μετά το Άουσβιτς, είναι αλήθεια, επαγρυπνούμε κατά της απανθρωποποίησης του αντιπάλου, της πλύσης εγκεφάλου που κάνει τους στρατιώτες ενός στρατού τυφλούς διώκτες «Εβραίων», «Παλαιστινίων» κοκ.

ΥΓ.1: Στο τελευταίο βιβλίο του, «Genocide, the Holocaust and Israel-Palestine» (London: Bloomsbury, 2023), ο Omer Bartov αντλεί από την προσωπική του πορεία για να εξετάσει κοινά στοιχεία μεταξύ της τύχης των Εβραίων κατά τον Β'ΠΠ και της κατάστασης των Παλαιστινίων μετά την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ.

ΥΓ.2: Εξωτερική πολιτική αρχών: Ο Έλλην κυβερν. εκπρόσωπος, ερωτηθείς εάν ο ισραηλινός πρωθυπουργός θα συλληφθεί σε περίπτωση επίσκεψής του στην Ελλάδα, δήλωσε: «Δεν βοηθάνε τέτοιες αποφάσεις (του ΔΠΔ).» Η απάντηση θα ήταν, φαντάζομαι, εντελώς διαφορετική αν η ερώτηση αφορούσε τον Ρώσο πρόεδρο.

Ενημέρωση 30/11/2024

 

35.    ΤΟ ΔΥΣΚΟΛΟ ΠΑΖΛ ΤΗΣ ΣΥΡΙΑΣ

Κι αφού ιστορικά απέτυχαν, ηθικά και πολιτικά, τα κοσμικά και «σοσιαλιστικά» (μπααθικά) καθεστώτα, την θέση τους πήρε το τζιχάντ.

Δεν μπορούμε να αναφερθούμε στο σημερινό πολυεθνικό και πολυθρησκευτικό μωσαϊκό της Συρίας αν δεν αναφερθούμε στο ιστορικό παρελθόν πέντε αιώνων πολυεθνικής και πολυθρησκευτικής Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Τα σύνοικα στοιχεία, σουνίτες, σιίτες, αλαουίτες, ορθόδοξοι χριστιανοί, καθολικοί, μαρωνίτες, δρούζοι, άραβες, τούρκοι, κούρδοι, έλληνες, ασσύριοι, κ.α., δεν αμφισβητούσαν, παρά τον αυτοκρατορικό δεσποτισμό και τις αυτοκρατορικές διακρίσεις, την κεντρική διοίκηση της Κωνσταντινούπολης. Οι σποραδικές αντιδράσεις, σποραδικότερες εξεγέρσεις καταστέλλονταν εν τη γενέσει τους με τρόπο τόσο βίαιο και παραδειγματικό, ώστε ο φόβος να παραλύει τις όποιες αντιρρήσεις των υπηκόων. Η θρησκευτική πολιτική της αυτοκρατορίας επέτρεπε ένα είδος αμοιβαίας ανοχής κεντρικής διοίκησης και υπηκόων.

Το 1916, εν μέσω Α’ ΠΠ, και με την παρότρυνση των Βρετανών (δια του περίφημου Λόρενς της Αραβίας), εκρήγνυται η Αραβική εξέγερση, που σκοπό, κατά τους Άραβες, είχε την δημιουργία ενιαίου αραβικού κράτους στην θέση της καταρρέουσας αυτοκρατορίας. Την ίδια χρονιά, 1916, Γάλλοι και Βρετανοί, με την μυστική συμφωνία Σάικς-Πικό, μοιράζουν τα αραβικά εδάφη της Μεσοποταμίας σε προτεκτοράτα. Ιράκ βρετανικό, Συρία γαλλική, Παλαιστίνη βρετανική, Λίβανος γαλλικός. Ιορδανία και Σαουδική Αραβία υπό βρετανική επιρροή. Την επόμενη χρονιά, 1917, η διακήρυξη Μπάλφουρ (βρετανού ΥΠΕΞ) υποσχόταν εβραϊκό κράτος στην Παλαιστίνη.

Οι Βρετανοί ήξεραν ότι η κινητήρια δύναμη τον 20 αιώνα θα ήταν το πετρέλαιο και ότι το πετρέλαιο βρισκόταν ακριβώς εκεί. Ο βρετανικός στόλος, κυρίαρχος τότε σε όλες τις θάλασσες της υφηλίου, θα εκινείτο μόνο με το πετρέλαιο της αραβικής και περσικής (ιρανικής) Εγγύς ή Μέσης Ανατολής. Η ιστορία της βρετανικής πετρελαϊκής ΒP, όπως και των αμερικανικών που θα ακολουθούσαν, είναι συνδεδεμένη με την περιοχή κατά τρόπο καταλυτικό. Δεν μπορεί κανείς να καταλάβει την ιστορία της περιοχής τον 20^ο αιώνα αν δεν λάβει υπ’ όψιν το πετρέλαιο και τις εταιρείες του. Ενιαίο αραβικό κράτος δεν έπρεπε να δημιουργηθεί επ’ ουδενί, τα δε επί μέρους κράτη έπρεπε  να βρίσκονται υπό διαρκή έλεγχο. 

Το 1946, η Συρία θα ανεξαρτητοποιείτο από την Γαλλία για να ακολουθήσει σειρά πραξικοπημάτων μέχρι το τελικό πραξικόπημα του 1971, που θα έφερνε στην εξουσία τον πατέρα Άσαντ. Το 2000 ο υιός Άσαντ θα διαδεχόταν τον πατέρα. Ο υιός, σπουδαγμένος στην Αγγλία, φιλικός συνομιλητής κάποτε του Τόνυ Μπλερ, φερόταν στην αρχή ως μετριοπαθής δικτάτωρ (με εκλογικά πάντως αποτελέσματα της τάξεως του 100%), για να αντιγράψει, μετά την «Αραβική Άνοιξη» του 2011, τον στυγνό, τυραννικό πατέρα του. Ως Αλαουίτες οι Άσαντ, στον μισό αιώνα εξουσίας τους, επέβαλαν ένα αυταρχικό μεν κοσμικό δε καθεστώς που επέτρεπε στους ετερόδοξους, π.χ. Χριστιανούς, να ζουν χωρίς την απειλή θρησκευτικών διώξεων.

ΥΓ.1: Η Διδώ Σωτηρίου, η εμβληματική συγγραφέας των «Ματωμένων Χωμάτων», στο βιβλίο της «Η Μικρασιατική Καταστροφή και η Στρατηγική του Ιμπεριαλισμού», αναφερόμενη στα παιγνίδια του 1922 – παιγνίδια εις βάρος της χώρας μας – γράφει: «όλα τούτα είχαν οσμή πετρελαίου».

ΥΓ.2: Το πετρέλαιο ήταν η αιτία της ανακήρυξης, το 1961, του Κουβέιτ ως ανεξάρτητου από την Μ. Βρετανία βασιλείου και όχι ως επαρχίας του Ιράκ. Το πετρέλαιο του Κουβέιτ ήταν η αιτία του πρώτου και του δεύτερου πολέμου στο Ιράκ εσχάτως. Τα ανθρωπιστικά υπήρξαν πρόφαση, αφού ο Σαντάμ Χουσεΐν, αντίπαλος του Ιράν την δεκαετία του 1980, υποστηριζόταν ανοικτά από τις ΗΠΑ, αν και στυγνός δικτάτωρ από τότε.

ΥΓ.3: Στην Συρία, οι πηγές πετρελαίου βρίσκονται στην Ροζάβα, βορειοανατολικά της χώρας, ευρεία περιοχή αυτονομημένη από το 2012, που από κοινού ελέγχεται από τις «Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις» (SDF) και κυρίως τους Κούρδους του YPG (αδελφού, παρεμπιπτόντως, του παράνομου κουρδικού PKK της Τουρκίας). Στην περιοχή αυτή, συνομοσπονδία επαρχιών, επικρατεί ένα μοναδικό για την περιοχή προοδευτικό, φιλελεύθερο πνεύμα με τις γυναίκες να έχουν ίσα δικαιώματα (ακόμη και στην στράτευση!). Από τα παράδοξα της ιστορίας: Αυτή η αραβο-κουρδική (μαζί με τουρκμένιους, αρμένιους, κιρκάσιους, γιαζίντι, κ.α.) πολυεθνική συμμαχία υποστηρίζεται από τις ΗΠΑ και τους 900 Αμερικανούς στρατιώτες, που εδρεύουν στην περιοχή, στον αγώνα εναντίον των τζιχαντιστών του ISIS και, πλέον, εναντίον των σημερινών κατακτητών της Δαμασκού. Κατακτητών που εκτός από τον στρατό του νικητή Αλ-Τζουλάνι, επικηρυγμένου παλαιότερα ως τρομοκράτη της Αλ-Νούσρα, περιλαμβάνουν και τον υποστηριζόμενο από την Τουρκία λεγόμενο «Συριακό Εθνικό Στρατό».

ΥΓ.4: Οι Ρώσοι, σύμμαχοι του Άσαντ, δεν θα εγκαταλείψουν εύκολα τις δύο συριακές βάσεις τους σε Λατάκεια και Ταρτούς, αεροπορική και ναυτική αντιστοίχως, μόνες ρωσικές προσβάσεις στην Μεσόγειο.

ΥΓ.5: Το Ισραήλ, εκμεταλλευόμενο την ευκαιρία, εισέβαλε από τα υψώματα του Γκολάν στην Συρία και επιχειρεί να δημιουργήσει ουδέτερη ζώνη στα νοτιοδυτικά της Συρίας, όπου ζουν φιλο-ισραηλινοί δρούζοι.

Ενημέρωση 10/12/2024

 

36.    ‘ΑΓΑΠΗ ΠΑΡΑΝΟΜΗ’ ΤΟΥ ΝΤΙΝΟΥ ΘΕΟΤΟΚΗ ΣΕ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΓΙΑ ΕΝΑ ΡΟΛΟ

Αντώνυμο της τιμής είναι η ατιμία. Στην περίπτωση όμως των διηγημάτων και μυθιστορημάτων του Κωνσταντίνου Θεοτόκη, αντώνυμο της τιμής είναι η ατίμωση. Ατίμωση, μάλιστα, χωρίς να έχει διαπραχθεί ατιμία εκ μέρους του ατιμασθέντος ή της ατιμασθείσης. Αν έχει διαπραχθεί ατιμία, έχει διαπραχθεί από αυτόν που θα διαφύγει τελικά την κρίση της κοινωνίας. Οι ατιμασμένοι και οι ατιμασμένες θα δεχθούν παθητικά την φοβερή τους μοίρα, χωρίς να έχουν την φωνή να υπερασπισθούν τον εαυτό τους. Ο φόβος τούς παραλύει, κάνοντάς τους να νιώθουν ανήμποροι να αρθρώσουν έστω και μια ελάχιστη αντίρρηση. Η ατιμασμένη γυναίκα των αρχών του προηγούμενου αιώνα, στα χωριά της εποχής στην βόρεια Κέρκυρα, αφήνεται έρμαιο μιας αδίστακτης πατριαρχίας, χωρίς την δυνατότητα οποιασδήποτε καταφυγής και λύτρωσης.

Η εκκλησία δεν μπορεί να ανατρέψει την κοσμική τάξη. Μια κοσμική τάξη που έχει βαθιά ριζωμένες τις πεποιθήσεις περί της αυστηρής ιεραρχίας αξιών και ανθρώπων. Είχε, εν πολλοίς, και η εκκλησία συμβάλει σ’ αυτό το βαθύ ρίζωμα και τώρα δεν μπορεί παρά να ακολουθεί ως ποίμνιο η ίδια τον κοσμικό ποιμένα. (Τι αντιστροφή, αλήθεια;) Όταν ένας καλός παπάς θα θελήσει να λυτρώσει μια νεαρή γυναίκα από το φονικό χέρι ενός πατέρα, θα πρέπει να αμαρτήσει ο ίδιος. Να μεταλάβει την νεαρή γυναίκα για να δείξει στον εξαγριωμένο πατέρα ότι η κόρη του είναι «αγνή» – ενώ από την εξομολόγηση ξέρει ότι δεν είναι. Η επιταγή του κόσμου τούτου είναι να μη την μεταλάβει ενώ η άλλη επιταγή, η επιταγή του άλλου κόσμου, είναι να την μεταλάβει, παραβιάζοντας τούς επί γης κανόνες (που λένε να μη μεταλαμβάνουν οι μη «αγνές»).

«Και η λειτουργία ήταν τώρα προς το τέλος. Είχαν ειπεί το Πιστεύω και το Πάτερ Ηµών, οι ψάλτες έψαλλαν και ο τιμημένος γέροντας επρόβαλε στη µεσινή θύρα καλώντας τους πιστούς να μεταλάβουν. Τα χέρια του έτρεµαν, σαν να ήταν πάρα πολύ βαρύ το ασημένιο ποτήρι. Της έριξε µια ματιά κι άρχισε να κοινωνάει τον κόσμο, που κατά το συνήθειο ήταν πολύς αυτή την ημέρα. Και εκοινωνούσαν πρώτοι οι γέροντες και κατόπι οι επίλοιποι οι άντρες και τέλος οι γυναίκες. Και ανάμεσά τους ήταν και εκείνη. Κάθε τόσο ο παπάς την εκοίταζε. Μα έβλεπε κι όλας πως και ο γέροντας πατέρας όλο ανησυχούσε περισσότερο. Βλέποντας να αφήνει να διαβαίνουν άλλες μπροστά της, τον είδε να παρατηρεί προσεχτικός την κόρη του και να ζυγώνει σιµά της. Κι αυτή ωχρή, µε δειλό βήμα και σαν αλαλιασµένη, έβαζε το πόδι της στο πρώτο σκαλί. Ο πατέρας σιµά της την εκοίταζε. Και µε αναγάλλιασή του είδε τον άγιο γέροντα να της βάζει, ατάραχος τώρα, τη λαβίδα µε την κοινωνιά στο στόµα, ενώ µε την ψιλή του φωνή επρόφερνε τα τυπικά: Εις άφεσιν αµαρτιών και εις ζωήν αιώνιον.» («Αμάρτησε;» Καρουσάδες 1912. Με το «αμάρτησε;» να αφορά τον παπά.)

Αφορμή αυτού του σημειώματος η παράσταση προ ημερών, στην Κέρκυρα, στο «Πολύτεχνο», του έργου του Κωνσταντίνου Θεοτόκη «Αγάπη Παράνομη». Διασκευή και σκηνοθεσία Πέτρου Αυγερινού, με την Δώρα Παπανικολάου στο ρόλο της Διαμάντως και, υπαινικτικώς και αντιστικτικώς, την ίδια στους λοιπούς ρόλους. Άθλος θεατρικός. Μεταφορά στον Δαφνίλα των χρόνων εκείνων και στην ατμόσφαιρα των φτωχικών σπιτιών του. Πάθη, αμαρτίες κατ’ εξακολούθηση, η κοινωνία που καιροφυλακτεί, το φονικό που επικρέμεται, η αποπνικτική ατμόσφαιρα για όλους και η Διαμάντω που διαχειρίζεται το μυστικό της μεγάλης ντροπής της οικογένειας και που στο τέλος γίνεται ένας παθητικός μάρτυρας δύο θανάτων και μιας αυτοεξορίας.

Σοσιαλιστής ο Θεοτόκης, ανατόμος όχι μόνο των οικονομικών σχέσεων, όπως στους «Σκλάβους στα Δεσμά τους» και στην «Τιμή και το Χρήμα», αλλά και όλης της βαριάς παθολογίας μιας γερασμένης κοινωνίας, που πρέπει επιτέλους να απελευθερωθεί από τα δεσμά που η ίδια θέλησε να επιβάλει στον εαυτό της. Η αγάπη είναι παρούσα, όμως δεν είναι αυτή που θα αλλάξει τα πράγματα. Ο Τουρκόγιαννος του «Κατάδικου» θα πάρει στους ώμους του τον φόνο που δεν διέπραξε και θα το κάνει αυτό για χάρη της αγαπημένης του, αλλά αυτό δεν φτάνει. Και το ότι αυτό δεν φτάνει το ξέρει, πρώτος από όλους, ο ίδιος ο συγγραφέας. Στόχος μοναδικός του Θεοτόκη είναι να αποκαλύψει τα τρομερά κρυμμένα μυστικά της κοινωνίας. Μόνο με την αποκάλυψη του ψεύδους και της υποκρισίας ο κόσμος μπορεί να λυτρωθεί. Να δει τον εαυτό του στον καθρέφτη, τον συγγραφικό καθρέφτη του Θεοτόκη, και να αλλάξει ρότα.

ΥΓ: Το γεγονός ότι η ηθογραφία του Κωνσταντίνου Θεοτόκη μιλάει για την ψυχή της κοινωνίας όπως αυτή πράγματι είναι, κυρίως δε για τα βαθύτερα σκοτάδια της, τον κατατάσσει στην ρεαλιστική αφηγηματική σχολή. Το γεγονός ότι παρουσιάζει τους ήρωες και τις ηρωίδες του ως μη δυνάμενους να  αποφύγουν την φοβερή τους μοίρα – και λοιπές υπέρτερες δυνάμεις – τον κατατάσσει στην λεγόμενη νατουραλιστική σχολή (αυτή που είχε εγκαινιάσει με την «Νανά» ο Ζολά). Είναι σαν οι ήρωες και οι ηρωίδες να μην έχουν ελεύθερη βούληση. Όλο το βάρος της ελεύθερης βούλησης πέφτει στον συγγραφέα και, βεβαίως, στους αναγνώστες του. Η τέχνη αυτή είναι με τον τρόπο της «στρατευμένη».

Επισημάνσεις 15/12/2024

 

37.    2024, Η ΠΙΟ ΠΟΛΕΜΙΚΗ ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ

Οκτώ δεκαετίες μετά τον Β’ΠΠ, η ανθρωπότητα βρίσκεται μπροστά σε τρία μεγάλα πολεμικά μέτωπα. (Ένα τέταρτο, ο εμφύλιος στο Σουδάν, με δεκάδες χιλιάδες νεκρούς αμάχους και εκατομμύρια πρόσφυγες, δεν φαίνεται να απασχολεί την ανθρωπότητα.) Πέραν αυτών, υπάρχουν άλλα επτά σημαντικά διεθνή μέτωπα πολιτικών και κοινωνικο-οικονομικών ανταγωνισμών.

1. Ουκρανία. Δύο οι αφηγήσεις. Η πρώτη είναι το ιερό δικαίωμα προάσπισης της εδαφικής ακεραιότητα μιας χώρας. Αυτή η αφήγηση συνήθως λέει ότι ξύπνησε μια μέρα ο Ρώσος πρόεδρος και αποφάσισε να εισβάλει στην Ουκρανία. Συνήθως δεν λέει ότι προηγήθηκαν οι παρεμβάσεις ΝΑΤΟ, Νούλαντ, Πάϊατ, η αθέτηση των συμφωνιών του Μινσκ και χιλιάδες νεκροί στο Ντονμπάς από τους μελανοχίτωνες του Τάγματος Αζόφ (και, δύο μήνες μετά την έναρξη του πολέμου, η απροκάλυπτη υπονόμευση της ειρηνευτικής από τον Μπόρις Τζόνσον). Αιφνιδιασθέντες και ανυποψίαστοι εμείς, φτιάξαμε ασμένως μια συμμαχία 55 χωρών για να αντιμετωπίσουμε τον εισβολέα εξοπλίζοντας το Κίεβο. Είναι, όμως, απόλυτο το δικαίωμα μιας χώρας να μπαίνει σε ένα στρατιωτικό συνασπισμό, ο οποίος δεν φημίζεται για τον σεβασμό της εδαφικής ακεραιότητας κρατών; Και είναι ανιδιοτελές το ενδιαφέρον των 55; Ή οι 55, καθιστώντας την Ουκρανία προτεκτοράτο χρέους, έχουν εξαγοράσει το μέλλον της, ενώ συγχρόνως φθείρουν την Ρωσία με το πολύ πιο ενδιαφέρον αχανές έδαφος και υπέδαφος. Η άλλη αφήγηση είναι αυτή ενός ρεαλισμού μιας ειρήνης τύπου better red than dead («καλύτερα κόκκινοι παρά νεκροί»). Πρόκειται για το σύνθημα των Γερμανών διαδηλωτών, την δεκαετία του 1980, έναντι της τότε νατοϊκής απόφασης εγκατάστασης Πέρσινγκ και Κρούζ στην Γερμανία. Σήμερα το σύνθημα είναι το αντίθετο: better dead than red («καλύτερα νεκροί παρά κόκκινοι»). Μέχρι τελευταίου Ουκρανού βεβαίως οι dead! (Λέγεται ότι η δυτική συμμαχία, μετά την απελευθέρωση της Ουκρανίας από τους Ρώσους, θα απελευθερώσει και την βόρεια Κύπρο!)

2. Παλαιστίνη. Εδώ, όπως και στο επόμενο μέτωπο, η εδαφική ακεραιτότητα υποχωρεί έναντι του δικαιώματος αυτοάμυνας. Επιλεκτικές προτεραιότητες. Ο – κατά τον διεθνή εισαγγελέα – εγκληματίας πολέμου Ισραηλινός πρωθυπουργός κηρύσσει persona non grata τον ΓΓ του ΟΗΕ και, την ίδια στιγμή, συνεχίζει να ισοπεδώνει την Γάζα. Ταυτόχρονα, ο ίδιος εγκληματίας ενθαρρύνει εμπράκτως τους εποικισμούς στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη (έγκλημα πολέμου και αυτό) και εξοπλίζει τους εποίκους με υπερ-όπλα. Η γενοκτονία συνεχίζεται και οι καταγγέλλοντες την γενοκτονία καταγγέλλονται από μια ισχυρή διεθνή προπαγάνδα ως αντισημίτες. Οι Παλαιστίνιοι, από την μεριά τους, βρίσκονται για χρόνια κάτω από την εξουσία, από την μια, μιας διεφθαρμένης Παλαιστινιακής Αρχής και, από την άλλη, της Χαμάς, μιας οργάνωσης πολιτικο-θρησκευτικού μίσους που αδιαφορεί για τις συνέπειες της «αντίστασης» τής 7ης Οκτ. 2023. Η επένδυση στο μίσος, και από τις δύο πλευρές, γεννάει δεκάδες νέες Χαμάς όπως και δεκάδες νέους ακρο-ακροδεξιούς, ρατσιστές, φασίστες πολιτικούς στο Ισραήλ τύπου Μπεν Γκβίρ και Σμότριχ (υπουργών του Νετανιάχου) ή εκείνου του αλήστου μνήμης ραβίνου Καχάνε.

3. Συρία. Η Συρία που ξέραμε, η Συρία των τυραννικών Άσαντ, που εχθρευόταν μέχρι θανάτου το Ισραήλ και την Τουρκία, τελείωσε. Κατέρρευσε εκ των ένδον και χωρίς μια ντουφεκιά. Ένα παρακλάδι της Αλ-Κάιντα (που αποκηρύσσει την Αλ-Κάιντα!) βρίσκεται πλέον στην κυβέρνηση της χώρας. Στο όνομα της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας τους έχουν εισβάλει ήδη στην Συρία το Ισραήλ και η Τουρκία, ενώ λιγότερο γειτονικές χώρες (ΗΠΑ) σταθμεύουν και πολεμούν εκεί από χρόνια. (Οι σε αποδρομή Ιρανοί και Ρώσοι ήταν εκεί, μέχρι προχθές, με «επίσημη πρόσκληση».) Η Συρία είναι τώρα διαιρεμένη σε τέσσερα βασικά κομμάτια. ΒΔ, ΒΑ, ΝΔ, ΝΑ. Το πιο κρίσιμο είναι το ΒΑ (ανατ. του Ευφράτη), όπου βρίσκονται οι Κούρδοι του ΥPG, όπου και οι Αμερικάνοι υποστηρικτές τους, όπου και οι 15.000 αιχμάλωτοι μαχητές του ISIS (50.000 μαζί με τις οικογένειές τους), όπου και οι πετρελαιοπηγές. Όπως κανείς δεν περίμενε την ταχύτατη ανατροπή των πραγμάτων στην περιοχή (ούτε οι τζιχαντιστές του Τζουλάνι την περίμεναν, ούτε ο Άσαντ, ούτε οι ποικίλοι διεθνείς παίκτες), έτσι και τώρα κανείς δεν μπορεί να κάνει ασφαλείς προβλέψεις για το άμεσο μέλλον της χώρας. Υπάρχουν λόγοι και συμφέροντα που επιβάλλουν η χώρα να μείνει ενωμένη.  Και υπάρχουν λόγοι και συμφέροντα που επιβάλλουν η χώρα να διαιρεθεί στα τέσσερα. 

4. Το Στρατιωτικο-βιομηχανικό Σύμπλεγμα. Δανείζομαι τον τίτλο ενός άρθρου του φίλου πτεράρχου ε.α. Δημ. Παντελάτου στην ΕΦΣΥΝ: «Ο πόλεμος στην Ουκρανία τελείωσε, νικητής είναι η Lockheed-Martin». Αποσπώ από το εν λόγω άρθρο μια ομιλία του Ζελένσκι στο αμερικανικό Κογκρέσο: «Τα χρήματά σας δεν είναι ελεημοσύνη, είναι επένδυση στην παγκόσμια ασφάλεια και στη δημοκρατία, την οποία (επένδυση) διαχειριζόμαστε με τον πλέον υπεύθυνο τρόπο.» Και σχολιάζει ο αρθρογράφος: «Ο Ζελένσκι, ως εντολοδόχος των συμφερόντων όλων αυτών στους οποίους απευθυνόταν, διαφημίζει τις επενδυτικές προοπτικές σε ό,τι απομείνει από την χώρα του.» Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ (και αρχιστράτηγος κατά τον Β’ΠΠ) Ντουάιτ Αϊζενχάουερ στην ιστορική αποχαιρετιστήρια ομιλία του, στις 17 Ιαν. 1961, εισήγαγε για πρώτη φορά τον σχετικό όρο: «Πρέπει να προφυλαχθούμε από την απόκτηση αδικαιολόγητης επιρροής, επιδιωκόμενης ή μη, από το στρατιωτικό-βιομηχανικό σύμπλεγμα. Η πιθανότητα για την καταστροφική άνοδο της άστοχης εξουσίας υπάρχει και θα συνεχιστεί.»

5. Μετανάστευση. Αλγεινή προξενούν εντύπωση οι μανδηλοφορούσες γυναίκες στην Μέση Ανατολή. Την ίδια εντύπωση προκαλούν οι ίδιες και ως μετανάστριες στην Ευρώπη. Τι είναι τελικά το μεταναστευτικό; Μήπως είναι ζήτημα αισθητικής και γούστου; Πάντως οικονομικό δεν είναι. Οι μετανάστες δεν παίρνουν τις δουλειές μας! (Στουρνάρας χθες: «Λείπουν 200.000 χέρια στην αγορά εργασίας.» Ίδια δήλωση και ο Γάλλος ομόλογός του για την χώρα του.) Παίρνουν βέβαια οι μετανάστες επιδόματα, επιβαρύνουν τις δομές πρόνοιας, αλλά μια ματιά στην κατανομή των δημοσίων δαπανών και στην ταυτόχρονη παραγωγή ιδιωτικού υπερ-πλούτου αρκεί για να δείξει ότι δεν είναι εδώ το πρόβλημα. Ως δε προς το έγκλημα, οι στατιστικές δεν επιβεβαιώνουν δυσανάλογη συμμετοχή των μεταναστών στο βαρύ ή το ειδεχθές έγκλημα. (Την Πελικό την βίαζαν 51 κανονικοί και ευυπόληπτοι Γάλλοι πολίτες. Τις 17 γυναικοκτονίες του 2021 στην Ελλάδα τέλεσαν 15 Έλληνες, ένας μουσουλμάνος της Θράκης και ένας Νορβηγός.) Στην επαρχία του Ιντλίμπ της Συρίας, όπου και το ορμητήριο των τζιχαντιστών οι οποίοι ελέγχουν σήμερα την Δαμασκό, η εγκληματικότητα, με την αυστηρή εφαρμογή της ισλαμικής σαρία, ήταν και είναι μηδέν. Όπως μηδέν ήταν και είναι και τα δικαιώματα των εκεί γυναικών. Ναι, το μεταναστευτικό, για τους ρατσιστές, είναι ζήτημα ρατσιστικού γούστου. «Θα μολύνουν το αίμα μας οι μελαψοί!» Το μεταναστευτικό για εμάς τους μη ρατσιστές είναι θέμα ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ανθρωπίνων δικαιωμάτων, βεβαίως, και έναντι των μη μανδηλοφορουσών γυναικών. Από το χιτζάμπ μέχρι την μπούρκα και από εκεί μέχρι τον ψυχικό και πνευματικό θάνατο της γυναίκας η απόσταση είναι μικρή.

6. Άνοδος της Ακροδεξιάς. Εθνικισμός, ρατσισμός, «πατρίς-θρησκεία-οικογένεια», λευκή ανωτερότητα, ίσως και ευγονική και άλλα τέτοια φληναφήματα γοητεύουν τους αναγνώστες των σύντομων και εύπεπτων μηνυμάτων του διαδικτύου. (Στα αχαρτογράφητα νέα όρια του ακροδεξιού παραλογισμού: «Σαουδάραβας ακροδεξιός εξτρεμιστής και υπερασπιστής των ΛΟΑΤΚΙ και του AFD ο ψυχίατρος που αιματοκύλισε το Μαγδεμβούργο.») Από την άλλη, η Ευρώπη αποφάσισε εδώ και μιάμιση δεκαετία να πυροβολεί διαρκώς τα πόδια της και να ρίχνει τους λαούς της σε μια συνεχή κατάσταση αγωνίας για το αύριο. Κρίμα που η αριστερά δεν καταφέρνει, σε τέτοιες συνθήκες, να αρθρώσει πειστικό λόγο και απλώς παρακολουθεί τα αφηγήματα της ΤΙΝΑ/ There Is No Alternative/ «Δεν υπάρχει εναλλακτική». (Ο κυβερνητικός ΣΥΡΙΖΑ δεν κατάλαβε ποτέ τον καταλυτικό ρόλο που έπαιξε διεθνώς σε αυτή την επιβεβαίωση της ΤΙΝΑ. Ήταν ένα πείραμα της ίδιας της ΤΙΝΑ που πέτυχε 100%.) Τώρα αυτοί που αμφισβητούν την ΤΙΝΑ είναι αυτοί που δεν αμφισβητούν την οικονομική της διάσταση. Η οικονομία θα δουλεύει ακόμη πιο ανεξέλεγκτη, με τα πολιτικά δικαιώματα να συρρικνώνονται έναντι ενός νεφελώματος αφορισμών και μισαλλοδοξίας. (Παρεμπιπτόντως, παράδειγμα ακροδεξιού ο Μιλέι της Αργεντινής. Στην προ μηνών ορκωμοσία του παρέστη ο Ζελένσκι, που εν μέσω πολέμου ταξίδεψε ο αθεόφοβος από το Κίεβο στην άλλη άκρη της γης!)

7. Ο Μεγάλος Ασθενής της Ευρώπης. Τον 19ο αιώνα ήταν η Οθωμανική αυτοκρατορία. Τώρα είναι ο γαλλο-γερμανικός άξονας. Και στις δύο χώρες, Γαλλία και Γερμανία, η ακροδεξιά είναι η ανερχόμενη δύναμη. Πρώτη δύναμη στις εργατικές γειτονιές. Μακρόν και Σολτς, εκδοχές της κεντροαριστεράς και της κεντροδεξιάς, δεν πείθουν τους λαούς τους. Προσπαθούν να φτιάξουν το πολιτικό τους αφήγημα γύρω από το ουκρανικό, πλειοδοτώντας σε επιθετικότητα, αλλά δεν πείθουν ούτε τους δυστυχείς Ουκρανούς. Τρέμουν τον Τραμπ μήπως τους εγκαταλείψει στο έλεος της Ρωσίας. Είναι και οι δύο πεπεισμένοι ότι πρώτη απειλή των χωρών τους είναι η Ρωσία. Οι Γερμανοί, αφού σταμάτησαν την εισαγωγή της φτηνής αλλά αμαρτωλής ρωσικής ενέργειας, εισάγουν την πολύ ακριβότερη αμερικανική και, ακολούθως, απορούν για την τρομερή άνοδο του κόστους της ζωής τους. Συγχρόνως προγραμματίζουν ετήσιες στρατιωτικές δαπάνες 90 δισ. ευρώ (με αγορές πάλι από τις ΗΠΑ). Οι Γάλλοι, αφού χάνουν την μία μετά την άλλη τις νέο-αποικιακές κτήσεις τους στο Σαχέλ (προς όφελος της Ρωσίας και του εκεί μισθοφορικού της στρατού), δηλώνουν απόντες στην Συρία, το ιστορικό προτεκτοράτο τους. Ο γαλλο-γερμανικός άξονας, από ατμομηχανή της Ευρώπης, κατάντησε ο οδοντωτός του Διακοπτού που παθαίνει βλάβη στα Καλάβρυτα.

8. Παγκόσμιος Νότος. BRICS είναι ένας οργανισμός που αποτελείται από δέκα χώρες: τις αρχικές Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Νότια Αφρική, και τις νέες Αίγυπτο, Αιθιοπία, Ην. Αρ. Εμιράτα, Σαουδ. Αραβία, Ιράν. Στις 22-24 Οκτωβρίου 2024, ηγέτες από 33 χώρες του Παγκόσμιου Νότου και 6 διεθνείς οργανισμοί συμμετείχαν στη 16η Σύνοδο Κορυφής των BRICS στο Καζάν της Ρωσίας. Παρών και ο ΓΓ του ΟΗΕ. Δέκα επιπλέον χώρες έχουν υποβάλει αίτηση ένταξης και ακόμη 30 έχουν εκφράσει ενδιαφέρον. Το ΑΕΠ των BRICS, με βάση την αγοραστική δύναμη, είναι 63 τρισ. δολάρια, ξεπερνώντας το ΑΕΠ των G7, που είναι 52 τρισ.. Στον βιομηχανικό τομέα, οι BRICS αντιπροσωπεύουν το 40% της παγκόσμιας παραγωγής. Στον τομέα των τροφίμων παγκοσμίως, οι BRICS παράγουν το 42% του σιταριού, το 52% του ρυζιού, το 46% της σόγιας. Οι αποφάσεις του Καζάν αφορούν μια σταδιακή αποδολαριοποίηση των μεταξύ τους συναλλαγών καθώς και την πιστωτική επέκταση της Νέας Αναπτυξιακής Τράπεζας. Το γεγονός ότι ο δυτικός τύπος δεν ασχολήθηκε με το Καζάν δεν σημαίνει ότι αυτό δεν συνέβη! (Παρεμπιπτόντως, η προ της κοινής απειλής σινο-ρωσική συμμαχία δεν ήταν καθόλου δεδομένη.)

9. Παγκόσμια Φτώχεια. Ενώ δεν θα αργήσει η ανακήρυξη του πρώτου τρισεκατομμυριούχου επί γης, ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι κοιμούνται πεινασμένοι. Ένας στους οκτώ του παγκόσμιου πληθυσμού. Κυρίως παιδιά. Αυτοί όλοι θα προτιμήσουν να ρισκάρουν την ζωή τους και την τιμή τους περνώντας σύνορα και άγνωστα εδάφη και θάλασσες φουρτουνιασμένες, παρά να συνεχίσουν το καθημερινό μαρτύριο της πείνας. Οι πλούσιες χώρες έχουν τα μέσα να λύσουν το πρόβλημα με πολιτισμένο και ανθρώπινο τρόπο, λύνοντας έτσι και το μεταναστευτικό που τόσο τις απασχολεί. Αυτή η ιδέα τού να παίρνουμε, ως πλούσιες χώρες, τα μυαλά των φτωχών χωρών, τους σπουδαγμένους, «αυτούς που χρειάζεται η οικονομία μας», το brain drain δηλαδή, διαιωνίζει την φτώχεια των φτωχών. Συγκεκαλυμμένη ληστρική συμπεριφορά που δείχνει τον εγωιστικό και αδιέξοδο τρόπο με τον οποίο σκεφτόμαστε για να λύσουμε τα μεγάλα προβλήματα της ανθρωπότητας.

10. Τεχνητή Νοημοσύνη, ΤΝ. Το κείμενο που ακολουθεί είναι η απάντηση που μου έδωσε η ίδια η ΤΝ στην σχετική ερώτηση: «Από τη θετική πλευρά, η ΤΝ διευκολύνει την καθημερινότητά μας με αυτοματοποιημένες υπηρεσίες, ενώ βελτιώνει την παραγωγικότητα σε επαγγελματικούς τομείς όπως η υγεία, η εκπαίδευση και η βιομηχανία. Στην ιατρική, για παράδειγμα, οι αλγόριθμοι ΤΝ χρησιμοποιούνται για την έγκαιρη διάγνωση ασθενειών, ενώ στην εκπαίδευση βοηθούν στην εξατομικευμένη μάθηση. Επίσης, η ΤΝ μπορεί να συμβάλει στην επίλυση σύνθετων προβλημάτων, όπως η κλιματική αλλαγή, με την ανάλυση μεγάλων δεδομένων. Από την άλλη, η τεχνητή νοημοσύνη προκαλεί ανησυχίες. Μία από τις μεγαλύτερες είναι η απώλεια θέσεων εργασίας λόγω της αυτοματοποίησης. Επαγγέλματα που περιλαμβάνουν επαναλαμβανόμενες εργασίες, όπως η παραγωγή ή η αποθήκευση, κινδυνεύουν να αντικατασταθούν από ρομπότ και αλγόριθμους. Επίσης, η ΤΝ θέτει σοβαρά ζητήματα ηθικής, καθώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί για κακόβουλους σκοπούς, όπως η διάδοση παραπληροφόρησης ή η ανάπτυξη αυτόνομων όπλων. Επιπλέον, υπάρχει η ανησυχία για την προστασία της ιδιωτικότητας, καθώς οι αλγόριθμοι της ΤΝ συλλέγουν τεράστιες ποσότητες προσωπικών δεδομένων.»

Και κάπως έτσι φτάσαμε στο μέλλον. Καλή μας Χρονιά!

ΥΓ: Το μέγα ζήτημα του φυσικού περιβάλλοντος δεν χώρεσε στα 10, αν και θα έπρεπε να είναι πρώτο. Ο λόγος; Κανείς δεν θα το διάβαζε. Ξανά: Ευτυχές το 2025!

Ενημέρωση 28 Δεκεμβρίου 28/12/2024